Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Tijdschrift</strong> voor <strong>Gezondheid</strong> <strong>en</strong> <strong>Politiek</strong> - december '8529<br />
•<br />
Patiënt<strong>en</strong>bewe g:<br />
één of verdeeld?<br />
Dossiervorming bedreigt de privacy van (psychiatrische) patiënt<strong>en</strong>.<br />
Vandaar dat de Cliënt<strong>en</strong>bond, belang<strong>en</strong>ver<strong>en</strong>iging van (ex)<br />
psychiatrische patiënt<strong>en</strong> zich hierteg<strong>en</strong> hevig verzet. Daarteg<strong>en</strong>over<br />
staat de m<strong>en</strong>ing van e<strong>en</strong> andere groep "patiënt<strong>en</strong>", de<br />
belang<strong>en</strong>ver<strong>en</strong>iging van ouders van kinder<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> erfelijke<br />
afwijking. Zijpleit<strong>en</strong> juist vóór e<strong>en</strong> uitgebreide dossiervorming. Twee<br />
groep<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong> met behoorlijk teg<strong>en</strong>gestelde m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>.<br />
Annemarie Mol stelt dat "hèt belang van de patiënt" niet bestaat.<br />
Wat volg<strong>en</strong>s haar wèl bestaat zijnverschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> belang<strong>en</strong> met<br />
binn<strong>en</strong> elke soort weer de nodige teg<strong>en</strong>gestelde m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Natuurlijk<br />
will<strong>en</strong> alle patiënt<strong>en</strong> graag vri<strong>en</strong>delijk behandeld word<strong>en</strong> door hun<br />
dokter, maar over de andere soort<strong>en</strong> belang<strong>en</strong> wordt toch heel<br />
verschill<strong>en</strong>d gedacht. Er zijndan ook met recht vraagtek<strong>en</strong>s te zett<strong>en</strong><br />
bij de "vanzelfsprek<strong>en</strong>de" éénheid van de patiënt<strong>en</strong>beweging.<br />
Toch gaat het te vèr om te zegg<strong>en</strong> dat binn<strong>en</strong> de patiënt<strong>en</strong>beweging<br />
de "versnippering" toegeslag<strong>en</strong> heeft. De huidige patiënt<strong>en</strong>beweging<br />
heeft in al haar veelvormigheid meer weg van verschill<strong>en</strong>de groep<strong>en</strong><br />
patiënt<strong>en</strong> die op geme<strong>en</strong>schappelijke standpunt<strong>en</strong> coalities sluit<strong>en</strong>.<br />
Jlnnemarie Mol, g<strong>en</strong>eeskundige <strong>en</strong> filosofe<br />
In de loop van de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig hebb<strong>en</strong><br />
we geleerd hulpverl<strong>en</strong>ers die claim<strong>en</strong><br />
'het belang van de patiënt' te di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
niet zonder meer te gelov<strong>en</strong>. Achter<br />
hun rugg<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ev<strong>en</strong>tuele goede<br />
bedoeling<strong>en</strong> om werd<strong>en</strong> er àndere belang<strong>en</strong><br />
ter sprake gebracht: die van<br />
'het kapitaal', 'de mann<strong>en</strong>' <strong>en</strong> die van<br />
'de hulpverl<strong>en</strong>ers' zèlf. War<strong>en</strong> het niet<br />
die belang<strong>en</strong> waar de zorg voor zorgde?<br />
De tijd van de ontmaskering<strong>en</strong> lijkt<br />
voorbij: het opspor<strong>en</strong> van verborg<strong>en</strong><br />
ag<strong>en</strong>da's <strong>en</strong> effect<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> activiteit<br />
als hulpverl<strong>en</strong><strong>en</strong> is niet erg populair<br />
meer. Het geloof, dat hulpverl<strong>en</strong>ing<br />
bet belang van de patiënt' zou kunn<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> blijkt, ondanks alle kritiek<strong>en</strong>,<br />
niet helemaal verlor<strong>en</strong>. De discussie is<br />
~<strong>en</strong> naar de vraag hoe het voor<br />
elkaar te krijg<strong>en</strong> dat het belang van<br />
de patiënt in de' gezondheidszorg gedieDd<br />
wordt. Dit wordt nogal e<strong>en</strong>s vertaald<br />
in: boe kunn<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong> meer<br />
iarioed op de sturing van de zorg be-<br />
~ Oeer bet belang van de pa-<br />
tiënt zull<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong> zèlf moet<strong>en</strong> wak<strong>en</strong>,<br />
want in de jar<strong>en</strong> tachtig moet immers<br />
iedere<strong>en</strong> zelf voor zijn of haar<br />
eig<strong>en</strong> belang<strong>en</strong> opkom<strong>en</strong>.<br />
In zijn artikel 'De ontdekking van<br />
de mondige patiënt' (<strong>Tijdschrift</strong> voor<br />
<strong>Gezondheid</strong> <strong>en</strong> <strong>Politiek</strong>, 1984, nummer<br />
1) stelde Erik Heydel berg de vraag<br />
waarom m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zich eig<strong>en</strong>lijk 'als patiënt'<br />
met de gezondheidszorg bemoei<strong>en</strong>.<br />
Waarom tracht<strong>en</strong> ze de zorg<br />
niet als verzekerde, feminist of buurtbewoner<br />
te beïnvloed<strong>en</strong>? 'Patiënt' is<br />
niet de meest krachtige van de id<strong>en</strong>titeit<strong>en</strong><br />
die wij hebb<strong>en</strong> of krijg<strong>en</strong> toebedeeld.<br />
Je kunt je ook afvrag<strong>en</strong> of er<br />
aan de id<strong>en</strong>titeit 'patiënt' wel e<strong>en</strong> welomschrev<strong>en</strong><br />
'belang' vastzit. Bestaat<br />
er eig<strong>en</strong>lijk wel zoiets als 'het belang<br />
van de patiënt' waarvoor alle patiënt<strong>en</strong><br />
gezam<strong>en</strong>lijk op de bres kunn<strong>en</strong><br />
gaan staan? En zo ja, wat is dat geme<strong>en</strong>schappelijke<br />
belang dan, wat<br />
maakt er deel van uit <strong>en</strong> wat niet?<br />
De '<strong>en</strong>e patiënt is de andere niet. Je<br />
hebt er landbouwers <strong>en</strong> ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong><br />
onder, bezitters <strong>en</strong> gesalarieerd<strong>en</strong>, on-<br />
Hètbelang<br />
van de patiënt<br />
bestaatniet<br />
verzekerd<strong>en</strong>, huisvrouw<strong>en</strong>, bejaard<strong>en</strong>,<br />
vluchteling<strong>en</strong> ...Er zijn patiënt<strong>en</strong> in alle<br />
sted<strong>en</strong> <strong>en</strong> dorp<strong>en</strong> van de wereld.<br />
Iedere<strong>en</strong> loopt het risico op e<strong>en</strong> kwaad<br />
mom<strong>en</strong>t terecht te kom<strong>en</strong> in de categorie<br />
'patiënt' (zie kader). Daarin schuilt<br />
e<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst, maar verder zijn de<br />
verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zo groot dat<br />
het op zijn minst eig<strong>en</strong>aardig zou zijn<br />
als ze 'als patiënt' allemaal e<strong>en</strong>zelfde<br />
belang bij zorg zoud<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, als ze<br />
hetzelfde van de zorg zoud<strong>en</strong> will<strong>en</strong>.<br />
Het is wat omslachtig om alle patiënt<strong>en</strong><br />
afzonderlijk te besprek<strong>en</strong>, hun<br />
verschill<strong>en</strong>de belang<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> rijtje te<br />
zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> dan naar overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> te<br />
zoek<strong>en</strong>. Er is ook e<strong>en</strong> andere mogelijkheid:<br />
niet alle<strong>en</strong> is de <strong>en</strong>e patiënt de<br />
andere niet, ook alle belang<strong>en</strong> op één<br />
hoop gooi<strong>en</strong> is te simpel. Ik maak hier<br />
e<strong>en</strong> onderscheid tuss<strong>en</strong> drie soort<strong>en</strong><br />
belang <strong>en</strong> stel ik daarbij de vraag of<br />
het te verwacht<strong>en</strong> valt dat alle patiënt<strong>en</strong><br />
dat belang del<strong>en</strong>.
Change language