OV-Magazine 2009 nr 1

Goedkoop ov best prijzig
Met goedkoop openbaar vervoer
hoopt Noord-Brabant dit jaar
forse reizigersgroei te boeken.
Kosten: 28 miljoen euro.
Auteur ANDRé DE VOS foto PIET DEN BLANKEN
“We weten dat de prijs niet bepalend is voor het
gebruik van het openbaar vervoer, maar goedkoper is
altíjd interessant.” De Brabantse gedeputeerde
Annemarie Moons begrijpt de scepsis die er in de
vervoerwereld leeft tegen gratis en goedkoop openbaar
vervoer. Uit onderzoek blijkt immers herhaaldelijk
dat gratis openbaar vervoer nauwelijks nieuwe
reizigers oplevert.
Toch gaat Brabant dit jaar experimenteren met drastisch
goedkoper openbaar vervoer. De provincie trekt
28 miljoen euro uit voor twee proeven. Reizigers
onder de 12 jaar en boven de 65 reizen in Brabant
voor 30 cent per busrit, ongeacht de afstand, maar
met een maximum geldigheid van één uur. Deze
proef is al in mei vorig jaar gestart en duurt tot
oktober. Tot nu toe blijkt dat 60 procent van de
Brabantse ouderen vaker met de bus is gaan reizen.
Voor reizigers tussen de 12 en 65 gelden ook lagere
tarieven: 60 cent voor een rit buiten de spits,
90 cent voor een spitsrit. Ook zijn abonnementen en
dagkaarten goedkoper geworden. Een maandabonnement
kost voortaan 27 euro, ongeacht de afstand.
Deze actie loopt tot medio 2010. Noord-Brabant
geeft voor beide proeven eigen strippenkaarten uit.
De provincie verwacht dat de lagere tarieven
11 procent meer reizigers opleveren.
“Het is moeilijk inschatten wat dit precies gaat
betekenen voor het openbaar vervoer”, zegt gedeputeerde
Moons. “Juist daarom doen we deze
experimenten. Ons doel is goed openbaar vervoer
voor een redelijke prijs. Geld kan namelijk wel
degelijk een drempel zijn, bijvoorbeeld voor de groep
MBO’ers die geen studentenkaart heeft. Zij kunnen
nu veel goedkoper reizen.” Naast de investering in
goedkoper openbaar vervoer, steekt de provincie nog
eens 8 miljoen euro in de verbetering van de kwaliteit.
Moons: “Wij geloven dat de combinatie betere
kwaliteit en lagere prijzen wel degelijk veel effect kan
hebben op de reizigersaantallen.”
Geen structureel geld
Ook in Noord-Brabant is gediscussieerd over gratis
openbaar vervoer. Die optie is echter afgevallen.
Moons: “Gratis openbaar vervoer is toch weer eenderde
tot de helft duurder dan goedkoop ov.
2
05 02 2009 ov magazine
En dat maakt continuering straks lastig. We zullen
hoe dan ook weer in discussie met Provinciale Staten
moeten als deze proeven een succes zijn, want we
hebben hier geen structureel geld voor. De Staten
zullen uiteindelijk moeten beoordelen of de groei in
het aantal reizigers het geld waard is.” Dit jaar geeft
de provincie Noord-Brabant 87 miljoen euro uit aan
het openbaar vervoer.
Verwarrend
De lage tarieven gelden in de hele provincie Noord-
Brabant, met uitzondering van de stadsregio
Eindhoven. In de stad Eindhoven mogen ouderen
en jongeren helemaal gratis reizen. De omliggende
gemeenten in de stadsregio doen mee aan het
30-centtarief van de provincie. Het 60- en 90-cent-
tarief voor 12 tot 65-jarigen gaat niet in. Wel doet
SRE mee aan de goedkopere maand- en dagkaarten
voor deze doelgroep. Een verwarrende situatie voor
de reiziger, moet ook beleidsmedewerker Edso
Wijvekate van SRE toegeven. “Het is een puur
bestuurlijk verhaal. Als SRE dezelfde tarieven als
Brabant zou hanteren, kost ons dat ongeveer
10 miljoen euro. Dat geld hebben we niet. Daarom
doen we alleen mee aan de proef voor ouderen en
kinderen, en bieden we de andere groep goedkope
maand- en dagkaarten aan.”
Productiecontract
Vervoerder Veolia verwacht vooralsnog niet veel
veranderingen door de nieuwe tarieven. “Het is nog
te vroeg om daar een oordeel over te geven”, zegt
directeur Ton Kienhorst. “In eerste instantie gaan we
geen extra materieel inzetten, maar het kan natuurlijk
dat bepaalde spitsdiensten erg druk worden. Dan
laten we meer bussen rijden.”
Veolia heeft een productiecontract met de provincie,
die de opbrengstverantwoordelijkheid draagt. Puur
financieel maakt het voor de vervoerder dus niets
uit of de proef een succes wordt of niet. “Maar met
elk initiatief dat leidt tot meer reizigers zijn we blij,”
zegt Kienhorst. “Ook al verdienen we er niets mee.
De incentive voor ons is dat volle bussen leuker zijn
dan lege bussen. Ik ben wel blij dat Brabant heeft
gekozen voor een lager tarief in plaats van gratis
openbaar vervoer. Gratis heeft toch weer een andere
uitstraling.” Kienhorst hoopt ook om een andere
reden dat de proef een succes wordt. “Het is lastig
voor de reiziger als die volgend jaar weer met andere
tarieven wordt geconfronteerd.”
Gedeputeerde Moons beseft dat het voor de vervoerder
aantrekkelijker is als er geld is te verdienen met
de proeven. “Ik kan me voorstellen dat de vervoerders
een deel van de winst krijgen als we in plaats
van 11 procent 15 procent meer reizigers trekken.
De betrokkenheid van de chauffeurs is bij dit soort
proeven erg belangrijk. Want er moet veel over de
tarieven worden gecommuniceerd.”