Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4

Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - december '85 19
In de dagelijkse gang van zaken in de zorg is het een
vertrouwd geluid: "Ik geloof toch echt dat dit in het
belang van de patiënt is", Bijna even vaak zegt iemand
het omgekeerde: "Dat doen jullie omdat het je goed
uitkomt, maai dat is helemaal niet in het belang van de
patiënt". "Het belang van de patiënt" is een standaard
om goed en kwaad aan af te
Ook als het niet gaat om handelin-_
gen, maar om de als groot geheel,
wordt het belang van de graag aangehaald, De
gezondheidszorg moet het belang van de patiënt dienen,
heet het dan. In regeringsnota's verschijnt die stoplap
vaker dan in de artikelen van linkse tegenspre-
. IS een goede gewoonte aan het worden om in dit
tijdschrift modewoorden van vraagtekens te voorzien.
Dat is ook nu weer de bedoeling. Er volgt hier, dat is
vraagtekens eigen, geen omvattende theorie over hoe
het nu wèl zit met zorg, patiënten en belangen, Vanuit
een aantal zeer verschillende invalshoeken worden er
rake opmerkingen geplaatst ...
Kunnen patiëntenbelangen bijvoorbeeld "vertegenwoordigd"
worden? Er zijnallerlei organisaties die graag
bereid zijn de taak op zich te nemen patiënten te vertegenwoordigen.
De consumentenbond is er één van. Hoe
pakt ze haar (nieuwe) taak aan, wat doet ze om voor
patiënten op te komen? Andela, medewerkster
van de . hierover in een interview
aan de tand
Als patiënten zich
geneigd om dan maar af te
schuiven. Als patiënten zichzelf willen leren helpen: prima.
Hoe minder ze zeuren hoe beter! Jean Oliehoek
vertelt hoe de hoge bloeddrukgroep van Overvecht in
Utrecht op dergelijke afschuiftaktieken is stuk gelopen.
Zaken aanprijzen "in het belang van de patiënt" hoeft
ze nog niet goed te maken. Cor van der Weele wijst
erop hoe juist het presenteren van voortplantingstechnologie
als een individueel "recht" van zieke èn gezonde
"patiënten" de weg is waarlangs de moderne eugenetica
sluipenderwijs onze levens binnenkomt. Annemarie Mol
staat ook al wantrouwend tegenover het benaderen van
zorg in termen van rechten en zou liever willen dat verdeling,
prioriteiten en inhoud van de zorg ter sprake
kwamen. Zij deelt "het belang van de patiënt" op in
allerlei soorten belangen, die niet allemaal door alle
patiënten gedeeld worden. Steunt de patiëntenbeweging
dan nog wel op een vanzelfsprekende of
moet ze begrepen worden als een strategische
Floor Martens betwijfelt of het wel zo
belang van patiënten in alle gevallen van
de dokters te zetten. Er zijn nog meer tegenstellingen
in deze wereld, sexe-tegenstellingen, tegenstellingen in
en om arbeid en ga zo maar door. Soms wegen die
zwaarder. In de inhoud van de zorg spelen, langs ingewikkelde
wegen, de verschillende maatschappelijke
tegenstellingen door. W)\lf;.bijvoorbeeldde sexe-stijd in
de zorg wil aangaan, zä:ti';$lChdan ook om die inhoud
druk moeten maken.'!{ijii
Marcel Post bespreektt~fi$lotte het proefschrift van
Mary Fahrenfort over de erva.ringswerelden van patiënt
en arts. De patiënt blijkt niet slechts een lijdzaam afwachtend
lijdend voorwerp, zoals Illichstelt. De patiënt verzet
zich wel degelijk tegen de medische herdefiniëring van
de klachten. Het uiteindelijk resultaat: een betere afstemming
de verwachtingen van de patiënt op de medi-
Leidt deze proto-professionaliseeen
versterking van de positie van de patiënt
niet?