KOERS Augustus 2011 - Die Hervormer

12
VAN RULER SE NUWE VERZAMELD WERK (Slot)
– Dr G Bos (Nederland)
Gods koninkrijk en het Oude Testament
Theocratie
Van Ruler werkt zijn gedachten uit onder het hoofd van theocratie (Godsregering) en volkskerk. De Here God wil
zelf betrokken zijn bij zijn wereld. Daartoe openbaart Hij Zich. En omdat het heil van God zijn weg zoekt via het volk
Israël zal de gemeente van de Here Jezus Christus niet zonder het Oude Testament kunnen. Het legitimeert Jezus
als de beloofde Messias. Alle beloften zijn in Hem ja en amen. Wij worden betrokken bij deze heilsgeschiedenis en
het opent onze ogen en harten voor het doel van al Gods werken. Daardoor krijgt ons leven en het leven van onze
samenleving eeuwigheidswaarde. De Here wil te maken hebben met de vormgeving van ons bestaan. De kerk
weet dit en boodschapt het aan de overheden en aan ieder die het maar horen wil. Zo is zij kerk voor de volken –
het eigen volk eerst. Langs deze weg geeft de Here zijn onderwijzing voor vormen van leven. En de gemeente van
Christus erkent dat de vormgeving in Israël een unieke gestalte is op de weg naar het eschaton. Daarom zal zij het
Oude Testament nooit kunnen missen.
Breytenbach en Hertzog zijn echter van mening dat Gods onderwijzing in de tora niets te maken heeft met orde
en regels. Er is geen sprake van een ontwerp van leven voor de samenleving – niet voor Israël en niet voor de
gelovigen van vandaag. Het is alleen (!) een handreiking voor hen die in een relatie met God gekomen zijn om te
leven in dankbaarheid voor het aangezicht van de Here God die in genade en onverklaarbare liefde naar hen heeft
omgezien. Ik zou me kunnen voorstellen dat wanneer we alleen het Nieuwe Testament zouden hebben deze
(verkeerde!) gedachte kan opkomen. Maar de stelling van Van Ruler is nu juist dat het Oude Testament deze
beperkte zienswijze volstrekt onmogelijk maakt. En ik meen dat hij goede argumentten heeft.
Het gaat bij de tora om te beginnen om het hele volk Israël en dan blijkt pijnlijk dat herhaaldelijk de gemeente des
Heren ook toen niet hetzelfde was als de volksgemeenschap. Denk aan de toepassing van de ban. Notoire
zondaars werden uitgesloten – denk aan Achan bij voorbeeld. Anderzijds was het mogelijk om als vreemdelingen
een plaats te krijgen binnen de gemeente zonder deel te mogen uitmaken van het volk en zonder dat men
onderworpen werd aan de gehele tora.
De messiaanse Koning
Maar ook de andere volken zijn in het vizier van de Here God en dat vanaf de roeping van Abraham. Het mag
opvallen dat de profeten herhaaldelijk ook een boodschap hebben aan de vorsten en volken buiten Israël. En de
gemeente in Israël heeft het geweten. Zo kom ik terug bij psalm 2. Ik noemde deze al eerder. Het is een lied dat
voor het eerst gezongen is toen Is-raël nog eigen koningen had. En kennelijk in een tijd dat de koning te Jeruzalem
ook heerste over andere volken. Hun koningen zijn in opstand gekomen en men is in angstige onzekerheid over de
toekomst. Maar in de tempel weet men van de Here God die regeert en de door Hem gegeven koning bemoedigt.
Dat betekent slechts – volgens Breytenbach/Hertzog – dat de koning moed wordt toegezongen en indirect dat de
andere naties beter voor de Here God kunnen buigen. Het wordt niet verwacht dat zij rekening zouden houden met
Gods wet. Daarbij komt – zeggen zij – dat de theocratische gedachte die mogelijk hier aan de koning gekoppeld
wordt in andere tijden van het volk een andere vormgeving krijgt. Voor de tijd van de koningen is er sprake van een
charismatische theocratie en na de ballingschap krijgt hij een priesterlijke vorm. Daarmee menen zij te kunnen
bewijzen dat Van Ruler ten onrechte zich voor de theocratie beroept op het Oude Testament omdat hij alleen
rekening houdt met de koninklijke vorm van de Godsregering. Het is trouwens gebleken dat het Oude Testament
een veelvoud van theologieën bevat, aldus ’Bijbelwetenschappers van formaat’. Er is geen sprake van een centraal
thema. Aangezien de Bijbel een veelvoud van thema’s bevat kan geen enkele theologie zich beroepen op de Bijbel
als geheel. Het oordeel is kort en krachtig: Van Ruler zou niet slagen voor de toets van verantwoordelijke exegese
en theologiseren.
Een toegewijd volk
Nu lees ik in Exodus 19,6 dat de Here aan het volk Israël meedeelt dat zij geroepen worden om een koninkrijk
van priesters te zijn. Op deze wijze wordt hun heiligheid, hun toegewijdheid aan de Here nader ingevuld. Het volk
heeft dit volmondig toegezegd maar we weten wat daarvan terecht gekomen is. Dan roept de Here richters die
door de Geest geleid het volk voorgaan. Het is geen oplossing zoals ook het volk in haar nood erkent. Er komen
koningen maar zelfs de besten schieten te kort. Na de ballingschap zijn het hogepriesters die het koningschap van
de Here God tot uitdrukking brengen. Maar zoals Paulus verkondigt (Handelingen 13, 33) komen alle lijnen samen
in de komst en het werk van de grote priesterkoning Jezus Christus en vervult de Here God zijn beloften en
12