F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

130www.cgfdejong.nl
naast leidde hij te Makassar de Gereformeerde kring (1947: 70 belijdende
leden, van wie ongeveer de helft de vergaderingen placht te bezoeken),
bezocht de in Oost-Indonesië verspreid wonende Gereformeerden, trachtte
het protestants-christelijk onderwijs opnieuw van de grond te krijgen, zat in
het bestuur van de lokale volksuniversiteit-in-oprichting, hield lezingen en
causerieën over uiteenlopende maatschappelijke en filosofische onderwerpen,
schreef stukken in de Makassaarse Courant 2 en in Contact, het officiële
orgaan van de (Nederlandse) Gereformeerden in Indonesië, regelde rimboeradio’s
en auto’s voor de zending in afgelegen streken van de Grote Oost,
verzorgde radiopreken, schreef brochures over uiteenlopende onderwerpen,
trachtte (deels in samenwerking met de Protestantse Kerk te Makassar) het
legerpastoraat opnieuw op te zetten en zette zich in voor de productie van
christelijke lectuur, waaronder de Pedoman Goeroe, van welk blad hij in de
redactie zat en waarin hij ook schreef. 3 Hij speelde verder een belangrijke rol
bij de totstandkoming van de Oost-Indonesische Raad van Kerken, die werd
opgericht tijdens de Malino-Conferentie (15-25 maart 1947) 4 en de voorbereidingen
voor de stichting van een (interkerkelijke) middelbare theologische
school te Makassar. Voorts zette hij zich met zijn collega-predikanten Frits
de Boer (1946-1949) en Adri Oskamp (1947-1948) van de Protestantse Kerk
te Makassar in voor de bevordering van gemeenschappelijke “Hervormd-
Gereformeerde” kerkdiensten – dat lukte, alleen de avondmaalsvieringen
bleven gescheiden – en speelde in deze jaren, als een zelfbenoemde en
onbezoldigde zendingsconsul, een niet onbelangrijke rol in de wederopbouw
2 Volledige titel: Makassaarse Courant: Nieuwsblad voor Celebes, de Molukken en de
Kleine Sunda-eilanden.
3 Vanaf 1949: Pedoman Masjarakat Keristen Indonesia. Leden van de redactie te Makassar
en vaste medewerkers waren o.m. dr. H. Bergema (eindred.), ds. F. de Boer, pdt. W.F.
Mathindas, pdt. S. Denso, E.D. Dengah (Lid Adviesraad Algemeen Regerings Commissariaat
en voorzitter van de Minahasaraad te Manado) als redactiesecr., mr G.P. Khouw
(namens het NBG in Makassar), en enkele ministers van de NIT, zoals dr. S.J. Warouw
(Gezondheid), drs Tan Tek Heng (Econ. Zaken), alsmede de echtgenote van de minister
van Onderwijs E. Katoppo. Dankzij deze connecties was het blad in staat allerlei plannen
van het Ministerie van Onderwijs t.a.v. onderwijshervormingen in de NIT als eerste af te
drukken.
4 De volledige naam was (in oude) spelling Madjelis Oesaha Bersama Geredja-geredja
Keristen, jang berpoesat di Makassar. De oprichting van deze Raad van Kerken weerspiegelde
de politieke ontwikkelingen, t.w. de vorming van de NIT. Dertien kerken en kerkenin-oprichting
in Oost-Indonesië sloten zich aan. Onder de leden van de Raad van Advies
van de Raad van Kerken waren leden van kabinetten van de NIT, zoals E. Katoppo (Onderwijs),
mr. dr. Chr.R.S. Soumokil (Justitie), I.H. Doko (Voorlichting) en drs. Tan Tek Heng
(Econ. Zaken), alsmede J.Th. Droop, een hoge ambtenaar voor godsdienstzaken van het
kabinet van de minister-president.