F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
van het zendingswerk in Oost-Indonesië. 5 En tenslotte nam hij gedurende
een jaar en vier maanden deel aan de werkzaamheden van het parlement van
de Deelstaat Oost-Indonesië te Makassar.
De Deelstaat Oost-Indonesië
Introductie
De Deelstaat Oost-Indonesië (Negara Indonesia Timur, NIT) werd formeel
opgericht tijdens een conferentie te Denpasar (7 tot 24 december 1946) en
kreeg als regeringscentrum de stad Makassar in Zuid-Celebes. Tevens werd
te Denpasar een voorlopig vertegenwoordigend lichaam, in de wandeling
“parlement” genoemd, in het leven geroepen, dat was samengesteld uit
afgevaardigden, die zitting hadden namens bepaalde minderheden, politieke
organisaties, geestelijke stromingen en de dertien semi-autonome gebieden
of daerah, waaruit de Deelstaat Oost-Indonesië op dat moment bestond. 6 De
meeste afgevaardigden waren aangewezen, een enkeling was gekozen.
5 Zowel de vorming van een middelbare theologische school te Soé/Makassar als de samenwerking
van de Gereformeerde kring met de gemeente van de Indische Kerk ter plaatse
verliep bij vlagen stroef wegens de argwaan die bij het Kerkbestuur en bij mensen als dr.
A.J. Rasker van de Theologische Hogeschool te Jakarta bestond jegens de Gereformeerden,
i.c. Bergema. Men vertrouwde Bergema niet, vond hem fundamentalistisch in zijn bijbelbeschouwing,
zag hem als een “Neo-Calvinist” en “Kuyperiaans Humanist” (zo Rasker), en
verdacht hem van monophysitisme in zijn christologie. En ook de benoeming van de
Gereformeerde dr. M. Brouwer (zie beneden) in het curatorium van de Theologische
School (in oprichting) te Makassar riep in Jakarta bedenkingen op. Bergema van zijn kant
had kritiek geuit op Barth’s Römerbrief, die hem niet in dank was afgenomen. Ook beschuldigde
hij (in bedekte termen) het Kerkbestuur van autoritair en dictatoriaal gedrag.
Bijvoorbeeld toen de zending der Geformeerde Kerken Vrijgemaakt (Art. 31) had voorgesteld
de zending op Borneo (Kalimantan) ter hand te nemen, had het KB daar negatief op
gereageerd. Doch het KB had daar volgens Bergema helemaal niets over te zeggen. Deze
strubbelingen verhinderden Bergema echter niet in Makassar kerkelijk nauw met de
Indische Kerk samen te werken.
6 Het voorlopige parlement te Makassar (eerst 70, in de loop van 1947 uitgebreid tot 80
leden) bestond uit 55 vertegenwoordigers der dertien daerah (gebiedsdelen) van de NIT,
plus een aantal door de president benoemde leden (in Denpasar vijftien) die bepaalde
belangen- en bevolkingsgroepen, maatschappelijke en geestelijke stromingen vertegenwoordigden.
Het grootste aantal afgevaardigden had Zuid-Celebes (zestien), Bali kwam
op de tweede plaats (zeven), Lombok op de derde (vijf). De wijze waarop de daerah hun
vertegenwoordigers aanwezen, verschilde nogal en was afhankelijk van lokale omstandigheden.
Zie de Ontwerp-regeling tot vorming van den staat Oost-Indonesië ...(ongewijzigd
opgenomen in het Staatsblad 1946 No. 143), in: De Conferentie te Denpasar 7-24 December
1946, (2 dln; Batavia: Kolff; Uitg. van het Algemeen Regeerings Commissariaat voor
Borneo en de Groote Oost. s.l., s.a. [1947]) II, Bijlage IV.
131