Ga naar het jaarverslag - Mulier Instituut

sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek
Jaarverslag 2011 11
1

Jaarverslag 2011
Mulier Instituut
sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek
3

inhoudsopgave
6
8
11
14
16
18
20
26
28
35
42
44
Van het bestuur
In de spo(r)tlights:
• Mulier Instituut verhuist
De organisatie
• Doelstellingen en kerntaken
In de spo(r)tlights:
• Sportverenigingen: tussen tradities en ambities
• Financiën
In de spo(r)tlights:
• De sky is niet de limit voor sportbonden
• Personeel
In de spo(r)tlights:
• Verleiden niet-sporters steeds lastiger
Volgen Begrijpen Verspreiden
• Mulier publicaties 2011
• Verspreiden
In de spo(r)tlights:
• Sportbeleid rijksoverheid
Publicaties
• Medewerkers van het Mulier Instituut
• Bestuursleden en gelieerde onderzoekers
5

“Symbolisch gelegen tussen Uithof en stadscentrum,
en in het hart van een bijzonder sportrijke omgeving,
vormt ‘Galgenwaard’ een prima uitvalsbasis om de
wereld van sport en vrije tijd te blijven voorzien
van wetenschappelijk verantwoord en beleidsmatig
relevant onderzoek.”
Het overheidsbeleid is erop gericht om mensen meer te laten sporten en bewegen. Dat doel mag op
brede politieke steun rekenen - al betekent dat niet dat alle partijen het eens zijn over de wijze waarop
je dat beleid vorm geeft en de accenten die je daarin legt.
Afgemeten aan die beleidsdoelstelling verliep
2011 voor het Mulier Instituut bijzonder positief.
Zowel letterlijk als figuurlijk was er veel beweging
in en op het instituut. Meest in het oog springend
daarbij was de verhuizing, van een statig
herenpand aan de Postelstraat in ’s-Hertogenbosch
naar een meer moderne en vooral meer sportieve
huisvesting in de oosthoek van stadion Galgenwaard,
thuisbasis van de FC Utrecht. Symbolisch
gelegen tussen Uithof en stadscentrum, en in
het hart van een bijzonder sportrijke omgeving,
vormt ‘Galgenwaard’ een prima uitvalsbasis om
de wereld van sport en vrije tijd te blijven voorzien
van wetenschappelijk verantwoord en beleidsmatig
relevant onderzoek.
2011 was ook het jaar waarin website en huisstijl
werden vernieuwd en waarin de naamgeving van
het instituut een subtiele wijziging onderging: het
WJH leeft voort in de formele naamgeving van de
stichting, maar in de dagelijks praktijk voert het
instituut zijn activiteiten nu uit als Mulier Instituut.
Korter, krachtiger, en recht doend aan wat al de
vigerende praktijk was in het veld zelf.
van het bestuur 2011: een jaar vol beweging
In 2011 moest in veel sectoren stevig worden
bezuinigd. Cultuur, recreatie en natuur kregen het
afgelopen jaar klappen te verwerken.
Voor het Kenniscentrum Recreatie (KCR) betekende
dit dat het na ruim vijftig jaar zijn deuren moest
sluiten. Het Mulier Instituut heeft er in 2011 hard
aan gewerkt om de kennis die binnen KCR over
sport was opgebouwd, voor de sport te behouden.
De sport werd, althans op rijksniveau, in 2011
niet geconfronteerd met bezuinigingen. Zorgen
omtrent de gezondheid alsmede het wenkende
perspectief van Olympische Spelen, droegen eraan
bij dat in sport werd en wordt geïnvesteerd. Of
dat ook zo zal blijven, is onzeker. Vast staat de
samenleving vergrijst, dat we veel beweging uit
ons dagelijks leven wegmechaniseren en –automatiseren,
en dat de werelden van de sport en de
vrije tijd zich sterk hebben ontwikkeld. Mede hierdoor
is er meer vraag gekomen naar feiten, cijfers,
inzichten en onderbouwingen. Bestuur, directie en
medewerkers van het Mulier Instituut maken zich
er sterk voor om aan die vraag te voldoen en om
beleid en praktijk te blijven voeden met bruikbare
en betrouwbare kennis voor en over sport en alles
wat daarmee samenhangt.
Koen Breedveld, directeur
Paul Verweel, voorzitter van het bestuur
7

in de spo(r)tlights
Mulier Insituut verhuist
“De kernwoorden ‘wetenschap’ en ‘sport’
spreken voor zich, maar zo wilden we
ook graag zowel gedegen en betrouwbaar
als ‘hip’ en bij de tijd overkomen.”
Mirjam Stuij en David Romijn hadden de
eervolle taak om zich bezig te houden met
de inrichting van het nieuwe pand. Dat betekende
met de hulp van een projectinrichter
keuzes maken voor bijvoorbeeld kleuren,
materialen en meubilair. Maar ook na de verhuizing
zijn ze nog druk bezig geweest met
de aankleding van het pand.
“Van te voren hadden we uiteraard nagedacht
over de uitstraling die het nieuwe kantoor
moest krijgen. De kernwoorden ‘wetenschap’
en ‘sport’ spreken voor zich, maar we wilden
ook graag zowel gedegen en betrouwbaar
als ‘hip’ en bij de tijd overkomen. Ook moest
het kantoor een plek worden waar duidelijk
kennis wordt vergaard, maar zeker ook wordt
gedeeld. Een ander punt was dat hoewel de
associatie met voetbal in deze omgeving voor
de hand ligt, we graag wilden uitstralen dat
we ons met een grote diversiteit aan sporten
en sportieve activiteiten bezighouden.
De grootste uitdaging zat in de rol die we
moesten aannemen. Creatieve geesten doen
graag dingen op gevoel, wetenschappers
gaan graag voor de onderbouwing. Dat gaat
niet altijd even gemakkelijk samen.
Daarom balanceerden we gedurende het
project vaak tussen ‘doortastend zijn en keuzes
maken’ en ‘zorgvuldig afwegen van vooren
nadelen’. Doordat we met regelmaat de
voortgang bespraken met de ‘werkgroep verhuizing’
werden we gedwongen om op deze
momenten in ieder geval een keuze gemaakt
te hebben. En ook de onderbouwing was op
die momenten geen overbodige luxe.
Achteraf zijn we erg blij met het resultaat. Af
en toe horen we collega’s trots een rondleiding
geven aan externen. Dan zijn we erg tevreden
omdat het bewijst dat ons kantoor in de
Galgenwaard een werkplek is geworden waar
onze collega’s gezien willen worden. Een plek
die zowel sporters als onderzoekers past.”
9

de organisatie Het
Mulier Instituut is in 2002 opgericht om de versnippering in het (universitaire) sportonderzoek
tegen te gaan. Het instituut is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen het onderzoeksbureau
Diopter - Janssens & Van Bottenburg bv, de Universiteit van Tilburg, de Universiteit Utrecht en de
Universiteit van Amsterdam. Later is daar de Rijksuniversiteit Groningen bijgekomen.
Het Mulier Instituut is een onafhankelijke en landelijk opererende stichting zonder winstoogmerk. Het
bestuur van de stichting wordt gevormd door hoogleraren van de gelieerde universiteiten. Het instituut
is vernoemd naar W.J.H. (Pim) Mulier (1865-1954), pionier en aartsvader van de (georganiseerde)
sport in Nederland. Vanaf september 2011 voert het instituut haar activiteiten uit onder de (verkorte)
naam Mulier Instituut.
Kerntaken en doelstellingen
Het werk van het instituut speelt zich af op drie terreinen: volgen, begrijpen en verspreiden.
Kerntaken
1. Het instituut ziet het als kerntaak om de trends en ontwikkelingen in de sport en in het
sportbeleid te volgen. Het investeert daartoe in eigen gegevensverzamelingen alsmede in kennis
van databestanden van derden (zoals CBS, SCP) en in het opstellen van richtlijnen voor het
uitvoeren van onderzoek (zoals de RSO, Richtlijn Sportdeelname Onderzoek). Het Mulier Instituut
onderhoudt al enige jaren eigen tijdreeksen zoals een VerenigingsMonitor en een SportersMonitor
(grootschalig bevolkingsonderzoek) en investeert via de Stichting SportatlasNL1 in kennis over
sportaccommodaties. Via het Measure-netwerk2 volgt ze nauwgezet de ontwikkelingen in sport en
sportbeleid in andere (Europese) landen.
2. In aanvulling hierop is het onderzoek binnen het Mulier Instituut er op gericht om actuele
vraagstukken en bredere veranderingen te begrijpen door diepgravender, meer verklarende studies
te verrichten naar oorzaken en achtergronden. Het instituut beziet sport en hiermee verweven
terreinen, waaronder in het bijzonder de lichamelijke opvoeding, als onderdeel van de samenleving.
Het heeft oog voor de veranderende maatschappelijke context waarin sport gestalte krijgt en
probeert tot theorieontwikkeling te komen om veranderingen in de sport beter te begrijpen, en
waar nodig en gewenst tot effectieve interventies te komen. Het gaat hierbij om wetenschappelijk,
probleemgestuurd beleidsonderzoek met een innovatief, longitudinaal en/of internationaal
vergelijkend karakter.
3. Het Mulier Instituut rekent het ook tot haar kerntaken om resultaten uit sportonderzoek, van
zichzelf en van anderen, zo goed mogelijk te verspreiden. Het Mulier Instituut investeert
daarom in kennisoverdracht, tussen sportonderzoekers onderling alsmede tussen onderzoekers,
beleidsmakers, politici en andere geïnteresseerden en belanghebbenden. Hiertoe organiseert het
debatten en congressen, levert het bijdragen aan vaktijdschriften en aan congressen van derden,
publiceert het overzichtstudies en nieuwsbrieven, en investeert het in een up-to-date semi openbare
sportbibliotheek.
1
De Stichting SportatlasNL is een samenwerkingsverband dat eind 2010 is opgericht door het Mulier Instituut, Innosport.nl, Arko Sports
Media en Sportservice Zuid-Holland. SportatlasNL is een non-profit stichting met als doel ‘het verzamelen, verrijken, analyseren en
ontsluiten van kennis over sportaccommodaties ten behoeve van de sport en alle andere partijen die daarin geïnteresseerd zijn’.
2
Measure is een netwerk van sportdeelnameonderzoekers dat in 2010 door het Mulier Instituut en de KU Leuven is opgericht.
Zie http://www.measuresport.eu/news.
11

De hierboven genoemde kerntaken zijn ontleend aan de in de statuten vastgelegde doelstellingen:
• het verrichten van fundamenteel en toegepast sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek;
• het bevorderen van de coördinatie en kwaliteit van het fundamenteel en het toegepast sociaalwetenschappelijk
sportonderzoek;
• het bijdragen aan de opbouw, synthese en overdracht van sociaal-wetenschappelijke kennis op
sportgebied aan wetenschappers en beleidsmakers;
• het bevorderen van het instellen van (bijzondere) leerstoelen en lectoraten op dit werkgebied alsmede
van de coördinatie/ afstemming in deze;
• het ondersteunen van hoger onderwijsinstellingen bij de opleiding van onderzoekers op dit werkgebied.
Meerjarenprogramma 2011-2014
Tot een van de belangrijkste taken van het instituut behoort het, samen met gelieerde onderzoekers
van meewerkende universiteiten, uitvoeren van een door het ministerie van VWS gesubsidieerd
Meerjarenonderzoeksprogramma.
Het jaar 2011 stond in het teken van de afronding van het meerjarenprogramma 2007-2010 (Passie,
praktijk en profijt) en tevens van de start van het volgende programma Sportland Nederland, ambities
en prestaties. Dit programma bouwt voort op de ervaringen opgedaan tijdens het vorige programma en
op de uitkomsten van de Kennisagenda Sport 2011-2016. Het instituut herkent zich in de conclusies
van dat laatste rapport en ziet in die conclusies een aansporing om verder te blijven werken aan de
coördinatie en de kwaliteit van het sociaal-wetenschappelijke sportonderzoek.
Evenals in het vorige meerjarenprogramma is Sportland Nederland, ambities en prestaties opgebouwd
rond drie belangrijke pijlers, te weten: Volgen (monitoring), Begrijpen (diepgravende verklarende
analyses) en Verspreiden (kennisdeling en - verspreiding). Binnen de functie Begrijpen is het
onderzoek gestructureerd rond zeven inhoudelijke onderzoekslijnen:
1. Sportdeelname en actieve leefstijl (coördinatie Agnes Elling, MI)
2. Sportaccommodaties (Hugo van der Poel, UvT/MI)
3. Sport lokaal (Paul Verweel, UU)
4. Governance vraagstukken in de sport (Maarten van Bottenburg, UU)
5. Maatschappelijke betekenis van sport (Agnes Elling, MI)
6. Topsportloopbanen (Maarten van Bottenburg, UU)
7. Sporteconomie (Ruud Koning, RUG)
Sportland Nederland, ambities en prestaties is een programma dat loopt van 2011 tot en met 2014.
Het Mulier Instituut heeft voor de eerste twee jaren van dit programma financiering gekregen. De
verwachting is dat delen van het programma vanaf 2013 zullen worden ondergebracht in een apart
sportonderzoeksprogramma, bij NWO, als onderdeel van het ‘Sectorplan Sportonderzoek en -onderwijs’.
Het Mulier Instituut is binnen het Sectorplan nauw betrokken bij de coördinatie van de onderdelen
‘Meedoen’ (sport en samenleving), ‘Kaart’ (sport en ruimte) en ‘Beeld’ (economie en evenementen).
Leerstoelen
Het Mulier Instituut heeft onder andere tot doelstelling om bijzondere leerstoelen in te stellen. Via
de Stichting BSWS3 , heeft het Mulier Instituut geparticipeerd in de leerstoel Sport en lichamelijke
opvoeding (aan de Universiteit van Tilburg, na 2008 niet meer verlengd), in de bijzondere leerstoel
Sportpedagogiek (Universiteit Utrecht, tot oktober 2011 bekleed door Annelies Knoppers) en de
bijzondere leerstoel Sportgeschiedenis (Vrije Universiteit Amsterdam, tot 2009 bekleed door Theo
Stevens). De bijzondere leerstoel Sportontwikkeling (Universiteit Utrecht, Maarten van Bottenburg) is
per 2010 omgezet in een reguliere leerstoel. De bijzondere leerstoel Sporteconomie (Rijksuniversiteit
Groningen, Ruud Koning) is verlengd tot juni 2014.
Het Mulier Instituut blijft ijveren voor het instellen van (bijzondere) leerstoelen én lectoraten (waar
ze dat van toegevoegde waarde vindt voor het sportonderzoek), alsmede voor de kennisuitwisseling
tussen en met de betreffende personen en andere onderzoekers en geïnteresseerden. In 2011 heeft
het instituut hiertoe onder andere een publicatie uitgebracht waarin sportlectoren werden geïnterviewd
(Sport, haar lectoren en kenniskringen, met NOC*NSF en met Alodo) en een publicatie met een
overzicht van alle hoogleraren, lectoren en promovendi in de sport (Sportonderzoek in Beeld, met
NOC*NSF en Kennispraktijk).
Stichting
Het Mulier Instituut is een stichting, waarvan het bestuur wordt gevormd door vertegenwoordigers van
de participerende universiteiten. Dit bestuur stelt de missie en kerntaken vast, alsmede het jaarplan en
de onderliggende begroting. In 2011 werd het instituut geleid door een managementteam bestaande
uit een directeur (Koen Breedveld) en twee managers (Jo Lucassen en Agnes Elling).
Bestuur per 31 december 2011
• Prof. dr. Paul Verweel | voorzitter | Universiteit Utrecht (USBO)
• dr. ir. Hugo van der Poel4 | secretaris | namens Universiteit van Tilburg (Faculteit Sociale
Wetenschappen, departement Vrijetijdwetenschappen)
• Prof. dr. Ruud Koning | penningmeester | Rijksuniversiteit Groningen (Faculteit Economie en
Bedrijfskunde, Department of Economics, Econometrics & Finance)
• Prof. dr. Maarten van Bottenburg | lid | Universiteit Utrecht (USBO)
Het bestuur heeft in 2011 vijf keer vergaderd.
Raad van Toezicht
Tot en met 2010 adviseerde een Raad van Toezicht bestuur en directie over de koers van het instituut.
In 2011 is een statutenwijziging aangenomen die onder andere voorzag in de omvorming van de Raad
van Toezicht tot een meer inhoudelijke Raad van Advies. Deze nieuwe Raad van Advies was in 2011
nog niet geformeerd.
3
In 2010 heeft het Mulier Instituut alle activiteiten van de Stichting BSWS overgenomen.
4
Per 1 februari 2012 is Hugo van der Poel aangesteld als directeur van het Mulier Instituut en is hij uit het bestuur getreden.
13

in de spo(r)tlights
Sportverenigingen:
tussen tradities en ambities
Jan Boessenkool (r) en Jo Lucassen (l)
“Het omgaan met nieuwe netwerken en
communicatievormen zijn grote uitdagingen
voor de toekomst.”
Over de veranderingen die de sport heden
ten dage doormaakt en de gevolgen daarvan
voor de aard en het karakter van sportverenigingen,
wordt veel gediscussieerd en
vaak gespeculeerd. Dat laatste heeft vooral
te maken met het ontbreken van relevant en
praktijkgericht onderzoek.
In Nederland vormen de ruim 25.000 sportverenigingen
aangesloten bij NOC*NSF de
ruggengraat van de sport. Het aantal verenigingsleden
groeide de afgelopen jaren niet
meer zo onstuimig als aan het eind van de
vorige eeuw. Een trend die zichtbaar wordt,
is dat er steeds meer mensen buiten de vereniging
gaan sporten in fitnesscentra, sportscholen
of gewoon zelf met vrienden. Dat
leidt tot een afnemend marktaandeel van de
georganiseerde sport dat nu tot onder de 50
procent is gedaald. Daarmee neemt de druk
op bonden en hun verenigingen toe om te
concurreren op de markt van sportaanbieders
en door nieuwe productontwikkeling
meer mensen aan te spreken. Dat leidt vaak
tot de roep om meer professionalisering.
In het kader van het Meerjarenonderzoeksprogramma
2007-2010 van het Mulier Instituut
is samen met de Universiteit Utrecht
een omvangrijk onderzoeksproject uitgevoerd
waarbij sportverenigingen en hun veranderingsvermogen
centraal hebben gestaan.
“De belangrijkste conclusie is dat er een
verschuiving heeft plaatsgevonden in de
knelpunten van een vereniging. Daar waar
vroeger het kader als grootste probleem werd
genoemd, zijn dat nu de ledenaantallen. Ook
heeft de digitalisering een flinke weerslag op
sportverenigingen. Het omgaan met nieuwe
netwerken en communicatievormen zijn grote
uitdagingen voor de toekomst.”
Met het boek Sportverenigingen: tussen tradities
en ambities wordt een unieke state of
the art van de sportvereniging gepresenteerd.
In de bijdragen worden onderzoek, beleid en
praktijk met elkaar geconfronteerd. Dat leidt
tot een genuanceerd beeld van de sportvereniging
anno nu. Een organisatie gebaseerd
op vrijwilligheid die in staat moet worden geacht
om ‘tradities’ en ‘ambities’ succesvol te
kunnen verbinden.
15

Financiën
Het Mulier Instituut is een stichting zonder winstoogmerk. Het verkrijgt zijn inkomsten uit de uitvoering
van een langlopend Meerjarenonderzoeksprogramma, aangevuld met opdrachtonderzoek voor met
name overheden en sportorganisaties.
Opbrengsten
In 2011 bedroeg de omzet E 1.814.0005 . Hiervan was eenderde afkomstig uit het Meerjarenonderzoeksprogramma
dat wordt gefinancierd door het ministerie van VWS en dat wordt uitgevoerd
samen met universiteiten en hogescholen. De overige tweederde van de inkomsten was afkomstig uit
opdrachtonderzoek of uit projecten voor bijvoorbeeld Zon-MW.
Kosten
Als onderzoeksinstituut vormen de kennis en expertise van de medewerkers het belangrijkste
kapitaal van het instituut. De grootste kostenpost van het instituut heeft dan ook betrekking op
personeelskosten. Dit betreft tweederde van alle kosten. De overige kosten komen voort uit kosten voor
huisvesting en voor organisatie (kantoor), en kosten die toe te schrijven zijn aan specifieke projecten.
In 2011 bedroegen de totale kosten E 1.852.000. Daarmee eindigde 2011 met een (verwacht) verlies
van E 38.000. De verhuizing en investeringen in een nieuwe website, verklaren waarom 2011 ‘in de
min’ eindigde.
Resultatenrekening:
279
338
Kosten Mulier Instituut 2011 (in € x 1.000)
n Personeelskosten
n Huisvesting en organisatie
n Projectkosten
1235
1022
Opbrengsten Mulier Instituut 2011
(in € x 1.000)
n Meerjarenprogramma
n Overige opdrachten VWS
n Overige projecten
5
Dat is wat lager dan in 2010. In 2011 is het werk dat door de samenwerkende universiteiten is verricht, nog niet in de baten en lasten
verwerkt (dat zal pas in 2012 gebeuren). In 2010 kwam van het totaal aan opbrengsten ad E 1.949.000 E 256.000 voor rekening van
de samenwerkende universiteiten.
645
147
Financiële situatie
Eind 2011 kende de stichting, na afboeking van het geleden verlies, een eigen vermogen van
E 282.000. Daarmee beschikt het instituut over een bescheiden financiële buffer om toekomstige
tegenvallers mee op te vangen, mochten die zich voordoen.
Aan liquide middelen beschikte het instituut aan het einde van het jaar over E 551.000. Al deze
middelen zijn direct opvraagbaar. Het instituut kent geen dubieuze debiteuren. Het overgrote deel van
de activa betreft investeringen in 2011 in met name kantoormeubilair en – apparatuur. Aan het einde
van het jaar waren er relatief veel vooruit ontvangen subsidiegelden en inkomsten die pas in 2012
worden afgerekend. Dat verklaart de relatief hoge ‘overloopposten’. Het merendeel daarvan was ten
tijde van het schrijven van dit jaarverslag afgewikkeld.
Vooruitzicht
De vooruitzichten voor het instituut zijn niet ongunstig, al staan de onzekere economische tijden weinig
stellige uitspraken toe. De verwachting is dat de opbrengsten in 2012 nog licht zullen stijgen en dat
het jaar met een positief resultaat zal worden afgesloten.
Balans:
551
87
134
439
Activa Mulier Instituut per 31 december 2011
(in € x 1.000)
n Vaste activa
n Debiteuren
n Overlopende activa
n Liquide middelen
762
282
142
24
Passiva Mulier Instituut per 31 december 2011
(in € x 1.000)
n Eigen vermogen
n Voorzieningen
n Crediteuren
n Overlopende passiva
17

van’t
sportbondenMarije
in de spo(r)tlights
De sky is niet de limit
voor
Verlaat (r) en Maarten van Bottenburg (l)
“Een opvallende uitkomst van het onderzoek
was dat niet zozeer de kwaliteit en origina-
liteit van de marketingplannen bepalend
waren voor het succes ervan, maar dat
realiteitszin doorslaggevend was.”
Binnen het Meerjarenonderzoeksprogramma
is onderzoek gedaan naar marketing van
sportbonden. Het onderzoek richtte zich op
het Strategisch Marketing Project (SMP) dat
NOC*NSF en de sportbonden sinds 2005
gezamenlijk hebben uitgevoerd. Het onderzoek
werd uitgevoerd door Marije van ‘t
Verlaat en leidde tot een promotie en een
Mulierdebat. Maarten van Bottenburg was
projectleider en promotor.
Voor de sportbonden betekende het SMP
dat zij op gestandaardiseerde wijze hun interne
en externe omgeving gingen analyseren
en op grond daarvan nieuwe producten
en diensten ontwikkelden. Dit deden zij met
externe coaching en ondersteuning en door
van elkaar te leren. Alleen door commitment
aan de gezamenlijke doelstellingen en de
werkwijze van het SMP konden zij hiervoor
subsidie krijgen. Van Bottenburg: ”de omvang
en aanpak van het SMP waren uniek.
Hierin werd veel geld en tijd geïnvesteerd.
Veel bonden raakten enthousiast en ontwikkelden
nieuwe ideeën en ambities.”
“Wij werden in de gelegenheid gesteld om
het traject vier jaar lang bij alle deelnemende
sportbonden te volgen en bij een geselecteerd
aantal bonden zelfs van heel dichtbij”,
aldus Marije van ‘t Verlaat. “Daardoor konden
wij vele betrokkenen interviewen en diverse
bijeenkomsten en vergaderingen van bijvoorbeeld
projectteams en bondsbesturen bijwonen
om te begrijpen hoe het SMP verliep.
Een opvallende uitkomst van het onderzoek
was dat niet zozeer de kwaliteit en originaliteit
van de marketingplannen bepalend waren
voor het succes ervan, maar dat realiteitszin
doorslaggevend was.”
De sky is zeker niet de limit voor sportbonden.
Gezien de ledengerichte, democratische
structuur zijn sportbonden veel meer gebaat
bij plannen die erop gericht zijn meer te halen
uit huidige of nauw daaraan verwante
doelgroepen dan bij producten en diensten
die zich op geheel nieuwe doelgroepen richten.
Het onderzoek bevat belangrijke leerpunten
voor de toekomst. Ten eerste over de
werking van dergelijke grootschalige projecten
die op nationaal niveau worden bedacht
en vervolgens door het hele land dienen te
worden ‘uitgerold’. Dat lukt eerder in een bedrijfsmatige
setting dan in onze verenigingsstructuur.
Ten tweede over de noodzaak om
als sportbond bij de ontwikkeling van nieuwe
producten en diensten dicht bij de kern van
de vereniging te blijven.
19

Personeel
Het Mulier Instituut had begin 2011 een personeelsformatie van 20,2 fte (directie, office management
en onderzoekers). Gedurende het jaar werd het onderzoeksteam uitgebreid. Ook het office management
kreeg er versterking bij. Aan het einde van het jaar was het personeelsbestand 22 fte. Het percentage
ziekteverzuim lag in 2011 op 2,2 procent (in 2010 1,4 procent).
30
25
20
15
10
5
0
Aantal medewerkers en fte
Het Mulier Instituut kent een relatief jonge leeftijdsopbouw. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers
in 2011 was 37 (gelijk aan gemiddelde leeftijd in 2010).
30
25
20
15
10
5
0
Leeftijd medewerkers
2009 2010 2011
2009 2010 2011
n aantal
n fte
n > 50
n 40-50
n 30-40
n < 30
Er werkten in 2011 meer vrouwen dan mannen bij het Mulier Instituut, rond de 62 procent (63% in
2010). In 2011 werkten er geen medewerkers met een niet-westerse achtergrond bij het instituut.
Kwalificaties en persoonlijke ontwikkeling
Het merendeel van de medewerkers van het instituut heeft een academische studie afgerond. In 2011
kende het personeelsbestand drie gepromoveerde medewerkers.
De kennis en expertise van de medewerkers vormen het belangrijkste kapitaal van het instituut. Het
Mulier Instituut investeert daarom structureel in kennis en persoonlijke ontwikkeling van medewerkers.
Officemanager Saskia de Groot-Nuijten heeft in 2011 de cursussen ‘effectief leidinggeven aan uw
team’ en ‘middle management’ gevolgd. Senior-onderzoeker Remco Hoekman deed een cursus
‘projectmanagement’. Onderzoekers Froukje Smits en Mirjam Stuij volgden een cursus ‘Engels schrijven
voor academici’. Verscheidene Muliermedewerkers werken aan proefschriften en waren in 2011
betrokken bij het ‘Inspire’-netwerk van sportpromovendi.
30
25
20
15
10
5
0
Opleidingsniveau medewerkers
2009 2010 2011
n Gepromoveerd
n WO
n HBO
n MBO
n Anders
21

Directie / MT
• dr. Koen Breedveld | directeur | sportdeelname, sportbeleid, monitoring, sportsociologie
• dr. Agnes Elling | manager onderzoek en publieke taken | sociale diversiteit (gender, etniciteit,
seksuele voorkeur), (top)sportloopbanen
• drs. Jo Lucassen | manager onderzoek en interne zaken | sportkader, sport en governance,
sportinfrastructuur, kwaliteitsmanagement, beleidsonderzoek
In februari 2012 is dr. ir. Hugo van der Poel aangetreden als mede-directeur. Agnes Elling is sindsdien
werkzaam in de functie stafmedewerker wetenschapsontwikkeling, Jo Lucassen als senior-onderzoeker.
Office management
• Elise van Dinther-Schoenmakers | secretarieel medewerkster
• drs. Madeleine Frelier | financieel-administratief medewerkster (vanaf 29 november 2011)
• Clemy Goossens | financieel-administratief medewerkster (tot 1 juli 2011)
• drs. Saskia de Groot-Nuijten | office manager
• Maria Vissers-Mathijssen | medewerkster huishoudelijke dienst | (tot 1 november 2011)
• Christine Vos | financieel medewerkster
Onderzoekers
• Sven Bakker MSc. | junior-onderzoeker (vanaf 1 september 2011) | sportaccommodaties, tennis,
zwemmen
• Justus Beth MSc | junior-onderzoeker | publieke taken en onderzoek op gebied van
bewegingsonderwijs en schoolsport. Docent sportfilosofie en sportstimulering
• drs. Astrid Cevaal | onderzoeker | openbare sport- en speelplekken | ruimtelijke ontwikkeling,
sportaccommodaties | sportiviteit & respect, gehandicaptensport
• dr. Dorine Collard | onderzoeker | effectieve interventies, Intervention Mapping, sportbeleid, OBiN,
ruimteonderzoek, sportdeelname, school, jeugd, sportblessures
• drs. Remko van den Dool | senior-onderzoeker | sportdeelname, gehandicaptensport, bewegen en
sport, methodologie van sportonderzoek
• Stephan Hakkers MSc | junior-onderzoeker (vanaf 1 juli 2011) | (top)sport & onderwijs,
onderwijskundige interventies, talentontwikkeling, sportbeleid
• drs. Anneke von Heijden | onderzoeker | combinatiefuncties, monitoringonderzoek, sport en onderwijs
• drs. Remco Hoekman | senior-onderzoeker | sportdeelname, sportbeleid, sportaccommodaties,
openbare sport- en speelruimte, monitoringonderzoek
• ir. Karin Hoenderkamp | onderzoeker (vanaf 1 november 2011) | ruimte voor sport, GIS (ruimtelijke
analyses), sportieve recreatie, sportaccommodaties
• drs. Paul Hover | senior-onderzoeker | sportmarketing, sportevenementen, sporteconomie,
sportdeelname, sportsponsoring, Olympisch Plan 2028
• Marcia de Jong | junior-onderzoeker | sportverenigingen, sportbeleid, sportmarketing,
gehandicaptensport
• drs. Janine van Kalmthout | onderzoeker | sportverenigingen, vrijwilligers, sportiviteit en respect,
monitoring verenigingen, vitaliteit sportverenigingen
• drs. Fons Kemper | senior-onderzoeker | gedetacheerd vanuit Kemper Conseil Publishing |
sportbeleid, sportgeschiedenis, sportverenigingen, sportsociologie
• drs. Caroline van Lindert | senior-onderzoeker | gehandicaptensport, fit for life, sport en toerisme,
openbare sport- en speelruimte, effectiviteit interventies
• Raoul Notté | trainee (tot 15 september 2011) | gehandicaptensport, sportbonden
• Niels Reijgersberg MSc | junior-onderzoeker | topsport, talentontwikkeling, topsport en onderwijs,
bewegen en sport op school
• Fleur van Rens MSc | junior onderzoeker (vanaf 1 januari 2011) | talentontwikkeling, effectieve
interventies, (sport)psychologie
• David Romijn MSc | junior-onderzoeker | sportsociologie, specialisatie: sportvoorzieningen in de
wijk, sportdeelname
• Liset Schrijvers | trainee (vanaf 1 september 2011) | governance in de sport, sportorganisaties
• Froukje Smits MSc | junior-onderzoeker | sportpedagogiek, leefstijlsporten, jeugdculturen en sport,
bewegingsonderwijs
• Mirjam Stuij MSc | onderzoeker | sociologie, gezondheid, lichaamsidealen, school en sport
• drs. Harold van der Werff | onderzoeker | zwemmonitor, sport & onderwijs, sportbeleid, atletiek &
loopsport
• Ester Wisse MSc | onderzoeker | sport en onderwijs, leefstijlsporten, vechtsport, zwemmen,
etniciteit, diversiteit, integratie, participatie, beleving, kwalitatief onderzoek
Onderzoeksassistenten
• Jeroen van Leeuwen (tot 1 augustus 2011)
• Nynke Terpstra (vanaf 1 september 2011)
• Lambert Wassink (vanaf 1 september 2011)
• Renskje de Wit (tot 30 september 2011)
• Steven Wijker (tot 31 december 2011)
Het Mulier Instituut had in 2011 zeven stagiaires voor kortere of langere tijd in dienst. Een deel van
hen is doorgestroomd naar de functie van onderzoeksassistent en/ of junior-onderzoeker.
23

Gelieerde onderzoekers
• drs. Noortje van Amsterdam | Universiteit Utrecht (USBO) | jongeren, gender, dis/ability,
overgewicht & obesitas, bewegingsonderwijs/ lichamelijke opvoeding
• dr. Jan Boessenkool | Universiteit Utrecht (USBO) | sportverenigingen
• Sélène Brinkhof MSc | Universiteit Utrecht (USBO) | maatschappelijke betekenis,
governancestructuren sportbonden, maatschappelijke betrokkenheid BVO’s
• Sabah Chalhi MSc | Universiteit Utrecht (USBO) | jeugd, opvoeding, sportsocialisatie, relatie tussen
jeugd en organisaties/werkers
• dr. Inge Claringbould | Universiteit Utrecht (USBO) | gender, management van diversiteit, jeugdsport
• Bake Dijk MSc | Universiteit Utrecht (USBO) | MVO en voetbal, (inter)nationaal topsportklimaat
• drs. Marianne Dortants | Universiteit Utrecht (USBO) | sportorganisaties en implementatie van
beleid, vechtsport, diversiteit
• drs. Frank van Eekeren | Universiteit Utrecht (USBO) | publieke waarde en organisatie van de sport:
maatschappelijk verantwoord ondernemen BVO’s, good governance van sportorganisaties, sport for
development, impact sportevenementen
• dr. Mark van den Heuvel | Remarkable Research | sport en stedelijke ontwikkeling, sport en ruimte,
sport en economie
• dr. Ivo van Hilvoorde | Vrije Universiteit Amsterdam (Faculteit Bewegingswetenschappen) | sport,
bewegingsonderwijs
• drs. Ali Karatas | Universiteit Utrecht (USBO) | sport in de wijk, sportverenigingen, sociaal kapitaal,
diversiteit
• prof. dr. Annelies Knoppers | Universiteit Utrecht (USBO) | gender, pedagogie, ‘abledness’,
management van diversiteit, vrouwensport
• Jan-Willem van der Roest MA | Universiteit Utrecht (USBO) | sportsociologie, sportmanagement,
sportverenigingen, integratie
• Niek Pot MSc | Vrije Universiteit Amsterdam (Faculteit Bewegingswetenschappen) | schoolsport,
interventies, sportcultuur
• Lotte Salome MSc | Fontys Economische Hogeschool Tilburg | lifestyle sporten, consumer culture,
sportaccommodaties
• drs. Michel van Slobbe | Universiteit Utrecht (USBO) | sportbeleid en -management,
sportetnografie, organisatieverandering, in- en uitsluiting
• dr. Jacco van Sterkenburg | Universiteit Utrecht (Faculteit Geesteswetenschappen) | integratie,
media, gehandicaptensport, gender
• dr. Ruud Stokvis | Universiteit van Amsterdam (Faculteit der Maatschappij- en
Gedragswetenschappen)
• dr. Marije van ‘t Verlaat | Fontys Economische Hogeschool Tilburg | sportbeleid, sportmanagement,
georganiseerde sport
• dr. Jeroen Vermeulen | Universiteit Utrecht (USBO) | maatschappelijke betekenis, sport in publieke
ruimte, sport en jeugd, sport en organisatie, sportleiders
• Maikel Waardenburg MSc | Universiteit Utrecht (USBO) | sportbeleid, sportverenigingen,
governance, organisatieverandering, professionalisering
• dr. Kutsal Yesilkagit | Universiteit Utrecht (USBO)
Benoemingen
Hogeschool Windesheim heeft in mei 2011 het aantal lectoren uitgebreid
met de benoeming van dr. Ivo van Hilvoorde. De lectorale rede vond
plaats op 27 mei in het Auditorium van Windesheim in Zwolle. Als
lector binnen het lectoraat Bewegen, School en Sport houdt hij zich
bezig met onderzoek naar de kwaliteit van bewegingsonderwijs en de
relatie met de (georganiseerde) sport. Ook geeft Van Hilvoorde vanuit de
onderzoekspraktijk nieuwe impulsen aan het bewegingsonderwijs.
dr. Jacco van Sterkenburg is op 27 juni 2011 gepromoveerd aan de
Universiteit Utrecht. In zijn proefschrift Race, ethnicity and the sport
media, concludeert Van Sterkenburg dat het gangbare maatschappelijke
onderscheid tussen allochtoon-autochtoon in de sportmedia vrijwel geen
rol speelt. Van Sterkenburg stelt bovendien dat de sportmedia deels
bijdragen tot reproductie van etnisch-raciale stereotypen zoals ‘zwarte
mensen zijn van nature sneller en sterker dan witte mensen’
25

in de spo(r)tlights
Verleiden niet-sporters
steeds lastiger
Agnes Elling
“Veelal blijkt het niet-sporters te ontbreken
aan voldoende intrinsieke motivatie. Ze vinden
sport gewoonweg niet leuk genoeg om hiervoor
tijd en geld vrij te maken.”
Het verhogen van het aandeel sporters in de
bevolking van 65 naar 75 procent en daarmee
het terugdringen van het aandeel nietsporters,
is een zaak van nationaal politiek
belang geworden in Nederland. In het streven
naar het verhogen van het sportersaandeel
wordt gekeken naar verklaringen voor
sportgedrag en inzicht in de leefwereld van
niet-sporters. ‘Geen tijd’, ‘geen goede gezondheid’,
‘geen zin’ en ‘ik beweeg genoeg’
zijn veel genoemde redenen om niet (meer)
te sporten.
Maar vinden we onder niet-sporters ook
daadwerkelijk meer objectief ‘drukker’ bezette
mensen? En waarom vinden bepaalde
groepen mensen sport leuker dan anderen?
Op deze en andere vragen formuleerden
toonaangevende Nederlandse en Belgische
sportonderzoekers antwoorden. Deze zijn terug
te vinden in de bundel Het kost veel tijd
en je wordt er moe van.
De antwoorden laten zien dat er geen eenduidige
verklaring is voor sportparticipatie,
maar dat deze het resultaat is van een ingewikkeld
samenspel van factoren. Door mensen
zelf genoemde redenen blijken niet altijd
gestaafd door objectieve data. Zo is gebrek
aan tijd de door niet-sporters meest genoemde
belemmering, maar laat tijdsbestedingsonderzoek
zien dat mensen met veel vrije tijd
niet per definitie meer sporten.
Ook de afstand naar de sportaccommodatie
blijkt in Nederland nauwelijks verklaring te
bieden voor sportdeelname: niet-sporters
wonen gemiddeld niet verder weg van sportruimten
dan sporters. Veelal blijkt het nietsporters
te ontbreken aan voldoende intrinsieke
motivatie. Ze vinden sport gewoonweg
niet leuk genoeg om hiervoor tijd en geld vrij
te maken. Aan deze motivatie liggen onder
meer socialiserende factoren ten grondslag
die samenhangen met sociale statusposities
zoals sociaal-economische klasse, geslacht
en etniciteit. Of je sport ‘leuk’ hebt leren
vinden wordt beïnvloed door zowel je eigen
fysieke competenties en opgedane ervaringen
met gym en/of sport als in hoeverre je
opgroeide in een sociale (gezins)omgeving
die sport belangrijk vond.
27

“In 2011 verschenen er 48 ‘Mulier-publicaties’.
Dat geeft al aan dat 2011 een vruchtbaar
jaar was voor het instituut. Een groot deel
daarvan had betrekking op de afronding van het
Meerjarenonderzoeksprogramma 2007-2010 Passie,
praktijk en profijt.”
volgen begrijpen verspreiden
Mulier publicaties 2011
Onderzoekers van het Mulier Instituut publiceren met regelmaat over hun
werk in wetenschappelijke en vaktijdschriften, op congressen en op websites.
Daarnaast brengt het instituut ook eigenstandig boeken en rapporten uit.
In 2011 verschenen er 48 ‘Mulier-publicaties’. Dat geeft al aan dat 2011
een vruchtbaar jaar was voor het instituut. Een groot deel daarvan had
betrekking op de afronding van het Meerjarenonderzoeksprogramma 2007-
2010 Passie, praktijk en profijt. Die afronding leidde tot vijf publicaties bij
het Mulier fonds - de boekenreeks van het instituut die wordt uitgegeven
door Arko Sport Media - en meerdere MI-rapporten en zogeheten
MI-light-uitgaven. Andere publicaties kwamen voort uit opdrachtonderzoek
en andere projecten, zoals voor bonden en sportkoepels, voor overheden
(ministeries, provincies, gemeenten) en voor overige opdrachtgevers (zoals
de Johan Cruyff Foundation, NISB maar ook voor bijvoorbeeld Zon MW).
Een overzicht van alle Mulier-publicaties is opgenomen op de
hierna volgende pagina’s. Achterin dit jaarverslag is een complete
lijst opgenomen van alle (openbare1 ) publicaties waar Mulieronderzoekers
een bijdrage aan hebben geleverd.
1 Een (beperkt) deel van de activiteiten van het instituut bestaat uit het samenstellen of meewerken aan interne rapportages voor derden.
Deze zijn hier niet vermeld.
29

Meerjarenprogramma /
Looptijd 2007 > 2011
Passie, praktijk en profijt
Verdieping Impuls
NASB en NASB
sport. Annex 2 bij
beleidsdoorlichting
sport
Coaches aan de top:
evaluatie van de
regeling. Annex 4 bij
beleidsdoorlichting
sport
Hybridisering van
sportverenigingen
Pubers, panna’s en
playgrounds. Opvattingen
van jongeren
over het sporten op
moderne playgrounds
Draagvlakmeting
Olympische spelen
2028
City Trainers: train
je stad (ontwerpfase
project)
Verenigingsmonitor
Arnhem 2010
Beleidsmatige en
fysieke kaders voor
sportief Leiden
Sportinfrastructuur in
Nederland. Quickscan
sportaccommodaties
en sportorganisaties
De impuls van een
combinatiefunctionaris.
Outcome monitor
Impuls brede scholen,
sport en cultuur
Overige projecten overheid,
provincies en gemeenten
31

Sportbonden en -koepels
Zaalvoetbal in
Zeeburg. ProcesevaluatieBasisscholencompetitie
zaalvoetbal
in Zeeburg
Ladies First’ in Running.
Ontwikkeling van
de deelname van vrouwen
in de loopsport
Bridge en sportieve
wensen van ouderen
(Mooi) weer
voetbal(len)! Monitoring
proeftuin 45+
voetbal, 1-meting
Eindevaluatie tijd
voor korfbal
Minder klappen, meer
applaus? Beeldvorming
Nederlands publiek
voorkomen onwenselijk
gedrag in de sport
Bevolkingsonderzoek
tennissport 2010.
Vrijwilligersvergoeding
in sportverenigingen
Cruyf Courts monitor
2011. Tabellenrapportage.
Resultaten van
de derde meting
Integraal, interactief
en smart. Een inventarisatie
van lokaal
sport- en beweegbeleid
Maatschappelijke
stage in de sportvereniging.
Ervaringen
van verenigingsbestuurders
Sportprojecten voor
jeugd met beperking
op waarde geschat
Inventarisatie van
leefstijlinterventies
binnen de mbosetting.
Gezonde
School op het mbo
Maatschappelijke
neveneffecten van
Playing for Success!
Evaluatie interventietraject
diversiteit in
sportbesturen
Inventarisatie diversiteit
in sportbesturen
2010
Overige projecten
33

volgen begrijpen verspreiden
Verspreiden
Als maatschappelijke organisatie wil het Mulier Instituut de uit onderzoek
verworven kennis en inzichten op een systematische wijze toegankelijk
maken voor de sportwereld, en stimuleren dat daar kennis van wordt
genomen en debat over wordt gevoerd. Daarom is Verspreiden de derde van
de drie kerntaken van het instituut, naast en na Volgen en Begrijpen.
Dag van het sportonderzoek
4 november 2011
Hogeschool van Amsterdam
Bewegen, Sport en Voeding
www.dso2011.nl
35

In opdracht van NOC*NSF hebben het Mulier
Instituut en Kennispraktijk - voor sport, onderwijs
& gezondheid, het sportonderzoek in Nederland
in kaart gebracht. Aan de hand van deskresearch
en gebruikmakend van bestaande bestanden is
informatie verzameld over het aantal hoogleraren
en lectoren dat zich met sportonderzoek
bezighoudt, de disciplines waarop ze
onderzoek verrichten en hoe de onderzoeken
zich verhouden tot de Olympische ambities/
Sportagenda 2009-2012.
De geheel vernieuwde website van het Mulier
Instituut. Met op de homepage direct toegang tot
het laatste nieuws en de catalogus.
Website, nieuwsbrief en social media
Bij het verspreiden van kennis over onderzoek spelen website en digitale nieuwsbrief een belangrijke rol.
Op 22 september 2011 werd de nieuwe website van het Mulier Instituut gelanceerd. Deze website
is in samenwerking met Yard-internet uit Utrecht ontwikkeld. De website is een grote verbetering
ten opzichte van de voorgaande versie. Op de homepage hebben bezoekers direct toegang tot de
bibliotheek en het laatste nieuws. De website is verder goed navigeerbaar en geeft een frisse en
duidelijke uitstraling.
De vernieuwde nieuwsbrief wordt maandelijks aan tenminste 400 adressen verstuurd. Elke publicatie
wordt zowel door een attenderende mail, als door diverse twitterberichten onder de aandacht gebracht.
In 2011 heeft het Mulier Instituut meer gebruik gemaakt van social media. Naast de al bestaande
LinkedIn account wordt nu ook gebruik gemaakt van Twitter. Eind 2011 kent de Mulieraccount op
twitter (@mulierinstituut) ruim 800 volgers. Rondom de publicaties zijn zelfs prijsvragen via Twitter
georganiseerd.
Mulierdebatten
De Mulier debatten vormen een podium waarop onderzoeksgegevens over actuele ontwikkelingen in
de sport kunnen worden gepresenteerd én bediscussieerd.
In de Verkadefabriek in Den Bosch vond op donderdag 3 maart 2011 het veertiende Mulierdebat
plaats. De pijlen waren ditmaal gericht op marktgerichte sportbonden. De avond werd ingeleid door
Marije van ‘t Verlaat van wie eind 2010 het proefschrift ‘Marktgerichte sportbonden: een paradox?’
verscheen. Erik Lenselink (NOC*NSF) en Henk Hille (HvA) openden de discussie met co-referaten. Het
debat werd voorgezeten door de enthousiaste sportmarketeer Bob Oosterhout.
Dag van het Sportonderzoek en (inter)nationale congressen
Het Mulier Instituut organiseerde op 4 november 2011 de tweede Dag van het Sportonderzoek. Dit
nieuwe initiatief werd in samenwerking met het domein Sport en Bewegen van de Hogeschool van
Amsterdam georganiseerd. De dag werd, met bijna 90 gepresenteerde papers en 280 deelnemers
zeer goed bezocht. Jet Bussemaker en Barry Houlihan waren de centrale inleiders, Cees Vervoorn de
dagvoorzitter. Het Mulier Instituut was in 2010 initiatiefnemer voor een jaarlijkse Dag van het Sportonderzoek.
Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen was hier van meet af aan bij betrokken.
37

J a a r b o e k S p o r t beleid en onderzoek editie 2010/2011
W.J.H. Mulier Instituut | Arko Sports Media
Jaarboek Sport
beleid en onderzoek editie 2010/2011
e
10
editie
W.J.H. Mulier Instituut | Arko Sports Media
Presentaties
Medewerkers van het Mulier Instituut verzorgden in 2011 wederom de nodige
presentaties bij (inter)nationale congressen, zoals het EASM congres in Madrid
(Spanje), het EASS congres in Umea (Zweden), het ECSS congres in Liverpool
(Groot-Brittannië), het ISSA congres in Havana (Cuba), maar ook tijdens
congressen in Genève (Zwitserland) en Keulen (Duitsland).
Lesgeven en begeleiden studenten
Medewerkers van het Mulier Instituut hebben in 2011 zes studenten begeleid
bij hun afstudeerstage of masterscriptie. Dit waren onder andere studenten
van de opleiding Sportbeleid en Sportmanagement aan de Utrechtse School
voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap en van de opleiding Pedagogiek van
de Universiteit Utrecht. Ook hebben medewerkers van het Mulier Instituut
gastcolleges of presentaties gegeven bij andere opleidingen zoals de Haagse
Hogeschool, Hogeschool Arnhem Nijmegen en Hogeschool Windesheim in Zwolle.
Gebruik bibliotheek
Boeken en andere publicaties in de bibliotheek van het instituut zijn een dankbare
bron voor veel studenten die een bachelor- of masterscriptie schrijven over een
sportonderwerp. In 2011 werd hier veelvuldig gebruik van gemaakt.
Er werden in 2011 ruim 470 digitale en papieren publicaties aan de collectie
toegevoegd. Daarnaast werden er ruim 1100 publicaties overgenomen van het
Kenniscentrum Recreatie.
Het Mulier Instituut was in 2011 vertegenwoordigd in verschillende redactieraden. Diverse collega’s
zijn actief als (bestuurs)lid in adviescommissies en platforms.
Redacties
‘t Web, Netwerk rondom bewegen | Justus Beth
Sport & Strategie, katern Wetenschap & Onderzoek | Justus Beth, Koen Breedveld
Sport Lokaal | Remco Hoekman
Sport en Kennis (…daM uitgeverij) | Koen Breedveld
Vrijetijdstudies | Saskia de Groot-Nuijten (tot 1 juni 2011), David Romijn (vanaf 1 juni 2011)
Adviescommissies en bestuursfuncties
Adviescommissie universitaire bachelor NHTV | Koen Breedveld
Boymans Prijs (bestuur) | Koen Breedveld
Nieuw Welgelegen (bestuur) | Koen Breedveld
Stichting SportatlasNL (voorzitter bestuur) | Koen Breedveld
Veldadviescommissie opleiding Sport & Bewegen Hogeschool Windesheim | Agnes Elling
Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij (Raad van Toezicht) | Agnes Elling
Beoordelingscommissie VSG verkiezing sportgemeente van het jaar | Remco Hoekman
Werkgroep Evaluatie Sportevenementen | Paul Hover
Businessclub vrienden van Speco | Paul Hover, Marcia de Jong
Trequartista NHTV (Raad van Advies) | Jo Lucassen
Adviescommissie Kwaliteitsbeleid Fit!vak | Jo Lucassen
Platforms en netwerken
Extended Board International Sociology of Sport Association (ISSA) | Agnes Elling
Technische commissie OBiN | Remco Hoekman, Dorine Collard
Stichting SportatlasNL | Remco Hoekman
Ludens (vereniging van afgestudeerde vrijetijdwetenschappers) | Paul Hover
Fit for Life | Koen Breedveld (stuurgroep), Caroline van Lindert (werkgroep)
MEASURE, Meeting for European Sport Participation and Sport Culture Research | Koen Breedveld,
Remco Hoekman
INSPIRE, Interdisciplinary Network of SPort Inspiration and Research Exchange | Remco Hoekman,
Froukje Smits, Mirjam Stuij, Ester Wisse
Platform Sport, Bewegen en Onderwijs | Koen Breedveld (stuurgroep effectieve interventies),
Remco Hoekman (werkgroep accommodaties), Jo Lucassen, Dorine Collard, Mirjam Stuij (effectieve
interventies), Justus Beth (communicatie)
Jaarboek Sport
Het Jaarboek Sport wordt ieder jaar in samenwerking met Arko Sports Media uitgegeven en laat een
overzicht zien van alle relevante wetenschappelijke en beleidsmatige publicaties op het gebied van
sport en van beleidsmatige ontwikkelingen. In 2011 verscheen de tiende editie.
39

Agnes Elling in Debat op 2 over agressie en geweld op voetbalvelden.
Mulier Instituut in de media.
De schrijvende pers wist het Mulier Instituut in 2011 meerdere malen te
vinden. Het lukte het instituut op die manier om ook het publieke debat
te kunnen voorzien van kennis over de rol van sport in de samenleving.
Het draagvlakonderzoek onder de Nederlandse bevolking omtrent de
ambitie om in 2028 in de Olympische Spelen te organiseren trok veel
aandacht van de pers. Het gegeven dat 41 procent van de Nederlanders
op dat moment achter de Olympische ambitie stond werd maandenlang
in verschillende media aangehaald.
Behalve de schrijvende pers werd het Mulier Instituut ook gevraagd
om input te leveren voor discussies op radio en televisie. Agnes Elling
trad meerdere malen op als sportsocioloog. Zo reageerde zij onder meer
op het nieuws dat badmintonspeelsters een broekjesverbod opgelegd
zouden krijgen en nam ze ook deel aan Debat op 2 over de verruwing
van de voetbalsport.
Het Mulier Instituut ziet het als zijn taak om kennis ook via de
verschillende mediakanalen te delen. Om die reden wordt er bij
onderzoeksresultaten die voor een breed publiek van belang kunnen zijn,
vaak een persberichten verstuurd. Ook speelt het Mulier Instituut in op
actuele vraagstukken door relevante informatie te delen via website en
social media.
41

in de spo(r)tlights
Sportbeleid rijksoverheid
“af en toe is het nodig dat iemand de knoop
Hugo van der Poel
doorhakt, en als het gaat om landelijk sportbeleid
kan die iemand eigenlijk alleen VWS zijn”
Onderzoekers van het Mulier Instituut namen
samen met Hugo van der Poel van de
Universiteit van Tilburg het sportbeleid van
de rijksoverheid in de periode 2006-2010
onder de loep. Op 16 mei 2011 is de ‘Beleidsdoorlichting
Sport’ door minister Schippers
naar de Tweede Kamer gestuurd.
Van der Poel: “Het meest bijzondere aan dit
project is de omvang: de evaluatie van 5
jaar nationaal sportbeleid. In de uitvoering
bestaat dat beleid uit een groot aantal verschillende
projecten en programma’s, met
verschillende hoofd- en subdoelstellingen
en is er betrokkenheid van een veelheid van
partijen. De uitdaging was grip te krijgen op
het geheel en zicht te krijgen op de maatschappelijke
effecten van het beleid (de ‘outcome’).
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat
het zicht krijgen op de ‘outcome’ niet bij alle
projecten is gelukt.”
Eén van de opvallende uitkomsten vindt
Hugo van der Poel de hoge verwachtingen in
het beleidsveld ten aanzien van de rol van de
rijksoverheid. Dit wordt vaak verwoord als de
noodzaak van meer ‘regie’, waarmee dan in
de eerste plaats wordt bedoeld dat de Directie
Sport van VWS andere beleidsterreinen
van de rijksoverheid moet zien te houden
aan de doelstellingen van het rijkssportbeleid.
Zo dient bijvoorbeeld OCW een eind te
maken aan de vrijblijvendheid ten aanzien
van het bewegingsonderwijs.
Maar met meer regie wordt ook wel bedoeld:
helderder kaders voor, en een duidelijker
taakafbakening binnen de sportwereld zelf.
Kort gezegd: “af en toe is het nodig dat iemand
de knoop doorhakt, en als het gaat om
landelijk sportbeleid kan die iemand eigenlijk
alleen VWS zijn.”
“Een andere opmerkelijke bevinding is dat
de omvang van budgetten voor projecten
en programma’s losjes tot niet gekoppeld is
aan de doelstellingen ervan. Soms is een bepaalde
beleidsmaatregel best effectief, maar
zijn maatschappelijke effecten niet meetbaar
omdat dit beleid te kleinschalig wordt ingezet”,
aldus Van der Poel.
43

publicaties en congresbijdragen
Medewerkers van het Mulier Instituut
Wetenschappelijke (internationale) artikelen
Blemers, F., Collard, D., Chinapaw, M., Mechelen, W. van, Twisk, J. & Verhagen, E. (2011). Physical
inactivity is a risk factor for physical activity-related injuries in children. Br J Sports Med. Dec 14.
[Epub ahead of print]. doi:10.1136/bjsports-2011-090546.
Breedveld, K. & Hoekman, R. (2011). Measuring sports participation in the Netherlands - the need to
go beyond guidelines. European Journal for Sport and Society 8 (1/2): 117-132.
Collard, D., Verhagen, E., ,Mechelen W. van, Heymans, M.W., Chinapaw, M. (2011).
Economic burden of physical activity-related injuries in Dutch children aged 10-12. Br J Sports Med
45/13: 1058-63. [Epub 2011 Jun 18.].
Hoekman, R., Breedveld, K. & Scheerder, J. (2011). Introduction to the Special Issue on Sports
Participation in Europe. European Journal for Sport and Society 8 (1/2): 7-13.
Lucassen, J. (2011). Sport’s prominent role in Netherlands civil society. Sport and Citizenship
Scientific Journal 15: 29.
Stuij, M. (2011). Explaining Trends in Body Weight: Offer’s Rational and Myopic Choice vs Elias’
Theory of Civilizing Processes. Social History of Medicine 24/3: 796-812. doi:10.1093/shm/hkq119.
Stuij, M. & Stokvis, R. (2011). Habitusvorming: over de socialisatie van sportgedrag. Sociologie 7/3:
203-222.
45

Artikelen of bijdragen in vaktijdschriften
Breedveld, K., Hoekman, R. & Romijn, D. (2011). Conference Report. A Social perspective on: sport,
health and environment. 7th Conference of the European Association for the Sociology of Sport. In:
European Journal for Sport and Society 8 (1/2): 133-138.
Breedveld, K. & Hover, P. (2011). Wel Olympische Spelen, geen Maatschappelijke Baten (?) (URL:
http://www.sportknowhowxl.nl/skxl_nl/6453). Sport Knowhow XL 15 november 2011.
Dool, R. van den (2011). Sportverenigingen, trends en waardering. Sportlokaal 6/4: 20-21.
Elling, A., Jong, M. de & Wisse, E. (2011). Lange adem nodig voor vergroten betrokkenheid allochtone
moeders bij sportclubs : evaluatie stimuleringsproject betrekken allochtone vrouwen bij sportvereniging.
Momenten. Zonder doel kan je niet scoren. Momenten met focus op sportparticipatie van
kansengroepen 8: 34-41.
Hoekman, R. (2011). Challenges for sport infrastructure in the Netherlands. The Leisure Review 5/6.
Hoekman, R. (2011). Eendracht. SportLokaal 6/2: 55.
Hoekman, R. (2011). Fit For Life. SportLokaal 6/5: 33.
Hoekman, R. (2011). Sportdeelname ambities. SportLokaal 6/3: 49.
Hoekman, R. (2011). Sport kosteneffectief. SportLokaal 6/4: 33.
Hoekman, R. (2011). Uitnodiging tot bewegen. SportLokaal 6/6: 20.
Hoekman, R. (2011). Zwemvaardigheid verdient aandacht. SportLokaal 6/1: 21.
Hoekman, R. & Breedveld, K. (2011). Frankrijk en Engeland brengen sportvoorzieningen in kaart.
Nationale sportatlas maakt het sportbeleid efficiënter. Sport & Strategie 5/9: 29.
Hoekman, R., Elling, A., Roest, J.W. van der & Rens, F. van (2011). Meedoen Alle Jeugd door Sport:
georganiseerde sport bewijst zich. Momenten. Zonder doel kan je niet scoren. Momenten met focus
op sportparticipatie van kansengroepen 8: 17-24.
Hoekman, R. & Roest, J.W. van der (2011). Meedoen Alle Jeugd door Sport: georganiseerde sport
bewijst zich. Sport & Strategie 5/2: 31.
Hoekman, R., T. Rutten & D. Romijn (2011). Buitensport wordt bevoordeeld in de tariefstelsels.
Onderzoek naar gemeentelijk financieel sportbeleid. Sport & Strategie 5/5: 22.
Hover, P. & Jong, M. de (2011). Meer inzicht in sportimago’s bevordert succesvolle sportmarketing.
SPORTNEXT Magazine editie 1/winter 2012: 60-63.
Kalmthout, J. van & Geurken, G. (2011). Segmentatie versterkt partnership met sportverenigingen in
sportbeleid. Sportlokaal 6/4: 12-13.
Kalmthout, J. van & Steenbergen, J. (2011). “Sportiever gedrag door verandering spel- en
gedragsregels” Samen voor sportiviteit en respect. SPORT Bestuur & Management 14/2: 24-25.
Kemper, F. (2011) . Ons collectieve sportgeheugen. Factsheet sportgeschiedenis. Utrecht:
Mulier Instituut.
Kemper, F. (2011). Ons sporthistorisch besef. De Sportwereld 60 (najaar 2011): 14-19.
Lindert, C. van (2011). Sport voor mensen met een handicap in Nederland. Op weg naar Olympisch
niveau? Momenten 9: 160-174.
Steenbergen, J. & Kalmthout, J. van (2011). Onderzoek naar effect van spelregels geeft nuttige
inzichten. Sport Knowhow XL 3 februari 2011.
Stuij, M. (2011). Ziekte in Nederland, boekbespreking. TSG 89/2: 90-91.
Stuij, M. & Wisse, E. (2011). Plezier in bewegen beste garantie voor actieve leefstijl. Lichamelijke
Opvoeding 99/2: 31-33.
Stuij, M. & Wisse, E. (2011). School, Bewegen en Sport. Eindresultaten uit een landelijk onderzoek.
Lichamelijke Opvoeding 99/8: 38-41.
Werff, H. van der (2011). Bereikbaarheid van openbare zwembaden. SportLokaal 6/6: 41.
Werff, H. van der (2011). Heeft u de Zwemmonitor al ingevuld? Kom in actie en zet de zwembranche
in de schijnwerpers! Zwembadbranche 7/29: 36.
Werff, H. van der, Hover, P. & Jong, M. de (2011). Imago van Zwemmen. Zwembadbranche 7/31: 46.
Werff, H. van der & Kesteren, A. van (2011). Zwemmonitor, informatie om niet nat te gaan.
SportLokaal 6/2: 46-47.
Wisse, E. & Hoekman, R. (2011). Zwemkampioenen in de dop, in de kiem gesmoord:
zwemvaardigheid jonge kinderen geen vanzelfsprekendheid. Zwembadbranche 27: 20-23.
Wisse, E. & Lucassen, J. (2011). Leefstijlsporten: ‘vergeten’ grensgebieden van de sport. Sport &
Strategie 5/11: 30-31.
Wisse, E. & Lucassen, J. (2011). Mulier Instituut publiceert in oktober een onderzoek naar
leefstijlsporten (URL: http://www.sportknowhowxl.nl/alleen-op-de-wereld/6178). Sport Knowhow XL,
column XL 23 augustus 2011.
Wisse, E. & Lucassen, J. (2011). Potentie leefstijl- en trendsporten nog zwaar onderschat (URL: http://
www.sportknowhowxl.nl/alleen-op-de-wereld/6615). Sport Knowhow XL, column XL 20 december 2011.
Wisse, E., Lucassen, J., Smits, F., Reijgersberg, N., Salome, L., & Luijt, R. (2011). Leefstijlsporten :
van tegencultuur tot webbased sportnetwerk. Vrijetijdstudies 29/1: 17-26.
47

Boeken, hoofdstukken en rapporten
Beth, J., Heijden, A. von & Lucassen, J. (2011). De impuls van een combinatiefunctionaris :
outcome monitor Impuls brede scholen, sport en cultuur. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Boessenkool, J., Lucassen, J., Waardenburg, M., Kemper, F. (red.) (2011). Sportverenigingen: tussen
tradities en ambities. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
• Boessenkool, J. & Lucassen, J., Nawoord (pp. 176).
• Boessenkool, J., Waardenburg, M. & Lucassen, J., Inleiding (pp. 11-20)
• Boessenkool, J., Waardenburg, M. & Lucassen, J., Toekomst van de sportvereniging: Hoe nu verder?
(pp. 165-175)
• Lucassen, J. (2011). Sportverenigingen en de Civil Society 2.0. Sportverenigingen en nieuwe
sportinitiatieven (pp. 115-134)
• Lucassen, J. & Kalmthout, J. van, Sportverenigingen als maatschappelijke dienstverleners (pp. 55 -78)
• Lucassen, J. & Roest, J.W. van der, Samenwerking, hybridisering en fusies bij sportverenigingen (pp.
95-114)
• Verlaat, M. van ‘t & Kalmthout, J. van, Marktgerichtheid: de (on)mogelijkheden van sportbonden en
-verenigingen (pp. 31-48)
Bottenburg, M. van, et al. (2011). Maatschappelijke meerwaarde topsport. Utrecht: USBO.
Breedveld, K., et al. (2011). Sport Across the Channel. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Breedveld, K., Poel, H. van der, Jong, M. de & Collard, D. (2011). Beleidsdoorlichting Sport.
Hoofdrapport. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Cevaal, A. & Lindert, C. van (2011). (Mooi) weer voetbal(len)! Monitoring proeftuin 45+ voetbal,
1-meting. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Cevaal, A. & Lucassen, J. (2011). Maatschappelijke neveneffecten van Playing for Success!
Kwalitatieve studie naar de maatschappelijke neveneffecten van Playing for Success.
‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Cevaal, A. & Romijn, D. (2011). Pubers, panna’s & playgrounds. Opvattingen van jongeren over het
sporten op moderne playgrounds. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Cevaal, A., Romijn, D. & Breedveld, K. (2010). Sport terug in de wijk. Een studie naar de potentie
van sporten in de openbare ruimte. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier
Instituut.
Cevaal, A., Smits, F., Nootebos, W., Lucassen, J. & Slettenhaar, G. (2011). Evaluatieonderzoek
Doelbewust. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Collard, D. (2011). Verdieping Impuls NASB en NASB sport. Annex 2 bij beleidsdoorlichting sport.
‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Collard, D., Hoekman, R. & Kleij, R. van (2011). Beleidsmatige en fysieke kaders voor sportief
Leiden. Een analyse van het gevoerde sportbeleid (2006-2010) en de ruimtebehoefte voor sport, nu
en in de toekomst (2011-2031). Utrecht: Mulier Instituut.
Dool, R. van den, Cevaal, A. & Lindert, C. van (2011). Monitor Zo kan het ook!
Beweegstimuleringsprogramma voor mensen met een verstandelijke handicap, halverwege.
‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Elling, A., Jong, M. de, Wit, R. de, Notté, R., Rens, F. van (2011). Inventarisatie diversiteit in
sportbesturen 2010. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Elling, A. & Kemper, F. (red.) (2011). ‘Het kost veel tijd en je wordt er moe van’. Verklaringen voor
sportdeelname en inzichten in de leefwereld van niet-sporters. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko
Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
• Doodewaard, C. van & Smits, F., Sport en Geloof: jongeren in tweestrijd (pp. 147-161)
• Dool, R. van den, Het belang van bewegen voor niet-sporters (pp. 101-113)
• Elling, A., Inleiding (pp. 13-26)
• Elling, A., Geen zin in sport (pp. 115-134)
• Elling, A. & Maassen, C. Sport is goed voor een ander. Een onderzoek naar de sportattitudes en
belemmeringen van niet-sportende 50-64 jarigen (pp. 207-220)
• Hoekman, R. & Jong, D. de, ‘Sport een stap te ver?’ (pp. 83-100)
• Lindert, C. van & Dool, R. van den, Informeren, motiveren en stimuleren. Onderzoek naar de ervaren
belemmeringen van niet-sportende gehandicapten (pp. 183-206)
Elling, A., Smits, F., Hover, P. & Kalmthout, J. van (2011). Seksuele diversiteit in de sport.
Sportdeelname en acceptatie. Utrecht: Mulier Instituut.
Elling, A. & Werff, H. van der (2011). Draagvlakmeting Olympische Spelen 2028. Uitkomsten van
de eerste afname van een gestandaardiseerde draagvlakmeting voor de Olympische Spelen 2028 in
Nederland. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Elling, A., Wit, R. de, Rens, F. van, Jong, M. de, Groot-Nuijten, S. de, Breedveld, K., Leeuwen, J. van,
Eyssen, N. A.E. (2011). Jaarboek sport - beleid en onderzoek. Editie 2010/2011. Nieuwegein: Arko
Sports Media i.s.m. W.J.H. Mulier Instituut.
Heijden, A. von & Collard, D. (2011). Inventarisatie van leefstijlinterventies binnen de mbo-setting.
Gezonde School op het mbo. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Heijden, A. von, Leijenhorst, M., Kalmthout, J. van, Hilhorst, J., Boers, E., Beth, J. & Lucassen, J.
(2011). Impuls lokaal bekeken: Meer en beter. Verdiepingsonderzoek naar effecten én processen
van de inzet van combinatiefunctionarissen binnen zes eerste tranche gemeenten, Utrecht/
Nijmegen: Mulier Instituut/ Kennispraktijk - voor sport, onderwijs en gezondheid.
49

Heuvel, M. van den, Hoekman, R. & Poel, H. van der (red.) (2011). Sport in de stad. Over de
maatschappelijke, ruimtelijke en economische rol van sport in de stedelijke context. Nieuwegein/
‘s-Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
• Heuvel, M. van den, Hoekman, R. & Poel, H. van der, Inleiding. Epiloog.
• Cevaal, A. & Lindert, C. van, Sportieve playgrounds in stadswijken (pp 238-255)
• Collard, D. & Chorus, A.M.J., Een inactieve leefstijl in de stad (pp. 166-181)
• Hoekman, R. m.m.v. Diepeveen, M. Rossum, H. van & Vries, C. de (2011). Sport dicht(er)bij?
(pp. 86-108)
• Hoekman, R. & Tiessen-Raaphorst, A., Sporten in de stad. Ontwikkelingen in de stedelijke
sportdeelname (pp. 18-32)
Hoekman, R., Elling, A., Roest, J.W. van der & Rens, F. van (2011). Opbrengsten van Meedoen.
Eindevaluatie programma Meedoen Alle Jeugd door Sport. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch:
Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
Hover, P. & Jong, M. de (2011). Van evenbeeld tot tegenpool. Over de imago’s van vijftien
sporttakken volgens de Nederlandse bevolking. Utrecht: Mulier Instituut.
Hover, P. & Romijn, D. (2011). Bevolkingsonderzoek tennis 2010. Verslag van een onderzoek over
tennisdeelname en -betrokkenheid onder de Nederlandse bevolking. ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Hoekman, R., Collard, D. & Cevaal, A. (2011). Sportinfrastructuur in Nederland. Quickscan
sportaccommodaties en sportorganisaties. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Hoekman, R., Romijn, D. & Rutten, T. (Andres cs) (2011). Een veld voor de helft: over sociale
tarieven en subsidies. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Hover, P. & Romijn, D. (2011). Cruyff Courts monitor 2011. Tabellenrapportage. Resultaten van de
derde meting. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Hover, P. & Romijn, D. (2011). Evenementenlopers winnen terrein. Onderzoek naar de
succesfactoren van middelgrote loopevenementen op grond van de motivatie, beleving en
waardering van de deelnemers. Utrecht: Mulier Instituut.
Hover, P., Romijn, D. & Breedveld, K. (2011). Factsheet Kosten en baten Londen 2012. Arnhem:
Olympisch Vuur.
Hover, P., Romijn, D. & Breedveld, K. (2011). Factsheet Sleutelorganisaties Londen 2012. Arnhem:
Olympisch Vuur.
Hover, P., Romijn, D. & Breedveld, K. (2011). Factsheet Spelen Londen 2012 als aanjager voor
sportdeelname. Arnhem: Olympisch Vuur.
Jong, M. de, Collard, D. & Breedveld, K. (2011). Monitor sportbeleid 2006-2010. Annex 1 bij
Beleidsdoorlichting Sport. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Kalmthout, J. van (2011). Maatschappelijke stage in de sportvereniging. Ervaringen van
verenigingsbestuurders. Utrecht: Mulier Instituut.
Kalmthout, J. van (2011). Vrijwilligersvergoeding in sportverenigingen. ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Kalmthout, J. van & Romijn, D. (2011). Verenigingsmonitor Arnhem 2010. ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Kalmthout, J. van & Werff, H. van der (2011). Minder klappen, meer applaus? Beeldvorming
Nederlands publiek voorkomen onwenselijke gedrag in de sport. ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Kemper, F. & Waardenburg, M. (2011). Meer armslag voor sport en bewegen in de buurt.
Adviesnotitie in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Utrecht:
Mulier Instituut/Universiteit Utrecht.
Lindert, C. van & Dool, R. van den (2011). Monitor Special Heroes in cluster 3. Startsituatie van
deelnemende cluster 3-scholen en hun leerlingen. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Lucassen, J. & Wisse, E. (red.) (2011). Sporten op de grens. Studies over leefstijlsporten.
Nieuwegein/Utrecht: Arko Sports Media/Mulier Instituut.
• Lucassen, J., Salome, L. & Wisse, E., Leefstijlsport, een conceptuele verkenning (pp. 13-36)
• Reijgersberg, N., ‘Ik ga surfen waar en wanneer ik wil’. Processen van sportificatie en regulering in
relatie tot de wijze waarop de golfsurfsport wordt beoefend (pp. 94-113)
• Smits, F., ‘Zo vrij als een vogel?!’ Gesponsorde en ongesponsorde kitesurfende jongens onder de
18 jaar; hun betekenisverlening aan de vrijeheiddiscours die kenmerkend is voor leefstijlsporten,
gerelateerd aan contextuele factoren (p. 58-74)
• Wisse, E., Van Afro-Braziliaanse tegencultuur tot sport op klompen? Processen van globalisering en
glocalisering in capoeira (pp. 157-175)
• Wisse, E. & Lucassen, J., Sporten op de grens: epiloog (pp. 176-184)
Lucassen, J., Wisse, E., Smits, F., Beth, J., Werff, H. van der (2011). Sport, bewegen en onderwijs:
kansen voor de toekomst. Brede Analyse 2010. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Notté, R., Kalmthout, J. van & Lindert, C. van (2011). Monitor integratie van gehandicaptensport
binnen reguliere sportbonden. Onderzoek naar de ervaringen van sportbonden bij de integratie van
de sport voor mensen met een handicap. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Reijgersberg, N. & Elling, A. (2011). Coaches aan de Top: Evaluatie van de regeling. Annex 4 bij
Beleidsdoorlichting Sport. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Rens, F. van & Elling, A. (2011). Eindevaluatie tijd voor korfbal. ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Roest, J.W. van der & Hoekman, R. (2011). Verenigingsenquête ‘Meedoen Alle Jeugd door Sport’programma.
’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
51

Romijn, D., Cevaal, A. & Lindert, C. van (2011). Sportprojecten voor jeugd met beperking op
waarde geschat. Evaluatie ondersteuning projecten ten behoeve van sporten met een beperking.
‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Scheerder, J., Vandermeerschen, H., Tuyckom, C. van, Hoekman, R., Breedveld, K. & Vos, S. (2011).
Understanding the game. Sport participation in Europe. Facts, reflections and recommendations.
Leuven: K.U. Leuven/Research Unit of Social Kinesiology & Sport Management.
Smits, F. (2011). City trainers : train je stad (ontwerpfase project). ‘s-Hertogenbosch:
W.J.H. Mulier Instituut.
Smits, F. & Elling, A. (2011). Bridge en sportieve wensen van ouderen. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H.
Mulier Instituut.
Stuij, M., Wisse, E., Mossel, G. van, Lucassen, J. & Dool, R. van den (2011). School, Bewegen en
Sport. Onderzoek naar relaties tussen de school(omgeving) en het beweeg- en sportgedrag van
leerlingen. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
Veldhoven, N. van, Breedveld, K., Donkers, B. & Rijpstra, J. (red.) (2011). Sport, haar lectoren en
kenniskringen. Sportonderzoek op het HBO. Deventer: …daM uitgeverij.
Werff, H. van der & Hoekman, R. (2011). Integraal, interactief en SMART. Een inventarisatie van
lokaal sport- en beweegbeleid. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Werff, H. van der & Hover, P. (2011). ‘Ladies First’ in Running. Ontwikkeling van de deelname van
vrouwen aan de loopsport. ‘s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Bijdragen aan (internationale) congressen/papers
Bakker, S., Poel, H.J.J. van der (2011). De opkomst van roodzandbanen in het tennis. Presentatie Dag
van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4 /11/2011.
Beth, J. (2011). Sport, Bewegen en Onderwijs: kansen voor de toekomst. Brede Analyse 2010.
Presentatie Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Breedveld, K. & Poel, H.J.J. van der (2011). Beleidsevaluatie en beleidsontwerp: de ontwikkeling
van het rijkssportbeleid. Presentatie Dag van het sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Cevaal, A. & Lindert, C. van (2011). Monitoring 45+ voetbal. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Collard, D.(2011). De iPlay-study: fitheid en blessurepreventie bij basisschool kinderen. Symposium
Vereniging voor Bewegingswetenschappen Nederland, Utrecht, 25/03/2011.
Collard, D. (2011). iPlay: Blessurepreventie bij basisschool kinderen. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 04/11/2011.
Collard, D,. Chinapaw, M., Verhagen, E. & Mechelen, W. van (2011). The effectiveness of an
injury prevention programme on physical activity injury incidence in primary school children. Paper
presentation ECSS (European college of sport science), Liverpool, UK, 06/07-09/07 2011.
Elling, A. (2011). Geen zin in sport: cultureel bepaald of individuele keuze? Presentatie Dag van het
sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Heijden, A. von (2011). Inventarisatie leefstijlinterventies mbo. Nederlands Congres Volksgezondheid,
de Meervaart, Amsterdam, 6/4/2011.
Heijden, A. von, & Leijenhorst, M. (2011). Impuls lokaal bekeken: Meer en beter. Presentatie/workshop
Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Hoekman, R. (2011). Challenges for sport facilities in the Netherlands, Keynote IDAN conference,
Vejen, Denmark, 26/5/2011.
Hoekman, R. (2011). Meedoen! Sportbonden en verenigingen aan zet? Presentatie DemosDate ‘Sport
voor én van iedereen’, Gent, België, 4/10/2011.
Hoekman, R. (2011). Opbrengsten van Meedoen voor verenigingen. Presentatie Slotcongres Meedoen:
ook doen!, Eindhoven, 9/2/2011.
Hoekman, R. (2011). Sportinfrastructuur. Wat weten we en wat willen we weten? Presentatie
Nationaal Congres Sportaccommodaties, Rotterdam, 22/6/2011.
Hoekman, R. (2011). Sports in the city - impact of sport and its infrastructure, Paper presentation
EASS congress, Umea, Sweden, 18/5-22/5 2011.
Hoekman, R. (2011). Sports participants by guideline and self-defined sports participants: differences
and similarities. Paper presentation Play the Game Conference, Cologne, Germany, 5/10/2011.
Hover, P. (2011). Imago van fitness. Presentatie Congres Winst door onderzoek, The State of Research
in the Global Fitness Industry, Veldhoven, 12/11/2011.
Hover, P. (2011). Met alleen de haak is de vis nog niet gevangen. Over het mechanisme om de
Olympische Spelen van 2012 in te zetten om de sportdeelname te verhogen. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Kalmthout, J. van (2011). Segmenteren van verenigingen. Presentatie NSA congres, Rotterdam,
31/5/2011.
Kalmthout, J. van & Santen, F. van (2011). Vitaliteitsindex sportverenigingen. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Kemper, F. (2011). Belangstelling voor ons collectieve sportgeheugen. Inleiding t.b.v. Huygens ING
presentatie van de Databank voor de geschiedenis van de sport vóór 1940, NOC*NSF, Papendal,
15/09/2011.
53

Kemper, F. (2011). Publieke belangstelling voor sportgeschiedenis. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 04/11/2011.
Lindert, C. van (2011). Graying of the sports: adults of 50 years and older make up a fast growing
segment of the sports market. Oral presentation EASM (European Association of Sport Management),
Madrid, Spain, 7-10/9 2011.
Lucassen, J.M.H. & Roest, J.W. van der (2011). Hybridization in voluntary sportorganisations. Paper
presented at EASM (European Association for Sport Management) Congress 2011, Madrid, Spain,
7-10/9 2011.
Poel, van der, H. & Hoekman, R. (2011). Sport in de stad. Over de maatschappelijke,
ruimtelijke en economische rol van sport in de stedelijke context, Presentatie Nationaal Congres
Sportaccommodaties, Rotterdam, 22/6/2011.
Romijn, D. (2011). International differences in levels of sports participation. LSA conference,
Southampton, 5-7/7 2011.
Romijn, D. (2011). Sport aan de andere kant van het Kanaal. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Smits, F. (2011). Citytrainers (onderzoek ontwerpfase). Presentatie Dag van het Sportonderzoek,
Amsterdam, 4/11/2011.
Smits, F. (2011). Homonegativiteit in mannenteamsporten. Presentatie Dag van het Sportonderzoek,
Amsterdam, 4/11/2011.
Stuij, M. (2011). Increasing body weights. The medicalization of a social phenomenon. Paper
presentation 10th conference of the European Sociological Association, Genève, Switzerland, 7/9-
10/9 2011.
Stuij, M. (2011). Sportaanbod voor het Onderwijs. Een kwalitatief onderzoek naar de samenwerking
tussen school en sport. Presentatie Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Stuij, M., Wisse, E., Mossel, G. van, Lucassen, J. & Dool, R. van den (2011). Relations between
the school environment and young people’s exercise and sports behavior in the Netherlands. Poster
presentation 3rd conference of HEPA Europe, Amsterdam, 11/10-12/10 2011.
Werff, H. van der (2011). Helder over zwem(les)aanbod, Workshop Dag van het Sportonderzoek
2011, Amsterdam, 4/11/2011.
Wisse, E. (2011). Lifestylesports; from counterculture to webbased sportnetworks. Paper presentation
World Congress ISSA (International Sociology of Sport Association), Havana, Cuba, 12/7-15/7 2011.
Wisse, E., (2011). Van Afro-Braziliaanse tegencultuur tot sport op klompen? Processen van
globalisering en glocalisering in capoeira. Presentatie Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam,
4/11/2011.
Bestuursleden en gelieerde onderzoekers
Wetenschappelijke (internationale) artikelen
Amsterdam, N. van, Knoppers, A., Claringbould, I. & Jongmans, M. (2011). A Picture is Worth a
Thousand Words. Journal of Youth Studies, 1-17 http://dx.doi.org/10.1080/13676261.2011.643233
Bosscher, V. de, Shibli, S. & Bottenburg, M. van (2011). Measuring competitiveness of nations in elite
sport policies: renewing the debate on comparing nations. Oikonomia & Athlitismos 11/1: 21-33.
Bottenburg, M. van & Heilbron, J. (2011). Informalization or de-sportization of fighting contests? A
rejoinder to Raúl Sánchez García and Dominic Malcolm. International Review for the Sociology of
Sport 46/1: 125-127.
Bottenburg, M. van & Vermeulen, J. (2011). Local korfball versus global basketball: a study of the
relationship between sports’ rule-making and dissemination. Ethnologie Française 41/4: 633-643.
Koning, R.H. (2011). Home advantage in tennis. Journal of Sports Sciences 29/1: 19-27.
Meyer-Sahling, J.H. & Yesilkagit, K. (2011). Differential Legacy Effects: Three Propositions on the
Impact of Administrative Traditions on Public Administration Reform in Europe East and West. Journal
of European Public Policy 18/2: 311-322.
Thiel, S. van & Yesilkagit, K. (2011). Good Neighbours or Distant Friends? Trust between Dutch
Ministries and their Executive Agencies. Public Management Review 136: 783-802.
Yesilkagit, K. (2011). Institutional Compliance, European Networks of Regulation, and the Bureaucratic
Autonomy of National Regulatory Authorities. Journal of European Public Policy 18/7: 962-979.
Vermeulen, J. (2011). The bridge as playground: organizing sport in public space. Culture and
Organization 17/3: 231-251.
55

Artikelen of bijdragen in vaktijdschriften
Boessenkool, J. (2011). Koester het unieke Nederlandse erfgoed van de sportvereniging. Sport
Knowhow XL 25 oktober 2011.
Boessenkool, J. (2011). Ook in de wetenschap verloochent een onderzoeker zijn positie niet. Sport
Knowhow XL 29 november 2011.
Boessenkool, J. & Eekeren, F. van (2011). De waarde van het WK in Zuid-Afrika en de lessen voor
Nederland. Sport Knowhow XL 13 december 2011.
Hilvoorde, I.M. van (2011). Bewegingsrijkdom. Sport & Strategie 5/5: 21.
Hilvoorde, I.M. van, Dumasy, E., Hoogendam, A., Kleinpaste, J., Koekoek, J., Pot, J.N., Doodewaard,
C. van, & Muijen, H. van (2011). Onderzoek naar ‘School, Bewegen & Sport’. Lichamelijke Opvoeding
99/2: 8-11.
Hoekman, R., Elling, A., Roest, J. van der & Rens, F. van (2011). Meedoen Alle Jeugd door Sport:
georganiseerde sport bewijst zich. Momenten. Zonder doel kan je niet scoren. Momenten met focus
op sportparticipatie van kansengroepen 8: 17-24.
Legg, D., Bosscher, V. de, Shibli, S. & Bottenburg, M. van (2011). What is the Ideal Paralympic Sport
System? Future research directions. ICSSPE Bulletin, No. 61, Special issue ‘Essays on the Paralympic
Movement: Certainties and Doubts’.
Poel, H.J.J. van der (2011). Homo Ludens. Vrijetijdstudies 29/1: 5-6.
Poel, H.J.J. van der (2011). Sport, identiteit en subsidie. Vrijetijdstudies 29/1: 40-43.
Reimerink, R., Wellen, M. & Claringbould, I. (2011). Draait alles om goud? Na topsportcarrière wacht
veel topsporters een donkere tunnel. [Does Everything Revolve around Gold? Many Elite Sportsmen
await a Dark Tunnel after their Sports Career] Sport en Strategie 5/1: 24-25.
Sterkenburg, J. van (2011). Etnische stereotypen in voetbalcommentaar en bij sportmedia-publiek.
Sport en Strategie 5/7: 29-30.
Verlaat, M. van ‘t. (2011). Marketing toepassen, is (nog) geen vanzelfsprekendheid voor Nederlandse
sportbonden. VSF Magazine 18/2: 24-26.
Verlaat, M. van ‘t. (2011). Marketing: vriend of vijand van de georganiseerde sport. SPORT, Bestuur &
Management 14/2: 34-37.
Waardenburg, M. & Boessenkool, J. (2011). Sportverenigingen: tussen tradities en ambities. Sport
Knowhow XL 11 oktober 2011.
Wisse, E., Lucassen, J., Smits, F., Reijgersberg, N., Salome, L. & Luijt, R. (2011). Leefstijlsporten :
van tegencultuur tot webbased sportnetwerk. Vrijetijdstudies 29/1: 17-26.
Boeken, hoofdstukken en rapporten
Boessenkool, J., Lucassen, J., Waardenburg, M., Kemper, F. (red.) (2011). Sportverenigingen: tussen
tradities en ambities. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
• Boessenkool, J., Sportverenigingen: een plaatsbepaling (pp. 21-30 )
• Boessenkool, J. & Steemers, M., De sportvereniging in de buurt (pp. 79-90)
• Boessenkool, J. & Waardenburg, M., Vrijwilligerswerk professionaliseren? (pp.135-144)
• Boessenkool, J., Waardenburg, M. & Lucassen, J., Inleiding (pp. 11-20)
• Boessenkool, J., Waardenburg, M., & Lucassen, J., Toekomst van de sportvereniging: hoe nu verder?
(pp. 165-175)
• Lucassen, J. & Roest, J. van der, Samenwerking, hybridisering en fusies bij sportverenigingen (pp.
95-114)
• Verlaat, M. van ‘t & Kalmthout, J. van, Marktgerichtheid: de (on)mogelijkheden van sportbonden en
-verenigingen (pp. 31-48)
• Waardenburg, M., Autonome organisaties? Sportverenigingen, nationaal sportbeleid en het
Olympisch Plan 2028 (pp. 151-164)
Boessenkool, J. & Steemers, M. (2011). Kwalitatief onderzoek Meedoen Alle Jeugd door Sport KNVB.
In: Leve de vereniging – tijd voor Sport 2006 – 1011! (pp. 132-143). Zeist: KNVB.
Bottenburg, M. van (2011). Nederlandse volksvermaken vóór de opkomst van de moderne sport. In:
B. Jungman (red.) De sportcanon. De sportgeschiedenis van Nederland (pp. 13-20). Amsterdam:
Thomas Rap.
Bottenburg, M. van (2011). The Netherlands. In: M. Nicholson, R. Hoye, & B. Houlihan (Eds.)
Participation in sport. International policy perspectives (pp. 25-41). London/New York: Routledge.
Bottenburg, M. van (2011). Why are the European and American Sports Worlds so Different? Pathdependence
in European and American Sports History. In: A. Tomlinson, C. Young & R. Holt (Eds.)
Transformation of Modern Europe: States, Media and Markets 1950-2010 (pp. 205-225). London/
New York: Routledge.
Breedveld, K., Poel, H. van der, Jong, M. de & Collard, D. (2011). Beleidsdoorlichting Sport.
Hoofdrapport. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Claringbould, I. (2011). Sport is geen kinderspel. Een onderzoek naar de betrokkenheid van
volwassenen bij jeugdsport in sportverenigingen. Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports
Media/W.J.H. Mulier Instituut.
Dorokhina, O., Fanizadeh, M., Heilman, J. Hosta, M. Kotvojs, E., Spitaler, G. & Sterkenburg, J. van
(Eds.) (2011). Targeting Social Cohesion in Post-Conflict Societies through Sport. A Handbook of
Good Practice. Brussels: EPAS, EU.
• Sterkenburg, J. van (2011). The values and limits of sport-based social interventions in post conflict
societies (pp. 11-17)
Eekeren, F. van & Dijk, B. (2011). Rendement van maatschappelijk verantwoord ondernemen door
BVO’s, seizoen 2009-2010. Utrecht: Universiteit Utrecht.
57

Heuvel , M. van den (2011). It’s all in our game. Over Sportbusiness en sportief ondernemerschap.
Lectorale rede. Tilburg: Fontys Economische Hogeschool Tilburg.
Heuvel, M. van den, Hoekman, R. & Poel, H. van der (red.) (2011). Sport in de stad. Over de
maatschappelijke, ruimtelijke en economische rol van sport in de stedelijke context. Nieuwegein/‘s-
Hertogenbosch: Arko Sports Media/W.J.H. Mulier Instituut.
• Poel, H.J.J. van der, ‘Het spelkarakter van sport. Implicaties voor het stedelijk sportbeleid’
(pp. 34-45)
• Poel, H.J.J. van der, De accommodatie van sport en bewegen in de stedelijke omgeving
(pp. 110-125)
• Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van, Schoolsport in Nederland (pp. 220-236)
• Verweel, P., Voetbal als spiegel van de stad (pp. 46-59)
Hilvoorde, I.M. van (2011). Bewegingsrijkdom. Onderzoek naar professionalisering van onze sporten
bewegingscultuur. Zwolle: Windesheim.
Hilvoorde, I.M. van (2011). Lectoraat Bewegen, School en Sport. In: N. van Veldhoven, K. Breedveld,
B. Donkers & J. Rijpstra (red.) Sport, haar lectoren en kenniskringen. Sportonderzoek op het HBO
(pp. 107-115). Deventer:..daM uitgeverij.
Hilvoorde, I.M. van & Steenbergen, J. (2011). Fitness: wat is het en hoe is het ontstaan? In: M. Baart
de la Faille-Deutekom, J. Middelkamp en J. Steenbergen (red.) The State of Research in The Global
Fitness Industry (pp.148-156). Deventer: daM uitgeverij.
Hoekman, R., Elling, A., Roest, J.W. van der & Rens, F. van (2011). Opbrengsten van Meedoen.
Eindevaluatie programma Meedoen Alle Jeugd door Sport, Nieuwegein/’s-Hertogenbosch: Arko Sports
Media/W.J.H. Mulier Instituut.
Houlihan, B. & Green, M. (Eds.) (2011). Routledge handbook of sport development. London/New
York: Routledge.
• Bosscher, V. de & Bottenburg, M. van, Elite for all, all for elite? An assessment of the impact of sport
development on elite sport success (pp. 575-595)
• Bottenburg, M. van & Bosscher, V. de, An assessment of the impact of sport development on sport
participation (pp. 596-610)
Pot, J.N., Dumasy, E., Hilhorst, J., & Hilvoorde, I.M. van (2011). School en Sport op Nieuw
Welgelegen: Onderzoek naar sport en migrantenjeugd op een multifunctionele sport- en
onderwijsaccommodatie in de wijk Kanaleneiland. Zwolle: Windesheim.
Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van (2011). Factsheet Zaalvoetbal in de wijk. Zwolle: Windesheim.
Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van (2011). Het belang van sport voor de stad. In: G. Walraven & C-J. Pen
(Eds.) Van de maakbare naar de lerende stad: de praktijkgerichte bijdrage van lectoraten
(pp 53-62). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van (2011). Rapportage onderzoek Mission Olympic: school, sport en
sociaal. Amsterdam: VU.
Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van (2011). Tussenrapportage Basisscholen zaalvoetbalcompetitie:
Cijfers uit de voormeting. Zwolle: Windesheim.
Pot, J.N., & Hilvoorde, I.M. van (2011). Zaalvoetbal in de wijk. Onderzoek naar de effecten van de
KNVB zaalvoetbalcompetitie in Zeeburg. Zwolle: Windesheim.
Roest, J.W. van der (2011). Hybridisering van sportverenigingen. Onderzoek naar het functioneren
van voetbalverenigingen en voetbalscholen. ’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Roest, J.W. van der & Hoekman, R. (2011). Verenigingsenquête ‘Meedoen Alle Jeugd door Sport’programma.
’s-Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.
Salome, L. (2011). Van de Pyreneeën naar Zoetermeer. Een verkenning van de culturele betekenissen
van leefstijlsporten in artificiële settings. In: J. Lucassen & E. Wisse (red.) Sporten op de grens.
Studies over leefstijlsporten (pp. 38-57). Nieuwegein: Arko Sports Media.
Sterkenburg, J. van (2011). Race, ethnicity and the sport media. Amsterdam: Amsterdam University
Press/Pallas Publications.
Sterkenburg, J. van (2011). Thinking ‘race’ and ethnicity in (Dutch) sports policy and - research. In: J.
Long & K. Spracklen (Eds.) Sport and Challenges to Racism. (pp. 19-36). Basingstoke (UK): Palgrave
Macmillan.
Vermeulen, J. & Verweel, P. (2011). Participation in sport: bonding and bridging as identity work. In:
R. Spaaij (Ed.) The social impact of sport. Cross-cultural perspectives (pp. 98-112). Oxon, UK and
New York, USA: Routledge.
Verweel, P. & Wolterbeek, M. (2011). De alledaagse kracht van de sport. Amsterdam: SWP uitgeverij.
• Boessenkool, J., Dweilen met de kraan open? (pp. 75-88)
• Karatas, A.R.S., ‘De Turken kunnen ook schieten’ (pp. 9-21)
• Meij, N. van der & Vermeulen, J., Wie speelt een thuiswedstrijd op de playground? (pp. 23-39)
• Slobbe, M.G. van, Strijd in de bestuurskamer (pp 89-103).
• Verweel, P., Ook de Nederlandse mensen waren enthousiast (pp. 57-73)
• Verweel, P., Epiloog (pp.123-124)
• Verweel, P. & Vermeulen, J., De kracht van het alledaagse sporten (pp. 105-121)
Yesilkagit, K. (2011). Bestuurlijke autonomie als strategisch vraagstuk. In: M. Noordegraaf,
K. Geuijen & A. Meijer (Eds.) Handboek publiek management (pp.79-96). Den Haag: Boom Lemma.
Yesilkagit, K. (2011). Entry ‘Autonomy, Administrative’. In: B. Badie, D. Berg-Schlosser & L. Molino
(Eds.) International Encyclopedia of Political Science. London: Sage.
59

Bijdragen aan (internationale) congressen/papers
Bakker, S., Poel, H.J.J. van der (2011). De opkomst van roodzandbanen in het tennis. Presentatie Dag
van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4 /11/2011.
Breedveld, K. & Poel, H.J.J. van der (2011). Beleidsevaluatie en beleidsontwerp: de ontwikkeling
van het rijkssportbeleid. Presentatie Dag van het sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Bosscher, V. de, Bottenburg, M. van, Shibli, S. (2011). Talent development: A comparative factor
in international elite sports. Conclusions from the SPLISS study. International conference ‘Future
symposium about talent development’, Team Denmark, Copenhagen, 12-13/5 2011.
Bosscher, V. de, Bottenburg, M. van, Shibli, S., Bingham, J. & Knop, P. de (2011). Effective and
efficient elite sport policies. An international comparative study on the Sports Policy factors Leading to
International sporting success. Conference Elitidrott och ledarskap I förändring. Swedish National
centre for Research in Sports, Stockholm, 30/3/2011.
Bottenburg, M. van (2011). Bridging the paradoxical gap between scientists and practitioners. Key note
at the 3rd Conference and 7th Annual Meeting of HEPA Europe, Agita Mundo/NISB, Amsterdam,
11/10/2011.
Bottenburg, M. van (2011). North-American and European models of sport: a historical comparison.
Key note at the 11th Historians on Sport Conference, International Centre for Sports History and
Culture, Leicester, 29/10/2011.
Bottenburg, M. van & Bosscher, V. de (2011). Is succes maakbaar? Een internationaal-vergelijkend
onderzoek naar Sport Policy factors Leading to International Sporting Success (SPLISS). Presentatie
Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Bottenburg, M. van & Yesilkagit, K. (2011). What if regulatory agencies are lacking? Governmental
ambitions and implementation problems in the sports sector. Paper presented at NIG Annual Work
Conference 2011, Rotterdam, 1/12/2011.
Doodewaard, C. van, Knoppers, A. & Hilvoorde, I.M. van (2011). How do Dutch physical education
teachers define diversity and how does student-diversity influence their teaching activities? Paper
presented at the national research day for HBO: Sport en bewegen, Hogeschool Arnhem en Nijmegen
(HAN), 1/6/2011.
Dortants, M. (2011). “Everyone can become a ‘real’ boxer in this Gym.” Identity regulation and
inclusion and exclusion in boxing. Presentation ISSA (International Sociology of Sport Association)
Congress, Havana, Cuba, 15/07/2011.
Dortants, M. (2011). Meedoen en diversiteit. Twee casestudies naar de betekenis van diversiteit en inen
uitsluiting in sportorganisaties . Presentatie Dag van Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Eekeren, F. van & Vermeulen, J. (2011). The Sport Leader and Sport Coach as Identity Agents for
Youths. Paper presented at the International ICSSPE Conference “Sport as a Mediator between
Cultures”, Wingate Institute, Israel, 15-17/9 2011.
Hilvoorde, I.M. van (2011). Educating the sport talents of 2028. Physical Education as a tool or goal
for Olympic ambitions. Presentation for the World Congress of the International Sociology of Sport
Association, Havana, Cuba, 10-17/7 2011.
Hilvoorde, I.M. van (2011). Physical education and the struggle with its ideological legacy. Invited
lecture for the workshop Ethische Grundlagen der Sportpädagogik (Zentrum für interdisziplinäre
Forschung, Universität Bielefeld, 26-28/9 2011.
Karatas, A.R.S. (2012). Development of youth through connection: sports in the community. Paper
presentation NIG course Network Governance: Theories, Methods and Practices, Roskilde, Denmark,
24/10-28/10 2011.
Koekoek, J. & Knoppers, A, (2011). Children’s perceptions of learning tasks in physical education: a
grounded theory approach. Paper presented at the World Congress of the International Sociology of
Sport Association, Havana, Cuba, 12/7/2011.
Koning, R.H. (2011). Estimating match and World Cup winning probabilities, 11th Hamburg
Symposium “Sports and Economics”, Hamburg, Germany, 24-25/6 2011.
Koning, R.H. (2011). Medium-term mortality of Dutch professional soccer players’ XIII IASE and III
ESEA Conference, Prague, Czech Republic, 16-18/5 2011.
Koning, R.H. (2011). Medium-term mortality of Dutch professional soccer players’, 3rd IMA Maths in
Sports Conference, Salford, UK, 22-24/6 2011.
Knoppers, A. & Amsterdam, N. van (2011). Challenging hierarchies of ability? Active aging and
disability in sport. Paper presented at the annual conference of the North American Society for the
Sociology of Sport, Minneapolis, Minnesota, 3/11/2011.
Lucassen, J. & Roest, J. van der (2011). Management of Hybrid Organisations in The ‘Voluntary’
Sports Sector. In: Gammelsaeter, H. & Bielons, G. (Eds.) Commitment in Sport Management. Book of
abstracts. Madrid: EASM.
Pot, J.N. (2011). Het ontwikkelen van een student- en sportidentiteit door schoolsport? Presentatie
Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Pot, J.N. (2011). Social and Psychological correlations of a school-based sport intervention. AIESEP
International Conference 2011 (p. 133), Limerick, Ireland, 24/6/2011.
Pot, J.N. (2011). The context dependency of beneficial school sports: the Dutch case. [Beneficios
del deporte escolar dependiendo del contexto: Caso holandés]. ISSA International Conference 2011
(p.22), Havana, Cuba, 13/7/2011.
61

Roest, J. van der (2011). De commercialisering van sportverenigingen. Presentatie Dag van het
Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Salome, L. (2011). “We are as green as possible”: Corporate environmentalism in commercial artificial
settings for lifestyle sports. Paper presented at the World Congress for the Sociology of Sport, Havana,
Cuba, 10-17/7 2011.
Salome, L. & Bottenburg, M. van (2011). A participation typology for the consumption of lifestyle
sports in varried settings (pp. 107-108). In: Commitment in Sport Management. Book of Abstracts of
the 19th conference of the European Association for Sport Management, Madrid, 7-20/9 2011.
Slobbe, M.G. van & Smink, K. (2011). Praktische bezwaren: beleidsimplementatie en de logica van de
sportpraktijk. Presentatie Dag van het Sportonderzoek, Amsterdam, 4/11/2011.
Waardenburg, M. (2011). Professionalising voluntary sports clubs: instrumentalisation and
marketisation as driving forces for professionalisation. Paper presented at the World Congres ISSA
(International Sociology of Sport Association), Havana, Cuba, 12/7 -15/7 2011.
Yesilkagit, K. (2011). The Policy Influence of European Regulatory Networks. Paper presented at Law
and Society Association conference, San Fransisco 2-5/6 2011.
63

W.J.H. (Pim) Mulier (1865-1954) kan worden beschouwd als de aartsvader van de Nederlandse sport.
Hij richtte de eerste Nederlandse voetbal-, hockey- en bandyclub op, was één van de initiatiefnemers van
de Elfstedentocht en de Nijmeegse Vierdaagse en stond aan de basis van de oprichting van de Atletiekunie
(KNAU), de voetbalbond (KNVB) en de internationale schaatsunie (ISU).
11
Bezoekadres Mulier Instituut | Herculesplein 269 | 3584 AA Utrecht
Postadres Mulier Instituut | Postbus 85445 | 3508 AK Utrecht
T +31 (0)30 721 02 20 | info@mulierinstituut.nl | www.mulierinstituut.nl
Colofon
Interviews en redactie: Justus Beth & Marcia de Jong
Eindredactie: Mulier Instituut, Utrecht
Ontwerp en vormgeving: Yanniek ontwerpers, ‘s-Hertogenbosch
Fotografie binnenwerk: Yanniek ontwerpers, ‘s-Hertogenbosch
Fotografie omslag: Hollandse Hoogte
Druk: Drukkerij Dekkers van Gerwen, ’s-Hertogenbosch
© Mulier Instituut, 2012