F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

136www.cgfdejong.nl
parlement werd bekend dat de Verenigde Staten van Noord-Amerika de
Indonesische Republiek als de de facto gezagsdrager op Java, Madura en
Sumatra hadden erkend (wat Nederland op de conferentie van Linggajati al
gedaan had), wat veel indruk maakte. 21
Verreweg de meeste parlementsleden wilden “kemerdekaan” (vrijheid, onafhankelijkheid).
22 Dat men in de regering of het parlement van de deelstaat
zitting had, wilde niet zeggen dat men ook voor een federaal Indonesië was.
De scheidslijnen waren niet altijd even duidelijk en wisselden of verschoven
nogal eens. Een segment van het politieke establishment in Oost-Indonesië
was zelfs zò pro-Nederlands, dat men uit de deelstaat wilde stappen om als
twaalfde provincie van Nederland (de TWAPRO in Manado) verder te
gaan. 23 Krachtige steun vond de federatie-gedacht bij veel (maar niet alle)
zelfbestuurders, de hoofden der autonome daerah die vaak konden rekenen
op de steun van hun bevolking. Zowel deze hoofden als het volk vreesden
voor hun toekomst binnen een Indonesische eenheidsstaat onder leiding van
of gedomineerd door de Republiek. 24 Een ander deel van de Oost-Indonesische
elite was pro-Republiek, wat niet wilde zeggen dat men de rechten der
buitengewesten negeerde en de eigen positie tegenover Yogyakarta niet zo
sterk mogelijk wilde maken, zowel in politiek als in economisch opzicht.
Iedereen realiseerde zich zeer goed dat de kans groot was dat Oost-Indonesië
in een eventuele toekomstige eenheidsstaat niet als gelijkwaardig aan bijvoorbeeld
Java zou worden behandeld. 25
21 Het dagboek van Schermerhorn, II, 464.
22 Anak Agung, Negara Indonesia Timur, 230 vlg., 278-279, 582-583, 679 vlg.
23 Genaamd “Twapro” – Twaalfde Provinsi Singa Minahasa, voorzitter D.A. Kairupan te
Makassar.
24 Zelfbestuurders die hun positie aan de voor de oorlog door de Nederlanders uitgevoerde
bestuurshervormingen te danken hadden, hadden van de Republiek niets te verwachten.
Mocht Oost-Indonesië niet tot de federatie toetreden en de Republiek volgen, dan dreigden
ze zich los te maken uit de staat en zich met hun daerah rechtstreeks onder de Nederlandse
kroon te plaatsen. Na 1950 werd hun vrees bewaarheid. Ze werden allemaal aan de kant
gezet en vervangen door ambtenaren die door het centrale republikeinse gezag in Jakarta
werden benoemd. NB Het waren zijn pogingen om aan het eigenmachtige optreden van
sommige zelfbestuurders een eind te maken, die leidden tot het ontslag van de toenmalige
resident van Zuid-Celebes, dr. C. Lion Cachet, in 1947/1948.
25 Minister van Sociale Zaken van Oost-Indonesië Julius Tahya was geschrokken van een reis
naar Java te Makassar teruggekeerd. Hij had geconstateerd dat inwoners van Oost-Indonesië
op Java nergens als gelijkwaardigen werden behandeld en zonder uitzondering naar
Oost-Indonesië terug wilden. Het ergste waren de Chinezen er aan toe. Journaal Bergema,
15 sept. 1947. Over Tahya, zie R. Chauvel, Nationalists, soldiers and seperatists (Leiden:
KITLV Press, 1990) s.v.