DE BENEDEN- SCHELDE HERLEEFT - Aquafin

De boomkikker is in Vlaanderen
zo goed als uitgestorven.
Om onze kleinste kikker te kunnen
fotograferen, moet ik over de grens
naar Nederland.
Het Zeeuws Landschap kocht bijkomende
terreinen aan, wat resulteerde in nieuwe
kleine zangkoren richting Cadzand.
Intussen is de populatie daar gegroeid
tot enkele honderden koorknapen.
Op warme zomernachten trilt de lucht
er van hun luidruchtig schel gekikker.
Het is geen sinecure om ze daar over dag
te vinden tussen de groene wildernis
van met elkaar verstrengelde bramen,
rozen en meidoornstruiken. Pas na val -
avond en vooral bij vochtig, warm weer,
gaan ze echt uit de bol. Dan zijn hun
concerten kilometers ver te horen.
Bij het eerste licht leg ik het land schappelijk
karakter van de plaats vast. Het statief
wordt waterpas geplaatst en de instellingen
manueel vastgelegd om de opeenvolgende
beelden later tot panorama’s te verwerken.
Bij het benaderen van de struiken merk
ik een eerste boomkikker op, doordat hij
hogerop springt. Even later ben ik plots
ieder spoor bijster. Uiteindelijk vind ik
hem terug op ongeveer dezelfde plaats,
aangedrukt tegen een bramenblad en
volledig overvloeiend in het groen.
Geleidelijk ontspant het dier. Als de zon
verdwijnt, kruipt de kikker met zijn
grijptenen omzichtig naar een meer
vooruitspringende tak. De braamstekels
deren hem blijkbaar niet.
Nu kan ik de “Hyla arborea” perfect
observeren en portretteren. Hij is net
als zijn zuiderse ondersoort grasgroen,
hoewel de kleur wel wat kan variëren
naargelang de temperatuur en de
stemming van het dier. Onze boomkikker
is te onderscheiden van zijn zuiderse neef
door de bruinzwarte zijlijn die loopt vanaf
het neusgat, doorheen het oog tot aan
het achterlijf, met een korte vertakking
die omhoog loopt voor de achterbil.
De Hyla meridionalis, de zuiderse vorm,
heeft slechts een lange oogvlek.
Hechtschijfjes op de tenen en een
kleverige buik maken het voor beide
soorten mogelijk om zelfs gladde steile
wanden te beklimmen.
Vergeten in Vlaanderen
Er is weinig kans dat je deze diertjes ooit
ontmoet hebt in Vlaanderen. Ook voor de
toekomst zijn er jammer genoeg weinig
perspectieven. Limburg, onze groenste
provincie, telt slechts een tweetal levens -
vatbare populaties. In West-Vlaanderen is
hun verspreiding vandaag beperkt tot
een vijftiental roepende kikkers. We kennen
daar maar één privé-tuin waar de soort
zich nog voortplant.
Reïntroducties kunnen voor het INBO
enkel na terreinaanpassingen op plaatsen
waar onze boomkikker vroeger voorkwam.
De Zwinbosjes zijn momenteel zowat de
enige plaats die aan beide voorwaarden
voldoen en genoeg beschermd zijn om deze
amfibieën te herbergen. In samenwerking
met Zeeuws-Vlaanderen zijn de beheerders
begonnen met geschikte poelen te graven
en dijken te herstellen, in de hoop zo
geschikte corridors te creëren om de soort
te laten migreren. Ook akkerland dat
ingezaaid wordt tot paardenwei biedt
eventueel mogelijkheden als geschikte
biotoop. Daarbij moeten echter wel zones
van intensieve landbouw overbrugd worden.
Hopelijk wordt bij de uitbreiding van
het Zwin als compensatie voor het verlies
van Scheldeschorren ook gezorgd voor
voldoende zoete overbruggings mogelijk -
heden om deze in heel Europa beschermde
soort aan nieuwe levenskansen te helpen.
Het is bijna ondenkbaar dat Vlaanderen
te klein zou blijken om dit prachtige
kleinood te redden, dat tenslotte maar
heel kleinschalige ingrepen nodig heeft
om te kunnen overleven. l
15