Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4 Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4
'Yzouwen, vl'llChtbaarheid en jpdpsbiële belangen Fa'_ eutische internationals dumpen nogal _ werouderde, in het Westen verboden genees- _t' 'EP in de ontwikkelingslanden. Zo stelde .....:JS het verkopen van anabole steroïden door 0.0 • aan de kaak. Deze praktijken vinden ook •••• met allerhande anticonceptiemiddelen. ••••• -.oor de vrouwenfarrnagroep van WEMOS c.a eea iDtemationaal samenwerkingsverband op ___ IL Laay Achthoven schetst de wegen waarlangs diiIr "WH .'Mffi'S network on pharrnaceuticals' haar doe- •• 1IÏl bereiken. Het ontwikkelen van een eigen -_.wAlmvlriist~·e' én het kritisch volgen van de traditio- -' wetenschappelijke onderzoekingen spelen ,- I••een rol Dat het niet blijft bij studeren, blijkt ••••• het feit dat het netwerk inmiddels de eerste i t d I behaalde op de VN-vrouwenconferentie ialLàcä, jongstleden zomer. Planning én Competitie 1- r f aet het marktmechanisme? De Dieuwe vestigingsregeling voor huisartsen ••••• menige pen in beroering gebracht. In de ••• ·'M'EU van de Volkskrant vlogen redacteuren __ dil tijdschrift elkaar in à:è haren. Is een progres- SIÏIeIIe volksgezondheidspolitiek gediend bij een IJ eplanning of moet de Vrijeconcurrentie uitgebwwd. worden? EIik Beydelberg doet hier een poging deze twee '.fo"':i.-spunten te combineren. Planning en compe- 1iIïe bmnen leiden tot kwaliteitsverbetering en _alUiiiveranderingen. Health Maintenance Orga- - •• "'5 ZDUdenop non-profitbasis de concurrentie a.l moeten gaan met andere organisatievormen -- IIaIpverlening. Eea iDIeressant perspectief, hoewel afgewacht l.:M!!t worden of deze nieuwe instellingen levensvatlaill'NijIren .. Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - december '85 Hèt be f';Q.cll.1'=~.L1IJ~::;t::gang van zaken in de zorg is het .. geluid: 'Ik geloof toch echt dat dit in het belang van de patiënt is.' Bijna even vaak zegt iemand het omgekeerde: 'Datdoen jullie omdat het je uitkomt, maar dat is helemaal niet in van de patiënt.' het niet gaat om concrete helpende hanoeuncren. maar om de gezondheidszorg als groot geheel, wordt het belang van de patiënt graag aangehaald. De gezondheidszorg moet het belang van de patiënten dienen, heet het dan. In regeringsnota's verschijnt die stoplap haast nog vaker dan in de artikelen van linkse tegensprekers. Het is een goede gewoonte aan het worden om in dit tijdschrift modewoorden van vraagtekens te voorzien. Dat is ook nu weer de bedoeling. In dit thema geen omvattende theorie over hoe het nu precies zit met zorg, patiënten en belangen. Wel worden er vanuit een aantal zeer verschillende invalshoeken rake opmerkingen geplaatst... 19 Verpleegkunde en verpleegster Strijd rond opleidingen leidt tot chaos Rondom de verpleegkundige beroepsopleidingen heerst de nodige onrust. Marie-José Willemse stelt dat deze onrust vooral veroorzaakt wordt door het paradoxale onderwijsbeleid van de overheid. Op papier streeft het Ministerie van WVC naar afbouw van het inservice-onderwijs ten gunste van onder andere de nieuwe MDGO-Vp. Maar hoe valt dit te rijmen met het zojuist ondertekende 'plan Hijzen' dat, naast 6500 arbeidsplaatsen ook een herstructurering van het inservice-onderwijs oplevert? En, om het nog wat ingewikkelder te maken, blaast ook het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen een deuntje mee. Liever vandaag nog dan morgen schaft ze de vervolgopleidingen van het inservice-onderwijs af. De effecten van dit inconsistente overheidsbeleid liegen er niet om. De chaos zal niet beperkt blijven tot de verpleegkundige beroepsopleidingen, maar zal zich uitbreiden naar de werksituatie van verpleegkundigen. De scheiding tussen hoofd- en handenarbeid lijkt binnen de verpleging definitieve vormen aan te nemen. Pagina 6
WAT ZIJN TAMME EN WILDE HUISARTSEN OP DE VRIJE MARKT WAARD? De ontwikkelingen rond het vestigingsbeleid voor huisartsen wekken bij mij steeds meer de associatie met een tragedie, waarin de hoofdrolspelers straks in de slotscène allen ontzield ter aarde storten, met elkaars messen in de rug. Zal er geapplaudiseerd worden? Wie zijn die hoofdrolspelers. Neem nu de gevestigde huisartsen, zeg maar de LHV. Er komt binnenkort een voor hen gunstig vestigingsbesluit maar ze zijn doodsbang dat daarmee hun greep op de praktijkopvolging verdwijnt. Ook hebben ze zich de woede van de werkloze huisartsen op de hals gehaald door vast te stellen dat er pas arbeidsplaatsen bij komen als de gemiddelde praktijkgrootte de 2400 overschrijdt. Dat betekent meestal: geen extra plaatsen. Angst dus voor veel wilde vestigingen in de komende maanden. Daarmee komt de tweede partij op het toneel. De werkloze huisartsen, die zich door de LHV in de steek gelaten voelen en zich wild vestigen zolang het nog kan. Met groot financieel risico, krankzinnige werktijden en hun opvattingen over goede gezondheidszorg op het spel zettend zijn ze op jacht naar patiënten. De patiënten vormen de derde partij. Hun rol in het stuk is dat van het voetvolk dat van alle kanten geronseld wordt zonder te weten waar het voor tekent. Ondanks deze treurnis wordt er geapplaudiseerd, ter linkerzijde nog wel. Van Es cs. (TGP 85/3) stellen het marktmechanisme als nieuwe norm en zien de concurrentie tussen gevestigde en "wilde" huisartsen als hefboom voor een progressieve ontwikkeling. Werkloze huisartsen moeten zich vestigen op basis van coalities met patiëntenverenigingen (welke? de hartstichting?) omdat ze parallelle belangen (wat is hèt belang van dè patiënt) hebben: de één wil werk, de ander makkelijk toegankelijke gezondheidszorg. Kwaliteitsverbetering vol!Jt automatisch want de praktijken worden kleiner, zeggen bovengenoemde auteurs. Raat (Volkskrant 22/10/85)sluit z'n pleidooi voor vrije concurrentie zelfs af met het "argument" dat het tijd wordt voor een "nieuw links" dat het vrije spel der maatschappelijke krachten durft te gebruiken. Tijd voor een anecdote, een dilemma voor "links". In de afgelopen zomer vond een wilde vestiging plaats te Groningen, uitgerekend in een wijk waar een gezondheidscentrum van progressieve signatuur probeert eerstelijnsgezondheidszorg vorm te geven. Geen spoor van invloed van gebruikers bij deze wilde vestiging. Wat nu? Applaus, vanwege de praktijkverkleining? Overigens is dit voorval een goede illustratie van de eerder geschetste tragedie. Want wát is de reaktie van de Groninger PHVop dit gebeuren: het rondzenden van een zwarte lijst met waarnemend huisartsen die géén lid zijn van de LHV en het advies aan de plaatselijke huisartsen deze waarnemers niét in te huren. De praktijkzoekende huisartsen reageerden furieus op deze dunne daad en er zijn méér wilde vestigingen te verwachten. De loopgravenoorlog is begonnen. Gaat links de vrije markt - die altijd al bestond - sanctioneren? Een vernieuwende tendens zie ik niet. Er komen, op wankele basis, een aantal arbeidsplaatsen bij. D.ezittende huisartsen hebben een sterkere positie en de progressieve wilde vestigingen kunnen ieder moment omver gehaald worden door kapitaalkrachtiger concurrenten. Structureel verandert er niets en de invloed van de gebruikers blijft even minimaal als tevoren. Een oudere huisarts zegt het kernachtig: "het wordt weer net als vroeger, toen sneden we elkaar de strot af om patiënten te krijgen". Aan deze vorm van vrije concurrentie is niets nieuws te ontdekken. Is het concurrentieprincipe daarmee uit deze boze? Ik denk van niet. Ditbegrip wordt in de discussie steeds zo eenzijdig gebruikt! Het gaat alleen maar over het aantal kruideniers in de straat en niét over de kwaliteit van hun produkt. Toen ik een huisartspraktijk overnam was de enige toets een geldige registratie als huisarts. En dat was dat. Of ik nu wonden hecht of niet, een onderzoeksbank heb of niet, of ik 15minuten per patiënt reserveer of 2 (omdat ik een tijdrovende hobby heb), of ik met anderen samenwerk of niet, daar word ik als solistisch huisarts volkomen vri in gelaten. Juist bij het ontbreken van deze kwaliteitstoetsing moet de eerdergenoemde hefboom geplaatst worden. Dáár kan marktmechanisme en concurrentie toegepast worden. Er zijn een aantal manieren denkbaar. Eerder in dit blad is het "vergelijkend warenonderzoek" aan de orde geweest (TGP 84/4). Daarin werden huisartsen op een aantal kenmerken vergeleken (van praktijkgrootte tot standpunt over euthanasie). Prima, alhoewel misschien wat willekeurig. Er zijn structurelere manieren. De vestiging van huisartsen moet plaats gaan vinden op basis van openbare funktie-eisen, die op het moment van vestiging en op ieder gewenst moment later getoetst kan worden. Net zoals dat allang te doen gebruikelijk is in gezondheidscentra begeven huisartsen zich op de - vrije - arbeidsmarkt en solliciteren met hun specifieke kenmerken naar vrijkomende plaatsen. De al gevestigde huisartsen promeren zich op dezelfde manier zodat duidelijk wordt welke waar er geboden wordt. Zo ontstaat concurrentie op kwalitatief niveau. Het is duidelijk dat een optimale praktijkgrootte, die kleiner is dan de huidige 2400,onderdeel van deze aanpak is. Een utopie? Ik denk van niet. De belangrijkste vraag is natuurlijk waar de macht zich concentreert, bij wie huisartsen moeten solliciteren. Een mogelijk antwoord komt inzicht, in de vorm van de binnenkort in te stellen gemeentelijke! regionale vestigingscommissies. Daarmee krijgen de gemeenten, en dus de politiek, greep op de vestiging van huisartsen. Op dat niveau moeten binnenkort de belangrijke ontwikkelingen plaats gaan vinden. Ik citeer hier Andrée van Es en Martien Bouwmans (Volkskrant 5/11/85, waarin ze overigens een ander standpunt innemen ten opzichte van het vestigingSbeleid dan in TGP 85/3)over de rol van depolitiek: ..."wat staat de politiek in de weg die nonn (van 2400patiënten, JT) op korte termijn naar 2000te verlagen" ..en .."het gaat erom - ruimte te creëeren voor mensen om zelf te bepalen hoe hun eigen gezondheidszorgvoorzieningen eruit moeten zien en om die voorzieningen afte kunnen dwingen" ..."dat vereist actief optreden van links mensen, vooral op gemeenteniveau, om de "" mogelijkheden maximaal uit te buiten". ~\' Misschien kan het vestigingsbeleid zo méér worden dan een noodzakelijk kwaad voor huisartsen (tam en wild) en kan de patiënt op de huisartsenmarkt beter vinden en bepalen wat er in zijn kraam te pas komt. Jaap Talsma
- Page 4 and 5: o :::J o ::c: z• I m:.E]&AIGANG,
- Page 6 and 7: 8 Tijdschrift voor Gezondheid en Po
- Page 8 and 9: 10 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 10 and 11: 12 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 12 and 13: --.---~ 14 Tijdschrift voor Gezondh
- Page 14 and 15: 16 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 16 and 17: 18 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 18 and 19: Huisartsen mogen zich niet te snel
- Page 20 and 21: . ~. 22 Tijdschrift voor Gezondheid
- Page 22 and 23: 24 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 24 and 25: 26 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 26 and 27: 28 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 28 and 29: 30 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 30 and 31: 32 Tijdsc:hrift voor Gezondheid en
- Page 32 and 33: i! :' i ~ . '- 34 Tijdschrift voor
- Page 34 and 35: 36 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 36 and 37: 38 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 38 and 39: 40 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 40 and 41: 42 Tijdsc:hrift voor Gezondheid en
- Page 42 and 43: ,..-"------- 44 Tijdschrift voor Ge
- Page 44 and 45: I , 46 Tijdschrift voor Gezondheid
- Page 46 and 47: 48 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 48 and 49: 50 Tijdschrift voor Gezondheid en P
- Page 50 and 51: ! 62 Tijdsc:hrift voor Gezondheid -
'Yzouw<strong>en</strong>,<br />
vl'llChtbaarheid <strong>en</strong><br />
jpdpsbiële belang<strong>en</strong><br />
Fa'_ eutische internationals dump<strong>en</strong> nogal<br />
_ werouderde, in het West<strong>en</strong> verbod<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ees-<br />
_t' 'EP in de ontwikkelingsland<strong>en</strong>. Zo stelde<br />
.....:JS het verkop<strong>en</strong> van anabole steroïd<strong>en</strong> door<br />
0.0 • aan de kaak. Deze praktijk<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> ook<br />
•••• met allerhande anticonceptiemiddel<strong>en</strong>.<br />
••••• -.oor de vrouw<strong>en</strong>farrnagroep van WEMOS<br />
c.a eea iDtemationaal sam<strong>en</strong>werkingsverband op<br />
___ IL<br />
Laay Achthov<strong>en</strong> schetst de weg<strong>en</strong> waarlangs<br />
diiIr "WH .'Mffi'S network on pharrnaceuticals' haar doe-<br />
•• 1IÏl bereik<strong>en</strong>. Het ontwikkel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
-_.wAlmvlriist~·e' én het kritisch volg<strong>en</strong> van de traditio-<br />
-' wet<strong>en</strong>schappelijke onderzoeking<strong>en</strong> spel<strong>en</strong><br />
,- I••e<strong>en</strong> rol Dat het niet blijft bij studer<strong>en</strong>, blijkt<br />
••••• het feit dat het netwerk inmiddels de eerste<br />
i t d I behaalde op de VN-vrouw<strong>en</strong>confer<strong>en</strong>tie<br />
ialLàcä, jongstled<strong>en</strong> zomer.<br />
Planning én Competitie<br />
1- r f aet het marktmechanisme?<br />
De Dieuwe vestigingsregeling voor huisarts<strong>en</strong><br />
••••• m<strong>en</strong>ige p<strong>en</strong> in beroering gebracht. In de<br />
••• ·'M'EU van de Volkskrant vlog<strong>en</strong> redacteur<strong>en</strong><br />
__ dil tijdschrift elkaar in à:è har<strong>en</strong>. Is e<strong>en</strong> progres-<br />
SIÏIeIIe volksgezondheidspolitiek gedi<strong>en</strong>d bij e<strong>en</strong><br />
IJ eplanning of moet de Vrijeconcurr<strong>en</strong>tie uitgebwwd.<br />
word<strong>en</strong>?<br />
EIik Beydelberg doet hier e<strong>en</strong> poging deze twee<br />
'.fo"':i.-spunt<strong>en</strong> te combiner<strong>en</strong>. Planning <strong>en</strong> compe-<br />
1iIïe bmn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot kwaliteitsverbetering <strong>en</strong><br />
_alUiiiverandering<strong>en</strong>. Health Maint<strong>en</strong>ance Orga-<br />
- •• "'5 ZDUd<strong>en</strong>op non-profitbasis de concurr<strong>en</strong>tie<br />
a.l moet<strong>en</strong> gaan met andere organisatievorm<strong>en</strong><br />
-- IIaIpverl<strong>en</strong>ing.<br />
Eea iDIeressant perspectief, hoewel afgewacht<br />
l.:M!!t word<strong>en</strong> of deze nieuwe instelling<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>svatlaill'NijIr<strong>en</strong><br />
..<br />
<strong>Tijdschrift</strong> voor <strong>Gezondheid</strong> <strong>en</strong> <strong>Politiek</strong> - december '85<br />
Hèt be<br />
f';Q.cll.1'=~.L1IJ~::;t::gang van zak<strong>en</strong> in de zorg is het<br />
.. geluid: 'Ik geloof toch echt dat dit<br />
in het belang van de patiënt is.' Bijna ev<strong>en</strong> vaak<br />
zegt iemand het omgekeerde: 'Datdo<strong>en</strong> jullie omdat<br />
het je uitkomt, maar dat is helemaal niet in<br />
van de patiënt.'<br />
het niet gaat om concrete help<strong>en</strong>de hanoeuncr<strong>en</strong>.<br />
maar om de gezondheidszorg als groot<br />
geheel, wordt het belang van de patiënt graag aangehaald.<br />
De gezondheidszorg moet het belang van<br />
de patiënt<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong>, heet het dan. In regeringsnota's<br />
verschijnt die stoplap haast nog vaker dan in<br />
de artikel<strong>en</strong> van linkse teg<strong>en</strong>sprekers.<br />
Het is e<strong>en</strong> goede gewoonte aan het word<strong>en</strong> om<br />
in dit tijdschrift modewoord<strong>en</strong> van vraagtek<strong>en</strong>s te<br />
voorzi<strong>en</strong>. Dat is ook nu weer de bedoeling. In dit<br />
thema ge<strong>en</strong> omvatt<strong>en</strong>de theorie over hoe het nu<br />
precies zit met zorg, patiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> belang<strong>en</strong>. Wel<br />
word<strong>en</strong> er vanuit e<strong>en</strong> aantal zeer verschill<strong>en</strong>de<br />
invalshoek<strong>en</strong> rake opmerking<strong>en</strong> geplaatst...<br />
19<br />
Verpleegkunde <strong>en</strong><br />
verpleegster<br />
Strijd rond opleiding<strong>en</strong> leidt tot chaos<br />
Rondom de verpleegkundige beroepsopleiding<strong>en</strong><br />
heerst de nodige o<strong>nr</strong>ust. Marie-José Willemse<br />
stelt dat deze o<strong>nr</strong>ust vooral veroorzaakt wordt door<br />
het paradoxale onderwijsbeleid van de overheid.<br />
Op papier streeft het Ministerie van WVC naar<br />
afbouw van het inservice-onderwijs t<strong>en</strong> gunste van<br />
onder andere de nieuwe MDGO-Vp. Maar hoe valt<br />
dit te rijm<strong>en</strong> met het zojuist ondertek<strong>en</strong>de 'plan Hijz<strong>en</strong>'<br />
dat, naast 6500 arbeidsplaats<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> herstructurering<br />
van het inservice-onderwijs oplevert?<br />
En, om het nog wat ingewikkelder te mak<strong>en</strong>,<br />
blaast ook het Ministerie van Onderwijs <strong>en</strong> Wet<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> deuntje mee. Liever vandaag nog<br />
dan morg<strong>en</strong> schaft ze de vervolgopleiding<strong>en</strong> van<br />
het inservice-onderwijs af.<br />
De effect<strong>en</strong> van dit inconsist<strong>en</strong>te overheidsbeleid<br />
lieg<strong>en</strong> er niet om. De chaos zal niet beperkt blijv<strong>en</strong><br />
tot de verpleegkundige beroepsopleiding<strong>en</strong>, maar<br />
zal zich uitbreid<strong>en</strong> naar de werksituatie van verpleegkundig<strong>en</strong>.<br />
De scheiding tuss<strong>en</strong> hoofd- <strong>en</strong> hand<strong>en</strong>arbeid<br />
lijkt binn<strong>en</strong> de verpleging definitieve<br />
vorm<strong>en</strong> aan te nem<strong>en</strong>.<br />
Pagina 6
Change language