F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

114www.cgfdejong.nl
de zelfstandige kerken in de Minahasa en de Molukken, achtte men een
dergelijke stap, gezien de grote afstanden in Oost-Indonesië, niet verstandig.
De oorlog maakte aan dit – nog wel eenzijdige – oecumenische streven een
voorlopig einde. Dit betekende echter niet dat de beweging naar eenheid tot
stilstand kwam. De Japanse tijd bood een ongezochte mogelijkheid voor de
eenheid van de kerken in Oost-Indonesië.
De Selebes Kiristokyodan Rengokai
Terstond na de Japanse machtsovername in februari 1942 werden bestuursmaatregelen
genomen, die ook betrekking hadden op de christelijke kerken.
De belangrijkste was wel de door Japanners geïnstigeerde oprichting van een
organisatie onder de naam: Selebes Kiristokyodan Rengokai (SKR), Christelijke
Raad van Celebes, op 28 december 1942. In deze raad werden verenigd
alle gemeenten op de voormalige zendingsterreinen van de bij de zojuist
genoemde Locale Zendingsraad aangesloten organisaties, maar daarenboven
ook nog de gemeenten van de Pinksterzending, die van het NZG in Bolaang
Mongondow, van het Sangir-Talaud Comité, en de Geredja Masehi Indjili
Minahasa (GMIM). Ook de Rooms-Katholieke Kerk was in deze Celebesraad
opgenomen. Het doel was: alle aangesloten gemeenten onder één
verband te brengen en leiding te geven in alle kerkelijke aangelegenheden. 171
De eenheid binnen de SKR was door de Japanners opgelegd. Van enige
groei van binnenuit kon nauwelijks sprake zijn, de bestuursleden hadden
weinig mogelijkheid de opdrachten van de Japanse overheid te omzeilen.
Toch krijgt men de indruk dat de opgelegde eenheid een plaats is geweest
waar het zaad van saamhorigheidsbesef onder de kerken in Sulawesi kon
ontkiemen.
Het Verslag van het Zendingsconsulaat over de jaren 1945-1950 vermeldt
dat enkele vooraanstaande christenen in Oost-Indonesië de periode waarin
de kerken in Indonesië tot een zekere eenheid onder het Japanse kantoor van
godsdienstzaken waren samengevoegd, als een “ideaal-oecumenische”
periode bestempelden. Men kan zich de vraag stellen wat deze uitdrukking
precies inhoudt, maar vast staat dat de Japanse tijd op de oecumenische
beweging een katalyserend effect heeft gehad. Dat bleek na de oorlog, toen
overal in Indonesië concrete plannen bleken te bestaan hetzij voor een
171 Het dagelijks bestuur bestond uit de Japanse predikant S. Miyahira als algemeen voorzitter,
J.A. Nanlohy als vice-voorzitter, D.E. Gantohe als waarnemend vice-voorzitter en J. Latumahina
als secretaris.