OV-Magazine 2009 nr 1

Noordoost-Brabant kiest
voor snelle bussen
Na bestudering van de plannen van vier marktpartijen heeft de stuurgroep Noordoost-Brabant gekozen voor
een ‘wervend perspectief’, dat is gebaseerd op drie snelbustrajecten. Aan de vooraf gevraagde creatieve
voorstellen bleek achteraf geen behoefte.
Auteur EDUARD DE JONG
In de zomer van 2008 presenteerden
vier consortia een nieuw concept voor
hoogwaardig openbaar vervoer (hov) voor
Noordoost-Brabant, inclusief mogelijkheden
voor gebiedsontwikkeling. Ze waren
daartoe opgeroepen door de provincie
Noord-Brabant. OV-Magazine berichtte er
eerder over in het augustusnummer van
vorig jaar. Na twee gespreksavonden met
de bevolking legde de stuurgroep HOV
Noordoost-Brabant in december 2008
haar standpunt vast in een ‘wervend
perspectief’. Dit perspectief bestaat
uit het realiseren van drie verbindende
snelbustrajecten vanuit het knooppunt
Veghel/Uden naar Den Bosch, Eindhoven
en Oss. De snelbussen gaan in de spits
minimaal vier maal per uur rijden. Het
huidige ontsluitende ov-netwerk zou in
kwaliteit niet mogen verslechteren. Voor
de snelle bussen worden waar nodig vrije
busbanen aangelegd.
De komende maanden werkt de provincie
het perspectief uit tot een hov-plan,
waarin de lijnvoering en de aan te leggen
infrastructuur worden vastgelegd.
Alternatieve aanbestedingsmogelijkheden
als PPS en DBOM worden onderzocht
om ruimte te bieden aan de inbreng van
private partijen. In de zomer van 2009
moet het plan klaar zijn, waarna een
besluit valt. Als de financiële dekking voor
de infrastructuur en de exploitatiekosten
rond is, begint de uitvoering.
Prullenbak
De door de consortia ingediende businessplannen
liepen ver uiteen. Het plan
van het consortium aangevoerd door BAM
Rail was gebaseerd op een reactivering
van de spoorlijn Boxtel–Veghel en mogelijkheden
tot gebiedsontwikkeling rond
de stations. Het plan verdween roemloos
in de prullenbak, omdat de trein niet over
het bestaande spoor zou kunnen doorrijden
van Boxtel naar Den Bosch. Enige
onderbouwing voor deze stelling ontbreekt,
maar de stuurgroep concludeerde
dat de treinverbinding alleen al door de
vermeende noodzaak tot overstappen
in Boxtel niet aan de kwaliteitseisen
voldeed. Overigens zag BAM zelf weinig
heil in het financieren van het hov uit de
opbrengsten van gebiedsontwikkeling.
Eenzelfde lot was het plan van het
consortium Zuiderkruis (onder andere
Movares) beschoren. Het plan was gebaseerd
op de inzet van een bimodaal
voertuig, de zogenaamde Bibus, die
zowel over spoorrails als op de weg kan
rijden. Projectleider van de stuurgroep
Roger Heijltjes: “Dit plan is nauwelijks in
beeld geweest. Het voorgestelde voertuig
bestaat nog niet, het is met tal van onzekerheden
omgeven. En we willen geen
risico opzoeken.” Na het echec met de
Phileas-bussen in Eindhoven zit de provincie
niet op een nieuwe mislukking te
wachten. Ook het voorstel van Zuiderkruis
om nieuwe vervoerassen te introduceren,
in plaats van de capaciteitsproblemen
op de bestaande ov-assen te verbeteren,
beantwoordde niet aan de behoefte van
de stuurgroep.
Een voorstel om een sneltram aan te
leggen tussen Veghel en Den Bosch via
Schijndel, in combinatie met de voorgestelde
verbreding van de N279 langs de
Zuid-Willemsvaart, haalde het evenmin.
Dit voorstel werd te duur bevonden. Overigens
bleek het nauwelijks mogelijk de
hardheid van de financiële gegevens van
de diverse plannen te verifiëren.
Faseerbaar
De nadruk bij het uit te werken hov-plan
ligt op faseerbaarheid en schaalbaarheid.
Op korte termijn streeft Brabant naar
resultaten met eenvoudige maatregelen
als gebruik van de vluchtstrook op de
A50, doorstroming binnen de steden,
verkeerslichtbeïnvloeding en frequentieverhoging.
Hoewel het uitgangspunt voor
het hov-netwerk ligt op snelle bussen,
zal bij de aanleg van nieuwe infrastructuur
rekening worden gehouden met de
schaalsprong naar een railsysteem.
Creativiteit
De provincie Noord-Brabant heeft erkend
dat de kwaliteit van het openbaar vervoer
in Noordoost-Brabant onder de maat
is, en wil daarin verandering brengen.
Daarom is de markt uitgedaagd met
nieuwe hov-concepten te komen, waarbij
ook de mogelijkheden tot gebiedsontwikkeling
konden worden benut. Het
resultaat van de brede marktverkenning
is teleurstellend. In hoeverre bevat het
wervend perspectief innovatieve elementen?
Welke mogelijkheden tot ruimtelijke
ontwikkeling biedt het hov-busconcept?
Welke kansen worden gecreëerd rondom
de hov-knooppunten? De bedoeling was
creativiteit ruimte te geven en zo ideeën
te genereren. In het wervend perspectief
is van deze ambitie niets terug te vinden.
Het voorgeschreven recept is te simpel:
meer bussen, en graag wat sneller.
Gevreesd moet worden dat de kwaliteit
van het openbaar vervoer in Noordoost-
Brabant ondermaats zal blijven.
05 02 2009 ov magazine 15