F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
mad Kaharoedin, de sultan van Sumbawa, die als minder polariserend dan
Tadjoedin werd gezien.
Het kabinet-Nadjamoedin II (juni - okt. 1947)
Het tweede kabinet-Nadjamoedin kwam op 1 en 2 juni tot op chaotische
manier tot stand, al maakten van deze regering ook leden van de “oppositie”
deel uit, zoals Achmad Sjehan Bachmid, 85 die als minister zonder portefeuille
de “keislaman” (islamitische zaken – geen minister van Godsdienstzaken)
onder zijn hoede kreeg. Als gevolg hiervan werd binnen het Ministerie van
Sociale Zaken een afdeling voor islamitische zaken ingesteld, die geheel
door de staat bekostigd werd – de voorloper van het door Bergema zo verfoeide
Ministerie van Godsdienstzaken, dat in 1948 zou worden opgericht.
Bergema schuwde soms de machtspolitiek niet. Hij raakte er zelfs bedreven
in. Omdat de “regeringspartij” weigerde Tadjoedin Noor en een andere
oppositiekandidaat in het tweede kabinet-Nadjamoedin te accepteren, boycotte
de “oppositie” eind mei/begin juni alle parlementszittingen. Bergema
en Sonda Daeng Mattajang, de adviseur voor Indische Zaken ter beschikking
van de resident van Zuid-Celebes (Lion Cachet), dienden hierop een wetsvoorstel
in (1 juni), dat de overdracht van bevoegdheden voor gewichtige
zaken aan de regering regelde gedurende de periode tot aan de tweede zitting
van het parlement. Deze zitting was voor oktober of november 1947 voorzien.
Bergema sprak van een “Machtergreifung” namens de regering, doch
zag zich daartoe gedwongen. Aangaande kleinere zaken kon de regering
thans wetsvoorstellen bij wegblijven van de “oppositie” met algemene
stemmen door het parlement doen aannemen, waarbij de gebruikelijke
bepaling “onder nadere goedkeuring” werd vervangen door een verantwoordingsplicht
achteraf. 86
Deze “staatsgreep” voltrok zich geheel met goedkeuring van Commissaris
van de Kroon Brouwer. De Nederlandse regering zag in Nadjamoedin als
minister-president de beste remedie tegen politieke of religieuze onrust in
Makassar. Dat was te belangrijker aangezien enkele Amerikaanse firma’s te
kennen hadden gegeven naar Zuid-Celebes te willen komen, onder de uitdrukkelijke
voorwaarde dat orde en rust onder de bevolking verzekerd waren
en er een stabiele regering was. In dit verband maakte Nadjamoedin enkele
goodwill-reizen naar Amerika, Nederland en Engeland.
85 Achmad Sjehan Bachmid, redacteur van Pelita te Tomohon.
86 Journaal Bergema, 2 juni 1947.
155