25 Ds. R. Akse - Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden

Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden, zondag 25 april 2010
Organist: Gerben Bergstra; voorganger: Roelof Akse
“Gemeente…, waar wil je heen gaan?”
Mededelingen en aansteken van de kaars
Bemoediging en groet
liturgie
Zingen psalm 67:1 ‘God zij ons gunstig en genadig’
Inleidende woorden over deze dienst
‘U bent zelf een brief van Christus, niet met inkt geschreven maar met de Geest van
de levende God, niet in stenen platen gegrift maar in het hart van mensen’. (2 Kor. 3:3)
Zingen uit Iona bundel 21: ‘O waar wil je heengaan’, vers 1, 2 en 3
1 O waar wil je heen gaan? 2 O waar wil je heen gaan?
En kan ik je volgen? En kan ik je volgen?
En hoe overleef je? En waarom zoek jij steeds
Hoe kom je ooit aan? een ander gehoor?
Je hebt geen bepakking, Je twist met de machten.
geen tent en geen kleding, Je eet met verachten.
geen eten, geen drinken - je loopt met de lamme.
hoe kun je bestaan? Zo ga je maar door.
3 O waar wil je heen gaan?
En kan ik je volgen?
En wat geeft je aanzien?
Wat geeft je krediet?
Geen winst uit de handel,
geen vakwerk of kunde,
geen stempel of keurmerk,
geen kunstwerk of lied.
Gebed
Bijbellezing uit Jakobus 1: 19 t.m. 27
Zingen lied 104, alle 3 verzen ‘Al wie het woord horen en doet het daarna niet…’
Een brief aan de Doopsgezinde gemeente van Leeuwarden
Uitleg en vermaning, gevolgd door orgelspel
Open ruimte, met o.a. presentatie van de uitslagen van de gemeentescans, zoals
besproken op de diverse wijkavonden.
1

Open ruimte voor een 50 jarige!
Zingen: ‘Ik voel de winden Gods vandaag’ (289 van de Doopsgezinde liederenbundel)
1 Ik voel de winden Gods vandaag; 2 De tranen, die ik heb geweend,
vandaag hijs ik het zeil. zijn door Gods wind gedroogd;
Gehavend is ’t en zwaar van schuim, ik denk niet meer aan wat voorheen
maar ’k hijs ’t en hoop op heil! vergeefs ik heb gepoogd.
Want Christus zelf, als stille gast Maar met vernieuwde levensmoed
reist in mijn scheepje mee. neem ik een vast besluit:
Op Zijn bevel durf ’k uit te gaan ik voel de winden Gods vandaag
op wilde, hoge zee! en zeil de haven uit!
3 O, laat mij nooit vergeten, Heer,
hoe Gij Uw liefde toont.
Doe mij bedenken, hoe Gij wreed
met doornen werd gekroond.
En, wijze Loods, als ik het waag
en weer mijn zeilen hijs,
nu ’k voel de winden Gods vandaag…
leid Gij mij op mijn reis!
Gebeden; voorbeden en stilte..
Onze vader, die in de hemelen zijt;
uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren.
En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid amen”.
Collecte voor ‘Menistehelp’ (kiezels in de kerk)
Slotlied uit Iona bundel 21: ‘O waar wil je heengaan’, vers 4 en 5
4 O waar wil je heen gaan? 5 Ik ga waar ik gaan kan
En kan ik je volgen? en zoek reisgenoten.
En wat is de missie Maar stel me geen vragen
waar jij je voor geeft? naar heg of naar steg,
En wat inspireert je? naar leeftocht of reisdoel
Wat drijft je, wat sterkt je? of wie ons wil volgen.
En wat is de droom toch Maar voeg je toch bij me:
die jouw liefde heeft? Ik leer je mijn weg.
Wegzending en zegen
Tenslotte allen zingend: ..Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei
Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2 x) …Amen
2

Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden, zondag 25 april 2010
“Gemeente…, waar wil je heen gaan?”
‘U bent zelf een brief van Christus, niet met inkt geschreven maar met de Geest van
de levende God, niet in stenen platen gegrift maar in het hart van mensen’. (2 Kor. 3:3)
Een brief aan de Doopsgezinde gemeente van Leeuwarden
Geliefde zusters en broeders,
Een hartelijke groet vanuit het buitengebied van Friesland,
genade zij u en vrede van God.
Niet tracht ik in deze brief om volledig te zijn.
Wanneer ik de uitslag lees en interpreteer over ‘leven als een echte gemeenschap’
en ‘ruimte scheppen voor iedereen’ hebben jullie het zeker goed getroffen met
elkaar!
Staat daarom er een hek voor het Menno Simons plein?
In uw 12 wijkavonden is gesproken over een ‘gezonde gemeente’.
Uw Doopsgezinde gemeente in het centrum van de stad is al eeuwen oud, zij is al
jaren volwassen en wijs geworden. Soms heeft zij steun nodig van een wandelstok of
rollator.
Hoe zichtbaar en bekend is uw gemeente en haar werkzaamheden in de stad?
Zijn uw leden, vrienden en belangstellenden een leesbare brief van Christus?
Of is hun handschrift gepriegel, of staat er simpelweg op papier een uitroepteken?
Uw welkom is hartelijk en nadrukkelijk, doch knuffel niet teveel. Durf tevens - een
tegenover- te zijn, met kennis en inzicht van uw historische praktijken, zoals:
“Doopsgezinde soberheid, vredesactivisme en een ‘stille’ inzet bij diaconale noden”,
dit zijn sterke wortels, die voedsel putten uit de bron van de bijbel. Mensen die deze
wortels kennen in de gemeente nodig ik van harte uit om zich te laten horen. Voor
mensen die minder bekend zijn met de Doopsgezinde traditie is dat een waardevol
geluid.
Wijn- en broodnodige dialoog over een balans tussen vernieuwen en behouden kan
zo plaatsvinden op een gelijkwaardig niveau. Het eigentijdse Doopsgezinde geluid is
een klank, een symfonie, die u met elkaar samenstelt!
U heeft moeite met de zoektocht naar God’s wil. U bent niet een evangelische kerk of
een Pinkstergemeente. Ik begrijp uw ‘wrotten’ in de leemlaag die ‘God’s wil’ heet.
Mijn leven lang stel ik meer vragen dan dat ik antwoorden ontdek.
Wat is God’s wil in de huidige gang van zaken van uw gemeente?
Antwoorden zijn niet te vinden bij www.hemel.com! Voor een deel laat God zich
kennen in de bijbel; ik adviseer u om diverse bijbelvertalingen te vergelijken; en om
uw bevindingen en standpunten te toetsen in gesprekken met vrienden en
vreemdelingen. Daarnaast is het wijs om in gebed uw dankzegging en vragen op uw
eigen manier te formuleren.
Ik weet, bidden is tijdrovend. Onderweg in de trein, of op de fiets is een prevelend
woord voldoende.
Iets wat moeite kost hoeft u niet uit te stellen.
3

Er gebeurt veel in uw gemeente. Wanneer ik de lijst van activiteiten doorneem is er
een grote verscheidenheid van ringen, groepen en commissies. Heeft ieder lid zijn of
haar eigen droom gerealiseerd?
De vraag mag door u gesteld worden: ‘doen we niet teveel’?
In een open gemeenschap moet je waken voor teveel eilanden. Eilandjessubculturen
kun je voorkomen door voetponten en bruggen, door nieuwsgierigheid voor
elkanders activiteiten aan te moedigen en om te zoeken naar gezamenlijke
presentaties.
Uit uw scan blijkt dat de basistaken goed op orde zijn, dat is mooi; dat is een stevig
fundament, naast de fundamenttekst (‘laat ieder erop letten hoe hij bouwt, want
niemand kan een ander fundament leggen dan er al ligt: Jezus Christus zelf’ 1 Kor. 3: 11)
Wanneer u besluit om prioriteiten te stellen, wil ik u adviseren vooral uw blik naar
buiten te richten. De wereld om u heen hoeft behoefte aan oprechte
medemenselijkheid, uw getuigenissen in woorden en daden kunnen het verschil
maken tussen kommer en geluk. U kunt een open gemeente zijn op alle dagen van
de week. Het is een sterk punt dat u ruimte schept voor iedereen.
Wanneer u na de dienst met elkaar koffie drinkt is het prettig om met bekenden te
spreken, hou oog voor nieuwelingen in uw midden. En wanneer u goed oplet dan is
soms diegene die al jaren op die zelfde plek zit, die ‘vertrouwde nieuweling’!
U hebt de godsdienstige vrijheid om een eigen weg te gaan, u wilt een Christelijke
geloofsgemeenschap zijn, ontstaan in de 16 e eeuw, door de beweging van de
wederdopers. Die mensen van de radicale reformatie mochten er van de overheid en
andere kerken niet zijn. Zij werden verdrukt en vervolgd!
Uw huidige tijd is geheel anders…, gelukkig wel!
Ik adviseer u, op bescheiden wijze, om verschil te maken in de smaak van de
samenleving om u heen. In navolging van Christus bent u het zout, bent u het licht,
bent u de wegwijzer naar de bron van leven, die wij Eeuwige noemen!
Heus, u mag het getroffen hebben met elkaar! Doch, de scharnieren van het hek zijn
niet verroest. In symbolische zin mag het piepende geluid van de opengaande
beweging iedere nieuwe dag gehoord worden.
U allen wens ik toe dat het schijnsel van God’s gelaat u verlicht, dat u vreugde
beleeft aan uw taken in de gemeente en daarbuiten. En dat u zegen ontvangt om
voor anderen tot zegen te kunnen zijn!
Een leerling van ‘voorbij Egypte’.
4

Uitleg en vermaning
Zusters en broeders, gemeente met een levende Heer,
‘Gemeente, waar wil je heengaan’? Het is een toekomst-gerichte vraag over
ontwikkeling en keuzes maken. Niet blanco hoeven we deze oriënterende vragen te
beantwoorden, we hebben een schat aan kennis, aan kunde en vaardigheden in dit
huis van woord en gebed. Een ieders bijdrage is wezenlijk en welkom!
Ik wil u bepalen bij die oriëntatie op de toekomst van deze gemeente.
Een scan is een moment opname, zoals een röntgenfoto van het menselijk lichaam
op dat bepaalde tijdstip. Er is allerlei informatie uit te halen.
Wat gaat goed? Wat zou beter kunnen?
Een röntgenfoto vraagt om een deskundige blik en om een advies.
Die deskundige blik, dat is de optelsom van al uw waarnemingen.
Een derde deel van de gemeente heeft deel genomen aan de wijkavonden. Van
iedere betrokkene wordt gevraagd om een opinie te geven, op die manier blijf je met
elkaar opbouwend in gesprek.
Adviezen die hieruit voortkomen zullen vertaald moeten worden in voorstellen om
veranderingsprocessen op gang te brengen.
Het lijkt me goed dat de vele kringen, groepen en commissies uitslag en
aanbevelingen met hun eigen achterban bespreken. Het algemene toepassen op de
eigen situatie. Waar willen we met deze groep naar toe, en wat is ons verband met
het geheel van de gemeente?
Een oriëntatie op de toekomst vraagt om een gezamenlijk vertrekpunt.
Een metafoor over dat vertrekpunt….: ’t station…
Het station aan de Wirdumerdijk 16 en 18 is wat achteraf gelegen.
Niet iedereen in de stad weet dat hier een station is!
Een bijzonder station, het kent enkele wachtruimtes, waar allerlei activiteiten
plaatsvinden. De perronchef met haar man wonen in een bovenruimte in het station.
Ze zorgen voor een opgeruimd vertrekpunt, en bieden aan gestrande reizigers een
bakje troost. (’t staat al klaar!)
Dit station kent een groot stiltecentrum, uniek. Voor hen die onderweg zijn in hun
levensreis biedt deze ruimte een moment van inkeer,
stilte en licht, vreugde en verdriet worden gedeeld. Liederen, gebeden en
bijbelwoorden klinken en zijn te lezen in de ramen.
In de kieren van deze centrale wachtruimte zitten denkbeeldige kleine briefjes met
onze intenties en verlangens, onze twijfels en onze boosheid.
De treinen die dit station verlaten, is iedere keer ons vertrekken naar huis, de stad in
voor een ontmoeting, de provincie in om brieven te bezorgen die vertellen over deze
levende gemeenschap.
5

Soms ben je alleen in die coupé, en reis je in gedachten met Christus, of Paulus of
Naomi. Soms ben je met anderen in die coupé, zoals de Emmaüsgangers, Maria en
Martha, leerlingen onderweg.
De gemeente komt samen!
Vrienden en leden van de gemeente keren terug naar eigen woon- en werkplaatsen.
Je zou dit in ruime zin kunnen vergelijken met een diaspora, een verstrooiing!
Niet alle Doopsgezinden van Leeuwarden wonen in Âldlanstate. Wij vormen geen
enclave…., zeer verspreid is het woongebied. Van Lekkum en Terhorne, van Bergum
en Wijnaldum.
De brief van Jacobus is bedoeld voor die verspreidde christenen. Een algemene
rondzendbrief van de broer van Jezus, die een vooraanstaande leider was van de
eerste christengemeente te Jeruzalem.
Zijn brief kent enige vermaningen aangaande het spreken en zwijgen, aangaande
rijkdom en armoede, woorden en daden.
De korte brief legt nadruk op het antwoord van de gelovige op het aanvaarden van
God’s woord.
Doordat dit morele antwoord hoog in ’t vaandel staat werd de brief niet zo
gewaardeerd door kerkhervormers als Luther en Calvijn.
Luther noemde de brief laatdunkend: ‘een strooien brief’.
Door Wederdopers werd de brief wél gewaardeerd, omdat het antwoord van de mens
praktisch en nederig mag zijn.
In het laatste deel van hfst. 1 (welke we hebben gelezen) klinkt de vermaning om
zachtmoedig te zijn. Haast u om te luisteren, wees traag in het spreken.
Alsof Jacobus, door ervaringen in die onstuimige tijd van de eerste
christengemeenten, een vinger op zijn mond legt.
In het contact tussen mensen, …in discussie tussen mensen is het gehoor
maatgevend: ‘wat zegt die ander’? ‘Heb ik ’t goed gehoord”?
En bij twijfel vraag je..: ’wat bedoel je daarmee’?
‘Traag in het spreken’, verwijst naar die latere tekst om de tong te beteugelen. Een
motief welke veel aandacht krijgt in deze pastorale brief.
Jacobus legt een duidelijk verband met de wijsheid van Jezus Sirach (een apocrief
O.T geschrift). Deze schrijver zegt o.a.:
‘Wees niet brutaal met je tong
en tegelijk lui en traag in je daden’ (4:29)
‘Uitglijden op de vloer is beter dan uitglijden met de tong’ (20:18)
(‘Wie legt een wacht voor mijn mond
en legt een zegel van behoedzaamheid op mijn lippen?’ (22: 27))
Traagheid in het spreken vraagt om beheersing.
Wat een éénvoudige en praktische oefening kan zijn is een bewuste beweging van
die ‘wijze’-vinger. Wanneer we in de hitte van de strijd de ander aanwijzen…,
zo van ‘jij grote…(stippeltje stippeltje…)’! Dan is een tweede beweging om die
wijzende vinger naar je lippen te brengen in navolging van de brief van Jacobus. De
verandering van wijzen naar zwijgen voor dat moment!
Je kunt ’t bewust oefenen.
6

Het evangelie verspreidt zich, vanuit Jeruzalem naar Klein Azië, Alexandrië en
Rome…! Het evangelie laat zich horen, mensen bekeren zich en laten zich dopen.
Alleen het evangelie horen is niet genoeg, de bevrijdende boodschap vraagt om een
vertaling in daden. ‘Wat u gehoord hebt, doe dat’?
Het klinkt zo éénvoudig..: weduwen en wezen bijstaan in hun nood. En onbesmet
blijven voor de wereld: ‘aspilos’ (ook 2 Petrus 3:14)
Een hoge moraal nastreven, te trachten zonder vlek of rimpel in de wereld te staan.
Het is goed om idealen na te streven, maar laten we waken voor krampachtigheid,
voor een al te heilig leven waar spontaniteit en vreugde aan ontbreken.
Smetteloos wit is een prachtige kleur, wanneer er spatten ontstaan door naijver en
haarkloverij en groezelige vlekken door onverschilligheid …, dan is er het heilzame
wonder van vermaning en vergeving.
Niet uit het oog verlies je elkaar!
Als olie is de liefde, waardoor de treinen rijden.
Waar ga je heen? En wat is de missie waar jij je voor geeft?
Vorige week waren we met nieuwe leden in het Broederschapshuis van Schoorl.
Voor zo’n 90% komen die nieuwe leden vanuit andere kerkgenootschappen. Er werd
informatie gegeven om je bewust te worden dat je ook betrokken bent bij een
Nederlandse sociëteit; en dat er zusters en broeders van jou wonen over de gehele
wereld: in Canada en Mexico, in Zimbabwe en Indonesië.
Regelmatig zijn er ontmoetingen in de Mennonite World Conference, zoals vorig jaar
in Paraguay. Voor 2012 staat er een Europese ontmoeting gepland van het
samenwerkingsverband ‘MERK’ in Zwitserland. (Daar kunnen onze treinen
komen..!)
Stel je bent lid geworden in Holwerd. Aangeraakt ben je door dit Noord- Friese water
wat ook Jordaan heet.
En je ontdekt: ‘Hé, ik heb een broeder-boer in de binnenlanden van Bolivia’.
Een wereld gaat voor je open.
Marion van Bruggen, broederschapshuizenpredikant (een mooi puzzelwoord) had
voor de zaterdagmiddag een meditatieve wandeling georganiseerd. Door de recente
brand in het duingebied was het niet toegestaan om hier te wandelen. Haar
stiltepunten bij het uitzicht en tussen de bomen gingen in rook verloren…., althans zo
leek ‘t. Na kordaat overleg werd de wandeling verplaatst naar de polder, een
vertrouwd gebied voor de vele Friese deelnemers.
Door een gedwongen, onverwachte wending, gingen we een nieuwe route
verkennen. Het vlakke land. In een ondiepe, heldere sloot ontdekten we een snoek!
Kijk, een snoek! En bij een bruggetje, iets verderop, nog iets groter…, zo’n 60 cm.
lang, opnieuw een snoek!
In de zondagse dienst ging het over de doop in de Jordaan, ‘grensrivieren’ was het
thema van het weekend.
Marion liet God’s stem: ‘jij bent mijn geliefde zoon’ opnieuw klinken, voor de daar
aanwezige nieuwe leden.
Over deze gebeurtenissen heb ik ’t volgende gedicht geschreven:
“-Weg van hier –“
7

- Weg van hier –
Waar wil je heengaan? Waarom zoek jij?
Meestal op een polderpelgrimstocht is één snoek te zien.
Geregeld door Marion haar goede contacten
met de sloot en de lucht,
’t waterpeil en de helderheid van onze blik.
…tik…tik…tijd staat stil aan de oever.
Hoe kom je ooit aan?
’t Was niet gepland in het draaiboek,
door duinbrand was even de weg zoek.
Echt! Natuurlijk geluk, en zie: ‘een tweede snoek’.
Waar wil je heengaan?
Dit water is onpeilbaar diep,
wij ondergaan stemmen uit de stromen van Eden:
‘och heden…, is ’t God die mij bij name riep’?
Hoezeer ik me ook elders bevind
ik zie geschreven in de wolken:
‘jij bent mijn geliefde kind’
Waarom zoek jij?
Waar wil je heengaan?
Gevangen en verwonderd misschien…
meestal is slechts één snoek te zien!
Waarom ik dit gedicht met u deel in deze context.
De vraag naar oriëntatie en de richting van de gemeente bepaal je met elkaar,
stel je hebt afgesproken: ‘we zoeken ’t hogerop’; en dat blijkt niet haalbaar te zijn.
Je zoekt een alternatief, en komt via dwarswegen in een nieuw gebied.
Ben je dan in dat nieuwe gebied nog diezelfde gemeente?
Voor een deel wel, voor een deel niet!
De eerste Christengemeente van Jeruzalem bestaat niet meer.
En het vieren van de zondag in huiskamersamenkomsten, dat hoeft niet meer.
En toch zingen we psalmen, lezen de brief van Jacobus en bidden ‘het onze Vader’.
In die zoektocht van ‘waar willen we heen gaan’ vraag ik om uw deelname. Van een
ieder is haar of zijn persoonlijke kompas van belang.
Je bent gemeenschap door samen onderweg te gaan.
Voeg u erbij met vragen en adviezen.
In een oude Doopsgezinde gemeente vind God’s Geest altijd weer wegen, om
herkenbaar te zijn in woord en gebaar! Een goede reis, de haven uit!
8