Eisen i.v.m. de elektrische installatie. - KHLim

1. Algemeen
1.1 Elektrische energie
Eisen i.v.m. de elektrische installatie.
Draaistroom, 3-fase + nul + aarde
Spanning tussen de fases, 400 V (wissel)
Spanning tussen fase en nul 230 V (wissel)
Min. en max. Ik vermelden
Frequentie 50 Hz
TNC-S stelsel
1.2 Stuurspanning
24 V (wissel), 24 V = (gelijk) of 230 V (wissel)
Stuurspanning tussen kasten onderling, 24 V (wissel) of 24 V = (gelijk)
Min. Ik van de sturingskabel
1.3 Analoge in- of uitgangen
0 – 20 mA
4 – 20 mA
1.4 Spanningsuitval of noodstop
Na terugkeren van de spanning of herstel noodstopdrukker mag herstart niet automatisch
plaatsvinden (zgn. nul- spanningsbeveiliging).
1.5 Arbeidsfactorverbetering
Elke (nieuwe) verdeelinrichting die een cosinus phi lager dan 0,9 heeft, dient te worden
voorzien van een condensator (batterij) zodanig dat de cosinus phi een waarde bereikt van
minimaal 0,95.
De condensator moet geleverd worden in een droge uitvoering. Tevens moet de condensator
worden uitgevoerd in beschermingsklasse IP 67. Aan te sluiten met een brandvrij gelegde
kabel, korter dan 3 meter en met een doorsnede, aangepast aan de condensatorstroom. De
condensator bij de verdeelinrichting te plaatsen. Het benodigde ijzerwerk van de
condensatoropstelling dient meegeleverd te worden.
1.6 Verboden ruimten
Toegepaste materialen dienen, indien mogelijk, zelfdovend te zijn.
1.7 Lasverbindingen
Lasverbindingen in lasdozen m.b.v. conex-lasdoppen alleen voor bouwkundige toepassingen.
Alle overige toepassingen moeten als schroefverbindingen uitgevoerd worden.

1.8 Ladderbaansystemen
Ladderbaansystemen dienen vertikaal gemonteerd te worden. Iedere sport van de ladderbaan
dient aan beide zijden van een afdichting (sportplug) te zijn voorzien. Uiteinden van de
ladderbaan dienen van een afdichting (eindkap) te zijn voorzien. Wanneer ladderbanen bij
overgangen, niveauwisselingen of hoeken niet metallisch met elkaar zijn verbonden dan
moeten beide delen met een flexibele aarddraad, voorzien van kabelschoenen, worden
verbonden.
De ladderbanen moeten op een of ander punt met de staalconstructie van het gebouw
verbonden of afdoende zijn geaard.
Wanneer ladderbanen en/of bevestigingsmateriaal worden ingekort dan moeten de zaag- of
snijvlakken worden behandeld met een strijkbare zinkcompound van goede kwaliteit.
1.9
Van de toegepaste materialen dienen reserve-onderdelen in de Benelux uit voorraad
verkrijgbaar te zijn.
1.10
De te leveren elektrotechnische onderdelen dienen te zijn voorzien van een CEBEC of
KEMA-KEUR, respectievelijk zijn goedgekeurd door de CEBEC of KEMA, dan wel te zijn
voorzien van het harmonisatieteken.
1.11
Alle mede te leveren apparaten materialen moeten PCB-vrij zijn. Dit geldt ook voor de
verlichtingsonderdelen zoals VSA’s en voor condensatoren.
1.12
Afschakelbare wandcontacten dienen aan de C.E.E. norm te voldoen. Stekkers dienen
voorzien te zijn van vernikkelbare pennen.
1.13
Bedieningspanelen, schakel- en verdeelkasten dienen dusdanig te worden uitgevoerd dat
condensvorming in de kasten niet mogelijk is. In deze panelen en kasten dient bovendien
minimaal 20 % overcapaciteit in volume- en plaatsruimte aanwezig te zijn.
1.14
In de bedienings-, schakel- en verdeelkasten mag de maximale temperatuur niet hoger dan 50°
C zijn. Wanner koeling respectievelijk ventilatie moet worden toegepast moet dit geschieden
door middel van een warmtewisselaar (fabrikant Rittal). De montage moet inwendig in de
kast geschieden (type b.v. Thermex SK).

1.15
De deuren van bedieningspanelen, schakel- en verdeelkasten dienen 180 graden draaibaar te
zijn en van een flexibele aarddraad te zijn voorzien. Op de kasten c.q. panelen dienen, boven
de deuren, stofafdekkappen te worden geplaatst. De kasten moeten een diepte hebben van
500 mm tenzij anders overeengekomen.
1.16 Werkschakelaars
Deze dienen in de onmiddelijke nabijheid van de motoren te worden geplaatst. Wanneer
meerdere motoren dicht bij elkaar zijn opgesteld, moeten de werkschakelaars en de bijhorende
motoren van een kleurcode worden voorzien, zodat vergissingen zijn uitgesloten.
Werkschakelaars in kunstof omhuizing IP 65 met de standen: in – uit. In de UIT- stand dient
de schakelaar vergrendelbaar te zijn m.b.v. een hangslot. In de besturing moet het contact van
de werkschakelaar direct boven het motorrelais geplaatst worden. Het wisselcontact moet in
de UIT- stand verbonden zijn met de nul.
1.17 Beschermingsklasse
De elektrotechnische installatie moet voldoen aan de codes AA3 en AA4 m.u.v. die
installatiedelen welke zich bevinden in diepvriesruimten (apparaten), hiervoor geldt code
AA2, eventueel nader overeen te komen t.a.v. de volgende delen waarvoor dan de daarbij
genoemde norm geld:
- meet- en regelapparatuur: IP 67 (IEC)
- verlichting IP 65 (IEC)
- bedieningspanelen IP 67 (IEC)
- schakel- en verdeelinrichtingen IP 67 (IEC)
- schakelmateriaal voorzover niet in de ruimte ondergebracht, waarvoor de norm IP
67 (IEC) geldt IP 55 (IEC)
1.18 Motoren 1
Alle motoren met een vermogen tot en met 10 kW kunnen direct worden ingeschakeld.
Daarboven moet met ster-driehoekschakeling of softstarter worden gewerkt. Bij toepassing
van een ster-driehoekschakelaar dient de motoraanloopstroom gecontroleerd te worden. Deze
mag niet groter zijn dan 3 x In.
1.19 Motoren 2
Alle motoren moeten thermisch en maximaal beveiligd worden.
1.20
Analoge aanwijsinstrumenten dienen de afmetingen 72 mm x 72 mm te bezitten. De digitale
48 mm x 48 mm.

1.21
In MCC (Motor Control Centre) en besturingskasten dienen de nodige wandcontactdozen en
armaturen geinstalleerd te worden.
1.22
Zekeringsklemmen, voorzien van ledindicatie, dienen op een goed bereikbare plaats
gesitueerd te worden.
1.23
Hoofdschakelaars op bedieningskasten en MCC’s dienen voorzien te zijn van een handgreep
in de kleur rood.
1.24
Uiteinden van pijpen en wartels afdichten met kneedbare compound van A.M.P.
1.25
Alle pijpen dienen in RVS buis te worden uitgevoerd. Deze dienen met een zware
bevestiging te worden gemonteerd. Geen enkele kabel mag in PVC of slagvaste buis worden
gemonteerd, tenzij anders overeengekomen.
1.26
Alle materialen, welke door de leverancier afgevoerd moet worden naar een stortplaats of
chemisch afvalplaats, moeten via de opdrachtgever met een afvalstroomnummer worden
voorzien. De leverancier is verantwoordelijk voor het juiste afvalstroomnummer.
1.27 NEN 3140
De gehele montage en installatie moeten volgens NEN 3140 worden uitgevoerd. Ook de
nodige keuringen moeten compleet worden verzorgd door de leverancier. Ook mag de
overeekomende Belgische NBN norm gehanteerd worden.

2. Normen, voorschriften en eisen
2.1
De norm, NEN 1010 4e druk, aanvulling en interpretaties hiervan door de Arbeidsinspectie en
de Nederlandse Normalisatie Commisie, of de overeenkomende NBN norm.
2.2
Voorwaarden energieleverend bedrijf.
2.3
Eisen Arbeidsinspectie.
2.4
EMC machinerichtlijn (Blow Voltage Directie).
3. Bekabeling en bedrading
3.1 Kabels
Alle toegepaste kabels dienen van een moeilijk brandbare mantel te zijn voorzien.
Voorgeschreven kabeltype, UVB (Bel), VULT (NL).
Voorgeschreven leidingtype, QWPK (alleen toepassen indien niet anders mogelijk. Trillingen
etc.). Voorgeschreven meeraderige kabels dienen flexibele aders te bevatten. Minimale
aderdoorsnede motorvoeding 2,5 mm².
Lengteberekening van de kabel moet gebeuren volgens het AREI.

3.2 Kleurcodering
Aarde Groen/Geel
3 fasen L1, L2 en L3 (400V)
Fase 1 Bruin
Fase 2 Zwart
Fase 3 Zwart
Nul Lichtblauw
220 V net
Fase Bruin
Nul Lichtblauw
Schakel Zwart
Stuurstroom 220 V (wissel) 50Hz
Fase Rood
Nul Lichtblauw
24 V ~
Fase Paars
Nul Lichtblauw
24 V =
Positief Blauw
Positief Blauw
24 V = PLC
Positief Blauw
Negatief Blauw
Ingang Wit
Uitgang Grijs
Vreemde spanning Oranje
Potentiaalvrije contacten Transparant
3.3 Signaalkabels
Signaalkabels, min. dikte per ader 0,75 mm m.u.v. kabels langer dan 100 meter. Hiervoor een
min. dikte per ader van 1,5 mm toe te passen. Signaalkabels dienen van een metalen
afscherming te zijn voorzien. Keuze in overleg met opdrachtgever. De Kabels te leveren met
genummerde aders van een goed leesbare, onuitwisbaar of onverliesbaar nummer te voorzien.
Bij het moeten leggen van meedere kabels parallel, kabels met ongeveer gelijke adertallen
toepassen. In ieder stuurstroomkabel dient minimaal 20 % reserve-aders te zijn, met een
minimum van 6 aders, tenzij anders overeengekomen.
3.4 Kabeldimensionering
Voor berekening van aderdoorsneden uitgaan van de volgende omgevingstemperaturen:
Kantoor: 20° C
Fabriek: 18 C
Welafdeling: 30°C
Nabehandelingsruimte: 30°C

3.5 Afwerking van kabels
• Aders uit 1 kabel, inclusief reservekaders en afscherming in volgorde naast elkaar
op de klemmen monteren. Verder in de klemmenstroken minimaal 20 % extra als
reserve opnemen.
• Soepele draden afwerken met geisoleerde Weidmuller aderhulzen. Het soort hulzen
(vork, pen of oog) dient aangepast te zijn aan de desbetreffende schroefverbinding.
Doorlussen met 2 aders in 1 huls is toegestaan.
• Op kabelbanen minimaal 20 % ruimte reserve houden t.o.v. het plan. Kabels
vastzetten met UV-bestendige kabelbinders zonder metalen veren.
• De temperatuur van de kabels op de kabelbanen mag de 40 C niet overschrijden.
• Afschermingen van kabels t.b.v. meetsignalen aan 1 zijde aarden om lusvorming te
voorkomen. De afschermingen aan beide zijden afwerken op klemmen en alleen
aan de voedingszijde een aparte, geisoleerde opgestelde aardrail gebruiken, waarop
uitsluitend afschermingen zijn aangesloten. Deze rail monteren aan de interne
(kast-) zijde van de klemmenstrook.
• Datakabels tussen PLC’s en/of procescomputers: afgeschermde kabel, waarvan de
aders per paar getwist nog eens afgeschermd zijn (zgn. computerkabels).
• Kabelinvoer aan de onderzijde van de kast
• Compensatiekabel afwerken op instrument (niet via klemmen).
3.6 Bedradingskokers
• Externe en interne bedradingen mogen niet in dezelfde bedradingskokers worden
ondergebracht.
• T.b.v. de extern aan te sluiten bedrading (kabeladers etc.) dienen er bij de klemmenstroken
bedradingskokers van voldoende grootte aangebracht te worden.
3.7 Controleverlichting
• Alle ruimtes waar niet permanent gewerkt wordt zoals b.v. koel- en vriescellen,
dienen uitwendig van controlelampen t.b.v. de interne verlichting te zijn voorzien.

4. Besturingen met PLC’s en/of procescomputers
4.1 Voeding PLC/procescomputer
Er dient een magnetisch gestabiliseerde voeding, max belasting 70 %, toegepast te worden,
tenzij anders overeengekomen. Voeding dient m.b.v. overspanningsbeveiligingen beveiligd te
zijn. Spanning discrete in- en uitgangen: 24 V gelijk. Indien noodzakelijk: voor 230V
(wissel) hulprelais gebruiken.
4.2
Dataverbindingen tussen PLC’s en/of procescomputers in overleg (e.e.a. in verband met toe te
passen overspanningsbeveiliging).
4.3
Toe te passen PLC’s: Siemens S5 of S7. Ingangen altijd galvanisch gescheiden (evt. d.m.v.
interface relais). Uitgangen alleen galvanisch gescheiden als het uitgaande signaal buiten de
besturingskast verwerkt wordt.
4.4
Als een PLC wordt toegepast, moeten alle eindschakelaars - meetsignalen, motoren etc. op
deze PLC worden aangesloten. Allemaal op aparte uitgangen.
4.5
Tijdens inbedrijfstelling dienen aanwezig te zijn 1 set geprogrammeerde E-prom’s c.q.
diskette of tape.
4.6
Intern geheugen PLC/Proces Computer.
Het intern geheugen dient een reserve te bezitten van min. 20 % of uitbreidbaar te zijn met
behulp van extra geheugenkaarten.
4.7 Toerental/slip bewaking
Dient d.m.v. externe standaardmodule uitgevoerd te worden, tenzij anders overeengekomen.
4.8 In – en uitgangen
Ten behoeve van latere uitbreidingen dient er, buiten de eventuele aangekondigde
uitbreidingen, minimaal 20 % reserve ruimte aanwezig te zijn.
4.9
Garantie op zowel software als hardware dient minimaal 12 maanden te zijn na definitieve
oplevering.

4.10
Indien een motor aangestuurd is, moeten de storingen, thermisch en werkschakelaar uit, via de
PLC teruggemeld worden.
4.11
Alle in- en uitdrukknoppen moeten ook separaat op de PLC in- en uitgangen worden
aangesloten.
5. Coderingen
5.1 Algemeen: coderingen in A.B.N.
5.2
Codeplaten en de tekst of code daarop dienen goed te contrasten met hun omgeving, qua
grootte in relatie te staan met de grootte van het coderen object en licht- en UV-bestendig,
water- en veegvast te zijn uitgevoerd.
5.3
Coderingen in de kast aanbrengen op de component en op de montageplaat onmiddelijk boven
de component. Ook bij elke in- en uitgang van de PLC.
5.4
Coderingen in het veld aanbrengen op een goed zichtbare plaats in de directe nabijheid van de
desbetreffende component. Dit geldt voor alle motoren, eindschakelaars, meetopnemers,
werkschakelaars etc.
5.5
Alle componenten die tot de installatie behoren dienen van een codering te zijn voorzien.
5.6
Alle coderingen moeten ter goedkeuring worden aangeboden aan de opdrachtgever.

6. Het documentatiepakket
6.1 Formaat van tekeningen
Bij voorkeur DIN A3, echter niet hoger dan 297 mm. (A4) en niet langer dan 1000mm.
Functioneel bij elkaar behorende tekeningen dienen op 1 en hetzelfde formaat getekend te
worden. Het bovenstaande geldt met uitzondering van de 6.5.2, 6.2.7, 6.2.8, 6.2.9, 6.2.12
genoemde tekeningen.
Alle tekeningen dienen vervaardigd te worden m.b.v. E-Plan.
6.2
Een compleet tekeningen, software, documentatiepakket dient te bestaan uit:
1. Inhoudsopgave
2. Voedingsschema’s
3. Hoofdstroomschema’s
4. Stuurstroomschema’s
5. P.L.C.-software gedocumenteerd en met logische symbolen
6. Programma-print-out met referentielijsten
7. Kastindelingen
8. Klemmenlijsten
9. Kabeltrace
10. Benodigde tekeningen t.b.v. aanvraag bij energie-leverend bedrijf (aanvraag te verzorgen
door installateur)
11. Lijst van aanbevolen reservematerialen
12. Documentatie van gebruikte meet-, regel- en signaalapparatuur
13. Diskette of CD met E-Plan vervaardigde tekeningen
6.3
Bij oplevering van de machine c.q. installatie dient het complete documentatiepakket zoals
genoemd onder 6.2 volledig gereviseerd, te worden overhandigd.
6.4
Het complete tekeningen, software, documentatiepakket dient volledig gereviseerd op
krimpvrije calque bij definitieve oplevering overhandigd te worden.

6.5 Coderingen en tekeningen
Magneetschakelaars en hulprelais worden gecodeerd met de letter Q voor
magneetschakelaars, de letter K voor hulprelais en stroombaannummer. Contactnummers en
stroombaannummers en stroombaanverwijzing naar bladnummers op tekeningen aangegeven.
Signaalgevers en verbruikers eveneens naar blad- en stroombaannummer coderen. Bij een
PLC-besturing geldt echter dat signaalgevers en verbruikers buiten de uitgang. E.e.a. verder
volgens NEN 5152.
6.6
Indien besturing d.m.v. PLC:
De in- en uitgangen, merken/steunpunten, tijden en tellers dienen in de programma print-out
en kruis-referentielijsten te zijn voorzien van een functionele benaming. In- en uitgangen niet
op hetzelfde blad tekenen maar groepsgewijs (per I/O- module of – kaart), inclusief de reserve
I/O. Adressering van de I/O- modules of –kaarten eveneens op de tekening aangeven.

7. Toe te passen fabrikaten en materialen
Kasten Rittal
Ladderbaansystemen Wibe
Motoren IEC-norm, 380 V driekhoek,beschermingsklasse
I.P.67(of in overleg), SEW (Victor)
Vermogenschakelaars Merlin Gerin, Compact (NBN c63-408,
A.R.E.I. Art.
235)
Mespatronen en houders Volgens DIN A3620, 10 tot160 A, grootte
Din 00
Magneetschakelaars Klockner Moller, voor grotere vermogens
Siemens
Hulprelais Omron/Klockner Moller
Interfacerelais Omron/Klockner Moller
Tijdrelais Omron/Klockner Moller
Railklemmen Weidmuller/Phoenix
Naderingsschakelaars Omron/Klockner Moller
Sick-Isotron (voor vochtige
Fotocellen
ruimten)
Eindschakelaars
Analoge
Omron/Klockner Moller
meetinstrumenten BBC
Bedradingsgoten Kunstof-Tehalyte, metaal-van Geel
Hxb 60x25 - 60x60 - 60x80 -60x120
Niveauopnemers Endress + Hauser
Installatieautomaten Omron/Klockner Moller
Drukknoppen/schakelaars Omron/Klockner Moller
Ledsignaallampjes Omron/Klockner Moller
Werkschakelaars Omron/Klockner Moller
(type T, -…/I/SVB-SW)
Hoofdstroomschakelaars Klockner Moller
Toerentalbewaker Vega
DLP goot Legrand, uitzonderlijk: Rehau
Ind. Opnemers Turck, Omron
Cap. Opnemers Turck, Omron
Kastventilatie Rittal
Ventilatoren Woods
Noodstoprelais Siemens
PLC Siemens, S5 en S7 serie
Frequentieregelaars Danfoss/Hitachi
Temperatuurregelaars Honeywell (Exel 500)
Temperatuuropnemers Idem
Therm.max.bev.motoren Klockner Moller
Draadnummers Weidmoller
Kabels Draka

Aderhulzen Weidmuller
Codeplaten Resopal
Perslucht cilinders en ventielen Festo/uitzonderlijk: Origa
Vacuümpompen Duba (de Backer)
Hydrauliek besturingscomponeten Rexroth
Regelapparatuur (koeling) Danfoss/Penn
Aandrijfmotoren SEW
Waterpompen Grundoss, Hilge, Flygt
8. Algemeen i.v.m. bordenbouw
Het volgende kan extra worden vermeld aangaande de bordenbouw:
• Aanduiding met pictogram welke spanningen aanwezig zijn in de kast
• Ik- waarde aangeven.(kortsluitstroom)
• Hoofdschakelaar op de kast aanduiden
• Teksten voorzien:”voeding komt van”
• Benaming van bord
• Tekst vermelden:”blijft onder spanning staan na uitschakelen van een
hoofdschakelaar”
• Aanduiding van L1, L2, L3, N, PE of PEN
• IP2X afschermingen (ook zijwanden)
• Aanduiding van ieder toestel i.f.v. schema
• Deuren aarden
• Klemmenstrooknummering
• Gaten IP 54 afsluiten
• Secundaire aarding van stuurtransfo
• Ontladingstijden aangeven
• Oranje kabel differentieel geleiders voor voeding auto kortsluitvast
• Teksten welke kleur welke spanning
• Kleuren drukknoppen zie EN 60439
• Uitwendige invloeden (zie AREI)
• CE label aanwezig op de borden
• Gegevens van de leverancier op de deur
• Conformiteiten verklaring met inbegrip van de risicoanalyse
• Nummering van de kabelgoten of op de rug