F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
ondanks alle retoriek, niet wilden breken met de federatiegedachte, waarbij
de gevoelens ten aanzien van de rol van de Republiek in het toekomstige
staatsbestel uiteenliepen van hoop tot vrees. In het politieke spectrum van
begin 1948 nam Bergema een middenpositie in. Voor hem was een federale
staat de enige mogelijkheid om recht te doen aan de belangen en wensen van
álle betrokken partijen, en als een missie naar Yogyakarta aan de formering
van zo’n staat zou kunnen bijdragen, dan was hij de eerste om ermee in te
stemmen. Hij ging zelfs zover de afspraken van Linggajati niet langer noodzakelijk
te achten als basis voor de gesprekken met Yogyakarta (wat de
motie van 29 april 1947 nog wèl had bepaald). Daarvoor was er zijns inziens
in het recente verleden te veel gebeurd – waarbij hij gedacht zal hebben aan
de in juli 1947 begonnen politionele actie op Java en de interventie van de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in augustus. 102
Het bezoek van de delegatie
Het formeren en zenden van een goodwill missie naar Yogyakarta was aldus
van meet af aan een politiek omstreden aangelegenheid. Desalniettemin
werd dit plan doorgezet en Bergema, samen met zijn medefractievoorzitter
Conterius, traden toe namens de (toen nog) Democratische Coalitie. Delegatieleider
en officiële woordvoerder was Mononutu, die vooraf nog een
bezoek bracht aan Van Mook in Jakarta teneinde hem om toestemming voor
het bezoek te vragen en de staatsrechtelijke kant ervan te bespreken.
Andere delegatieleden waren Andi Gappa en Andi Masarapi, beiden lid van
het zelfbestuur van Bone, Ajoeba Wartabone, hoofd plaatselijk bestuur
(HPB) van Gorontalo, en Julius Tahya. Hoewel van de delegatie geen Chinezen
deel uitmaakten, werd om aan protesten daartegen tegemoet te komen
een Chinees, Tjan Tjoen Tik, als secretaris aan de delegatie toegevoegd. Ook
enkele journalisten gingen mee, onder wie een van de Chicago Tribune.
Belangrijke punten die men op de agenda wilde hebben, waren onder meer
de (naar verluid) slechte positie van niet-islamitische minderheden in het
gebied van de Republiek, de toekomst van de natie, de formele erkenning
van Oost-Indonesië door de Republiek en beider relatie met Nederland. 103
102 Anak Agung, Twenty years, 32-35.
103 Journaal Bergema, 14 febr. 1948. Een ander belangrijk punt was het verzoek van de daerah
Bali dat de Republiek publiekelijk te kennen zou geven zich te scharen achter de mening
van dr. Frank Graham, Amerikaans lid van de United Nations Commissie van Goede
Diensten, bij wiens standpunt Soekarno zich had aangesloten, dat de periode van strijd
voorbij was en de periode van de politieke onderhandelingen was aangebroken. Bali wilde
dat rechtstreeks van de Republiek horen. Zie Anak Agung, Twenty Years, 35.
163