F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

126www.cgfdejong.nl
Om enige richting te geven aan het onderwijs dat in zo ver uiteen liggende
en cultureel zo verschillende gebieden gegeven werd, achtte Bergema het
noodzakelijk een formulering te geven van het gemeenschappelijk doel van
het theologisch onderwijs. “Het gaat erom”, schreef hij, “de leerlingen te
brengen tot een persoonlijke ontmoeting met God zoals Hij in Christus tot
ons komt, en in nauw verband daarmede om het intensiveren van het ‘leven
in die vaste relatie’, als de ruimte van de nieuwe gehoorzaamheid. De Christus
der Schriften zal steeds in het middelpunt moeten staan. Al de theologische
vakken liggen als het ware binnen een ellips (de gemeenschap met
Christus) met twee brandpunten: verdieping van de geloofskennis der openbaring
Gods in Christus en verdieping van de geloofsgehoorzaamheid aan de
taak, waartoe God (Christus) ons geroepen heeft”. 194 Deze twee brandpunten
bepaalden voor Bergema de indeling van de vakken der theologische encyclopedie.
Maar hij gaf ook andere aanwijzingen, over de methodiek van het
onderwijs, over de noodzakelijke Indonesianisering van de theologie 195 en
over het feit dat de westerse docenten in feite gasten waren. Het ging Bergema
dan ook niet om een zuiver wetenschappelijk instituut naar westers
model. Aan zijn collega Enklaar schreef hij naar aanleiding van diens vraag
over de wijze van beoordelen van de kennis van de studenten:
In ’t algemeen kan ik je wel zeggen, dat ik indertijd op Soemba niet
alleen intelligentie cijfers gaf, maar daarnaast ook een karaktercijfer en
een cijfer voor optreden in de practijk. Het eindcijfer werd dan door
deze 3 bepaald. Ik geloof, dat dit niet alleen billijker is, maar ook meer
in overeenstemming met de bestemming van aanstaande pendeta’s
[predikanten] en het karakter van het onderwijs ... Overigens beslist een
gemiddeld cijfer niet, maar een waardering van àlle cijfers, waarbij
mijns inziens ook de “karakters” en “praktische” cijfers van groot gewicht
zijn. Wij leiden niet op voor de wetenschap, maar voor de practijk,
al is natuurlijk óók voor de practische bruikbaarheid een zekere mate
van intelligentie vereist. 196
Voor elk vak stuurde hij een uitvoerige syllabus rond aan de docenten in de
regio’s. Maar deze noodmaatregel, onderwijs verspreid over de regio’s,
voldeed niet. Toen in het voorjaar van 1948 bleek dat er te Makassar zelf
194 Zie H. Bergema, “Rondzendbrief”, augustus en september 1947.
195 Zie H. Bergema, “Rondzendbrief”, april 1948, (afgedrukt in Holtrop, Dari Malino, 44).
196 H. Bergema aan I.H. Enklaar, a/b Zeeland, 19 mei 1950.