F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

156www.cgfdejong.nl
Het tweede kabinet-Nadjamoedin is nauwelijks aan regeren toegekomen.
Nadjamoedin vertrok in juni naar het buitenland; alleen de Ministeries van
Binnenlandse Zaken en Justitie functioneerden naar behoren. Ondanks druk
van Nederlandse zijde om Nadjamoedin niet aan te pakken, viel de regering
op 16 september 1947 toch, nadat door toedoen van de minister van Justitie
en latere voorman van de Republiek der Zuid-Molukken (Republik Maluku
Selatan, RMS), de in Leiden opgeleide jurist mr. dr. Chr.R.S. Soumokil,
malversaties (o.a. met goudtransacties en de distributie van textiel en voedingsmiddelen)
van Nadjamoedin aan het licht waren gekomen, waarbij ook
enkele andere NIT-ministers, Chinezen en hoge Nederlandse ambtenaren op
Celebes en Java betrokken waren. 87
Het kabinet-Warouw (oktober-december 1947)
Het parlement hervatte zijn werkzaamheden op 11 november. Voor Bergema
begon deze zittingsperiode met een kleine teleurstelling: hij verloor de
verkiezing tot tweede plaatsvervangend parlementsvoorzitter van Abdoel
Hamid, de burgemeester van Makassar, die behoorde tot de “progressieve”
fractie. Op 17 november kwam de nieuwe, pro-Nederlandse minister-president
S.J. Warouw, die begin oktober was aangetreden, met zijn regeringsverklaring,
die volgens Bergema in vergelijking met de beide kabinetten-Nadjamoedin
weinig nieuws bevatte. De nieuwe regering had van meet af aan te
kampen met een gebrek aan capabele ministers, doch had het geluk dat de
“oppositie” zich nog niet van de klap van begin juni had hersteld – voorzover
het ontbreken van een oppositie in een parlement een “geluk” kan zijn.
Dit nam niet weg dat de sfeer in het parlement en tussen parlement en regering
goed was. Een der weinige werkelijk belangrijke gebeurtenissen was de
herbenoeming van Soumokil op Justitie. Hij zette onverdroten zijn kruistocht
tegen de heersende corruptie in kringen rondom Nadjamoedin voort, zonder
veel belangstelling te hebben voor de politieke brugfunctie die Nadjamoedin
lange tijd in politiek Makassar vervuld had. Bergema vond Soumokil soms
wat naïef en grof – Soumokil had Van Mook gedreigd dat hijzelf en het
gehele parket te Makassar zouden opstappen als Nadjamoedin naar Zuid-
Celebes zou terugkeren voordat het onderzoek naar de corruptiekwestie voltooid
was, omdat anders veel mensen niet meer zouden durven praten – en
constateerde enigszins zorgelijk dat de nieuwe regering zo bezig was de
87 Journaal Bergema, 28 aug., 5 sept., 4 dec. 1947; Bergema telde achttien schandalen. Wat
hij noemde het “suiker-schandaal” wordt ook genoemd in Het dagboek van Schermerhorn,
II, 671.