F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

158www.cgfdejong.nl
van Katoppo op Onderwijs en van de beproefde Warouw op Gezondheid. En
vooral de terugkeer van Soumokil op Justitie en Metekohy als onderminister
van Financiën (beiden hadden hun debuut als minister gemaakt in het weinig
imponerende tweede kabinet-Nadjamoedin). De herbenoeming van deze
twee was een niet mis te verstaan politiek signaal. Hoewel het te ver gaat te
betogen dat het politieke bedrijf in Oost-Indonesië in deze jaren door het
Molukse streven naar autonomie in gijzeling werd gehouden, betekenden
deze benoemingen een bestendiging van de anti-Javaanse en anti-republikeinse
sentimenten op regeringsniveau in Makassar. Het was bovendien de
taak van Justitieminister Soumokil als voorzitter van de grondwetscommissie
om een grondwet voor de deelstaat voor te bereiden. 88 Metekohy was een
der voormannen van de Perkumpulan Kebangsaan Maluku, een vereniging
die trachtte de idee van het Gemenebest Molukken ingang te doen vinden.
Dat Gemenebest zou moeten bestaan uit de Noord- en Zuid-Molukken en
Nederlands Nieuw-Guinea, en zou een autonome staatkundige eenheid
binnen het koninkrijksverband moeten vormen. De Perkumpulan, die in de
eerste jaren na de oorlog op Ambon veel macht en invloed had en er zelfs
enige tijd de dominante politieke groepering was geweest, was fel anti-
Republiek. Wegens hun loyaliteit aan het Nederlandse koningshuis waren
Metekohy en zijn medestrijders weliswaar bereid tot associatie van het
Gemenebest Molukken met de Republiek der Verenigde Staten van Indonesië,
omdat de Nederlanders die nu eenmaal wilden, maar men behield zich
het recht voor zich daaruit terug te trekken indien de politieke ontwikkelingen
daartoe aanleiding gaven, bijvoorbeeld wanneer de rol van Java en Sumatra
binnen de federale republiek te dominant zou worden. Hoewel de idee
van een Gemenebest Molukken op niets uitliep, was de Perkumpulan een der
wegbereiders van de Republik Maluku Selatan, die in april 1950 door onder
anderen Soumokil werd uitgeroepen. 89
Het was te danken enerzijds aan deze vruchtbare samenwerking tussen de
regering en Bergema’s Democratische Coalitie, anderzijds aan de grote
politieke behendigheid van Anak Agung, dat zijn kabinet zo lang in het
zadel heeft kunnen zitten. Het hield ruim een jaar stand, tot 12 januari 1949,
en daarna – na een ministerswissel – nog eens tot 27 december 1949. Het
was daarmee het langst zittende uit de geschiedenis van de Deelstaat Oost-
Indonesië.
88 Die commissie werd geïnstalleerd op 16 maart 1948. Journaal Bergema, 16 mrt 1948.
89 Chauvel, Nationalists, 205-206, 216-219.