Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
i!<br />
:'<br />
i<br />
~<br />
.<br />
'-<br />
34 <strong>Tijdschrift</strong> voor <strong>Gezondheid</strong> <strong>en</strong> <strong>Politiek</strong> - december '85<br />
t<strong>en</strong> wil dat niet zegg<strong>en</strong> dat arts <strong>en</strong> patiënt<br />
het altijd e<strong>en</strong>s zijn. Belang<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
tuss<strong>en</strong> arts <strong>en</strong> patiënt<br />
kom<strong>en</strong> ook in onze huisarts<strong>en</strong>praktijk<br />
voor. Er zijn situaties waarin de teg<strong>en</strong>stelling<br />
tuss<strong>en</strong> arts <strong>en</strong> patiënt niet tot<br />
e<strong>en</strong> deskundige/leek teg<strong>en</strong>stelling te<br />
reducer<strong>en</strong> is. Dat zijn de situaties<br />
waarin de patiënt mondig <strong>en</strong> goed<br />
geïnformeerd naar vor<strong>en</strong> treedt, waardoor<br />
inhoudelijke teg<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> aan<br />
het licht kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>, Uiteraard<br />
kom<strong>en</strong> in andere huisarts<strong>en</strong> praktijk<strong>en</strong><br />
deze inhoudelijke teg<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> ook<br />
voor. Het specifieke van onze praktijk<br />
is dat bijna al onze patiënt<strong>en</strong> mondig<br />
<strong>en</strong> goed geïnformeerd zijn. Doordat<br />
wij naar e<strong>en</strong> zo gelijkwaardig mogelijke<br />
verhouding strev<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> arts <strong>en</strong><br />
patiënt, kom<strong>en</strong> deze inhoudelijke teg<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
bij ons eerder <strong>en</strong> scherper<br />
naar vor<strong>en</strong>.<br />
Om dit te illustrer<strong>en</strong> wil ik e<strong>en</strong> paar<br />
voorbeeld<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> uit onze praktijk.<br />
Het zijn ge<strong>en</strong> uitzonderlijke voorbeeld<strong>en</strong>,<br />
integ<strong>en</strong>deel, ze gev<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beeld<br />
van problem<strong>en</strong> die dagelijks terugker<strong>en</strong>.<br />
Conflict<br />
E<strong>en</strong> 32-jarige psychologe, moeder<br />
van 2 jonge kinder<strong>en</strong>, heeft zoals ze<br />
dat zelf uitdrukt last van PMS. Zij<br />
heeft gehoord dat het hormoon progesteron<br />
goed teg<strong>en</strong> haar klacht<strong>en</strong> zou<br />
help<strong>en</strong>. PMS is de-afkorting van Pre-<br />
M<strong>en</strong>strueel Syndroom. In de volksmond<br />
is PMS al e<strong>en</strong> ingeburgerd begrip.<br />
Voor mij is het niet e<strong>en</strong>duidig wat<br />
hieronder verstaan moet word<strong>en</strong> .<br />
Foto: Ine van d<strong>en</strong> Broek<br />
Daarom vraag ik haar welke klacht<strong>en</strong><br />
ze heeft.<br />
Ze vertelt dat ze e<strong>en</strong> cyclus heeft van<br />
drie wek<strong>en</strong>. Gedur<strong>en</strong>de de week voorafgaande<br />
aan de m<strong>en</strong>struatie heeft ze<br />
last van e<strong>en</strong> opgeblaz<strong>en</strong> gevoel <strong>en</strong> pijnlijke<br />
borst<strong>en</strong>. Ook is ze snel geïrriteerd,<br />
o<strong>nr</strong>edelijk <strong>en</strong> depressief, <strong>en</strong> ook<br />
heeft ze last van slapeloosheid. Ze<br />
heeft niet het geduld om aan de kinder<strong>en</strong><br />
uit te legg<strong>en</strong> waarom iets niet mag.<br />
Bij het minste of geringste is ze in tran<strong>en</strong>.<br />
Ze vindt dat ze in deze periode<br />
haar werk slechter doet <strong>en</strong> dat ze minder<br />
efficiënt is. Ze heeft al vitamine<br />
B6 gebruikt, maar dit gaf niet het gew<strong>en</strong>ste<br />
resultaat. Nu heeft ze haar<br />
hoop gevestigd op het g<strong>en</strong>eesmiddel<br />
progesteron.<br />
Ik vertel haar dat PMS e<strong>en</strong> ziektebeeld<br />
is dat pas de laatste tijd als zodanig<br />
wordt b<strong>en</strong>oemd <strong>en</strong> dat de wet<strong>en</strong>schappers<br />
het er nog niet over e<strong>en</strong>s zijn<br />
uit welke klacht<strong>en</strong> dit syndroom precies<br />
bestaat. Twee psycholog<strong>en</strong> van<br />
het vrouw<strong>en</strong>gezondheidsc<strong>en</strong>trum<br />
hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> onderzoek gedaan naar de<br />
geschied<strong>en</strong>is van PMS <strong>en</strong> zijn tot de<br />
conclusie gekom<strong>en</strong> dat het bewijs voor<br />
e<strong>en</strong> hormonale grondslag voor PMS<br />
tot op hed<strong>en</strong> niet geleverd is2. In de<br />
loop der tijd<strong>en</strong> is het syndroom steeds<br />
weer anders gedefinieerd. Vele medicijn<strong>en</strong><br />
zijn beproefd, maar niet e<strong>en</strong><br />
heeft de tand des tijds doorstaan.<br />
In sam<strong>en</strong>werking met de psycholog<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> protocol ontwikkeld<br />
met alternatieve behandelingsmogelijkhed<strong>en</strong><br />
voor prem<strong>en</strong>struele<br />
klacht<strong>en</strong>: behandeling met teunisbloemolie<br />
<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>de therapieën<br />
als bindweefselmassage, haptonomie<br />
<strong>en</strong> acupunctuur. Basis uit-<br />
gangspunt voor dit protocol is dat wij<br />
het niet juist vind<strong>en</strong> de oorzaak van<br />
deze cyclische klacht<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d<br />
aan hormon<strong>en</strong> te wijt<strong>en</strong>. Er zijn ook<br />
andere oorzak<strong>en</strong> te bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> voor cyclische<br />
humeurigheid. Het mag dan in<br />
to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate geaccepteerd zijn<br />
dat vrouw<strong>en</strong> maatschappelijke posities<br />
bekled<strong>en</strong>; het is niet geaccepteerd<br />
dat ze maandelijks e<strong>en</strong> paar dag<strong>en</strong><br />
minder goed functioner<strong>en</strong> of zelfs' afwezig<br />
zijn. (Bij arbeidskeuring<strong>en</strong><br />
wordt immers nog steeds gevraagd<br />
naar het aantal dag<strong>en</strong> dat je verzuimt<br />
t.g.v. je m<strong>en</strong>struatie).<br />
Ik vertel haar dat ik haar klacht<strong>en</strong><br />
niet wil bagataliser<strong>en</strong> maar ze wel in<br />
e<strong>en</strong> ander perspectief wil plaats<strong>en</strong>.<br />
Door te veronderstell<strong>en</strong> dat de klacht<strong>en</strong><br />
in de prem<strong>en</strong>struele periode veroorzaakt<br />
word<strong>en</strong> door hormom<strong>en</strong>, stel<br />
je eig<strong>en</strong>lijk dat de vrouw er niets aan<br />
kan do<strong>en</strong> dat ze bijvoorbeeld snel geïrriteerd<br />
is. Je zegt dan eig<strong>en</strong>lijk dat ze<br />
ontoerek<strong>en</strong>ingsvatbaar is. Daar b<strong>en</strong> ik<br />
het niet mee e<strong>en</strong>s. Ze is het wel degelijk<br />
zelf die geïrriteerd is. Daarom is het<br />
belangrijk om haar serieus te nem<strong>en</strong><br />
ook al is ze op dat mom<strong>en</strong>t o<strong>nr</strong>edelijk.<br />
Terwijl ik dit aan het vertell<strong>en</strong> b<strong>en</strong><br />
bemerk ik weinig reactie bij de patiënte.<br />
Als ik uitgepraat b<strong>en</strong> zegt ze dat ze<br />
in ieder geval iets ter bestrijding van<br />
het opgeblaz<strong>en</strong> gevoel <strong>en</strong> haar pijnlijke<br />
borst<strong>en</strong> zou will<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
Ik geef haar het advies om in de g<strong>en</strong>oemde<br />
periode minder zout te gebruik<strong>en</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s raad ik haar aan om<br />
uit te prober<strong>en</strong> of vochtafdrijv<strong>en</strong>de<br />
kruid<strong>en</strong> invloed hebb<strong>en</strong> op de klacht<strong>en</strong>.<br />
Als laatste stel ik haar voor om<br />
na haar volg<strong>en</strong>de cyclus terug te kom<strong>en</strong>,om<br />
te vertell<strong>en</strong> hoe het gegaan is<br />
<strong>en</strong> hoe ze ermee bezig is geweest. Ook<br />
wil ik dan graag hor<strong>en</strong> of ze toch nog<br />
behoefte heeft aan verdere therapie of<br />
ondersteun<strong>en</strong>de gesprekk<strong>en</strong>.<br />
Patiënte verlaat de spreekkamer <strong>en</strong><br />
ik blijf mijmer<strong>en</strong>d achter. Ik vraag me<br />
af of ze er iets aan gehad heeft <strong>en</strong> of<br />
het me gelukt is haar op e<strong>en</strong> andere<br />
manier teg<strong>en</strong> haar klacht<strong>en</strong> aan te lat<strong>en</strong><br />
kijk<strong>en</strong>. Of komt ze terug omdat ze<br />
toch progesteron wil hebb<strong>en</strong>. Als ze<br />
met die vraag terugkomt zal ik haar<br />
vraag respecter<strong>en</strong> <strong>en</strong> het haar gev<strong>en</strong>.<br />
Dan moet<strong>en</strong> we maar afwacht<strong>en</strong> hoe<br />
het verder zal gaan.<br />
,,'n mooie theorie"<br />
Het tweede voorbeeld gaat over e<strong>en</strong><br />
29-jarige kleuterleidster, die alle<strong>en</strong><br />
woont. Via via is ze bij ons in de praktijk<br />
terecht gekom<strong>en</strong>. Zij was niet tevred<strong>en</strong><br />
over haar vorige huisarts, omdat<br />
ze zich niet serieus g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> voelde<br />
door de manier waarop hij haar<br />
moeheid had behandeld. Hoewel hij<br />
veel medisch onderzoek had gedaan