Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater
Goeree-Overflakkee
Sociaal Geografisch Bureau
bureau voor beleidsonderzoek en statistiek Dordrecht
drs. R.D.J. Scheelbeek
drs. F.W. Winterwerp
december 2006

Colofon
Opdrachtgever Waterschap Hollandse Delta
Realisatie Mainstream marketing communicatie
Uitvoering onderzoek Sociaal Geografisch Bureau
Tekst Sociaal Geografisch Bureau
Drukwerk Stadsdrukkerij
Informatie Mainstream Marketing Communicatie en
Sociaal Geografisch Bureau
Postbus 8
3300 AA DORDRECHT
telefoon: (078) 639 64 65
www.sociaalgeografischbureau.nl
Het overnemen van delen van de tekst is toegestaan onder voorwaarde van duidelijke bronvermelding

Inhoud
Samenvatting en conclusies......................................................................... 5
1 Inleiding.............................................................................................. 11
1.1 Achtergrond en doel ........................................................................ 11
1.2 Opzet en uitvoering ......................................................................... 11
1.3 Respons en representativiteit ............................................................ 11
1.4 Inhoud van de rapportage................................................................. 11
2 Nabijheid en gebruik van het water op en rond Goeree-Overflakkee ........... 13
2.1 Nabijheid open water en belangen ..................................................... 13
2.2 Gebruik open water ......................................................................... 14
3 Eerste associatie en beleving................................................................. 17
3.1 Associaties bij en aansprekendheid van water..................................... 17
3.2 Beleving diverse aspecten van water ................................................. 18
4 Waarden en wensen ............................................................................ 21
4.1 De waarden van het water ............................................................... 21
4.2 Wensen met betrekking tot water...................................................... 23
5 Kennis, houding en gedrag.................................................................... 25
5.1 Kennis van functies en waarden........................................................ 25
5.2 Kennis van het watersysteem ........................................................... 26
5.3 Houding en gedrag .......................................................................... 27
5.4 Samenhang beleving, kennis en houding ............................................ 28
6 Conclusies en aanbevelingen................................................................. 31
6.1 Conclusies...................................................................................... 31
6.2 Aanbevelingen ................................................................................ 31
Bijlage 1 Vragenlijst belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater
Goeree-Overflakkee

Samenvatting en conclusies
Samenvatting
Aanleiding, doel en uitvoering
Het Waterschap Hollandse Delta wil de plannen voor het waterbeheer die het met
samenwerkende partijen ontwikkelt zo veel mogelijk laten aansluiten op de meningen
en wensen van de bewoners in de betreffende gebieden. Daartoe laat het
onder de bevolking van een werkgebied in samenwerking met het bureau Mainstream
marketing communicatie geregeld een belevingswaardeonderzoek met betrekking
tot het oppervlaktewater uitvoeren. Om ook voor Goeree-Overflakkee
een beeld te kunnen verkrijgen van de waterbeleving onder de bewoners heeft
het Waterschap Mainstream marketing en communicatie opdracht verstrekt voor
een belevingswaardeonderzoek onder bewoners van dit eiland. De uitvoering van
het onderzoek is door Mainstream marketing communicatie uitbesteed aan het
Sociaal Geografisch Bureau. Doel van het onderzoek is om een betrouwbaar
beeld te krijgen van de meningen, wensen, houding en beleving van inwoners
van het gebied met betrekking tot het water in hun omgeving. Deze rapportage
doet verslag van dit onderzoek.
Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een telefonische enquête onder een
aselecte steekproef van in totaal netto 351 inwoners in het gebied. Als steekproefkader
heeft het telefoonboek gediend. De steekproef is zo ingericht dat op
gemeenteniveau apart uitspraken konden worden gedaan voor de kernen en op
het niveau van Goeree-Overflakkee als geheel voor het buitengebied.
Nabijheid, belangen en recreatief gebruik
Veel bewoners wonen in de directe nabijheid van water
Bijna tweederde deel van de bewoners van Goeree-Overflakkee beschikt op loopafstand
van de eigen woning over open water, zoals sloten, singels en/of grachten.
Bewoners van het buitengebied hebben vrijwel zonder uitzondering open water
in hun directe woonomgeving. Binnen de kernen valt op dat de inwoners van
Goedereede relatief weinig open water in hun buurt hebben, de inwoners van
Oostflakkee hebben dit juist relatief vaak. Slechts weinig bewoners zonder water
in de directe woonomgeving hebben daar wel behoefte aan.
In buitengebied veel belangen bij het water in de directe omgeving
Bijna de helft van de bewoners van het buitengebied heeft belangen bij de watergangen
in de directe woonomgeving, omdat men hier eigendommen langs heeft,
terwijl 14% grond direct langs een watergang pacht. Een kwart van de bewoners
van het buitengebied heeft beroepsmatige belangen bij de watergangen; 4 van de
10 hebben een agrarisch bedrijf.
Veel recreatief gebruik water in directe omgeving, vooral om naar te kijken, langs
te wandelen en 's-winters te schaatsen
De bewoners van de Goeree-Overflakkee gebruiken het water in hun directe
woonomgeving met name om naar te kijken, langs te wandelen en/of in de winter
op te schaatsen. In iets mindere mate gebruikt men het water ook om te vissen.
Het minst populair blijkt het water in de directe omgeving om op te varen en
in te zwemmen. In totaal 11% van de bewoners van de Goeree-Overflakkee gebruikt
het water in de directe woonomgeving op géén van de genoemde manieren.
Tussen de bewoners van de kernen en de bewoners van het buitengebied
zien we geen verschillen van betekenis wat betreft het (recreatief) gebruiken van
het water in de directe woonomgeving. Tussen de kernen onderling zijn er wel
enige verschillen (zie hiervoor tabel 2.3).
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
5

6
Ook veel recreatief gebruik water op grotere afstand van de woning
Ruim driekwart van de bewoners van Goeree-Overflakkee zoekt het water op en
rond het eiland, op wat grotere afstand van de woning, buiten de woonkernen
wel eens op. Tussen bewoners van de kernen en bewoners van het buitengebied
zien we wat dit betreft geen verschillen van betekenis. Wanneer bewoners het
water op wat grotere afstand van de eigen woning opzoeken doen zij dit voornamelijk
om een bezoek te brengen aan het strand en/of om te zwemmen. Ook
populair zijn wandelen langs het water, fietsen langs het water en kijken naar het
water. Varen, watersport en vissen doen de bewoners wat minder op de wateren
wat verder van huis en buiten de woonkernen. Schaatsen komt hier nauwelijks
voor. Tussen de kernen en het buitengebied en tussen de kernen onderling doen
zich op dit punt wel enkele verschillen voor (zie hiervoor tabel 2.5).
Eerste associatie en beleving
Vooral soorten water (de sloot, de vijver, de zee etc), iets over de fysieke staat of
over de kwaliteiten van het water zijn eerste associaties
De meeste mensen (22%) noemen wat betreft het water in hun directe omgeving
als eerste voorbeelden van watergangen, zoals sloten, vijvers, boezems, kreken,
de zee, een haven, of specifieke watergangen zoals het Haringvliet. Iets meer dan
één op de tien bewoners (12%) merken als eerste iets op over de fysieke staat
van het water en/of het milieu. Deze bewoners spreken van vies en troebel water,
water met veel algen en/of dode vissen of juist van schoon water. Eveneens
iets meer dan één op de tien bewoners (11%) geven als eerste associatie een
kwaliteit aan van het water, zoals gezellig, mooi, rust, fijn dat het er is, etc. In totaal
6% van de bewoners van Goeree-Overflakkee denkt bij water in de directe
omgeving als eerste aan zaken als dieren, planten, natuur en landelijkheid, terwijl
5% een eerste associatie heeft die samenhangt met het gebruik van water, zoals
vissen, zwemmen, schaatsen, zeilen, het in de gaten houden van kinderen en gebruik
ten behoeve van landerijen en vee. In totaal 3% van de bewoners tot slot
denkt bij het water in de directe omgeving als eerste aan aspecten die samenhangen
met het watersysteem, zoals de afwatering, het waterpeil, overstromingen,
drainage, waterberging, gemalen, etc.
Bijna vier op de tien bewoners hebben geen enkele associatie bij het water in hun
directe omgeving. Dit aandeel ligt onder bewoners van het buitengebied (3%)
aanzienlijk lager dan gemiddeld. Bewoners van het buitengebied noemen vooral
vaker aspecten van het watersysteem en gebruiksfuncties van het water.
Stukje natuur dicht bij huis spreekt het meeste aan
Wat de bewoners van Goeree-Overflakkee het meest aanspreekt aan het water in
hun omgeving is het hebben van een ‘stukje natuur dicht bij huis’. Ook de dieren
in en om het water, het landelijke gezicht, het mooie uitzicht en de begroeiing,
planten en bloemen worden door een aanzienlijk deel van de bewoners genoemd.
Waterstand voor de meeste bewoners in orde, slechts weinigen - ook in het buitengebied
- vinden waterstand te laag
Bijna negen van de tien bewoners van Goeree-Overflakkee zijn van mening dat de
waterstand in de eigen omgeving goed is. 10 à 15% van de bewoners vindt de
waterstand te laag. Tussen de bewoners van het buitengebied en de bewoners
van de kernen zien we wat dit betreft geen verschillen van betekenis. Ook de
mening van de agrariërs in het buitengebied verschilt niet opvallend van de rest
van de bewoners.
Merendeels positief oordeel over de verschijningsvorm
Het merendeel van de bewoners van Goeree-Overflakkee is positief over de
verschijningsvorm van de watergangen in de eigen omgeving. Ruim negen op de
tien bewoners ervaren het water in hun omgeving als rustig en ondervinden hier
weinig tot geen overlast van. Over de geur van het water, de levendigheid, de natuurlijkheid
en het onderhoud is ongeveer tweederde deel van de bewoners posi-
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

tief. Zes van de tien bewoners vinden het water weinig vervuild, de helft noemt
het water schoon.
De bewoners van het buitengebied zijn duidelijk positiever over de verschijningsvorm
van de watergangen in de eigen omgeving dan de bewoners van de kernen.
Vooral over de mate waarin het water schoon is en de mate waarin het water
goed ruikt zijn zij aanzienlijk positiever dan de bewoners van de kernen. Bewoners
met een agrarisch bedrijf zijn op vrijwel alle punten positiever over de verschijningsvorm
van de watergangen in de directe omgeving dan gemiddeld. Ook tussen
de kernen onderling zijn er enkele - kleine(re) verschillen (zie hiervoor tabel
3.4).
Waarden en wensen
Bewoners hechten veel belang aan de aanwezigheid van water
Het grootste deel van de bewoners Goeree-Overflakkee (75%) hecht aanzienlijk
belang aan het water in de directe omgeving. Bijna een derde geeft zelfs aan het
water in de directe omgeving als onmisbaar te beschouwen. Aan water op iets
grotere afstand, buiten de woonkernen hechten de bewoners (88%) nog iets
meer belang. Vier op de tien bewoners vinden dat water onmisbaar, terwijl de
helft dat water als belangrijk beschouwt. Bewoners van het buitengebied hechten
meer nog dan bewoners van de kernen waarde aan zowel het water in hun directe
omgeving als dat op grotere afstand. Binnen de kernen hechten bewoners van
Goedereede het minste belang aan water op het eiland.
Liever zo natuurlijk mogelijk dan keurig netjes verzorgd
Driekwart van de bewoners van Goeree-Overflakkee verkiest water in de omgeving
dat er zo natuurlijk mogelijk uitziet boven water dat er keurig netjes verzorgd
uitziet.
Vooral de gebruikswaarde voor de boer, de natuurwaarde, de landschappelijke
waarde en de recreatieve waarde vinden bewoners belangrijke waarden van het
water in hun omgeving
De gebruikswaarde voor de boer, de natuurwaarde en de landschappelijke waarde
vindt men het belangrijkst van het water in hun omgeving. Ruim negen van de
tien bewoners geven aan deze waarden (erg) belangrijk te vinden. De gebruikswaarde
voor de recreant wordt door ruim driekwart van de bewoners als (erg) belangrijk
aangemerkt. Van iets minder belang in de ogen van de bewoners blijken
de gebruikswaarde voor transport (63%) en de cultuurhistorische waarde (52%).
De bewoners van het buitengebied hechten wat minder aan de gebruikswaarde
voor de recreant (57%) en de gebruikswaarde voor transport (48%) dan de bewoners
van de kernen. Bewoners met een agrarisch bedrijf vinden de gebruikswaarde
van het water voor de boer - vanzelfsprekend - zonder uitzondering (erg)
belangrijk. Aan de gebruikswaarde van het water voor de recreant hechten zij
wat minder waarde dan gemiddeld.
Vooral beter onderhoud gewenst
Slechts één op de tien bewoners heeft behoefte aan meer open water op het eiland.
Niettemin heeft bijna een derde deel van de bewoners wel wensen met betrekking
tot het water in de directe omgeving. De meeste bewoners hebben behoefte
aan beter onderhoud en beter schoonhouden van de watergangen. Verder
noemen de bewoners het natuurlijker maken/ natuurlijk karakter behouden van
het water, behoud van zoet water of juist laten verzilten en het waterpeil handhaven,
verhogen of verlagen. Iets minder dan een vijfde deel van de bewoners
heeft wensen met betrekking tot het water op grotere afstand, buiten de woonkernen.
Ook wat betreft het water op grotere afstand noemen de bewoners
vooral beter onderhoud en schoonhouden van het water. Daarnaast noemen zij
meer recreatiemogelijkheden als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, strandjes,
zwemwater, etc. en het zoet houden van het water/ tegengaan van verzilting
(van het Haringvliet).
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 7

8
Kennis, houding en gedrag
Naast recreatieve functie zijn bewoners zich vooral bewust van de gebruikswaarde
voor de boer
Gevraagd naar andere functies of waarden van het water dan de recreatieve
functie geeft bijna vier op de tien bewoners van Goeree-Overflakkee een antwoord
dat we kunnen scharen onder de gebruikswaarde voor de boer. Eén op
de vijf bewoners noemt de natuurwaarde, terwijl één op de tien bewoners wijst
op de landschappelijke waarde van het water. Tussen de kernen en het buitengebied
en tussen de kernen onderling doen zich op dit punt enige verschillen
voor. Zo noemen bewoners van het buitengebied en inwoners van Middelharnis
relatief vaak de gebruikswaarde voor de boer.
Weinigen goed bekend met inhoud begrip watersysteem
Een derde deel van de bewoners van Goeree-Overflakkee zegt zich niet zoveel te
kunnen voorstellen bij de inhoud van de term 'watersysteem', ruim 40% kan zich
hier bijna niets bij voorstellen. Het resterende kwart zegt zich veel te kunnen
voorstellen bij ‘het watersysteem’. De bewoners van het buitengebied kunnen
zich meer voorstellen bij de betekenis van ‘het watersysteem’ dan de bewoners
van de kernen. Op de vraag of zij een of meer onderdelen van het watersysteem
konden noemen, noemden bewoners vooral gemalen en rioleringen. 15% wist
niets te noemen.
Veel bewoners voelen zich vanuit betrokkenheid met natuur en water medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het water in de directe omgeving.
Iets meer dan een derde deel van de bewoners van Goeree-Overflakkee voelt zich
heel sterk medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het open water in de eigen
omgeving. Een vergelijkbaar aandeel voelt zich hier een beetje voor verantwoordelijk.
Een kwart van de bewoners tot slot voelt zich niet echt medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het open water in de eigen omgeving. Bewoners van
het buitengebied (62%) voelen zich aanzienlijk vaker heel sterk medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het open water in de omgeving dan bewoners van de
kernen (36%). Binnen de kernen voelen bewoners van Goedereede zich relatief
zelden (sterk) medeverantwoordelijk.
Bijna vier van de tien bewoners van Goeree-Overflakkee typeren zichzelf sterk als
natuurliefhebber. Iets meer dan vier op de tien noemen zichzelf ‘een beetje’ natuurliefhebber,
terwijl twee op de tien zeggen ‘niet echt’ een natuurliefhebber te
zijn.
Bijna vier op de tien bewoners van Goeree-Overflakkee voelen zich ‘een beetje’
betrokken bij het onderwerp ‘water’. Een derde deel voelt zich hier sterk bij betrokken,
terwijl iets meer dan een kwart zich niet echt betrokken zegt te voelen
bij het onderwerp. Bewoners van het buitengebied voelen zich relatief vaak sterk
betrokken bij het onderwerp water. Binnen de kernen geldt dit ook voor de bewoners
van Dirksland en Middelharnis. De bewoners van Goedereede voelen zich
daarentegen relatief zelden sterk bij het onderwerp betrokken. Betrokkenheid
wordt voornamelijk gevoed vanuit belangstelling. Verder voelt iets meer dan een
kwart zich sterk betrokken wegens afhankelijkheid van het water, terwijl iets
minder dan een kwart zich beroepsmatig sterk betrokken voelt. Dit laatste geldt
in relatief sterke mate voor bewoners van het buitengebied.
Kennis van het watersysteem lijkt betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid te
vergroten
Een duidelijke samenhang tussen enerzijds kennis en houding en anderzijds de
wijze van beleving van het water kon in dit onderzoek niet aangetoond worden.
Er zijn wel enige verbanden, maar deze zijn zwak. Tussen kennis en houding onderling
is wel sprake van een duidelijke relatie. Bewoners die zich veel voor kunnen
stellen bij de betekenis van ‘het watersysteem’ voelen zich duidelijk sterker
medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water in hun omgeving dan de
rest van de bewoners. Bewoners die zich weinig bij de betekenis van deze term
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

voor kunnen stellen voelen zich daarentegen duidelijk minder dan gemiddeld medeverantwoordelijk.
Bovendien blijken bewoners met een hoog kennisniveau zich
ook veel sterker bij het onderwerp ‘water’ betrokken te voelen.
Betrokkenheid uit zich in belangstelling voor bewonerspanel
Van de bewoners die aangeven zich sterk bij het onderwerp ‘water’ betrokken te
voelen gaven er 37 aan wel deel te willen nemen aan een bewonerspanel over
het onderwerp ‘water’ met andere bewoners van Goeree-Overflakkee, de waterbeheerders
en de andere deelnemende partijen.
Conclusies
Algemeen
De bewoners van Goeree-Overflakkee staan over het algemeen positief tegenover
het water in hun omgeving. Zij gebruiken het water voor verschillende doeleinden
en hechten over het algemeen veel waarde(n) aan het water. Het merendeel is
positief over de verschijningsvorm van de watergangen in hun omgeving. Veel
bewoners voelen zich ook medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water
in hun omgeving en voelen zich betrokken bij het onderwerp. Dit uitte zich ook in
de grote bereidheid om aan dit onderzoek mee te werken. Men vindt het een belangrijk
onderwerp.
Buitengebied versus woonkernen
Bewoners van het buitengebied beschikken aanzienlijk vaker over open water op
loopafstand van de woning dan bewoners in de woonkernen. Onder bewoners
van het buitengebied komt het verder relatief weinig voor dat zij geen enkele associatie
hebben bij het open water in hun omgeving.
De bewoners van het buitengebied zijn duidelijk positiever over de verschijningsvorm
van de watergangen in de eigen omgeving dan bewoners van de kernen. Zij
hechten ook meer waarde aan het open water, zowel in de directe omgeving als
op wat grotere afstand. Een aantal specifieke waarden vinden de bewoners van
het buitengebied echter minder belangrijk. Aan de gebruikswaarde voor de recreant
en voor transport hechten zij minder dan de bewoners van de woonkernen.
Vanuit het oogpunt van waterkwaliteitsbeheer is het lage waterpeil een probleem
en zou een hoger peil gewenst zijn. Het is echter bekend dat verhoging van het
waterpeil onder agrariërs weinig tot geen draagvlak heeft. Het is daarom opvallend
dat toch nog zo'n 15% van de agrariërs in het buitengebied het waterpeil als
te laag ervaart.
De bewoners van het buitengebied kunnen zich meer voorstellen bij de betekenis
van ‘het watersysteem’ dan bewoners van de kernen. Zij weten naast de zichtbare
watergangen ook meer onderdelen van het watersysteem te noemen. Ook
voelen bewoners van het buitengebied zich aanzienlijk vaker medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het water in de omgeving dan de bewoners van de kernen.
Daarnaast typeren zij zichzelf vaker (een beetje) als natuurliefhebber en voelen
zij zich -vooral beroepsmatig- sterker betrokken bij het onderwerp water.
Woonkernen
Binnen de woonkernen valt vooral Goedereede op. De bewoners van Goedereede
hebben relatief weinig open water in hun directe woonomgeving. De bewoners
die wel open water in hun directe omgeving hebben, hebben hier relatief vaak
geen enkele associatie bij. Ook hechten zij relatief weinig waarde aan water, zowel
in hun directe omgeving als op wat grotere afstand. Zij hebben ook minder
wensen ten aanzien van het water dan de bewoners van de andere woonkernen.
Bij de betekenis van ‘het watersysteem’ kunnen de bewoners van Goedereede
zich aanzienlijk minder voorstellen dan de bewoners van de andere woonkernen.
Verder voelen zij zich minder medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het wa-
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 9

10
ter, typeren zij zichzelf relatief weinig als natuurliefhebber en voelen zij zich minder
betrokken bij het onderwerp water dan gemiddeld.
Aanbevelingen
Op basis van de bevindingen uit dit onderzoek formuleren we onderstaande aanbevelingen.
Ook de bewoners van Goeree-Overflakkee spreekt het hebben van een ‘stukje
natuur dicht bij huis’ het meest aan aan het water in hun omgeving. Bewoners
vinden natuurlijke of in elk geval natuurlijk uitziende watergangen belangrijk. Tegelijkertijd
zijn niet alle bewoners over dit aspect even positief. Het verdient aanbeveling
om bij het beheer en onderhoud van bestaande en de eventuele aanleg
van nieuwe watergangen met deze bewonerswensen rekening te houden. Hierbij
zou echter tevens in aanmerking dienen te worden genomen dat bewoners van
Goeree-Overflakkee de cultuurhistorische waarde van het water en de gebruikswaarde
voor de recreant relatief belangrijk vinden.
Ook uit dit onderzoek blijkt dat er een duidelijke relatie bestaat tussen het kennisniveau
van bewoners en hun houding ten opzichte van het water. Op grond
hiervan verdient het aanbeveling om bewoners meer te informeren over het water(beheer)
en het watersysteem. De medeverantwoordelijkheid en betrokkenheid
van bewoners kan hierdoor in de toekomst verder worden vergroot. Ook
het zichtbaar maken van en informeren over onderhoud aan de watergangen kan
hieraan een bijdrage leveren. Daarnaast kan, indien het beeld onder bewoners
niet overeenstemt met de objectieve werkelijkheid, getracht worden dit beeld
door gerichte informatie bij te stellen. Dit lijkt in elk geval van toepassing op de
door bewoners uitgesproken geringe behoefte aan meer open water op het eiland.
Hoewel dit deels zal voortkomen uit de vraagstelling (gevraagd is: "heeft u
behoefte aan meer open water op het eiland?"), spreekt hieruit toch ook dat nog
weinig bewoners kennelijk zijn doordrongen van de noodzaak van extra waterberging.
De wensen van de bewoners ten aanzien van het water in hun omgeving zouden
ten slotte verder uitgediept kunnen worden in bewonerspanels. Een aantal benaderde
bewoners heeft te kennen gegeven wel deel te willen nemen aan een dergelijk
panel.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Inleiding
1.1 Achtergrond en doel
Het Waterschap Hollandse Delta wil de plannen
voor het waterbeheer die het met samenwerkende
partijen ontwikkelt zo veel mogelijk laten
aansluiten op de meningen en wensen van de
bewoners in de betreffende gebieden. Daartoe
laat het onder de bevolking van een werkgebied
in samenwerking met het bureau Mainstream
marketing communicatie geregeld een belevingswaardeonderzoek
met betrekking tot het
oppervlaktewater uitvoeren. Om ook voor Goeree-Overflakkee
over de benodigde input te kunnen
beschikken heeft het Waterschap Mainstream
marketing communicatie opdracht verstrekt
voor een belevingswaardeonderzoek onder
inwoners van dit eiland. De uitvoering van
het onderzoek is door Mainstream marketing
communicatie uitbesteed aan het Sociaal Geografisch
Bureau. Doel van het onderzoek was
om een betrouwbaar beeld te krijgen van de
meningen, wensen, houding en beleving van
inwoners van het gebied met betrekking tot het
water in hun omgeving.
1.2 Opzet en uitvoering
Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een
telefonische enquête onder een aselecte steekproef
van in totaal netto 351 inwoners in het
gebied. Als steekproefkader heeft het telefoonboek
gediend. De steekproef is zo ingericht dat
op gemeenteniveau apart uitspraken konden
worden gedaan voor de kernen en op het niveau
van Goeree-Overflakkee als geheel voor het buitengebied.
De vragenlijst is afgeleid van eerder
soortgelijk onderzoek in Ridderkerk en de Krimpenerwaard
1 .
1.3 Respons, representativiteit en
statistische betrouwbaarheid
De netto respons in de enquête bedraagt 351
ingevulde vragenlijsten. Onderstaande tabel 1.1
geeft de aantallen per onderscheiden gebied.
Voor de kernen is de respons herwogen naar
geslacht, leeftijd en inwonertal van de gemeente.
De respons voor het buitengebied hebben we
- bij gebrek aan gegevens over de werkelijke
populatie - niet gewogen. Wel is via de steekproeftrekking
een goede verdeling over het eiland
gewaarborgd.
Door het aantal waarnemingen en de weegprocedure
zijn de resultaten representatief voor de
bevolking van Goeree-Overflakkee, onderscheiden
naar kernen en buitengebied. Wel zijn de
resultaten zoals bij elk enquêteonderzoek omgeven
door statistische nauwkeurigheidsmarges.
Zo ligt een uitkomst van 60% bij 350 waarnemingen
statistisch gezien met 95% zekerheid
tussen de 55% en de 65%. De aanwezigheid
van zulke marges betekent ook dat verschillende
uitkomsten pas bij wat grotere verschillen ook
echt betekenisvol zijn. We hebben alle verschillen
getoetst en alleen de betekenisvolle in de
tekst aangeduid. Ook de mogelijke samenhangen
zijn met statistische toetsen bekeken.
1.4 Inhoud van de rapportage
In de volgende hoofdstukken presenteren we de
resultaten van het onderzoek. Deze zijn telkens
geordend naar de kernen van de 4 gemeenten
Goedereede, Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee.
Ook geven we telkens de totalen voor
de kernen en voor het buitengebied en ten slotte
voor Goeree-Overflakkee totaal. Omdat naar
schatting hooguit 2% van de bevolking in het
buitengebied woont, komt dit totaal voor Goeree-Overflakkee
steeds (vrijwel) overeen met het
totaal voor de kernen.
In hoofdstuk 2 kijken we allereerst naar de nabijheid
van water en de wijze waarop de bewoners
van Goeree-Overflakkee het water in hun
omgeving gebruiken. In hoofdstuk 3 komt de
beleving van het water aan de orde, gevolgd
door het belang van diverse waarden en de
wensen die bewoners hebben ten aanzien van
het water (hoofdstuk 4). In hoofdstuk 5 tot slot
kijken we naar de aanwezige kennis over het
water en de houding en het gedrag van bewoners
ten opzichte van het water. We besluiten
dit hoofdstuk met een beschouwing van de samenhang
tussen enerzijds de wijze waarop bewoners
het water beleven en anderzijds hun
kennis van en houding ten opzichte van het water.
Voorin het rapport hebben we de belangrijkste
bevindingen van dit belevingsonderzoek samengevat.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 11

Tabel 1.1 Respons naar leeftijd en geslacht
deelgebied mannen vrouwen
kernen van: tot 55 jaar 55 jaar en ouder tot 55 jaar 55 jaar en ouder
Goedereede 24 11 26 9
Dirksland 22 17 18 12
Middelharnis 11 21 21 17
Oostflakkee 13 17 26 14
totaal kernen 70 66 91 52
buitengebied 22 15 26 9
totaal Goeree-Overflakkee 92 81 117 61
1 Zie voor vragenlijst bijlage 1.
12 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

2 Nabijheid en gebruik van het water op en rond Goeree-
Overflakkee
In dit hoofdstuk kijken we allereerst naar de aanwezigheid van open water in de directe omgeving van de
bewoners van Goeree-Overflakkee (paragraaf 2.1). Vervolgens bekijken we de wijze waarop de bewoners
het water in hun omgeving gebruiken (paragraaf 2.2).
2.1 Nabijheid open water en belangen
Nabijheid open water
Bijna tweederde deel (64%) van de bewoners
van Goeree-Overflakkee beschikt op loopafstand
van de eigen woning over open water, zoals
sloten, singels en/of grachten (tabel 2.1). De
bewoners van het buitengebied (94%) hebben
vaker open water in hun directe woonomgeving
dan de bewoners van de woonkernen (63%).
Binnen de kernen valt op dat de bewoners van
Goedereede (38%) relatief weinig open water in
hun buurt hebben, de bewoners van Oostflakkee
(82%) hebben dit juist relatief vaak.
Aan de bewoners van de kernen die aangaven
niet te beschikken over open water in hun directe
woonomgeving hebben we gevraagd of zij
hier wel behoefte aan hebben (tabel 2.2). In
Goedereede en Middelharnis geeft (ruim) 10%
van de bewoners zonder open water op loopafstand
van de woning aan hier wel behoefte aan
te hebben. Onder bewoners van Dirksland en
Oostflakkee bestaat deze behoefte niet.
Bewoners die aangeven niet over open water in
hun directe omgeving te beschikken, maar hier
wél behoefte aan hebben, zouden het liefst vijvers
en/of sloten in hun buurt hebben. Hier hebben
zij vooral behoefte aan voor recreatieve
functies (b.v. vissen) en voor het ‘mooie gezicht’.
Belangen inwoners buitengebied
Bijna de helft (46%) van de bewoners van het
buitengebied heeft belangen bij de watergangen
in de directe woonomgeving, omdat men hier
eigendommen langs heeft, terwijl 14% grond
direct langs een watergang pacht (figuur 2.1).
Een kwart van de bewoners van het buitengebied
heeft beroepsmatige belangen bij de watergangen.
Tabel 2.1 Aandeel inwoners dat open water heeft
op loopafstand van de woning, in procenten
deelgebied open water op
loopafstand (%)
kernen van:
Goedereede 38
Dirksland 72
Middelharnis 63
Oostflakkee 82
totaal kernen 63
buitengebied 94
totaal Goeree-Overflakkee 64
Tabel 2.2 Geen water in directe omgeving, wel
behoefte aan
deelgebied behoefte aan water in directe
omgeving (%)
kernen van:
Goedereede 10
Dirksland 0
Middelharnis 14
Oostflakkee 0
totaal kernen 9
Figuur 2.1 Belangen bij watergangen in omgeving
(in % van alle bewoners buitengebied)
eigendommen
langs
watergangen
pacht grond
langs
watergangen
beroepsmatig
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 13
geen
14
26
46
43
0 20 40 60

Iets meer dan vier op de tien bewoners van het
buitengebied (42%) hebben een agrarisch bedrijf
op het eiland
2.2 Gebruik open water
Mensen kunnen het water in hun omgeving op
verschillende manieren ‘gebruiken’: bijvoorbeeld
om te vissen, te varen of gewoon langs te wandelen.
De wijze van gebruik kan van invloed zijn
op de manier waarop het water ‘beleefd’ wordt.
De bewoners van Goeree-Overflakkee gebruiken
het water in hun directe woonomgeving met
name om naar te kijken (54%), langs te wandelen
(41%) en/of in de winter op te schaatsen
(38%) (tabel 2.3). In iets mindere mate gebruikt
men het water ook om te vissen (24%). Het
minst populair blijkt het water in de directe omgeving
om op te varen (13%) en in te zwemmen
10%. In totaal 11% van de bewoners van de
Goeree-Overflakkee gebruikt het water in de
directe woonomgeving op géén van de genoemde
manieren.
Tussen de bewoners van de kernen en de bewoners
van het buitengebied zien we geen verschillen
van betekenis wat betreft het (recreatief)
gebruiken van het water in de directe
woonomgeving. Binnen de kernen valt op dat de
bewoners van Oostflakkee (10%) relatief weinig
van het open water in hun directe omgeving
gebruik maken om te vissen. De bewoners van
Goedereede (62%) en Dirksland (60%) gebruiken
het water in hun directe woonomgeving
relatief vaak om langs te wandelen, bewoners
van Middelharnis (22%) doen dit juist relatief
weinig. De bewoners van Middelharnis (40%)
gebruiken het water in hun directe woonomgeving
ook wat minder vaak om naar te kijken.
Bewoners van Dirksland (71%) doen dit juist
relatief vaak.
Ruim driekwart (78%) van de bewoners van
Goeree-Overflakkee zoekt het water op en rond
het eiland, op wat grotere afstand van de woning,
buiten de woonkernen wel eens op (tabel
2.4). Tussen bewoners van de kernen en bewoners
van het buitengebied zien we wat dit betreft
geen verschillen van betekenis.
Tabel 2.3 Waar gebruikt men het water in de buurt voor? (in % van alle bewoners)
deelgebied varen vissen schaatsen wandelen zwemmen kijken geen
kernen van:
Goedereede 19 19 31 62 19 54 8
Dirksland 11 32 41 60 3 71 9
Middelharnis 17 32 39 22 8 40 13
Oostflakkee 4 10 37 43 14 62 12
totaal kernen 13 24 38 41 10 54 11
buitengebied 11 25 29 38 11 46 14
totaal Goeree-Overflakkee 13 24 38 41 10 54 11
Tabel 2.4 Zoekt men het water rond het eiland, buiten de woonkernen wel eens op? (in % van alle bewoners)
deelgebied ja nee
kernen van:
Goedereede 77 24
Dirksland 79 21
Middelharnis 80 20
Oostflakkee 78 22
totaal kernen 78 22
buitengebied 73 28
totaal Goeree-Overflakkee 78 22
14 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Wanneer bewoners het water op wat grotere
afstand van de eigen woning opzoeken doen zij
dit voornamelijk om een bezoek te brengen aan
het strand en/of om te zwemmen (49%) (tabel
2.5). Ook populair zijn wandelen langs het water
(30%), fietsen langs het water (24%) en kijken
naar het water (24%). Varen (17%), watersport
(13%) en vissen (10%) doen de bewoners wat
minder op de wateren wat verder van huis en
buiten de woonkernen. Schaatsen (2%) komt
hier nauwelijks voor.
Wanneer we de bewoners van het buitengebied
vergelijken met die van de kernen valt op dat de
bewoners van het buitengebied (36%) wat minder
vaak van het water op grotere afstand gebruik
maken om te zwemmen. Wandelen doen
de bewoners van het buitengebied (50%) hier
echter relatief vaak.
Binnen de kernen valt op dat varen op water
wat verder van huis vooral een geliefde activiteit
is onder de bewoners van Goedereede (29%).
De bewoners van Oostflakkee (2%) gaan relatief
weinig varen, maar doen daarentegen relatief
vaak aan wandelen rond het water (43%), fietsen
(38%) en kijken naar het water (40%). De
bewoners van Middelharnis (18%) doen relatief
weinig aan wandelen rond water buiten de kernen,
de bewoners van Dirksland (11%) fietsen
hier relatief weinig, terwijl de bewoners van
Goedereede (10%) de wateren buiten de kernen
minder dan gemiddeld opzoeken om naar te kijken.
Het strand tot slot wordt relatief vaak bezocht
door bewoners van Middelharnis (63%).
Bewoners van Dirksland (30%) en Oostflakkee
(36%) komen hier wat minder vaak.
Tot slot hebben we de bewoners gevraagd waar
zij precies naartoe gaan wanneer zij de wateren
op en rond het eiland, buiten de woonkernen
opzoeken. De meeste bewoners van Goeree-
Overflakkee noemen het Grevelingenmeer, de
Grevelingendam of het Grevelingenstrand (82
keer genoemd). Eveneens veel bewoners zoeken
het strand in Ouddorp op (59 keer genoemd), of
noemen de Noordzee of het Noordzeestrand (39
keer genoemd). Nauwelijks minder populair dan
het Noordzeestrand is het Haringvliet/ de Haringvlietdam
(35 keer genoemd). In totaal 14
bewoners zoeken buiten de woonkernen het
Havenhoofd in Middelharnis op, terwijl 10 bewoners
regelmatig te vinden zijn bij de Brouwersdam.
Tabel 2.5 Waar gebruikt men het water op en rond het eiland, buiten de woonkernen voor? (in %)
deelgebied water varen schaats vissen zwem wandel strand fietsen kijken
kernen van:
sport
en
men en
Goedereede 8 29 2 14 52 39 52 21 10
Dirksland 11 24 0 8 41 30 30 11 25
Middelharnis 22 14 2 12 52 18 63 23 23
Oostflakkee 4 2 4 4 49 43 36 38 40
totaal kernen 13 17 2 10 49 30 49 24 24
buitengebied 6 8 2 6 36 50 50 26 20
totaal Goeree-
Overflakkee
13 17 2 10 49 30 49 24 24
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 15

16 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

3 Eerste associatie en beleving
In dit hoofdstuk staat de wijze waarop bewoners het water in hun omgeving ‘beleven’ centraal. In paragraaf
3.1 kijken we daartoe allereerst naar de associaties die het water in de directe omgeving bij de bewoners
oproept en welke aspecten van het water in de omgeving de bewoners het meest aanspreken.
Vervolgens bekijken we in paragraaf 3.2 hoe de bewoners diverse aspecten van het water ‘beleven’.
3.1 Associaties bij en
aansprekendheid van water
Water in de directe omgeving
Wat komt het eerst bij mensen op wanneer ze
aan het water bij hen in de omgeving denken?
De eerste associaties die de bewoners van Goeree-Overflakkee
hebben bij het water in hun omgeving
zijn zeer divers. Desondanks vallen een
aantal ‘typen’ associaties te onderscheiden. Onderstaand
schema geeft een overzicht van deze
‘typen’.
De meeste mensen (22%) noemen wat betreft
het water in hun directe omgeving als eerste
voorbeelden van watergangen, zoals sloten,
vijvers, boezems, kreken, de zee, een haven, of
specifieke watergangen zoals het Haringvliet.
Iets meer dan één op de tien bewoners (12%)
merken als eerste iets op over de kwaliteit van
het water en/of het milieu. Deze bewoners spreken
van vies en troebel water, water met veel
algen en/of dode vissen of juist van schoon water.
Eveneens iets meer dan één op de tien bewoners
(11%) geven als eerste associatie een
algemene indruk, zoals gezellig, mooi, rust, fijn
dat het er is, etc. In totaal 6% van de bewoners
van Goeree-Overflakkee denkt bij water in de
directe omgeving als eerste aan zaken als dieren,
planten, natuur en landelijkheid, terwijl 5% een
eerste associatie heeft die samenhangt met het
gebruik van water, zoals vissen, zwemmen,
schaatsen, zeilen, het in de gaten houden van
kinderen en gebruik ten behoeve van landerijen
en vee. In totaal 3% van de bewoners tot slot
denkt bij het water in de directe omgeving als
eerste aan aspecten die samenhangen met het
watersysteem, zoals de afwatering, het waterpeil,
overstromingen, drainage, waterberging,
gemalen, etc.
Bijna vier op de tien bewoners (39%) hebben
geen enkele associatie bij het water in hun directe
omgeving. Dit aandeel ligt onder bewoners
van het buitengebied (3%) aanzienlijk lager dan
gemiddeld. Bewoners van het buitengebied
noemen vooral vaker aspecten van het watersysteem
(19% versus 3% gemiddeld) en gebruiksfuncties
van het water (20% versus 5%
gemiddeld).
Wat de bewoners van Goeree-Overflakkee het
meest aanspreekt aan het water in hun omgeving
is het hebben van een ‘stukje natuur dicht
bij huis’ (genoemd door 47%) (tabel 3.2). Ook
de dieren in en om het water worden door een
aanzienlijk deel van de bewoners genoemd
(36%). Ditzelfde geldt in iets mindere mate voor
het landelijke gezicht (31%), het mooie uitzicht
(27%) en de begroeiing, planten en bloemen
(24%). De loop van het water (6%) spreek de
bewoners het minst aan.
Tabel 3.1 Eerste associatie bij het water in de eigen omgeving (%)
deelgebied algemene natuur gebruik kwaliteit/ voor water anders géén
kernen van:
indruk
milieu beelden systeem
associatie
Goedereede 10 1 1 3 24 0 0 61
Dirksland 6 3 8 13 38 4 0 28
Middelharnis 16 12 8 11 7 1 1 44
Oostflakkee 13 9 3 22 19 5 1 28
totaal kernen 11 6 5 12 22 3 1 40
buitengebied 11 4 20 21 17 19 5 3
totaal Goeree-
Overflakkee
11 6 5 12 22 3 1 39
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 17

Tabel 3.2 Wat spreekt mensen aan bij het water in de buurt? (in % van alle bewoners)
deelgebied mooi uitzicht loop van het begroeiing dieren in en landelijk natuur dicht
kernen van:
water
om het water gezicht bij huis
Goedereede 48 12 27 31 23 35
Dirksland 14 3 27 53 34 56
Middelharnis 23 5 25 35 28 39
Oostflakkee 30 8 20 28 36 57
totaal kernen 27 6 24 36 31 47
buitengebied 25 7 25 25 54 44
totaal Goeree-
Overflakkee
27 6 24 36 31 47
Tabel 3.3 Eerste associatie bij het water op en rond het eiland, buiten de woonkernen (%)
deelgebied algemene natuur gebruik kwaliteit/ voor water géén
kernen van:
indruk
milieu beelden systeem associatie
Goedereede 3 1 3 1 90 1 0
Dirksland 14 3 4 1 73 3 1
Middelharnis 25 1 10 6 49 3 7
Oostflakkee 20 7 15 11 26 12 10
totaal kernen 17 7 6 6 55 5 5
buitengebied 24 4 12 8 44 8 0
totaal Goeree-
Overflakkee
17 7 6 6 55 5 5
Wanneer we de bewoners van het buitengebied
vergelijken met die uit de kernen valt op dat
bewoners van het buitengebied (54%) vooral
gecharmeerd zijn van het landelijke gezicht van
het water in hun omgeving. Met de dieren in en
om het water (25%) hebben zij wat minder.
Binnen de kernen zien we dat de bewoners van
Goedereede vooral genieten van het mooie uitzicht
dat zij op het water hebben (48%). “Een
stukje natuur dicht bij huis’ (35%) noemen zij
wat minder vaak dan gemiddeld. De bewoners
van Dirksland (53%) vinden relatief vaak de dieren
in en om het water aansprekend. Zij hebben
juist weer wat minder met ‘een mooi uitzicht’
(14%). De bewoners van Oostflakkee (57%) tot
slot noemen relatief vaak ‘een stukje natuur
dicht bij huis’ als meest aansprekende aan het
water in hun omgeving.
Water op en rond het eiland, buiten de
woonkernen
Naast wat betreft het water in de directe omgeving
hebben we de bewoners ook gevraagd wat
er als eerst bij hen opkomt wanneer zij denken
aan het water op wat grotere afstand van hun
woning, op en rond het eiland, maar buiten de
woonkernen. Ruim de helft van de bewoners
(55%) noemt als eerste een voorbeeld van een
watergang, zoals Haringvliet, Grevelingen,
Noordzee, etc. In totaal 17% geeft als eerste
associatie een algemene indruk zoals gezellig,
mooi, rust, fijn dat het er is, etc. Tot slot denkt
een klein deel van de bewoners bij water op
18
grotere afstand in eerste instantie aan natuur,
dieren en planten (7%), gebruik van water zoals
zwemmen, vissen, varen, etc. (6%), of zaken
die samenhangen met de kwaliteit van het water
en/of het milieu (6%).
In totaal 5% van de bewoners van Goeree-
Overflakkee heeft geen enkele associatie bij water
op wat grotere afstand van hun huis, op en
rond het eiland, maar buiten de woonkernen.
3.2 Beleving diverse aspecten van
water
Bijna negen van de tien bewoners van Goeree-
Overflakkee zijn van mening dat de waterstand
in de eigen omgeving goed is (tabel 3.4). In totaal
7% vindt de waterstand te laag, terwijl 6%
juist aangeeft de waterstand in de eigen omgeving
te hoog te vinden. Tussen de bewoners van
het buitengebied en de bewoners van de kernen
zien we wat dit betreft geen verschillen van
betekenis.
Omdat de kans bestaat dat bewoners die beroepshalve
afhankelijk zijn van de waterstand
hier anders over denken, is apart gekeken naar
de mening van bewoners met een agrarisch bedrijf.
Onder de bewoners van het buitengebied
bevinden zich 30 bewoners die zelf een agrarisch
bedrijf hebben. De agrariërs verschillen wat
betreft hun mening over de waterstand echter
niet opvallend van de rest van de bewoners.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Het merendeel van de bewoners van Goeree-
Overflakkee is positief over de verschijningsvorm
van de watergangen in de eigen omgeving (tabel
3.5). Ruim negen op de tien bewoners ervaren
het water in hun omgeving als rustig en ondervinden
hier weinig tot geen overlast van. Over
de geur van het water, de levendigheid, de natuurlijkheid
en het onderhoud is ongeveer tweederde
deel van de bewoners positief. Zes van de
tien bewoners vinden het water weinig vervuild,
de helft noemt het water schoon.
De bewoners van het buitengebied zijn duidelijk
positiever over de verschijningsvorm van de
watergangen in de eigen omgeving dan de bewoners
van de kernen. Vooral over de mate
waarin het water schoon is (76%) en de mate
waarin het water goed ruikt (84%) zijn zij aanzienlijk
positiever dan de bewoners van de kernen.
De bewoners van Goedereede zijn relatief positief
over de mate waarin het water schoon is
(60%), onderhouden wordt (75%) en goed ruikt
(88%). De bewoners van Dirksland zijn over de
geur juist wat minder tevreden (57%). De bewoners
van Middelharnis zijn relatief positief
over de geur (79%) en de mate van levendigheid
(83%) van het water. De bewoners van Oostflakkee
zijn over deze beide aspecten juist wat
minder vaak positief dan gemiddeld (54% resp.
52%).
Tabel 3.4 Mening over de waterstand in de eigen omgeving (in % van alle bewoners)
deelgebied goed te hoog te laag
kernen van:
Goedereede 91 0 9
Dirksland 94 6 0
Middelharnis 88 2 10
Oostflakkee 81 13 6
totaal kernen 88 6 7
buitengebied 82 3 15
totaal Goeree-Overflakkee 88 6 7
Tabel 3.5 Mening diverse aspecten van de verschijningsvorm van watergangen in de eigen omgeving (% (erg) posi-
tief)
deelgebied schoon ruikt goed levendig natuurlijk weinig
vervuild
rustig/geen
overlast
goed
onderhouden
kernen van:
Goedereede 60 88 62 58 65 92 75
Dirksland 44 57 73 57 57 94 66
Middelharnis 51 79 83 74 60 99 65
Oostflakkee 43 54 52 68 57 94 61
totaal kernen 49 69 69 66 60 95 65
buitengebied 76 84 76 78 77 94 84
totaal Goeree-
Overflakkee
50 69 69 66 60 95 65
Twee op de tien bewoners zijn van mening dat
het water in hun omgeving (zeer) vervuild is. De
bewoners van de kernen zijn deze mening iets
vaker toegedaan dan de bewoners van het buitengebied.
Tussen de afzonderlijke kernen zien
we geen verschillen van betekenis.
Aan de bewoners die het omgevingswater (zeer)
vervuild vinden hebben we gevraagd aan te geven
waaraan zij zien dat het water vervuild is.
Het grootste deel van hen (58%) geeft aan de
vervuiling van het water te zien aan de kleur. In
totaal 23% vindt het water ‘er gewoon vuil uitzien’
en 19% noemt het zwerfvuil in het water.
Volgens 14% van de bewoners laat het onderhoud
van de watergangen in hun omgeving te
wensen over. Ook hierover zijn de bewoners van
de woonkernen wat negatiever dan de bewoners
van het buitengebied. Tussen de afzonderlijke
kernen zien we opnieuw geen verschil.
Aan de ontevreden bewoners hebben we gevraagd
aan te geven waar het slechte onderhoud
van de watersystemen zich volgens hen in
uit. Het grootste deel van de ontevreden bewoners
(50%) noemt in dit kader de waterstand (te
hoog of te laag). In totaal 21% noemt het
zwerfvuil in en om het water, terwijl 16% overlast
zegt te ondervinden van ongedierte.
Slechts een enkeling (3%) noemt het water in
de directe omgeving ‘overlastgevend’.
Bewoners met een agrarisch bedrijf zijn op vrijwel
alle punten positiever over de verschijningsvorm
van de watergangen in de directe omgeving
dan gemiddeld.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 19

20
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

4 Waarden en wensen
Nu we de wijze waarop bewoners het water in hun omgeving ‘beleven’ in kaart hebben gebracht, kunnen
we in dit hoofdstuk gaan kijken naar het belang dat bewoners toedichten aan verschillende waarden van
het water (paragraaf 4.1) en de wensen van bewoners met betrekking tot het water in hun omgeving (paragraaf
4.2).
4.1 De waarden van het water
Het grootste deel van de bewoners van Goeree-
Overflakkee (75%) hecht aanzienlijk belang aan
het water in de directe omgeving (figuur 4.1).
Bijna een derde van de bewoners (31%) geeft
zelfs aan het water in de directe omgeving als
onmisbaar te beschouwen. Desondanks vindt
8% van de bewoners het water in de directe
omgeving eigenlijk niet nodig. In totaal 26% van
de bewoners van Goeree-Overflakkee vindt het
water minder belangrijk of zelfs niet nodig.
Figuur 4.1 Belang dat bewoners hechten aan water
in de directe omgeving (in % van alle
bewoners)
niet nodig
8%
minder
belangrijk
18%
belangrijk
43%
onmisbaar
31%
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
De bewoners van het buitengebied hechten aanzienlijk
meer waarde aan het water in hun directe
omgeving dan de bewoners van de kernen
(tabel 4.1). In totaal 60% van de bewoners van
het buitengebied beschouwt het water als onmisbaar.
Slechts één bewoner van het buitengebied
vindt het water in de directe omgeving eigenlijk
niet nodig. Binnen de kernen valt op dat
de bewoners van Goedereede de minste waarde
aan het water in hun directe omgeving hechten.
Iets meer dan de helft van hen (53%) vindt het
water in de directe omgeving minder belangrijk
of zelfs onnodig.
Tabel 4.1 Belang dat bewoners hechten aan water in de directe omgeving (in % van bewoners per gebied)
deelgebied onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
kernen van:
Goedereede 16 31 28 25
Dirksland 32 45 21 2
Middelharnis 37 47 14 2
Oostflakkee 31 53 12 5
totaal kernen 30 44 18 8
buitengebied 60 34 4 1
totaal Goeree-Overflakkee 31 43 18 8
21

Tabel 4.2 Belang dat bewoners hechten aan water op wat grotere afstand op en rond het eiland, buiten de woonkernen
(in % van alle bewoners)
deelgebied onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
kernen van:
Goedereede 36 39 24 2
Dirksland 42 50 8 0
Middelharnis 39 53 8 0
Oostflakkee 38 51 8 3
totaal kernen 39 49 12 1
buitengebied 59 38 3 -
totaal Goeree-Overflakkee 39 49 12 1
Aan water op iets grotere afstand, buiten de
woonkernen hechten de bewoners van Goeree-
Overflakkee (88%) nog iets meer belang dan
aan het water in de directe omgeving (tabel
4.2). Vier op de tien bewoners vinden het water
onmisbaar, terwijl de helft het water als belangrijk
beschouwt.
De bewoners van het buitengebied hechten niet
alleen meer waarde aan het water in hun directe
omgeving, maar ook aan het water op grotere
afstand. Bijna 60% van de bewoners van het
buitengebied beschouwt (ook) het water op iets
grotere afstand van de woning als onmisbaar.
De bewoners van Goedereede hechten net als
aan het water in de directe omgeving het minst
belang aan water op de iets grotere afstand
Ongeveer één op de tien bewoners van Goeree-
Overflakkee heeft behoefte aan meer open water
op het eiland (tabel 4.3). Tussen bewoners
van het buitengebied en bewoners uit de kernen
zien we wat dit betreft geen verschillen van
betekenis.
Tabel 4.3 Behoefte aan méér open water op het
eiland (in % van alle bewoners)
deelgebied ja nee weet
niet
kernen van:
Goedereede 7 78 15
Dirksland 6 92 2
Middelharnis 14 78 9
Oostflakkee 7 88 5
totaal kernen 9 82 8
buitengebied 9 83 9
totaal Goeree-Overflakkee 9 82 8
Driekwart van de bewoners van Goeree-
Overflakkee (74%) vindt het belangrijker aan het
water in de omgeving dat het er zo natuurlijk
mogelijk uitziet, dan dat het er keurig netjes verzorgd
uitziet (tabel 4.4). Vooral de bewoners
van Middelharnis (86%) hechten zeer aan zo
natuurlijk mogelijk water. De bewoners van
Goedereede en het buitengebied vinden het relatief
vaak belangrijk dat het water er keurig netjes
verzorgd uitziet.
22
Tabel 4.4 Vindt u het belangrijker dat het water bij
u in de omgeving er keurig netjes verzorgd
uitziet of dat het er zo natuurlijk
mogelijk uitziet? (in % van alle bewo-
ners)
deelgebied keurig netjes
verzorgd
zo natuurlijk
mogelijk
kernen van:
Goedereede 38 63
Dirksland 35 65
Middelharnis 14 86
Oostflakkee 31 69
totaal kernen 26 74
buitengebied 41 59
totaal Goeree-
Overflakkee
26 74
Aan watergangen worden verschillende waarden
toegeschreven, zoals landschappelijke waarde,
natuurwaarde, cultuurhistorische waarde en
diverse gebruikswaarden (boer, recreant, transport).
Het meeste belang hechten de bewoners
van Goeree-Overflakkee aan de gebruikswaarde
voor de boer, de natuurwaarde en de landschappelijke
waarde van het water in hun omgeving
(tabel 4.5). Ruim negen van de tien bewoners
geven aan deze waarden (erg) belangrijk
te vinden. De gebruikswaarde voor de recreant
wordt door ruim driekwart van de bewoners als
(erg) belangrijk aangemerkt. Van iets minder
belang in de ogen van de bewoners blijken de
cultuurhistorische waarde (69%) en de gebruikswaarde
voor transport (63%).
De bewoners van het buitengebied hechten wat
minder aan de gebruikswaarde voor de recreant
(57%) en de gebruikswaarde voor transport
(48%) dan de bewoners van de kernen. Binnen
de kernen valt op dat de bewoners van Goedereede
(45%) relatief weinig waarde hechten aan
de cultuurhistorische waarde van het water. De
bewoners van Oostflakkee hechten vaker dan
gemiddeld aan de gebruikswaarde voor de recreant
(87%).
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Tabel 4.5 Belang dat men hecht aan verschillende waarden van het water (% (erg) belangrijk)
deelgebied landschap natuur cultuur- gebruik gebruik gebruik anders
kernen van:
pelijk
historisch recreant boer transport
Goedereede 91 94 45 75 97 61 100
Dirksland 95 98 87 76 89 68 100
Middelharnis 90 93 69 73 100 60 96
Oostflakkee 90 98 77 87 93 68 95
totaal kernen 91 95 69 77 96 63 96
buitengebied 86 88 69 57 97 48 97
totaal Goeree-Overflakkee 91 95 69 77 96 63 96
NB: 'geholpen' vraagstelling, d.w.z. dat de waarden zijn opgelezen.
Tot de categorie ‘anders’ worden diverse andere
door de bewoners genoemde functies en waarden
van de watergangen gerekend. Meerdere
keren genoemd zijn de waterhuishouding (regeling,
afvoer, opslag; 47 keer genoemd), water
voor consumptie/ drinkwater (21 keer genoemd),
water voor irrigatie/ beregening (14
keer genoemd) en water voor de visserij (9 keer
genoemd). Deze waarden worden logischerwijs
belangrijk gevonden; zij zijn immers door de respondenten
zelf ingebracht (zie ook paragraaf
5.1).
Bewoners met een agrarisch bedrijf vinden de
gebruikswaarde van het water voor de boer
-vanzelfsprekend- zonder uitzondering (erg) belangrijk.
Aan de gebruikswaarde van het water
voor de recreant hechten zij wat minder waarde
dan gemiddeld.
4.2 Wensen met betrekking tot water
Bijna een derde deel van de bewoners van Goeree-Overflakkee
geeft aan wensen te hebben
met betrekking tot het water in de directe omgeving
(tabel 4.6). De meeste bewoners hebben
behoefte aan beter onderhoud en beter schoonhouden
van de watergangen (38 keer genoemd).
Verder noemen de bewoners het natuurlijker
maken/ natuurlijk karakter behouden van het
water (14 keer genoemd), behoud van zoet water
of juist laten verzilten (7 keer genoemd) en
het waterpeil handhaven, verhogen of verlagen
(4 keer genoemd).
Iets minder dan een vijfde deel van de bewoners
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
van Goeree-Overflakkee heeft wensen met betrekking
tot het water op grotere afstand, buiten
de woonkernen (tabel 4.6). Ook wat betreft het
water op grotere afstand noemen de bewoners
vooral beter onderhoud en schoonhouden van
het water (27 keer genoemd). Daarnaast noemen
zij meer recreatiemogelijkheden als fiets- en
wandelpaden, kanoroutes, strandjes, zwemwater,
etc. (19 keer genoemd) en het zoet houden
van het water/ tegengaan van verzilting (van het
Haringvliet) (15 keer genoemd).
De bewoners van het buitengebied (41%) hebben
aanzienlijk vaker wensen ten aanzien van
het water op wat grotere afstand van hun woning
dan de bewoners van de kernen. Zij geven
vooral vaak aan het water zoet te willen houden.
De minste wensen met betrekking tot water
hebben de bewoners van Goedereede. Zij bleken
eerder al water ook het minst belangrijk te vinden.
Tabel 4.6 Aandeel bewoners dat wensen heeft ten
aanzien van water in de eigen buurt en
water op grotere afstand, buiten de
woonkernen (%)
deelgebied direct in de
buurt
buiten
woonkernen
kernen van:
Goedereede 20 13
Dirksland 31 17
Middelharnis 38 19
Oostflakkee 29 20
totaal kernen 31 18
buitengebied 34 41
totaal Goeree-
Overflakkee
31 18
23

24
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

5 Kennis, houding en gedrag
In dit laatste hoofdstuk wordt de kennis van de bewoners van Goeree-Overflakkee over het water in hun
omgeving in kaart gebracht, alsook hun houding en gedrag ten aanzien van het water. In paragraaf 5.1
kijken we naar bij bewoners aanwezige kennis van diverse functies en waarden van de watergangen. In
paragraaf 5.2 komt de kennis van het watersysteem aan bod. De houding en het gedrag van bewoners
ten opzichte van het water komen in paragraaf 5.3 aan de orde. We besluiten het hoofdstuk met een beschouwing
van de samenhang tussen enerzijds de beleving van water en anderzijds de kennis en de houding
ten opzichte van water (paragraaf 5.4).
5.1 Kennis van functies en waarden
Naast de recreatieve functie van water, zoals
voor zwemmen, roeien of kanoën, vallen nog
diverse andere functies en waarden van de watergangen
te onderscheiden. Aan de bewoners
van Goeree-Overflakkee is gevraagd of zij nog
andere functies en waarden van de watergangen
konden noemen.
Bijna vier op de tien bewoners van Goeree-
Overflakkee geven een antwoord dat we kunnen
scharen onder de gebruikswaarde voor de boer
(tabel 5.1). Eén op de vijf bewoners noemt de
natuurwaarde, terwijl één op de tien bewoners
wijst op de landschappelijke waarde van het
water. Zelden genoemd worden (aspecten van)
de gebruiksfunctie voor transport (2%) en de
cultuurhistorische waarde van de watergangen
(1%). Bewoners blijken dus - hoewel zij deze bij
nadere navraag wel belangrijk blijken te vinden
(zie tabel 4.5) - spontaan niet zo veel waarden
van het water te kunnen noemen.
Andere functies en waarden die meerdere malen
door de bewoners genoemd worden zijn;
• de waterhuishouding (regeling, afvoer, opslag;
47 keer genoemd)
• water voor consumptie/ drinkwater (21 keer
genoemd)
• water voor irrigatie/ beregening (14 keer
genoemd)
• water ten behoeve van de visserij (9 keer
genoemd)
De bewoners van Goedereede noemen wat vaker
dan gemiddeld de natuurwaarde van het
water (32%) en relatief weinig de gebruikswaarde
voor de boer (24%). Ook de bewoners
van Oostflakkee (25%) noemen de gebruikswaarde
voor de boer wat minder vaak dan gemiddeld.
De bewoners van Middelharnis (63%)
en het buitengebied (56%) noemen de gebruikswaarde
voor de boer juist relatief vaak.
In totaal 14% van de bewoners van Goeree-
Overflakkee weet naast de recreatieve functie
geen enkele andere functie of waarde van de
watergangen te noemen. Vooral onder de bewoners
van Oostflakkee (39%) komt dit relatief
vaak voor. Bijna tweederde deel van de bewoners
(63%) weet één andere functie of waarde
te noemen, terwijl iets minder dan een kwart
(23%) er twee of meer noemt.
Bewoners met een agrarische bedrijf weten wat
meer andere functies en waarden van de watergangen
te noemen dan gemiddeld. De helft van
de agrariërs noemt twee of meer functies.
Tabel 5.1 Spontaan genoemde functies of waarden van de watergangen anders dan de recreatieve functie (in % van
deelgebied
alle bewoners per gebied)
natuur cultuur
historisch
land
schappelijk
gebruik
boer
gebruik
transport
anders geen
kernen van:
Goedereede 32 0 3 24 2 43 10
Dirksland 13 2 15 30 4 45 6
Middelharnis 20 1 15 63 2 36 4
Oostflakkee 12 0 7 25 2 38 39
totaal kernen 20 1 10 39 2 40 14
buitengebied 24 1 11 56 3 44 6
totaal Goeree-Overflakkee 20 1 10 39 2 40 14
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 25

5.2 Kennis van het watersysteem
In verband met de samenhang tussen allerlei
zaken die met water te maken hebben, spreken
waterbeheerders wel over ‘het watersysteem’.
Een derde deel van de bewoners van Goeree-
Overflakkee zegt zich niet zoveel te kunnen
voorstellen bij de inhoud van deze term, ruim
40% kan zich hier bijna niets bij voorstellen (figuur
5.1). Het resterende kwart zegt zich veel te
kunnen voorstellen bij ‘het watersysteem’.
Figuur 5.1 Mate waarin bewoners zich iets kunnen
voorstellen bij de term 'watersysteem'
(in % van alle bewoners)
26
bijna niets
42%
veel
23%
niet zo veel
35%
De bewoners van het buitengebied kunnen zich
meer voorstellen bij de betekenis van ‘het watersysteem’
dan de bewoners van de kernen
(tabel 5.2). Iets meer dan een derde deel van de
bewoners van het buitengebied kan zich hier
veel bij voorstellen. De bewoners van Goedereede
kunnen zich het minst voorstellen bij ‘het
watersysteem’. Iets meer dan 60% zegt zich
hier bijna niets bij te kunnen voorstellen.
Tabel 5.2 Hoeveel kunt u zich voorstellen bij de
betekenis van ‘het watersysteem’? (in %
van alle bewoners)
deelgebied
kernen van:
veel niet zo
veel
bijna niets
Goedereede 8 31 61
Dirksland 30 32 38
Middelharnis 30 31 39
Oostflakkee 22 47 32
totaal kernen 23 35 42
buitengebied 35 35 30
totaal Goeree-
Overflakkee
23 35 42
Meer specifiek hebben we de bewoners van
Goeree-Overflakkee ook gevraagd of zij naast de
zichtbare watergangen nog één of meer andere
onderdelen van het watersysteem konden noemen.
De grootste bekendheid genieten gemalen
(genoemd door 32%) en rioleringen (28%) (tabel
5.3). Minder vaak genoemd worden de afvalwaterzuivering
(19%) en het grondwater (8%).
Slechts een enkeling noemt de oevers (3%)
en/of de waterbodem.
De bewoners van Middelharnis (42%) zijn relatief
vaak bekend met de riolering als onderdeel
van het watersysteem. De bewoners van Oostflakkee
noemen de riolering daarentegen relatief
weinig. Tussen de bewoners van het buitengebied
en de bewoners van de kernen zien we
geen verschillen van betekenis.
Andere onderdelen van het watersysteem die
meerdere malen genoemd worden door de bewoners
zijn:
• waterwerken (dammen, sluizen, dijken, waterkeringen,
etc.; 38 keer genoemd)
• waterafvoer, waterpeil (17 keer genoemd)
• wateropslag (bassins, overloopgebieden,
bekkens, etc.; 14 keer genoemd)
• bronnen, kwellen, putten, poelen, duikers,
etc. (9 keer genoemd).
Tabel 5.3 Kunt u naast de zichtbare watergangen één of meer andere onderdelen van het watersysteem noemen?
(in % van alle bewoners)
deelgebied grondwater gemalen riolering afvalwater
zuivering
oevers water
bodem
anders
kernen van:
Goedereede 4 25 22 16 6 0 57
Dirksland 9 31 23 23 2 0 49
Middelharnis 11 41 42 21 2 0 24
Oostflakkee 7 26 15 16 3 2 21
totaal kernen 8 32 28 19 3 0 36
buitengebied 15 33 28 21 1 0 39
totaal Goeree-
Overflakkee
8 32 28 19 3 0 36
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

In totaal 15% van de bewoners van Goeree-
Overflakkee weet naast de zichtbare watergangen
geen enkel ander onderdeel van het watersysteem
te noemen. Iets meer dan de helft
(51%) noemt één onderdeel, terwijl een derde
deel (34%) er twee of meer noemt.
Bewoners met een agrarisch bedrijf weten iets
meer onderdelen van het watersysteem te noemen
dan bewoners zonder agrarisch bedrijf. De
helft van de agrariërs noemt twee of meer onderdelen.
5.3 Houding en gedrag
Iets meer dan een derde deel van de bewoners
van Goeree-Overflakkee voelt zich heel sterk
medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het
open water in de eigen omgeving (figuur 5.2).
Een vergelijkbaar deel voelt zich hier een beetje
voor verantwoordelijk. Een kwart van de bewoners
tot slot voelt zich niet echt medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het open water
in de eigen omgeving.
Bewoners van het buitengebied (62%) voelen
zich aanzienlijk vaker heel sterk medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het open water
in de omgeving dan bewoners van de kernen
(36%). Binnen de kernen voelen de bewoners
van Dirksland en Middelharnis zich wat sterker
verantwoordelijk dan gemiddeld. De bewoners
van Goedereede daarentegen voelen zich relatief
zelden (sterk) medeverantwoordelijk (tabel 5.4).
Figuur 5.2 Mate waarin bewoners zich medeverantwoordelijk
voelen voor het water in
hun omgeving (in % van alle bewoners)
niet echt
27%
een beetje
37%
heel sterk
36%
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
Tabel 5.4 Hoe sterk voelt u zich medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het open water
in uw omgeving?
(in % van alle bewoners)
deelgebied heel een niet echt
kernen van:
sterk beetje
Goedereede 13 49 38
Dirksland 49 34 17
Middelharnis 47 23 30
Oostflakkee 34 48 18
totaal kernen 36 37 27
buitengebied 62 24 14
totaal Goeree-
Overflakkee
36 37 27
Aan de bewoners die zich heel sterk of een
beetje medeverantwoordelijk voelen voor de
kwaliteit van het open water in hun eigen omgeving
is gevraagd op welke manier dit tot uiting
komt. Het grootste deel van de reacties kunnen
we scharen onder schoonhouden, niet vervuilen
en zelf geen troep in het water gooien (139 keer
genoemd). Een iets kleiner deel van de bewoners
geeft aan milieubewust bezig te zijn en/of zorgvuldig
om te gaan met gevaarlijke stoffen (66
keer genoemd). In totaal 24 bewoners zeggen
bewust zuinig met water om te springen, terwijl
19 bewoners aangeven zelf vuil uit het water te
halen, mensen aan te spreken op vervuilend
gedrag en/of indien nodig contact op te nemen
met de gemeente.
Bijna vier van de tien bewoners van Goeree-
Overflakkee typeren zichzelf sterk als natuurliefhebber
(tabel 5.5). Iets meer dan vier op de tien
noemen zichzelf ‘een beetje’ natuurliefhebber,
terwijl 20% zegt ‘niet echt’ een natuurliefhebber
te zijn.
Wanneer we de bewoners van het buitengebied
en die van de kernen vergelijken valt op dat bewoners
van het buitengebied (9%) relatief
zelden aangeven ‘niet echt’ een natuurliefhebber
te zijn. Binnen de kernen valt op dat de bewoners
van Dirksland (53%) zichzelf relatief vaak
als natuurliefhebber typeren. De bewoners van
Goedereede (28%) doen dit relatief weinig.
Tabel 5.5 Zou u uzelf als natuurliefhebber willen
typeren? (in % van alle bewoners)
deelgebied
kernen van:
sterk een beetje niet echt
Goedereede 28 40 31
Dirksland 53 36 11
Middelharnis 35 44 21
Oostflakkee 43 44 13
totaal kernen 38 42 20
buitengebied 47 45 9
totaal Goeree-
Overflakkee
38 42 20
27

Bijna vier op de tien bewoners van Goeree-
Overflakkee voelen zich ‘een beetje’ betrokken
bij het onderwerp ‘water’ (figuur 5.3). Een derde
deel voelt zich hier sterk bij betrokken, terwijl
iets meer dan een kwart zich niet echt betrokken
zegt te voelen bij het onderwerp.
Figuur 5.3 Mate waarin bewoners zich betrokken
voelen bij het onderwerp water (in %
van alle bewoners)
28
niet echt
27%
een beetje
39%
heel sterk
34%
Bewoners van het buitengebied (49%) voelen
zich relatief vaak sterk betrokken bij het onderwerp
water. Binnen de kernen geldt dit ook voor
de bewoners van Dirksland (46%) en Middelharnis
(47%). De bewoners van Goedereede (13%)
voelen zich daarentegen relatief zelden sterk bij
het onderwerp betrokken (tabel 5.6).
Tabel 5.6 Hoe sterk voelt u zich betrokken bij het
onderwerp ‘water’? (in % van alle bewoners)
deelgebied
kernen van:
sterk een beetje niet echt
Goedereede 13 52 36
Dirksland 46 27 27
Middelharnis 47 26 27
Oostflakkee 26 54 20
totaal kernen 34 39 27
buitengebied 49 38 13
totaal Goeree-
Overflakkee
34 39 27
Het grootste deel (58%) van de bewoners die
zich sterk bij het onderwerp water betrokken
voelen is dit ‘gewoon uit belangstelling’ (tabel
5.7). Iets meer dan een kwart voelt zich sterk
betrokken wegens afhankelijkheid van het water,
terwijl iets minder dan een kwart zich beroepsmatig
sterk betrokken voelt.
De bewoners van het buitengebied (56%) voelen
zich aanzienlijk vaker beroepsmatig betrok-
ken bij het onderwerp water dan de bewonersvan
de kernen. Vooral de bewoners van Dirksland
(11%) voelen zich relatief zelden beroepsmatig
bij het water betrokken. Voor zover de
bewoners van Goedereede zich bij het onderwerp
water betrokken voelen, is dit relatief vaak
‘gewoon uit belangstelling’ (88%).
Tabel 5.7 In welke hoedanigheid voelt u zich sterk
bij dit onderwerp betrokken? (% van betrokken
bewoners)
deelgebied beroeps
matig
wegens
afhankelijk
heid van
het water
gewoon
uit
belangstelling
kernen van:
Goedereede 25 13 88
Dirksland 11 30 65
Middelharnis 27 27 49
Oostflakkee 19 25 63
totaal kernen 22 26 58
buitengebied 56 27 41
totaal Goeree-
Overflakkee
23 26 58
Van de bewoners die aangeven zich sterk bij het
onderwerp ‘water’ betrokken te voelen geven er
37 aan wel deel te willen nemen aan een discussiepanel
over het onderwerp ‘water’ met
andere bewoners van Goeree-Overflakkee, de
waterbeheerders en de andere deelnemende
partijen (tabel 5.8). Van deze bewoners zijn de
namen en adresgegevens genoteerd.
Tabel 5.8 Deelnamebereidheid bewonerspanel
(absolute aantallen)
deelgebied wil deelnemen
kernen van:
Goedereede 1
Dirksland 4
Middelharnis 14
Oostflakkee 7
totaal kernen 26
buitengebied 11
totaal Goeree-Overflakkee 37
5.4 Samenhang beleving, kennis en
houding
In hoeverre wordt de wijze waarop bewoners
het water in hun omgeving beleven beïnvloed
door de kennis die zij hiervan hebben en hun
houding en gedrag ten opzichte van het water?
Dat is de vraag die centraal staat in deze laatste
paragraaf. In het nu volgende komt allereerst de
invloed van kennis aan bod, gevolgd door de
invloed van houding en gedrag. Tot slot kijken
we naar de samenhang tussen kennis en houding
onderling.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Kennis
De bewoners van Goeree-Overflakkee die aangeven
zich veel voor te kunnen stellen bij ‘het
watersysteem’ blijken wat betreft hun oordeel
over de diverse aspecten van de verschijningsvorm
van de watergangen in hun omgeving niet
betekenisvol af te wijken van de rest van de
bewoners van het eiland.
Kennis van het watersysteem blijkt wel van enige
invloed op het belang dat bewoners hechten
aan diverse waarden van de watergangen. Bewoners
die aangeven zich veel voor te kunnen
stellen bij ‘het watersysteem’ hechten wat minder
waarde dan gemiddeld aan het gebruik van
het water door recreanten en het gebruik voor
transport.
Houding en gedrag
De mate waarin bewoners de aanwezigheid van
water in hun omgeving van belang vinden blijkt
nauwelijks van invloed op het oordeel over de
diverse aspecten van de verschijningsvorm van
de watergangen. Bewoners die het water ‘onmisbaar’
vinden zijn wel vaker dan gemiddeld
van mening dat het water in hun omgeving (erg)
levendig is.
Het belang dat men hecht aan water in het algemeen
blijkt enigszins van invloed op het belang
van diverse waarden van het water. Bewoners
die het water in hun omgeving als ‘minder
belangrijk’ bestempelen, hechten minder belang
aan de natuur- en landschappelijke waarde van
het water dan de rest van de bewoners. Bewoners
die het water in hun directe omgeving
‘minder belangrijk’ of zelfs ‘niet nodig’ vinden,
hechten bovendien relatief weinig aan de cultuurhistorische
waarde van het water.
De mate waarin bewoners zich medeverantwoordelijk
voelen voor de kwaliteit van het open
water in hun omgeving en de mate waarin zij
zichzelf als natuurliefhebber typeren blijken
nauwelijks van invloed op het oordeel over de
diverse aspecten van de verschijningsvorm van
de watergangen. Wel zien we enige verschillen
wat betreft de mate waarin bewoners zich betrokken
voelen bij het onderwerp water. Bewoners
die zich sterk betrokken voelen zijn positiever
over de verschijningsvorm van de watergan-
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
gen dan bewoners die zich niet echt betrokken
voelen. Betrokken bewoners zijn wat vaker van
mening dat het water in hun directe omgeving
goed ruikt en levendig is, terwijl bewoners die
zich niet echt betrokken voelen relatief vaak van
mening zijn dat het water vervuild is en slecht
onderhouden wordt.
Bewoners die zich heel sterk medeverantwoordelijk
voelen voor de kwaliteit van het water in
hun omgeving hechten relatief sterk aan de cultuurhistorische
waarde van het water. Bewoners
die zichzelf ‘niet echt’ als natuurliefhebber typeren
hechten daarentegen juist weinig belang aan
de cultuurhistorische waarde van het water in
hun omgeving. Niet-natuurliefhebbers hechten
bovendien relatief weinig aan de natuur- en
landschappelijke waarde van het water. Weinig
belang aan landschappelijke waarde zien we ook
onder bewoners die zich ‘niet echt’ bij het onderwerp
water betrokken voelen.
Bij dit alles past een nuancering. De bevindingen
in deze paragraaf zijn mede afhankelijk van het
aantal waarnemingen in de enquête. Dat op veel
punten geen statistisch significante verbanden
zijn gevonden betekent strikt genomen niet dat
die verbanden er ook helemaal niet zijn. Wel
betekent het dat op die punten in elk geval geen
sprake is van sterke samenhang tussen de diverse
variabelen c.q. van grote verschillen in
beleving tussen groepen met verschillende kennisniveaus
en uiteenlopende houdingen.
Kennis en houding
Hoewel een duidelijke samenhang tussen enerzijds
kennis en houding en anderzijds de wijze
van beleving van het water in dit onderzoek niet
aangetoond kan worden, geldt dit wel voor de
relatie tussen kennis en houding onderling. Bewoners
die zich veel voor kunnen stellen bij de
betekenis van ‘het watersysteem’ voelen zich
duidelijk sterker medeverantwoordelijk voor de
kwaliteit van het water in hun omgeving dan de
rest van de bewoners. Bewoners die zich weinig
bij de betekenis van deze term voor kunnen stellen
voelen zich daarentegen duidelijk minder dan
gemiddeld medeverantwoordelijk. Bovendien
blijken bewoners met een hoog kennisniveau
zich ook veel sterker bij het onderwerp ‘water’
betrokken te voelen.
29

30
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

6 Conclusies en aanbevelingen
6.1 Conclusies
Algemeen
De bewoners van Goeree-Overflakkee staan
over het algemeen positief tegenover het water
in hun omgeving. Zij gebruiken het water voor
verschillende doeleinden en hechten over het
algemeen veel waarde(n) aan het water. Het
merendeel is positief over de verschijningsvorm
van de watergangen in hun omgeving. Veel bewoners
voelen zich ook medeverantwoordelijk
voor de kwaliteit van het water in hun omgeving
en voelen zich betrokken bij het onderwerp. Dit
uitte zich ook in de grote bereidheid om aan dit
onderzoek mee te werken. Men vindt het een
belangrijk onderwerp.
Buitengebied versus woonkernen
Bewoners van het buitengebied beschikken aanzienlijk
vaker over open water op loopafstand
van de woning dan bewoners in de woonkernen.
Onder bewoners van het buitengebied komt het
verder relatief weinig voor dat zij geen enkele
associatie hebben bij het open water in hun omgeving.
De bewoners van het buitengebied zijn duidelijk
positiever over de verschijningsvorm van de
watergangen in de eigen omgeving dan bewoners
van de kernen. Zij hechten ook meer waarde
aan het open water, zowel in de directe omgeving
als op wat grotere afstand. Een aantal
specifieke waarden vinden de bewoners van het
buitengebied echter minder belangrijk. Aan de
gebruikswaarde voor de recreant en voor transport
hechten zij minder dan de bewoners van de
woonkernen.
Vanuit het oogpunt van waterkwaliteitsbeheer is
het lage waterpeil een probleem en zou een hoger
peil gewenst zijn. Het is echter bekend dat
verhoging van het waterpeil onder agrariërs weinig
tot geen draagvlak heeft. Het is daarom
opvallend dat toch nog zo'n 15% van de
agrariërs in het buitengebied het waterpeil als te
laag ervaart.
De bewoners van het buitengebied kunnen zich
meer voorstellen bij de betekenis van ‘het watersysteem’
dan bewoners van de kernen. Zij
weten naast de zichtbare watergangen ook meer
onderdelen van het watersysteem te noemen.
Ook voelen bewoners van het buitengebied zich
aanzienlijk vaker medeverantwoordelijk voor de
kwaliteit van het water in de omgeving dan de
bewoners van de kernen. Daarnaast typeren zij
zichzelf vaker (een beetje) als natuurliefhebber
en voelen zij zich -vooral beroepsmatig- sterker
betrokken bij het onderwerp water.
Woonkernen
Binnen de woonkernen valt vooral Goedereede
op. De bewoners van Goedereede hebben relatief
weinig open water in hun directe woonomgeving.
De bewoners die wel open water in hun
directe omgeving hebben, hebben hier relatief
vaak geen enkele associatie bij. Ook hechten zij
relatief weinig waarde aan water, zowel in hun
directe omgeving als op wat grotere afstand. Zij
hebben ook minder wensen ten aanzien van het
water dan de bewoners van de andere woonkernen.
Bij de betekenis van ‘het watersysteem’ kunnen
de bewoners van Goedereede zich aanzienlijk
minder voorstellen dan de bewoners van de andere
woonkernen. Verder voelen zij zich minder
medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het
water, typeren zij zichzelf relatief weinig als natuurliefhebber
en voelen zij zich minder betrokken
bij het onderwerp water dan gemiddeld.
6.2 Aanbevelingen
Op basis van de bevindingen uit dit onderzoek
formuleren we onderstaande aanbevelingen.
Ook de bewoners van Goeree-Overflakkee
spreekt het hebben van een ‘stukje natuur dicht
bij huis’ het meest aan het water in hun omgeving.
Bewoners vinden natuurlijke of in elk geval
natuurlijk uitziende watergangen belangrijk.
Tegelijkertijd zijn niet alle bewoners over dit
aspect even positief. Het verdient aanbeveling
om bij het beheer en onderhoud van bestaande
en de eventuele aanleg van nieuwe watergangen
met deze bewonerswensen rekening te
houden. Hierbij zou echter tevens in aanmerking
dienen te worden genomen dat bewoners
van Goeree-Overflakkee de cultuurhistorische
waarde van het water en de gebruikswaarde
voor de recreant relatief belangrijk vinden.
Ook uit dit onderzoek blijkt dat er een duidelijke
relatie bestaat tussen het kennisniveau van bewoners
en hun houding ten opzichte van het
water. Op grond hiervan verdient het aanbeveling
om bewoners meer te informeren over het
water(beheer) en het watersysteem. De medeverantwoordelijkheid
en betrokkenheid van bewonerskan
hierdoor in de toekomst verder worden
vergroot. Ook het zichtbaar maken van en
informeren over onderhoud aan de watergangen
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 31

kan hieraan een bijdrage leveren. Daarnaast kan,
indien het beeld onder bewoners niet overeenstemt
met de objectieve werkelijkheid, getracht
worden dit beeld door gerichte informatie bij te
stellen. Dit lijkt in elk geval van toepassing op de
door bewoners uitgesproken geringe behoefte
aan meer open water op het eiland. Hoewel dit
deels zal voortkomen uit de vraagstelling (gevraagd
is: "heeft u behoefte aan meer open water
op het eiland?"), spreekt hieruit toch ook dat
32
nog weinig bewoners kennelijk zijn doordrongen
van de noodzaak van extra waterberging.
De wensen van de bewoners ten aanzien van
het water in hun omgeving zouden ten slotte
verder uitgediept kunnen worden in bewonerspanels.
Een aantal benaderde bewoners heeft
te kennen gegeven wel deel te willen nemen aan
een dergelijk panel.
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Bijlagen
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 33

34 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Vragenlijst belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
Inwoners kernen
sep 2006
Sociaal Geografisch Bureau resp.nr.
1
Introductie:
Goedenavond, u spreekt met ………………………..
Ik bel u namens Waterschap Hollandse Delta. Het Waterschap maakt zich samen met andere organisaties
sterk voor goed water in singels en sloten op Goeree-Overflakkee en voor de natuur op en de inrichting
van het eiland. De samenwerkende partijen willen hun plannen zoveel mogelijk laten aansluiten bij de mening
en de wensen van de bewoners in het gebied. Zou ik u of iemand anders van uw huishouden daarover
enkele vragen mogen stellen? Het liefst de volwassene die het eerst jarig is. Het duurt niet langer dan
tien minuten.
Indien weigering: reden vragen en invullen wil gewoon niet meedoen / geen tijd
heeft niks met water
reden onduidelijk / geen reden opgegeven
1. Het onderzoek gaat over al het water direct bij u in de buurt, maar ook verder weg op of rond het eiland.
Direct bij u in de buurt kunnen dat sloten zijn, singels en grachten en dergelijke. Hebt u dat soort
open water direct bij u in de buurt, dat wil zeggen op loopafstand?
ja ---> ga door naar vraag 4 nee ---> stel vraag 2 en 3 en dan door naar 11
2. Heeft u wél behoefte aan dat soort water direct bij u in de buurt?
ja nee ---> ga door naar vraag 11
3. Aan wat voor soort water voor welk gebruik hebt u dan behoefte?
soort water: gebruik:
---> ga door naar vraag 11
4. Wat komt het eerste in u op als u aan het water bij u direct in de buurt denkt?
1 e associatie
5. Wat vindt u van de waterstand, de hoogte van het water, bij u in de buurt?
goed te hoog te laag
6a. Ik wil u nu vragen op een schaal van 1 tot 5 aan te geven wat u van een aantal aspecten van de verschijningsvorm
van het water direct bij u in de buurt vindt. Om te beginnen de vraag hoe schoon u
het water vindt. Erg schoon is een 5, een beetje schoon = 4, niet schoon, maar ook niet vies = 3,
een beetje vies = 2, erg vies = 1.
5 4 3 2 1
erg schoon (=5) -- erg vies (=1)
hetzelfde voor:
6b. Hoe vindt u het water ruiken? Vindt u het ….. 5 4 3 2 1
erg goed ruiken (=5) --- erg stinken (=1)
6c. Hoe levendig vindt u het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg levendig (=5) --- erg saai (=1)
6d. Hoe natuurlijk vindt u het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg natuurlijk (=5) --- erg onnatuurlijk (=1)
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
35

6e. Vindt u het water vervuild? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg weinig vervuild (=5) --- erg vervuild (=1)
6f. (Indien vervuild (=1 of 2)): Waar merkt u aan dat het vervuild is? (niet oplezen)
het ziet er gewoon vuil uit de kleur van het water
de stank van het water het zwerfvuil in het water
de bovenmatige plantengroei iets anders, namelijk:
6g. Heeft u last van het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg rustig, zonder overlast (=5) --- erg overlast gevend (=1)
6h. (Indien overlast (=1 of 2)): Waar ervaart u overlast van? (niet oplezen)
van zwerfvuil in/om het water van te hoog water
van ongedierte van vissers
van bovenmatige plantengroei van spelende kinderen
van te laag water iets anders, namelijk:
6i. Hoe goed onderhouden vindt u de watergangen? Vindt u ze…? 5 4 3 2 1
erg goed onderhouden (=5) --- erg slecht onderhouden (=1)
6j. (Indien slecht onderhouden): Waar uit dat zich in? (niet oplezen)
zwerfvuil in/om het water bovenmatige plantengroei in het water
ongedierte bovenmatige plantengroei op de oevers
strakgemaaide slootkanten iets anders, namelijk:
7. Als u naar het water bij u direct in de buurt kijkt, wat spreekt u dan het meeste aan? Ik lees eerst een
aantal mogelijkheden op. U mag er twee uitkiezen. (achter elkaar oplezen, eventueel herhalen)
het mooie uitzicht dat u er op heeft de dieren in en om het water
de loop van het water het landelijke gezicht
de begroeiing, planten en bloemen een stukje natuur dicht bij huis
8. Wat vindt u belangrijker aan het water direct bij u in de buurt? Is dat dat het ......... (oplezen)
er keurig netjes verzorgd uitziet er zo natuurlijk mogelijk uitziet
9. Gebruikt u, uw eventuele partner of uw eventuele thuiswonende kinderen het water bij u direct in de
buurt voor ….? (oplezen)
varen schaatsen in de winter zwemmen
vissen wandelen kijken
10. Heeft u wensen met betrekking tot het water direct bij u in de buurt?
nee ja, namelijk:
11. Naast water in de woonkernen is er veel meer open water. Wat komt het eerste bij u op als u aan
water op en rond het eiland buiten de woonkernen denkt?
1 e associatie
12. Zoekt u, uw eventuele partner en/of uw eventuele thuiswonende kind of kinderen water op en rond
het eiland buiten de woonkernen wel eens op?
ja neen ---> ga door naar vraag 15
13. Met welk doel? (niet oplezen)
watersport schaatsen in de winter zwemmen strand
varen vissen wandelen fietsen kijken
36 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

14. Waar gaat u dan naar toe?
15. De volgende vragen gaan alleen over water op het eiland. Dus niet over de grote wateren rond het
eiland. Kunt u naast de recreatieve functie zoals zwemmen, roeien of kanoën nog andere functies of
waarden van het water op het eiland noemen? (niet oplezen)
natuurwaarde gebruiksfunctie voor de boer
cultuur-historische waarde gebruiksfunctie voor transport
landschappelijke waarde iets anders, namelijk:
16. Aan de watergangen worden verschillende waarden toegeschreven. Welke waarden van het water
vindt u belangrijk en welke minder belangrijk? Vindt u de landschappelijke waarde:
(oplezen) erg belangrijk (=5), belangrijk (=4), niet zo belangrijk (=3), onbelangrijk (=2) of erg onbelangrijk
(=1)? En ……………? (volgende waarden oplezen)
de landschappelijke waarde
de natuurwaarde
de cultuur historische waarde
de gebruikswaarde voor de recreant
de gebruikswaarde voor de boer
de gebruikswaarde voor transport
het andere wat is genoemd bij vraag 15
(antwoord V15 'anders' oplezen)
5 4 3 2 1
17. Heeft u wensen met betrekking tot het water op het eiland buiten de woonkernen?
neen
ja, namelijk:
18a. Vindt u water direct bij u in de buurt …..?
onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
18b. En water op wat grotere afstand op het eiland, buiten de woonkernen?
onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
18c. Heeft u behoefte aan méér open water op het eiland?
ja neen weet niet
19a. Voelt u zich medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water in uw omgeving? Is dat ……?
(oplezen)
heel sterk een beetje niet echt ---> ga verder met vraag 20
19b. Kunt u iets noemen waardoor dat in uw geval tot uiting komt?
20. Zou u uzelf als natuurliefhebber willen typeren? Is dat …..? (oplezen)
sterk een beetje niet echt
21a. In verband met de samenhang tussen allerlei zaken die met het water te maken hebben spreken
waterbeheerders wel over "het watersysteem". Hoeveel kunt u zich daarbij voorstellen wat dat inhoudt?
Is dat ……. (oplezen)
veel niet zo veel bijna niets
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 37

21b. Kunt u naast de zichtbare watergangen een of meer andere onderdelen van het watersysteem
noemen? (niet oplezen)
het grondwater de riolering oevers
gemalen afvalwaterzuivering de waterbodem
iets anders, namelijk:
22. Voor een goed beeld is het nodig om u nog een paar vragen over uzelf te stellen. Op de eerste plaats
zou ik willen weten wat uw huishoudensituatie is.
alleen, geen thuiswonende kind(eren) samen, geen thuiswonende kinderen
alleen, met thuiswonende kind(eren) samen, met thuiswonende kinderen
23. Ook wil ik graag weten tot welke leeftijdsgroep u behoort. Is dat ..….? (oplezen)
jonger dan 30 30 tot 54 55 jaar of ouder
24. Ten slotte: Hoe sterk voelt u zich betrokken bij dit onderwerp? Is dat …? (oplezen)
sterk --->stel vraag 25 en 26 en vergeet niet 27 en 28 in te vullen
een beetje --->einde, vergeet niet 27 en 28 in te vullen
niet echt ----> einde , vergeet niet 27 en 28 in te vullen
25. In welke hoedanigheid voelt u zich betrokken bij dit onderwerp? Is dat …………
beroepsmatig wegens afhankelijkheid van het water gewoon uit belangstelling
26. Zou u willen deelnemen aan een bewonerspanel over dit onderwerp met andere inwoners, de waterbeheerders
en de andere deelnemende partijen dat over enige tijd georganiseerd wordt?
neen
ja ---> mag ik dan uw naam en adres noteren? U hoort dan binnenkort meer. Deelnemers
aan het bewonerspanel kunnen de uitslag van het onderzoek ontvangen
HARTELIJK DANK VOOR UW MEDEWERKING!
noteren: 27. geslacht man vrouw 28. postcode
38 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Vragenlijst belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
Inwoners buitengebied
sep 2006
Sociaal Geografisch Bureau resp.nr.
2
Introductie:
Goedenavond, u spreekt met ………………………..
Ik bel u namens Waterschap Hollandse Delta. Het Waterschap maakt zich samen met andere organisaties
sterk voor goed water in singels en sloten op Goeree-Overflakkee en voor de natuur op en de inrichting
van het eiland. De samenwerkende partijen willen hun plannen zoveel mogelijk laten aansluiten bij de mening
en de wensen van de bewoners in het gebied. Zou ik u of iemand anders van uw huishouden daarover
enkele vragen mogen stellen? Het liefst de volwassene die het eerst jarig is. Het duurt niet langer dan
tien minuten.
Indien weigering: reden vragen en invullen: wil gewoon niet meedoen / geen tijd
heeft niks met water
reden onduidelijk / geen reden opgegeven
1. Het onderzoek gaat over al het water op of rond het eiland. Bij u in de omgeving kunnen dat sloten zijn
en hoofdwatergangen en dergelijke. Hebt u dat soort open water direct bij u in de buurt, dat wil zeggen
op loopafstand?
ja nee
2. Heeft u belangen bij watergangen bij u in de omgeving, bijvoorbeeld vanwege eigendommen of pacht
van grond langs een watergang, of beroepsmatig? (meerdere antwoorden mogelijk)
eigendommen langs watergang beroepsmatig
pacht grond langs watergang nee
3. Heeft u een agrarisch bedrijf hier op het eiland?
ja nee
4. Wat komt het eerste in u op als u aan het water bij u in de omgeving denkt?
1 e associatie
5. Wat vindt u van de waterstand, de hoogte van het water, bij u in de omgeving?
goed te hoog te laag
6a. Ik wil u nu vragen op een schaal van 1 tot 5 aan te geven wat u van een aantal aspecten van de verschijningsvorm
van het water bij u in de omgeving vindt. Om te beginnen de vraag hoe schoon u het
water vindt. Erg schoon is een 5, een beetje schoon = 4, niet schoon, maar ook niet vies = 3, een
beetje vies = 2, erg vies = 1.
5 4 3 2 1
erg schoon (=5) -- erg vies (=1)
hetzelfde voor:
6b. Hoe vindt u het water ruiken? Vindt u het ….. 5 4 3 2 1
erg goed ruiken (=5) --- erg stinken (=1)
6c. Hoe levendig vindt u het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg levendig (=5) --- erg saai (=1)
6d. Hoe natuurlijk vindt u het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg natuurlijk (=5) --- erg onnatuurlijk (=1)
6e. Vindt u het water vervuild? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg weinig vervuild (=5) --- erg vervuild (=1)
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 39

6f. (Indien vervuild (=1 of 2)): Waar merkt u aan dat het vervuild is? (niet oplezen)
het ziet er gewoon vuil uit de kleur van het water
de stank van het water het zwerfvuil in het water
de bovenmatige plantengroei iets anders, namelijk:
6g. Heeft u last van het water? Vindt u het …. 5 4 3 2 1
erg rustig, zonder overlast (=5) --- erg overlast gevend (=1)
6h. (Indien overlast (=1 of 2)): Waar ervaart u overlast van? (niet oplezen)
van zwerfvuil in/om het water van te hoog water
van ongedierte van vissers
van bovenmatige plantengroei van spelende kinderen
van te laag water iets anders, namelijk:
6i. Hoe goed onderhouden vindt u de watergangen? Vindt u ze…?
5 4 3 2 1
erg goed onderhouden (=5) --- erg slecht onderhouden (=1)
6j. (Indien slecht onderhouden): Waar uit dat zich in? (niet oplezen)
zwerfvuil in/om het water bovenmatige plantengroei in het water
ongedierte bovenmatige plantengroei op de oevers
strakgemaaide slootkanten iets anders, namelijk:
7. Als u naar het water bij u in de omgeving kijkt, wat spreekt u dan het meeste aan? Ik lees eerst een
aantal mogelijkheden op. U mag er twee uitkiezen. (achter elkaar oplezen, eventueel herhalen)
het mooie uitzicht dat u er op heeft de dieren in en om het water
de loop van het water het landelijke gezicht
de begroeiing, planten en bloemen een stukje natuur dicht bij huis
8. Wat vindt u belangrijker aan het water bij u in de omgeving? Is dat dat het ......... (oplezen)
er keurig netjes verzorgd uitziet er zo natuurlijk mogelijk uitziet
9. Gebruikt u, uw eventuele partner of uw eventuele thuiswonende kinderen het water bij u in de omgeving
voor ….? (oplezen)
watersport schaatsen in de winter zwemmen strand
varen vissen wandelen fietsen kijken
10. Heeft u wensen met betrekking tot het water direct bij u in de omgeving?
nee ja, namelijk:
11. Naast water bij u in de omgeving is er veel meer open water. Wat komt het eerste bij u op als u
aan water op en rond het eiland op wat grotere afstand van uw woning denkt?
1 e associatie
12. Zoekt u, uw eventuele partner en/of uw eventuele thuiswonende kind of kinderen water op en
rond het eiland op wat grotere afstand van uw woning wel eens op?
ja neen ---> ga door naar vraag 15
13. Met welk doel? (niet oplezen)
watersport schaatsen in de winter zwemmen strand
varen vissen wandelen fietsen kijken
40 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

14. Waar gaat u dan naar toe?
15. De volgende vragen gaan alleen nog over het water op het eiland. Dus niet over de grote wateren
rond het eiland. Kunt u naast de recreatieve functie zoals zwemmen, roeien of kanoën nog andere
functies of waarden van het water op het eiland noemen? (niet oplezen)
natuurwaarde gebruiksfunctie voor de boer
cultuur-historische waarde gebruiksfunctie voor transport
landschappelijke waarde iets anders, namelijk:
16. Aan de watergangen worden verschillende waarden toegeschreven. Welke waarden van het water
vindt u belangrijk en welke minder belangrijk? Vindt u de landschappelijke waarde:
(oplezen) erg belangrijk (=5), belangrijk (=4), niet zo belangrijk (=3), onbelangrijk (=2) of erg onbelangrijk
(=1)? En ……………? (volgende waarden oplezen)
de landschappelijke waarde
de natuurwaarde
de cultuur historische waarde
de gebruikswaarde voor de recreant
de gebruikswaarde voor de boer
de gebruikswaarde voor transport
het andere wat is genoemd bij vraag 15
(antwoord V15 'anders' oplezen)
5 4 3 2 1
17. Heeft u wensen met betrekking tot het water op het eiland op grotere afstand van uw woning?
neen
ja, namelijk:
18a. Vindt u water bij u in de omgeving …..?
onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
18b. En water op wat grotere afstand op het eiland?
onmisbaar belangrijk minder belangrijk niet nodig
18c. Heeft u behoefte aan méér open water op het eiland?
ja neen weet niet
19a. Voelt u zich medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water in uw omgeving?
Is dat ……? (oplezen)
heel sterk een beetje niet echt ---> ga verder met vraag 20
19b. Kunt u iets noemen waardoor dat in uw geval tot uiting komt?
20. Zou u uzelf als natuurliefhebber willen typeren? Is dat …..? (oplezen)
sterk een beetje niet echt
21a. In verband met de samenhang tussen allerlei zaken die met het water te maken hebben spreken
waterbeheerders wel over "het watersysteem". Hoeveel kunt u zich daarbij voorstellen wat dat inhoudt?
Is dat ……. (oplezen)
veel niet zo veel bijna niets
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee 41

21b. Kunt u naast de zichtbare watergangen een of meer andere onderdelen van het watersysteem
noemen? (niet oplezen)
het grondwater de riolering oevers
gemalen afvalwaterzuivering de waterbodem
iets anders, namelijk:
22. Voor een goed beeld is het nodig om u nog een paar vragen over uzelf te stellen. Op de eerste plaats
zou ik willen weten wat uw huishoudensituatie is.
alleen, geen thuiswonende kind(eren) samen, geen thuiswonende kinderen
alleen, met thuiswonende kind(eren) samen, met thuiswonende kinderen
23. Ook wil ik graag weten tot welke leeftijdsgroep u behoort. Is dat ..….? (oplezen)
jonger dan 30 30 tot 54 55 jaar of ouder
24. Ten slotte: Hoe sterk voelt u zich betrokken bij dit onderwerp? Is dat …? (oplezen)
sterk --->stel vraag 25 en 26 en vergeet niet 27 en 28 in te vullen
een beetje --->einde, vergeet niet 27 en 28 in te vullen
niet echt ----> einde , vergeet niet 27 en 28 in te vullen
25. In welke hoedanigheid voelt u zich betrokken bij dit onderwerp? Is dat …………
beroepsmatig wegens afhankelijkheid van het water gewoon uit belangstelling
26. Zou u willen deelnemen aan een bewonerspanel over dit onderwerp met andere inwoners, de waterbeheerders
en de andere deelnemende partijen dat over enige tijd georganiseerd wordt?
neen
ja ---> mag ik dan uw naam en adres noteren? U hoort dan binnenkort meer. Deelnemers aan
het bewonerspanel kunnen de uitslag van het onderzoek ontvangen.
HARTELIJK DANK VOOR UW MEDEWERKING!
noteren: 27. geslacht man vrouw 28. postcode
42 Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee

Publicaties van het Sociaal Geografisch Bureau
Economie en bedrijvigheid
Horecabezoek en beoordeling van de Dordtse horeca
door de Dordtse bevolking anno 2004 2004
Evaluatie vrijdagmiddagmarkt 2005
Koopgedrag, koopstromen en het functioneren van het
aanbod in de sector dagelijkse artikelen 2005
Monitor Binnenstad Dordrecht 2004 2005
Passantenenquête Kernwinkelgebied 2004 2005
Arbeidsmarkt en werkgelegenheid
Monitor werk 2002 2003
Monitor vraagzijde arbeidsmarkt havengebonden
cluster Rijnmond 2004
Sociale zaken, onderwijs en welzijn
ROC’s Albeda College en Da Vinci College in
de Hoeksche Waard 2003
Behoefte-onderzoek Dubbeldam 2004
Behoefte onderzoek kinderopvang Dordrecht 2004
Evaluatie project dynamisch wonen 2004
Jongeren Dordrecht 2003 2004
Monitor Sociaal Programma Oud-Krispijn Zuid-3 2004
Onze buurt aan zet, tussenevaluatie 2004
Vrijwilligerswerk in Dordrecht 2003 2004
Gewenst voorzieningenniveau Leerdam-West en
Jongeren en huiswerk 2005
Kiezen voor beroepsonderwijs 2005
Monitor Lokaal Onderwijs Dordrecht 2004/2005 2005
Opinie buurtwerk 2005
Tussenstand Route 23 2005
West-west 2005
Wijkpanel Staart Veilig 2005
0-Meting SMS-Kinderfonds 2006
Factsheet Sociale Staat van Dordrecht 2005 2006
Integratiemonitor Dordrecht 2005 2006
Ouderenmonitor 2005 2006
Wijkpanel Veilig opgroeien in de Staart 2006
Realisatie- en exploitatiemogelijkheden hostelvoorziening 2006
Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening
Verslag Geschikt Wonen 2003
Behoefte aanleunwoningen Sterrenburg 2005
Verhuisonderzoek Drechtsteden 2004 2005
Woonmonitor Dordrecht 2005 2005
Woonmonitor Drechtsteden 2005 2005
Enquête onderzoek Woonkeus en woonruimteverdelingssysteem
2006
Verkeer en milieu
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Ridderkerk
2003
Parkeerregulering Groenedijk/Oranjelaan 2003
Ruimte voor de rivier 2003
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater
Krimpenerwaard 2004
Evaluatie hondenbeleid 2004
Gebruik toegangssysteem ondergrondse containers 2004
Milieumonitor Dordrecht 2003 2004
Evaluatie proef minicontainer papier 2005
Evaluatie Wijkverkeersplannen 2006
Toerisme, sport, recreatie en cultuur
Boekenmarkt Dordrecht 2002 2002
Publieksonderzoek Wantijpop/Rainbowpark 2002 2002
Publieksonderzoek Zomerkermis 2003 2003
Dordtenaren over recreatie in het buitengebied 2004
Evaluatie Dordt in Stoom 2004
Evaluatie Rhythm & Blues Festival 2004
Gebruikers en deelnemers over gemeentelijke sportvoorzieningen
2004
Meningspeiling theatervoorziening in Dordrecht 2004
Toervaarders over Dordrecht 2004
Bereik en waardering RTV Dordrecht 2005
Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee
Internationaal Poppentheater Festival 2005 2005
Cultuurbereik 2005 2005
Bereik en waardering RTV Dordrecht - herhalingsmeting 2006
Openbare orde en veiligheid
Evaluatie Stadswachten in de wijken 2005
Leefbaarheid en veiligheid in Dordrecht 2005 2005
Leefbaarheid en veiligheid in Sliedrecht 2005 2005
Leefbaarheid en veiligheid in Alblasserdam 2005
Leefbaarheid en veiligheid Zwijndrecht 2005 2006
Leefbaarheid en Veiligheid Oud-Beijerland 2006 2006
Management en kwaliteit dienstverlening
Klanttevredenheidsonderzoek WVG Zwijndrecht 2003
Basisscholen over Weizigt NMC 2004
Evaluatie Gezondheidsmanagement 2004
Klanttevredenheidsonderzoek Groenvoorziening 2003 2004
Klanttevredenheidsonderzoek Maaltijdservice 2004
Klanttevredenheidsonderzoek Onderwijs en Welzijn 2004
Klanttevredenheidsonderzoek Personenalarmering 2004
Klanttevredenheidsonderzoek Stafdiensten 2004
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Stafdiensten 2004
Bekendheid en wensen Ondernemersloket 2005
Evaluatie waarderingsgesprekken 2005
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Aquapulca 2005
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Gemeente
Gorinchem 2005
Klanttevredenheidsonderzoek DrechtHopper 2006
Relatie casemanagers en reïntegratiebedrijven: aanzet
tot een monitor 2006
Klanttevredenheidsonderzoek Monumenten 2006
Klanttevredenheidsonderzoek Parkeren 2006 2006
Prognose plechtigheden op de Essenhof in Dordrecht
2005-2020 2006
Lokaal bestuur
Bezoekersonderzoek Dag van Dordt 2003
Evaluatie Dualisme 1e fase 2003
Dit is Dordt 2004
Vertrouwen in het bestuur en oordeel over raads-
communicatie 2004
Bekend maakt bemind Monitor Beeld van Dordrecht 2005
Het meetbaar maken van beleidsdoelstellingen uit
de programmabegroting 2005 gem. Papendrecht 2005
Inventarisatie WMO Drechtsteden 2005
Wijkpanel Staart Imago 2005
Staat van de stad en regio 2005 2006
Bevolking
Huishoudenprognose 1998-2010 1998
Feiten, belevingen en trends Papendrecht 2003
Integrale leerlingenprognose gemeente Dordrecht
2002-2018 2003
Bevolkingsprognose per wijk gemeente Dordrecht
2004-2020 2004
Bovenstaande lijst bevat een selectie van publicaties
van het SGB
Algemeen
Dordt op z’n droogst jaarlijks
Staat van de wijken meerjarig
Tabellenboek Bedrijvenregister Dordrecht jaarlijks
Meer cijfers en trends kunt u vinden op onze website
www.sociaalgeografischbureau.nl
Informatie/bestellen:
telefoon: (078) 639 64 65
schriftelijk: Sociaal Geografisch Bureau
Postbus 8 - 3300 AA DORDRECHT
e-mail SGB@dordrecht.nl
website www.sociaalgeografischbureau.nl
fax 078 -639 80 80
43