Bibliografische conventies - HumOZ - Universiteit van Amsterdam
Bibliografische conventies - HumOZ - Universiteit van Amsterdam
Bibliografische conventies - HumOZ - Universiteit van Amsterdam
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Bibliografische</strong> <strong>conventies</strong><br />
1 Wanneer een noot?<br />
In principe geldt: ieder niet algemeen bekend feit of niet algemeen bekende<br />
redenering, tenzij afkomstig <strong>van</strong> de schrijver zelf, dient <strong>van</strong> een<br />
literatuurverwijzing (bronverwijzing) te worden voorzien. De verplichting om<br />
met een noot de informatiebron te geven, geldt niet alleen als geciteerd wordt,<br />
maar ook als werk <strong>van</strong> anderen in eigen woorden wordt weergegeven (dat<br />
noemen we ‘parafraseren'). Overigens behoeven verwijzingen naar wets- en<br />
verdragsartikelen niet in een noot te worden verwerkt. Zij kunnen in de<br />
eigenlijke tekst worden opgenomen. Bronnen uit archieven dienen wel een<br />
bronverwijzing te krijgen.<br />
Noten kunnen incidenteel ook worden gebruikt om de inhoud <strong>van</strong> de tekst te<br />
becommentariëren, toe te lichten of bijvoorbeeld nadere bijzonderheden te<br />
geven. De eigenlijke tekst moet zelfstandig gelezen en begrepen kunnen<br />
worden. Gebruik de toelichtende noten dus alleen wanneer het verwerken <strong>van</strong><br />
de noot in de tekst de gang <strong>van</strong> het betoog zou onderbreken of minder duidelijk<br />
zou maken.<br />
Noten in de tekst worden aangegeven door het nummer <strong>van</strong> de noot een halve<br />
regel omhoog te plaatsen, zoals bijvoorbeeld hier (superscript). 23 Gebruik<br />
daarvoor de optie voetnoot in je tekstverwerker. Het nummer <strong>van</strong> de voetnoot<br />
komt ná de leestekens (,;:.?!). Wat de noten zelf betreft gaat de voorkeur uit<br />
naar voetnoten onder aan de pagina, zeker als de noten af en toe een<br />
toelichting of commentaar geven. Met eindnoten maak je het de lezer extra<br />
moeilijk. Voor de opbouw <strong>van</strong> een noot, zie onder <strong>Bibliografische</strong> verwijzingen<br />
en de bibliografie.<br />
2 Enkele regels voor het citeren<br />
De letterlijk geciteerde tekst moet rele<strong>van</strong>t en gezaghebbend zijn. Dat betekent<br />
dat het citaat een meerwaarde moet hebben boven je eigen woorden en<br />
afkomstig moet zijn uit een gespecialiseerd wetenschappelijk werk (bijvoorbeeld<br />
doorgaans geen encyclopedie). Daarnaast kan een citaat afkomstig zijn uit je<br />
onderzoeksmateriaal zelf, zoals uit kranten als je een tijdsbeeld onderzoekt of<br />
uit brieven als je een persoon bekijkt. Wees terughoudend met citeren. Een<br />
scriptie moet geen collage <strong>van</strong> citaten zijn, maar een betoog <strong>van</strong> de schrijver.<br />
Citeer alleen als het citaat <strong>van</strong>wege vorm of inhoud bijzonder is.<br />
Een <strong>van</strong> de hoofdzondes in de wetenschap is plagiaat. Plagiaat betreft zowel het<br />
letterlijk overnemen <strong>van</strong> een tekst als het overnemen <strong>van</strong> ideeën. Doe nooit net<br />
alsof de ideeën <strong>van</strong> iemand anders je eigen ideeën zijn, maar citeer dan tussen<br />
aanhalingstekens met een literatuurverwijzing of, vaker, parafraseer de<br />
woorden <strong>van</strong> de gebruikte auteur met aan het eind een noot met<br />
literatuurverwijzing. Indien de examencommissie plagiaat in een scriptie<br />
constateert, dan kan de hele scriptie op die grond worden afgekeurd.<br />
Citaat-noot of auteur-jaar<br />
Voor het opnemen <strong>van</strong> bibliografische verwijzingen bestaan twee systemen: het<br />
citaat-nootsysteem en het auteur-jaarsysteem. Het gebruikte systeem verschilt<br />
per wetenschapsgebied. Binnen Europese Studies wordt de voorkeur gegeven<br />
aan het citaat-nootsysteem, maar omdat je vooral binnen de politieke<br />
wetenschappen of economie met het andere systeem in aanraking zal komen,<br />
geven we in 5.4 ook kort het auteur-jaarsysteem weer.
Algemene regels:<br />
• Het nootnummer verwijst naar een noot (bij voorkeur een voetnoot, geen<br />
eindnoot) met de betreffende informatie.<br />
• Citeer je primaire bronnen zo mogelijk uit een kritische uitgave, bij voorkeur<br />
in de oorspronkelijke taal. Geef, indien die taal voor de gemiddelde lezer<br />
ongebruikelijk is, de vertaling <strong>van</strong> het citaat in een noot. Engels-, Frans- en<br />
Duitstalige citaten worden doorgaans niet vertaald.<br />
• Wees terughoudend met citeren <strong>van</strong> internet. Niet alles wat op internet staat,<br />
is even betrouwbaar en veel websites veranderen voortdurend. Vermeld<br />
daarom altijd op welke datum je een internetsite hebt geraadpleegd. Van<br />
officiële sites (overheden, EU) die bijvoorbeeld officiële documenten<br />
(wetteksten, rechterlijke uitspraken, rapporten, statistieken etc.) bevatten,<br />
kan men over het algemeen wel op aan.<br />
• Geef in de noot bij een citaat altijd de volledige bibliografische verwijzing.<br />
Geef daarbij nauwkeurig aan naar welke pagina('s) verwezen wordt (dus niet<br />
p. 40 e.v., maar pp. 40-41). Indien in de direct volgende noot naar hetzelfde<br />
werk <strong>van</strong> dezelfde auteur wordt verwezen, gebruik je geen volledige<br />
verwijzing, maar slechts Ibidem of Ibid. (aangevuld met de juiste<br />
paginanummers als het citaat of de parafrase andere pagina's betreft).<br />
• Vaak wordt naar een reeds eerder aangehaald werk (in een eerdere dan de<br />
direct voorafgaande voetnoot) verwezen door na de auteursnaam een verkorte<br />
versie <strong>van</strong> de titel te geven (bijvoorbeeld zonder de ondertitel) zonder verdere<br />
aanduidingen <strong>van</strong> jaar of plaats, gevolgd door de pagina-aanduiding.<br />
• Een citaat <strong>van</strong> twee of drie regels kan tussen (enkele) aanhalingstekens in de<br />
tekst gezet worden. Bij een langer citaat verdient het de voorkeur het citaat te<br />
laten inspringen (voor en achter) en een kleinere regelafstand (één in plaats<br />
<strong>van</strong> anderhalf) te gebruiken; in dat geval hoeven géén aanhalingstekens<br />
gebruikt te worden.<br />
• Citeer altijd letterlijk: laat geen delen <strong>van</strong> de tekst weg zonder dit aan te<br />
geven door middel <strong>van</strong> drie puntjes en vierkante haakjes [...]. Als je zelf in<br />
een citaat wilt onderstrepen, geef dat dan aan [onderstreping <strong>van</strong> de auteur].<br />
Ook een verduidelijking of een toevoeging komt tussen rechte haken, b.v.:<br />
"De twee landen [Zweden en Noorwegen] sloten een omstreden verdrag".<br />
• Citaten overnemen: Het kan soms voorkomen dat je een citaat wilt<br />
overnemen uit een bron. Je hebt een werk <strong>van</strong> auteur A die auteur B citeert.<br />
De uitspraak <strong>van</strong> auteur B wil je overnemen, maar niet uit het oorspronkelijke<br />
werk, want dat is bijvoorbeeld niet beschikbaar. In dat geval moet je altijd<br />
verwijzen naar auteur A waar je het citaat aan hebt ontleend. Je hebt immers<br />
niet de oorspronkelijke versie geraadpleegd en het kan zijn dat auteur A<br />
verkeerd citeert of de oorspronkelijke tekst verkeerd heeft vertaald. Je moet<br />
duidelijk aangeven dat je het citaat <strong>van</strong> B bij auteur A hebt gevonden en niet<br />
in het oorspronkelijke werk <strong>van</strong> B. Dat doe je bijvoorbeeld in een noot die bij<br />
het citaat komt te staan als volgt: 22. Julian Borger, ‘From communist gold to<br />
illustrious corpse,’ Guardian Weekly, 3 november 1996, zoals geciteerd bij<br />
J.F. Brown, The grooves of change: Eastern Europe at the turn of the<br />
milennium. Durham en London, 2001, p. 99. Het werk <strong>van</strong> Brown wordt dan in<br />
je bibliografie opgenomen, het artikel <strong>van</strong> Borger niet.<br />
• Een of twee versregels kun je binnen de tekst citeren, indien nodig gescheiden<br />
door een schuine streep: ‘Denkend aan Holland zie ik brede rivieren / traag<br />
door oneindig laagland gaan’. Als het om meerdere versregels gaat kun je<br />
beter inspringen en een kleinere regelafstand gebruiken.
Noten in citaat-nootsysteem<br />
Boek<br />
[Voornaam] [Achternaam], [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]:<br />
[Uitgever]<br />
[jaar], p. [paginanummer].<br />
Voorbeeld:<br />
A.W.M. Gerrits, Democratie door interventie: de nieuwe White Man's Burden?,<br />
<strong>Amsterdam</strong>: <strong>Amsterdam</strong> University Press 2007, p. 16.<br />
Artikel in tijdschrift<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[Artikeltitel]', [Gecursiveerde tijdschrifttitel], nr.<br />
[nummer <strong>van</strong> tijdschrift: GEEN jaargang] ([jaar]), p. [paginanummer].<br />
Voorbeeld:<br />
J.H. Reestman, ‘De Franse Conseil d'Etat: de Constitutie staat in Frankrijk boven<br />
verdragen', RMThemis, nr. 2 (2002), p.86.<br />
Artikel in bundel onder redactie<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[Artikeltitel]', in: [Voornaam redacteur]<br />
[Achternaam<br />
redacteur] ed., [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]: [Uitgever] [jaar], p.<br />
[paginanummer].<br />
Voorbeeld:<br />
J. Leerssen, ‘The Downward Pull of Cultural Essentialism', in: M. Wintle ed.,<br />
Image into Identity: Constructing and Assigning Identity in a Culture of<br />
Modernity, <strong>Amsterdam</strong>: Rodopi 2006, p.33.<br />
Internet<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[Titel/indien niet beschikbaar omschrijving website<br />
of de<br />
homepage]', [URL], geraadpleegd op [datum].<br />
Voorbeeld<br />
O.D. Kalugin, ‘Terrorism and Human Intelligence',<br />
http://ctstudies.com/Document/Intelligence_Terrorism_Kalugin_oped_Sept_200<br />
4.html, geraadpleegd op 9 december 2004.<br />
3 Bibliografie<br />
De bibliografie <strong>van</strong> een wetenschappelijke tekst bevat alle bronnen die je<br />
gebruikt hebt in de tekst. Dat betekent dat je zowel de wetenschappelijke<br />
literatuur (artikelen en boeken) als de gebruikte internetbronnen,<br />
archiefbronnen of bijvoorbeeld visuele bronnen vermeldt. Doorgaans worden<br />
alleen die bronnen vermeld waaruit je rechtstreeks citeert of parafraseert en<br />
niet de naslagwerken die je als achtergrondinformatie hebt gebruikt. Als je<br />
meerdere artikelen uit een bundel hebt gebruikt, wordt vaak alleen de bundel<br />
vermeld. Alle tijdschriftartikelen worden wel volledig weergegeven. Omdat in<br />
een bibliografie alle bronnen op alfabetische volgorde worden gezet, begin je nu<br />
met de achternaam <strong>van</strong> de auteur in plaats <strong>van</strong> de voornaam.<br />
Bibliografie in citaat-nootsysteem<br />
Boek<br />
[Achternaam], [Voornaam], [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]:<br />
[Uitgever]<br />
[jaar].<br />
Voorbeeld:Gerrits, A.W.M., Democratie door interventie: de nieuwe White Man's<br />
Burden?, <strong>Amsterdam</strong>: <strong>Amsterdam</strong> University Press 2007.
Artikel in tijdschrift:<br />
[Achternaam], [Voornaam], ‘[Artikeltitel]', [Gecursiveerde tijdschrifttitel], nr.<br />
[nummer <strong>van</strong> tijdschrift: GEEN jaargang] ([jaar]), pp. [paginanummers <strong>van</strong> het<br />
HELE artikel].<br />
Voorbeeld:Reestman, J.H., ‘De Franse Conseil d'Etat: de Constitutie staat in<br />
Frankrijk boven verdragen', RMThemis, nr. 2 (2002), pp. 84-94.<br />
Artikel in bundel onder redactie:<br />
[Achternaam], [Voornaam], ‘[Artikeltitel]', in: [Voornaam redacteur]<br />
[Achternaam<br />
redacteur] ed., [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]: [Uitgever] [jaar],<br />
pp. [paginanummers <strong>van</strong> het HELE artikel].<br />
Voorbeeld:Leerssen, J., ‘The Downward Pull of Cultural Essentialism', in: M.<br />
Wintle ed., Image into Identity: Constructing and Assigning Identity in a Culture<br />
of Modernity, <strong>Amsterdam</strong>: Rodopi 2006, pp. 31-50.<br />
Internet<br />
[Achternaam], [Voornaam], ‘[Titel/indien niet beschikbaar omschrijving website<br />
of de homepage]', [URL], geraadpleegd op [datum].<br />
Voorbeeld:Kalugin, O.D., ‘Terrorism and Human Intelligence',<br />
http://ctstudies.com/Document/Intelligence_Terrorism_Kalugin_oped_Sept_200<br />
4.html, geraadpleegd op 9 december 2004.<br />
Enkele algemene aanwijzingen over voetnoten en bibliografie<br />
• Haal de gegevens eerst uit de titelpagina in het boek en pas in tweede<br />
instantie uit de kaft, het colofon en andere pagina's. Neem de informatie<br />
letterlijk over, inclusief gebruik <strong>van</strong> hoofdletters. Verander ook geen<br />
plaatsnamen: Paris in plaats <strong>van</strong> Parijs, London in plaats <strong>van</strong> Londen.<br />
• De ‘taal’ <strong>van</strong> de bibliografie (en voetnoten) is de taal <strong>van</strong> de scriptie. Dus is je<br />
scriptie in het Nederlands geschreven dan staat er b.v.: Steinberg, D.D. en L.<br />
Amsberg. Ook andere informatie (b.v. "vertaling <strong>van</strong>") staat dan in het<br />
Nederlands. Wel dienen plaatsnamen in de originele taal te blijven staan (Paris<br />
en niet Parijs).<br />
• Titulatuur (prof.dr.mr. etc) wordt nooit vermeld.<br />
• Bij het gebruik <strong>van</strong> website dien je, afgezien <strong>van</strong> auteur en titel (beide indien<br />
vermeld, anders een omschrijving <strong>van</strong> de website of de homepage), altijd de<br />
volledige URL en de datum <strong>van</strong> raadpleging weer te geven.<br />
• Indien één <strong>van</strong> de gegevens ontbreekt, vermeld dat dan op de plek waar die<br />
informatie zou moeten staan. Voorbeeld: ‘zonder auteur’, ‘zonder plaats’,<br />
‘zonder jaar’.<br />
• Indien je bron meerdere auteurs of redacteurs heeft, vermeld dan alle<br />
auteurs. Is er sprake <strong>van</strong> meer dan drie auteurs of redacteurs, vermeld dan<br />
alleen de eerste, gevolgd door ‘e.a.' Als er meerdere redacteuren zijn, ver<strong>van</strong>g<br />
dan ‘ed’ door ‘eds’:<br />
Voorbeelden <strong>van</strong> meerdere auteurs/redacteurs<br />
Jansen, M.C. en B. de Jong, ‘Stalin's hand in Rotterdam: the murder of the<br />
Ukrainian nationalist Yevhen Konovalets in May 1938’, Intelligence and National<br />
Seceurity, nr.4 (1994), pp. 676-694.<br />
Kügelgen, Anke von, M. Kemper en A.J. Frank eds., Muslim culture in Russia<br />
and Central Asia from the 18th to the early 20th centuries, Berlin: Schwarz<br />
1998.
4 Auteur-Jaar systeem<br />
Het auteur-jaar systeem is in de geesteswetenschappen minder gangbaar, maar<br />
je zal het wel vaker tegenkomen bij andere opleidingen of in de literatuur.<br />
Daarom volgt hier een korte beschrijving met voorbeelden.<br />
Zet in de tekst achter het citaat of de parafrase tussen haakjes de achternaam<br />
<strong>van</strong> de auteur en het jaar <strong>van</strong> uitgave <strong>van</strong> het betreffende werk, gevolgd door<br />
een dubbele punt en het paginanummer (bijvoorbeeld: Ramangasoavina 1965:<br />
76; Prakke 1990: 8; Vengroff & Creevey: 123). In de bibliografie komen de<br />
auteursnamen dan op alfabetische volgorde te staan, met onder de<br />
auteursnaam het jaar <strong>van</strong> uitgave, en daaronder alle bibliografische gegevens<br />
zoals bij het citaat-nootsysteem.<br />
Voordeel <strong>van</strong> het auteur-jaarsysteem is de afwezigheid <strong>van</strong> teveel voetnoten;<br />
nadeel is het feit dat de tekst onrustiger wordt en dat je voor een volledige<br />
bibliografische verwijzing steeds achter in de scriptie moet kijken.<br />
Prakke 1990:<br />
L. Prakke, "Van links naar rechts. De Eerste Kamer <strong>van</strong> 1887 tot 1917", in: A.<br />
Postma (ed.), Aan deze zijde <strong>van</strong> het Binnenhof: gedenkboek ter gelegenheid<br />
<strong>van</strong> het 1975-jarig bestaan <strong>van</strong> de Eerste Kamer, ‘s Gravenhage: SDU 1990,<br />
pp. 227-265.<br />
Ramangasoavina 1965:<br />
Ramangasoavina, "Le sénat et les récentes modifications apportées à la<br />
constitution de la République Malgache", Revue Juridique et Politique d'Outre-<br />
Mer, nr. 1 (1965), pp. 130-137.<br />
Vengroff & Creevey 1997:<br />
R. Vengroff & L. Creevey, "Senegal: The Evolution of a Quasi Democracy" in:<br />
J.F. Clark & D.E. Gardinier (eds.), Political Reform in francophone Africa,<br />
Boulder, Col.: Westview Press 1997, pp. 204-222.<br />
Vengroff & Magala, 2001:<br />
R. Vengroff & M. Magala, "Democratic reform, transition and consolidation.<br />
Evidence from Senegal's 2000 presidential election", The Journal of Modern<br />
African Studies, nr. 1 (2001),pp. 129-162.
CHECKLIST BIBLIOGRAFISCHE CONVENTIES<br />
In dit onderdeel zijn nogmaals de belangrijkste punten op een rij gezet, waarop<br />
je bij het opstellen <strong>van</strong> een bibliografie en het maken een noot moet letten.<br />
<strong>Bibliografische</strong> <strong>conventies</strong><br />
• Staat de bibliografie op alfabetische volgorde <strong>van</strong> de achternaam <strong>van</strong> de<br />
auteur? (en wordt <strong>van</strong> eventuele tweede en derde auteurs wel eerst de<br />
voornaam en dan de achternaam genoemd?)<br />
• Zijn de titels <strong>van</strong> boeken en tijdschriften cursief geschreven?<br />
• Staan de titels <strong>van</strong> artikelen in tijdschriften en bundels tussen 'enkele<br />
haakjes'? (en dus niet cursief)<br />
• Worden in de bibliografie de paginanummers <strong>van</strong> het hele artikel (pp...-<br />
...) vermeld? (en dus geen paginanummers bij boeken)<br />
• Staat er een punt achter elk item?<br />
• Bij een boek: worden ook de plaats en het jaar <strong>van</strong> uitgave en de<br />
uitgeverij genoemd?<br />
• Bij een bundel: is het woordje ‘in' en de aanduiding 'ed.' (bij één<br />
redacteur) of 'eds. (bij meerdere redacteuren) niet vergeten?'<br />
• Bij een tijdschrift: is de aflevering (nr. ...) vermeld en niet de jaargang?<br />
• Bij een internetsite: is ook vermeld wanneer de site geraadpleegd is? En<br />
is er, indien een titel ontbreekt, een korte omschrijving gegeven <strong>van</strong> de<br />
website?<br />
• Zijn de plaatsen <strong>van</strong> uitgave in de originele taal blijven staan?<br />
• Is bij meerdere auteurs/redacteuren het woordje 'en' gebruikt en bij<br />
meer dan drie auteurs/redacteuren alleen de naam <strong>van</strong> de eerste<br />
auteur/redacteur genoemd, gevolg door de afkorting 'e.a.'<br />
• Zijn titels (mr., dr. prof. etc.) achterwege gelaten?<br />
Voorbeelden citaat-nootsysteem<br />
Boek:<br />
[Voornaam] [Achternaam], [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]:<br />
[Uitgever] [jaar], p. [paginanummer].<br />
In een voetnoot: Eric Hobsbawm, Age of extremes. The short twentieth century,<br />
London: Abacus 2000, p. 204.<br />
In een bibliografie: Hobsbawm, Eric, Age of extremes. The short twentieth<br />
century, London: Abacus 2000.<br />
Artikel in tijdschrift:<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[Artikeltitel]', [Gecursiveerde tijdschrifttitel], nr.<br />
[nummer <strong>van</strong> tijdschrift: geen jaargang!] ([jaar]), p. [paginanummer].<br />
In een voetnoot: Peter Rietbergen, ‘Met Mak in Europa', Tijdschrift voor<br />
geschiedenis, nr. 1 (2005), p. 50.<br />
In een bibliografie: Rietbergen, Peter, ‘Met Mak in Europa', Tijdschrift voor<br />
geschiedenis, nr. 1 (2005), pp. 48-55.<br />
Artikel in een bundel:<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[Artikeltitel]', in: [Voornaam redacteur]<br />
[Achternaam redacteur] ed., [Gecursiveerde titel], [Plaats <strong>van</strong> uitgever]:<br />
[Uitgever] [jaar], p. [paginanummer].
In voetnoot: Chris Baljé en Jan <strong>van</strong> der Horst, ‘West-Europa: het proces <strong>van</strong><br />
samenwerking en integratie', in: Doeko Bosscher, Hans Renner en Rob<br />
Wagenaar eds., De wereld na 1945, Utrecht: Het spectrum 1997, pp. 239-240.<br />
In bibliografie: Baljé, Chris en Jan <strong>van</strong> der Horst, ‘West-Europa: het proces <strong>van</strong><br />
samenwerking en integratie', in: Doeko Bosscher, Hans Renner en Rob<br />
Wagenaar eds., De wereld na 1945, Utrecht: Het spectrum 1997, pp. 239-274.<br />
Internet:<br />
[Voornaam] [Achternaam], ‘[titel/indien niet beschikbaar omschrijving website<br />
of homepage]', [URL], geraadpleegd op [datum].<br />
In voetnoot: Johan <strong>van</strong> Merriënboer, ‘Sicco Mansholt biografie',<br />
http://www.politiekparlementpartij.nl/9352000/1/j9vvh43ivvugcfx/vh52junlj0ev<br />
x/vh52junlj0ev, geraadpleegd op 19 februari 2008.<br />
In bibliografie: Merriënboer, Johan <strong>van</strong>, ‘Sicco Mansholt biografie',<br />
http://www.politiekparlementpartij.nl/9352000/1/j9vvh43ivvugcfx/vh52junlj0ev<br />
x/vh52junlj0ev, geraadpleegd op 19 februari 2008.<br />
Verschillen tussen een bibliografie en een voetnoot<br />
In een bibliografie staat de achternaam <strong>van</strong> de auteur voorop en worden de<br />
paginanummers <strong>van</strong> het hele artikel in een wetenschappelijk tijdschrift of<br />
bundel genoemd, bij een voetnoot wordt alleen verwezen naar de specifieke<br />
pagina(‘s) <strong>van</strong> een boek of artikel waaraan bijvoorbeeld een citaat of parafrase<br />
is ontleend.<br />
HumOz © <strong>Universiteit</strong> <strong>van</strong> <strong>Amsterdam</strong> 2009