TAAK 1 - CNaVT

Artikel 3
Zandfonteinen
In Nederland komen bijna geen aardbevingen voor. Maar op 13
april 1992 werd Roermond even voor halfvier 's ochtends wakker
geschud door de krachtige aardbeving die op dat moment in
Roermond en omgeving grote vernielingen aanrichtte. Bij die
beving spoten op sommige plaatsen 'zandfonteinen' omhoog.
Volgens drs. Gerard Zoutvast, seismoloog bij een weerstation in De
Bilt, zijn die zandfonteinen ontstaan door zand dat door de
bodemtrillingen vloeibaar is geworden. Onder hoge druk is dat
drijfzand vervolgens door bodemscheuren omhooggespoten. "In sommige weilanden, en op
een voetbalveld in Montfort, troffen we zandfonteinen aan die een hoogte moeten hebben
bereikt van tientallen centimeters," aldus Zoutvast. "Dat is af te leiden uit de afmetingen van
de kegels van uitgeworpen zand. Maar doordat de beving 's nachts gebeurde, heeft jammer
genoeg niemand de fonteinvorming gezien. Langs de Maas zag je trouwens ook sporen van
liquefactie, ofwel het vloeibaar worden van de bodem. Daar vonden kleine
aardverschuivingen langs de oevers plaats."
Nu was de aardbeving van Roermond heel uitzonderlijk voor ons land. Maar Amerikaanse
seismologen, die voortdurend in de weer zijn met aardbevingen die optreden langs de Rocky
Mountains, kennen de gevolgen van 'soil liquefaction' maar al te goed. In 1964 bijvoorbeeld,
tijdens een aardbeving in Alaska, werden ongeveer 250 bruggen beschadigd doordat hun
pijlers wegzakten als gevolg van aardverschuivingen langs de rivierbeddingen. Ook kwamen
door de vloeibaar geworden bodem ondergrondse opslagtanks omhoog. Bij lege tanks was
het drijfvermogen zo groot, dat ze zelfs door geasfalteerde wegen heen omhoog kwamen.
"Het vervelende is dat je nooit precies weet wat er kan gebeuren omdat je nooit precies weet
wat er in de onderliggende bodem zit." zegt Dr. Lesly Youth, van de Brightam Youd University
(Ohio). "Daarom zijn we nu bezig alle bodemlagen in aardbevingsgebieden in kaart te
brengen."
PROFIEL TAALVAARDIGHEID HOGER ONDERWIJS 9
Deel B - Voorbeeldexamen