F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
hoe zwaar en moeilijk de realisering van een droom kan zijn. Zo verging het
althans degenen aan wie de conferentie te Malino de opdracht had gegeven
de eenheid gestalte te geven.
Het moderamen van de Madjelis Keristen stuitte al direct op de alledaagse
problemen van geldzorgen, huisvesting en het bezetten van posten. Gelukkig
verleende de Protestantse Kerk van Makassar gedurende een aantal jaren
gastvrij onderdak aan het moderamen in de bijgebouwen van de Immanuelkerk.
Maar de geldzorgen bleven. Daarbij kwam dan ook nog eens dat de
moderamenleden veel op reis waren. De lange afwezigheid van Rumambi,
de secretaris – wiens reizen overigens grote betekenis hadden voor de internationale
contacten van de jonge kerken in Indonesië in het algemeen en die
van de Madjelis Keristen in het bijzonder – en de omstandigheid dat de
voorzitter niet in Makassar woonde, brachten met zich mee dat het werk van
het moderamen hoofdzakelijk, en zeker in het eerste jaar, neerkwam op de
schouders van Khouw en Bergema. Dat is veel, te veel, geweest voor Bergema,
die tijdens zijn verlof in Nederland medio 1948 te horen kreeg dat hij
wegens zijn fysieke conditie voorlopig niet terug mocht naar Indonesië. Met
de aanstelling van R.M. Luntungan als algemeen secretaris in 1948 kwam de
Madjelis Keristen echter in goede handen. Toen Bergema medio 1950
terugkeerde was het niet meer nodig dat hij zich met de Madjelis bezighield.
Bovendien waren de politieke omstandigheden zozeer veranderd dat hij zich
in feite ook niet meer kon bezighouden met het dagelijkse reilen en zeilen
van de Madjelis. Zijn werk als (mede) initiatiefnemer en wegbereider van de
oecumenische beweging zat erop. De Theologische School vroeg voortaan
al zijn aandacht.
De Theologische School in Makassar
Het besluit tot oprichting van de Theologische School door de kerkelijke
Malino-conferentie was de kroon op het voorbereidend werk van Bergema.
Tijdens de laatste, nog juist voor de oorlog gehouden conferentie van de Nederlandsch-Indische
Zendingsbond in Karangpandan bij Solo (1941) was
Bergema gevraagd om op grond van zijn ervaringen in het onderwijs aan
gemeentevoorgangers in Karuni op Sumba een rapport te schrijven over het
theologisch onderwijs in geheel Nederlands-Indië, en dat vervolgens rond te
sturen aan alle theologische docenten in Nederlands-Indië. Door de oorlog
was het daarvan niet gekomen, maar in het kamp te Pare-Pare was de toe-
121