F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

Henny Bergema: een Anti-Revolutionair in het parlement
te Makassar (Indonesië), 1947-1948
Chr.G.F. de Jong
Vanuit het centrum Jezus Christus zag hij heel het leven in concentrische
cirkels staan rondom de gekruisigde en opgestane Heer.
Daarom was hij in alles geïnteresseerd en daarom zag hij de arbeid
voor de oplossing van cultuurproblemen en voor politieke problemen
evenzeer als een missionaire taak als de directe verkondiging
van het Evangelie.
Aldus karakteriseerde dr. J. Verkuyl Hendrik Bergema in een “In memoriam”
in Trouw op 16 mei 1969, drie dagen na zijn dood. Hij vervolgde met te
wijzen op de prominente rol die Bergema gespeeld had in het conflict tussen
de Deelstaat Oost-Indonesië en Soekarno’s Republiek die op 17 augustus
1945 was uitgeroepen.
In deze bijdrage zal aandacht worden besteed aan Bergema als parlementslid
van de Deelstaat Oost-Indonesië in Makassar (1947-1948). Hier wordt geen
parlementaire geschiedenis van Oost-Indonesië geboden, het gaat om een
aantal hoogtepunten, problemen en thema’s waarmee Bergema te maken
heeft gehad en die hem soms tot een publieke standpuntbepaling dwongen.
Dat neemt uiteraard niet weg dat terloops belangrijke kanten van het reilen
en zeilen van regering en parlement en daarmee van de politieke geschiedenis
van de Deelstaat Oost-Indonesië aan de orde komen. 1
Inleiding
Hendrik Bergema, die sedert 1929 verschillende functies binnen de Gereformeerde
zending in Nederlands-Indië had vervuld, was in de eerste jaren na
de oorlog actief in de regionale en nationale politiek van Indonesië. Daar-
1 Voor deze bijdrage is gebruik gemaakt van de journalen van dr. H. Bergema, die de auteur
welwillend ter beschikking zijn gesteld door mevr. Ineke Bergema. Verder zijn geraadpleegd
een aantal archieven in Indonesië en Nederland. De spelling van Indonesisch
persoonsnamen en namen van organisaties is onveranderd gelaten, zo ook de citaten.
Behoudens nog enkele andere uitzonderingen is verder de moderne spelling van het
Indonesisch gebruikt (1972). Het belangrijkste gedrukte werk over de geschiedenis van de
Deelstaat Oost-Indonesië is nog steeds: Ide Anak Agung Gde Agung, Dari Negara Indonesia
Timur ke Republik Indonesia Serikat. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press,
1985.