CH4 H2 , in ICE Een vandaag haalbare milieuvriendelijke brandstof ...

CH4 H2 , in ICE
Een vandaag haalbare milieuvriendelijke brandstof
als opstap naar de toekomst
Clean Week 2020
5 mei 2010, Circuit Zolder
Tom Verstraelen, Vervoersmanager
DP DHL: ONE COMPANY WITH TWO STRONG PILLARS
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
A global player with strongly placed divisions …
The Post
for Germany
The Logistics company
for the World
CH4 → H2 , in ICE Page 2
1

DHL in België
DHL Express
DHL Supply Chain
DHL is de wereldwijde marktleider op het vlak van internationaal
expresvervoer, contractlogistiek, transport over de weg en luchten
zeevracht.
DHL Global Forwarding
DHL Freight
DHL in België*
Locaties 39
Eigen voertuigen 379
Voertuigen in
onderaannemening 617
Medewerkers 3.956
* Exclusief centrale Europese functies
DHL Global Mail
Locaties 16 Locaties 14 Locaties 5 Locaties 3 Locaties 1
Eigen voertuigen 361 Eigen voertuigen n/a Eigen voertuigen 18 Eigen voertuigen n/a Eigen voertuigen n/a
Voertuigen in
Voertuigen in
Voertuigen in
Voertuigen in
Voertuigen in
onderaannneming 236 onderaannneming n/a onderaannneming 21 onderaannneming 360 onderaannneming n/a
Medewerkers 1.595 Medewerkers 1.550 Medewerkers 499 Medewerkers 308 Medewerkers 4
CH4 → H2 , in ICE Page 3
Our Climate Protection Program
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
We have committed to
improving our CO 2 efficiency by 30% by the year 2020
Our Industry Our Goals Our Program
The transport sector…
• …has h a share h of f 14 percent t
in global carbon emissions
• …plays an important role in
combating climate change
• …is faced with high
awareness of climate
protection issues by policy
makers and customers
(First Choice)
Source: CD02, GoGreen team
• Improving the carbon
efficiency of DP DHL and
its business partners
30 % by 2020
• Intermediate step:
improving carbon efficiency
10 % by 2012
Levers and measures:
Fleet optimization
Innovative green technologies - DHL Innovation Center
The Deutsche Post DHL climate
protection program…
• …is currently being rolled
out in all business units
worldwide
• …focuses on fleet renewal,
energy efficiency, new
technologies, employee
engagement and the
involvement of our business
partners and customers
CH4 → H2 , in ICE Page 4
2

Inspiratie
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-Inspiratie
Presentatie Eddie Cooreman SCM, boek “The end of oil” (isbn 9780747570813), seminarie “Future energy for
Belgium’s transport, consequences out of the directive from the EU comimission on the promotion of alternative
fules”, uiteenzetting “NGV opportunities for today & into the future”’, gesprek met DR Jeffrey Seisler (Director van
European Natural Gas Vehicle Association), gesprekken met Bert Meeussen (Ceo Pumpservice), DHL;
gesprekken met Tom Pollyn, Koen Avaux, Thierry Dedecker, Koen De Marteau, infeed & van nabij volgen NL
CH4 projekt Albert Jourdan, “Cradle to Cradle framework” door Prof. Dr. Braungart en designer William
McDonough, dagelijks volgen journaals, lezen kranten, tijdschriften, .... , ENGVA maandelijkse nieuwsbrieven,
maatregelen 8/2006 Vlaamse Regering ter vermindering fijn stof deeltjes door voertuigen, controverse rond
ontkenning door Dr. Richar Tol, rapport (DHL)-Deutsche Post “Low Emission Transport”, Marc Pecqeur
(autotechnologie Karel de Grote Hogeschool), Ing. Hugo Janssens (hoofd KdGH Dept Industriele
Wetenschappen en Technologie), Koen Grillaert UG, Andre Beerts van NV Hydrothane, Koen Merckx (project
ingenieur studiedienst Colruyt), Danielle Baetens (Sr Manager Ernst&Young Subsidia), Prof. Dr. Ir. Joerie Van
Mierlo (Dept Transport Technologie Vrije Universiteit Brussel), Ir Jan Leenknegt (Hogeschool West-Vlaanderen,
onderzoek EnBiChem, Biomethaan), Adwin Martens - WaterstofNet, Marc Perpermans (projectcoordinator
Electrabel), Guido Vanlinthout (journalist De Tijd), Christophe Matthijssens (journalist GVA), Dr. Prof. Sebastian
Verhelst & Dr. Prof. Ir. Sierens (Rijks Universiteit Gent), Joeri Behets (Corporate Banker Dexia), Alain
Roeland (Tank Mgr Fina), Bart Van Ouytsel, Dr. Hugo Vandenborre (Hydrogenics), Ing Eddy Deheusch
(afdelingshoofd installaties De Lijn), Peter Commandeur (Commercieel Managers Dutch4), Etienne Verhelst
(Business Services & Fleet Director Belgacom), Emmanuel Raskin (Environment Manager Belgacom), Dr.
Joachim Kroemer (Head of Sales Proton Motor), Lode Vanmeerbeek (Key Account Sales Manager Iveco),
Michael de Saetyd (Product Manager LCV Iveco), Bruno Mattheeuws (Technologisch adviseur Biogas-E), Pol
Michiels (Adviseur Febiac), Basf Kyoto rapport, DHL Network John Mullen (Board Member) over Corporate
Values, Hydra project Karel de Grote Hogeschool, bezoek Amsterdam CUTE – waterstof via brandstofcellen
stadsbussen – project, bezoek CH4-CNG tankstation Berchem, meerijden met lijnbus op CH4-CNG van
Hydrothane NV, testritten hybride wagens van Honda en Toyota, het Stern Rapport “The Economics of Climate
Change”, debat in Vlaams Parlement “Witte Biotechnologie, stand van zaken”, witboek “Waterstof en
Brandstofceltechnologie in Vlaanderen”, CNG projekt Belgacom & prijscalculatie, Major’s opleiding “innovatief
denken”, jaarrapport 2006 Shell, studiedag 5/2006 door Inverde “Duurzaam actief en mobiel met
biobrandstoffen”, voorstelling DHL Major’s projekt “via CNG naar H”, Uiteenzetting viering jubilarissen door Dixie
Dansercoer, 11/2006 vergadering projekt onderzoeksplan Karel de Grote Hogeschool en Rijksuniversiteit Gent,
12/2006 seminarie Vito “Brandstofcellen en Waterstof in Vlaanderen”, studieavond KdGH “kwaliteit PPO en
emissies op PPO draaiende motoren”, Prof. Dr. Ir. Greet Van Eetvelde – Greenbridge & Powerlink
renewable energy platform, Umicore H2 zero emission kart …
CH4 → H2 , in ICE Page 5
Koolstof (Carbon)
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Koolstof
1 mega olietanker/

Huidige situatie - Probleemstelling fossiele brandstoffen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-Huidige situatie
Peak oil
Olie bevoorrading is onzeker
instabiele regio’s regio s, bevolkingsexplosie, bevolkingsexplosie ontwrichting wereldeconomie
Global Warming - Broeikasgassen (China alleen bouwt komende 20 jaar
1.000.000MW steenkool electrciteits capaciteit bij, 4 centrales Doel = 3000MW)
Local Pollution - Kankerverwekkend (ultra)fijnstof
(PM, NO x, SO x , …)
Tot voor enkele jaren werd er steeds meer olie gevonden dan verbruikt. De laatste jaren niet meer, de vraag stijgt en het
aanbod neemt niet meer toe waardoor de prijs stijgt, verschillende bronnen gaan er van uit dat reserves systematisch
overschat h worden d (bvb (b b “The “Th end d of f oil” il” isbn i b 9780747570813),ook 9 80 4 0813) k OPEC gaat er van uit i dat d nu “peak “ k oil” il” werd d bereikt, b ik we
gaan nooit meer dan de huidige 85.000.000 vaten/dag of 13.500.000.000 liter/dag kunnen oppompen, olie komt meer en
meer uit politiek instabiele regio’s en de stijgende prijzen en stijgende inkomsten voor olie-exporterende landen ontwrichten
de wereldeconomie en wereldpolitiek. Olie werd gevormd tijdens het Carboon. Tijdens het Carboon 380 - tot 320 miljoen
jaar geleden, werden grote hoeveelheden broeikasgas in de vorm van fossiele resten in de aarde opgeslagen, de
hoeveelheid CO2 daalde van 700ppm naar 280ppm en bvb de poolkappen ontstonden. De laatste decennia worden deze
opgeslagen hoeveelheden koolstof letterlijk terug verbrand tot koolzuurgas en in de atmosfeer geblazen (naar gemiddeld
390ppm in januari 2009) waardoor temperatuur op de aarde terug naar het pre-carboon evolueert Moderne dieselmotoren
beschikken over steeds krachtigere injectoren. Hierdoor worden ze efficiënter, maar tegelijkertijd produceren ze ook steeds
grotere hoeveelheden steeds fijner (kankerverwekkender) fijnstof. Olie is zo goedkoop op te pompen en bevat zoveel
goedkope energie en grondstoffen dat we er op korte tijd erg afhankelijk zijn van geworden en even goedkope en
voorradige alternatieven niet voor de hand liggen. Olie kan/zal niet vervangen worden door 1 alternatieve brand-/grondstof.
We zullen in de eerste plaats minder moeten gaan verbruiken en op zoek moeten gaan naar meedere alternatieven.
CH4 → H2 , in ICE Page 7
Oplossingen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Oplossingen
• Verbruik van energie- & grondstoffen verminderen
= grootste besparing, niet door technische oplossingen
Tip: handelen alsof prijs brandstof = x3 x3, (binnen 10 jaar is het zover) zover).
• Inzetten van alternatieve brandstoffen
“ It is not the strongest that survives, nor the most intelligent. It is
the one that is the most adaptable p to change.” g
( Charles Darwin, “The origin of species by means of natural selection” )
“Minimaliseren van energie- & grondstoffen gebruik“ betekent een drastische ommekeer in ons denken. De laatste 50 jaar hebben we in
steeds grotere mate ons wonen & werken/produceren & vrije tijd juist heel energie- en grondstoffen intensief georganiseerd. We hebben
geleefd in een periode van zo goed als onbeperkte energie- en grondstoffen aanbod (voor een relatief beperkte hoeveelheid mensen) die
stilaan aan een einde komt.
Eén alternatief voor aardolie (even goedkoop, even makkelijk winbaar, even alom tegenwoordig) zal er niet gevonden worden. Vandaag
hebben aanhangers van alternatieve energie in hun geloof in “hun alternatief” al eens de neiging het ook op te nemen tegen andere
alternatieven. Toekomstige energievoorziening zal geen “of”-verhaal worden, maar een “en-en”-verhaal. Ondermeer afhankelijk van in
welke regio van de wereld of welk deel van een bepaalde regio men zich bevindt zal men andere energie gebruiken.
CH4 → H2 , in ICE Page 8
4

H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-H 2
Lokale industriële productie van H 2 , net als bio-CH 4
Hydrogen/Waterstof = mogelijkheid tot volledig
mileuvriendelijke productie indien geproduceerd mbv windmolens,
zonne-energie, bacteriën …
In VL “rest-waterstof” aanwezig
In VL Waterstof know-how aanwezig
Hydrogen/Waterstof = bij gebruik volledig
milieuvriendelijk als gevolg van zero emissie
Neutraliseren van overschot - en opvangen variabele
productie van energie (perfecte combinatie met elektrische
voertuigen; zowel bij productie- als verbruik energie, sluit aan bij smartgrids en
opslag energie problematiek. Veel ervaring; 500miljard m 3 H 2/jaar.)
CH4 → H2 , in ICE Page 9
H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-H 2
H 2
Uniek in EU: Studenten van de KdGh & RUG bouwen een H 2 auto (ICE)
‘Goedkope’ motor en loopt op minder zuivere H 2
CH4 → H2 , in ICE Page 10
5

CH 4: op weg naar H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
“CNG-Compressed Natural Gas”, “NG-Natural Gas”,
“Aardgas”, “Bio-gas”, “Methaan”
vandaag in Belgie-Vlaanderen bij grote publiek onbekend als
voertuigbrandstof.
Tijd voor verandering.
Slechts 5% van de burgers noemen bij ondervraging “LPG” als een voertuigbrandstof, zo goed als niemand CNG.
Stel dat we vandaag een (bio)methaan/waterstof economie zouden hebben waarbij we onafhankelijk via zone- en windenergie,
bacteriën enz. in onze energiebehoeften voorzien. Wat zou het antwoord zijn als er dan zou worden voorgesteld in bvb het Midden-Oosten
ruwe olie op te pompen, deze olie te vervoeren in erg vervuilende schepen, te raffineren in een vervuilend en energie-intensief proces,
over de weg met vrachtwagens te transporteren naar tankstations en dan te verbranden in een lawaaierige motor
die veel koolstofdioxide en fijnstof uitstoot ?
CH4 → H2 , in ICE Page 11
CH 4: op weg naar H 2, “methaan”
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
CH4 → H2 , in ICE Page 12
6

CH 4: op weg naar H 2, “methaan”
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
CH4 → H2 , in ICE Page 13
CH 4: op weg naar H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
CH4 → H2 , in ICE Page 14
7

CH 4: op weg naar H 2, Biogas België
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
CH4 → H2 , in ICE Page 15
CH 4 : Op weg naar H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
DHL Opel Combo:
• Sinds begin 2008 operationeel in stadscentrum Antwerpen
• Eind 2009 ook in Luxemburg
CH4 → H2 , in ICE Page 16
8

CH 4: Op weg naar H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
Wheel to wheel: CO 2; -19% vs diesel, -30% vs benzine (*)
(well to wheel opbrengsten zijn groter)
CO 2 neutraal indien gebruik van bio-CH 4
(*) Vienna University of Technology, SAE technical paper series
Veel grotere besparingen “Whell to wheel”. CNG dient niet geraffineerd, - dient minder ver vervoerd te worden, - kan
vervoerd worden via pijpleidingen, bio-CH4 kan in Vlaanderen worden aangemaakt, ….
CH4 → H2 , in ICE Page 17
CH 4: Op weg naar H 2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
(ultra) Fijnstof: PM: 216gr ipv 1.404gr: -85% (*)
NO X: 1,1kg ipv 46,4kg: -97%
(*) Vienna University of Technology, SAE technical paper series
Aardgas dat wij tanken te Antwerpen komt vanuit Nederland (“Slochteren”) en bestaat voor het grootste, 81,9 procent, gedeelte uit methaan
(CH4), voor 3,3 procent uit hogere gasvormige koolwaterstoffen, voor 14 procent uit stikstofgas en voor 0,8 procent uit kooldioxide. Het gas
dat in Nederland in de grond zit is zogeheten L-gas, laagcalorisch gas. Het heeft een methaangehalte van 80-88 procent. In Duitsland, waar
rijden op aardgas ingeburgerd is, komt bijna overal H-gas uit de ‘Erdgastankstelle’. H-gas is hoogcalorisch gas, met een methaangehalte van
88-98 procent. Het verschil tussen L- en H-aardgas komt tot uiting in de energiewaarde ervan.
CH4 → H2 , in ICE Page 18
9

CH 4: Tanken
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
“Fast fill” - publiek of privaat
“Slow fill” - op bedrijfsterrein of thuis
In sedimenten op de oceaanbodems en in permafrostgebieden aan de onderzijde van de bevroren bodemlaag bestaan hele grote
methaanvoorraden: methaan dat onder hoge druk een losse verbinding met water aangaat en een vaste stof vormt, methaanhydraat of
clathraat genaamd. Soms ontsnapt een deel van dit methaan in gasvormige vorm naar de oppervlakte. De clathraten zouden, vanwege de
grote omvang van de bestanden, potentieel een belangrijke energiebron kunnen vormen. Aardgas reserves zijn groot. Methaan kan ook
herwinbaar worden aangemaakt (biogas).
CH4 → H2 , in ICE Page 19
CH 4: Beschikbaarheid voertuigen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
CH4 → H2 , in ICE Page 20
10

CH 4: Beschikbaarheid voertuigen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
-CH 4
Volvo Trucks will be the first manufacturer with an efficient
diesel engine fuelled by a mixture of methane gas and
diesel diesel. “This This unique technology allows us to combine the
advantages of gas with the diesel engine’s high efficiency
rating, which is about 30-40 percent superior to that of the
spark plug engine,” comments Lars Mårtensson,
Environmental Director Volvo Trucks.
“As a result, this truck consumes considerably less energy
than traditional gas trucks do.”
"Methane gas is by far the most accessible fuel as an alternative to diesel.
There are larger reserves of natural gas than oil. But above all, production of
climate-neutral biogas is gaining momentum in many countries, which solves
the most urgent problem - reducing CO2 emissions," says Lars Mårtensson.
CH4 → H2 , in ICE Page 21
Visie DHL Express - Energietransitie vloot
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Energie transitie
CH 4
CNG
CH 4
Biogas
CH 4/H 2
(Bio)gas/
Hydrogen
(Hythane, Hydrothane)
Compressed natural gas
→ → en/of alle mengvormen hiertussen → →
afhankelijk van beschikbaarheid
(Hythane, Hydrothane)
H 2
Hydrogen
NOx minus >90%
PM minus 85% CO2 neutraal lagere schadelijke uitstoot ZERO-emissie
CO2 minus 19% (nu 65 Vivaro CH) CO2 neutraal
minder lawaai
(*)
(*) Vienna University of Technology, SAE technical paper series
CH4 → H2 , in ICE Page 22
11

Vervolgstappen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Vervolgstappen
Bij vervanging is CH 4 standaard wanneer haalbaar
10 (+10) Extra CNG bestelwagens mei 2010 (Mercedes Sprinter NGT)
Tankinfrastructuur on site te DHL Aartselaar besteld
DHL engageert zich verder in innovative projecten
bvb. mogelijke samenwerking/pilot met KdGH: H2 in ICE
CH4 → H2 , in ICE Page 23
Conclusies 1/2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Conclusies
Technisch betrouwbaar
(108.000km gereden in stadscentrum, 135.000 x start/stop, 38 ≈
koeriers)
Verbruikskost CNG vs diesel
Positieve impact op carbon footprint
(CO 2 -5.51 ton)
Positieve impact op lokale luchtvervuiling
(PM -85% en NO X -97%) (is ‚wheel 2 wheel‘, impact ‚well 2
wheel‘ is groter)
CH4 via bio-CH4 als mogelijke transitie naar de
energiedrager van de toekomst, H2 Gereputeerde spelers tonen samen leiderschap
CH4 → H2 , in ICE Page 24
12

Conclusies 2/2
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Conclusies
… CH 4 vandaag haalbaar alternatief
„DHL DHL Express wint Fleet Green Award 2009“ 2009 (17 december 2009)
Voor de vierde maal werd de Fleet Green Award uitgereikt. Deze trofee is bedoeld
voor een bedrijf dat doelbewust werkt aan een milieuvriendelijke vlootpolitiek en
daarbij de ecologische waarden en economische belangen weet te harmoniseren.
De jury riep DHL Express uit tot laureaat, vanwege de succesvolle integratie van
aardgasvoertuigen binnen de koerierdienst.
www.fleet-business.com
De jury verantwoorde keuze voor de laureaat als volgt: “De winnaar van de Fleet Green Award 2009 legt
elke dag onnoemelijk veel kilometers af. De onderneming probeert dit nu op de meest duurzame manier
te doen en wil aantonen dat een logistiek leider ook toonaangevend kan zijn op milieuvlak. De eerste
grote stap is de inzet van aardgaswagens in Antwerpen. Deze stap is geen eindbestemming maar een
tussenstap die kadert in een duidelijke ‘Go Green’ strategie, waarbij tegen 2010 10% CO 2 bespaart moet
worden en tegen 2020 30% CO 2-uitstoot. Deze onderneming kijkt inzake duurzaam ondernemen niet
alleen naar wat momenteel beschikbaar is op de markt, maar ze zet zelf partnerships op met instanties
en kenniscentra, om het duurzaam ondernemen waar kan, te versnellen.”
CH4 → H2 , in ICE Page 25
Mogelijke ondersteunende beleidsmaatregelen
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Beleidsmaatregelen
Alternatieven steunen en stimuleren
(bvb. elektrisch en CH 4 -> H 2 en …)
CNG (en ( andere milieuvriendelijke j alternatieven) ) taxatierechtszekerheid
geven (zie bvb. DE)
Essentieel: duidelijke regelgeving (mbt werkplaatsen, voertuigen,
tankinstallaties, brandweereisen, keuring… in samenspraak met
academici) en in overeenstemming met EU
Borgstelling/verzekering door overheid voor innovaties door
kenniscentra
Grotere venstertijden en bevoorrechte maatregelen voor
milieuvriendelijke distributie of VV
Nood aan beleidsmaatregelen is groot. Aandeel Diesel als brandstof stijgt verder, bvb het aandeel LPG, na CNG de minst-vervuilende
fossiele brandstof, neemt verder af. Het is nu momentum. Uitlaatgassen zijn veel meer dan enkel CO2. Bvb ook secundaire liuchtreacties
zijn aan de orde. Zie ook “well-to-wheel” berekeningen. Hoe moeten werkplaatsen worden ingericht ? Hoe moeten wagens worden gekeurd
? Hoe zal de taxatie van de brandstof evolueren ? Wetgeving wordt eerder strenger; Waarom moeten tanks om de 5 jaar worden
uitgebouwd en getest (om controlebedrijven te bevoordelen ?) ? Bvb zonnepanelen zijn pas succes geworden na groene stroomcertificaten.
CH4 → H2 , in ICE Page 26
13

Keys to success
Deutsche
Post DHL
DHL Express
GoGreen
CH 4 to H 2,
in ICE
- Keys to success
Gepassioneerde mensen die willen innoveren
Top-down commitment
Leiderschap tonen - doorbreken kip-ei verhaal - nu & doen
Partnerships (bvb. met Opel, Mercedes, Electrabel, Ecofillco, …)
CH4 → H2 , in ICE Page 27
Hartelijk dank voor uw aandacht.
CH4 → H2 , in ICE Page 28
14