F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

102www.cgfdejong.nl
drongen hierop aan, maar Bergema achtte dit onverenigbaar met zijn docentschap.
Bovendien vreesde hij, dat dit voorstel voortkwam uit een zekere
gevoeligheid van deputaten voor de beschuldigingen van Goossens tegen
Lambooy, die zij om die reden liever niet tot consulent voor Oost-Sumba
wilden aanstellen. 148 Deputaten waren het met het eerste argument eens en
benoemden daarom ds. P.J. Luijendijk tot consulent. 149 Zij verzochten Bergema
om deel te nemen aan de visitatie van Oost-Sumba en naast het algemene
verslag van de kerkvisitatie een bijzonder verslag van zijn bevindingen
te schrijven. Zij hoopten, dat hij als relatieve buitenstaander en als de enige
missionair predikant op het eiland die geen lid was geweest van de vergadering
van missionaire predikanten ten tijde van het conflict met Goossens,
een min of meer objectief verslag zou kunnen geven van hetgeen op Sumba
gaande was. 150
In het voorjaar van 1939, na het vertrek van Goossens, bezocht Bergema
Oost-Sumba in gezelschap van Lambooy. Enkele maanden later zond hij een
breed opgezet en lijvig rapport over zijn bevindingen aan Sumba-deputaten.
Het telde 62 bladzijden. Van 6 mei tot 12 juni had hij eraan gewerkt. Het had
hem veel tijd gekost, maar hij had het ervoor over omdat hij meende dat deze
inspanning ook aan zijn onderwijs ten goede zou komen. 151 Het rapport over
Oost-Sumba bestaat uit vier hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk geeft
Bergema een overzicht van de zendingsgeschiedenis van het gebied. Hierin
vergelijkt hij het optreden van Goossens met dat van zijn voorgangers in
Melolo, de missionair predikanten W. Pos (1890-1904) en J.F. Colenbrander
(1909-1928). Terwijl Colenbrander dankzij zijn grote kennis van het Sumbanees
diep doordrong in de religie en cultuur van Sumba, was Goossens deze
taal niet machtig en begreep hij ook niet veel van de Sumbanese cultuur. In
het tweede hoofdstuk stelt Bergema drie kwesties aan de orde die tot het
conflict tussen Goossens en zijn collega’s aanleiding hadden gegeven. De
belangrijkste hierin was het feit, dat Goossens in Melolo optrad alsof hij
predikant was van een Nederlandse gemeente. Anders dan Pos en Colen-
148 Kerkenraad Appingedam aan GDZ, 15 okt. 1938, ADS 131; Bergema aan Sumba-deputaten,
Karuni 14 nov.1938, ADS 131.
149 Ds. P.J. Luijendijk (1907-1985) was sedert 1932 missionair predikant van Groningen in
West-Sumba.
150 Sumba-deputaten aan Bergema, 27 dec. 1938, ADS 131
151 Bergema aan Sumba-deputaten, Karuni 5 juli 1939, ADS 131. Zie voor het rapport over
Oost-Sumba: Bergema aan Sumba-deputaten, 6 mei 1939, ADS 100 (vgl.: Th. van den
End, Gereformeerde zending op Sumba 1859-1972. Een bronnenpublicatie (s.l., 1987) 430-
435). In juni 1943 schreef ds. Lambooy een samenvatting van dit ‘rapport Bergema’, ADS
100.