15.09.2013 Views

178 Uitleg - Scala Leuker Leren

178 Uitleg - Scala Leuker Leren

178 Uitleg - Scala Leuker Leren

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>178</strong><br />

<strong>Uitleg</strong><br />

Romeinse cijfers<br />

I = 1<br />

V = 5<br />

X = 10<br />

L = 50<br />

C = 100<br />

D = 500<br />

M = 1.000<br />

Staartdeling met kommagetallen<br />

1,25 / 118,5 \ =<br />

125 / 11.850 \<br />

125 / 11850,0 \ 94,8<br />

1125<br />

600<br />

500<br />

1000<br />

1000<br />

0<br />

Onbekende waarden uitrekenen met letters<br />

Twee gelijke rechthoeken,<br />

elk met een omtrek van 36 cm,<br />

vormen samen een vierkant.<br />

Bereken de oppervlakte van<br />

dat vierkant.<br />

2 × l + 2 × b = 36 en l = 2 × b<br />

2 × (2 × b + b) = 36<br />

2 × 3 × b = 36<br />

6 × b = 36<br />

b = 6<br />

l = 2 × 6 = 12<br />

O = 12 cm × 12 cm = 144 cm 2<br />

Letters staan van links naar rechts van hoge naar lage waarde.<br />

Niet meer dan 3 × dezelfde letter achter elkaar.<br />

Is de waarde van een voorafgaande letter lager,<br />

dan moet je die aftrekken van de er opvolgende letter.<br />

Een kommagetal als deler<br />

Vermenigvuldig deler en deeltal<br />

met 10 of 100, zodat de komma<br />

uit de deler verdwijnt.<br />

Deel in stappen zoals je gewend<br />

bent. Voeg in het deeltal zo nodig<br />

extra nullen na de komma toe.<br />

Zet, zodra je bij de komma bent<br />

gekomen, een komma in het<br />

antwoord.<br />

Deel daarna verder.<br />

b<br />

l<br />

XI = 11<br />

III = 3<br />

VI = 6<br />

IV = 4<br />

Formules<br />

Bereken 3 × a + 7 voor a = 4 en a = 7<br />

(a = 4) 3 × 4 + 7 = 19<br />

(a = 7) 3 × 7 + 7 = 28<br />

Een formule is een som met een variabele.<br />

De variabele schrijf je met een letter. 3 × a + 7<br />

Voor de letter (variabele) kun je verschillende<br />

waardes invullen. a = 4 of a = 7<br />

Voor elke waarde die je invult, heeft de<br />

formule een andere uitkomst.<br />

Wat wordt gevraagd? Om de oppervlakte van het vierkant te berekenen,<br />

moet je de zijde berekenen.<br />

Wat weet je? De zijde van het vierkant = de lengte (l) van de rechthoek.<br />

De lengte van de rechthoek (l) = 2 × de breedte van de rechthoek.<br />

Je moet de waarde van b berekenen om de vraag te beantwoorden.<br />

Welke informatie staat er in de som? De omtrek van de rechthoek = 36.<br />

Schrijf wat wel bekend is op als een som waarin je voor wat onbekend is<br />

een letter gebruikt: 2 × l + 2 × b = 36 en l = 2 × b<br />

Vul in de eerste som (met 2 onbekende waarden) voor l de waarde 2 × b in.<br />

2 × (2 × b + b) = 36<br />

Nu heb je een som met nog maar 1 onbekende waarde.<br />

Reken in stapjes die waarde uit en schrijf elke stap op een nieuwe regel.<br />

Nu je weet dat de breedte 6 is, kun je de lengte en de oppervlakte berekenen.


Oppervlakte van een driehoek<br />

De lijn EG is de basis<br />

van driehoek EGI.<br />

De lijn IF is de hoogte<br />

van driehoek EGI.<br />

C D<br />

H<br />

A B E<br />

I<br />

F<br />

J<br />

G<br />

Driehoek ABC is de helft van rechthoek ABDC.<br />

Driehoek EFI is de helft van rechthoek EFIH en<br />

driehoek FGI is de helft van rechthoek FGJI.<br />

De oppervlakte van ABC = 4 × 3 : 2 = 12 : 2 = 6<br />

De oppervlakte van EGI =<br />

de oppervlakte van EFI + de oppervlakte van FGI<br />

De oppervlakte van EFI = 5 × 2 : 2 = 10 : 2 = 5<br />

De oppervlakte van FGI = 5 × 3 : 2 = 15 : 2 = 7,5<br />

De oppervlakte van EGI = 5 + 7,5 = 12,5<br />

Sneller is:<br />

De oppervlakte van EGI = 5 × 5 : 2 = 25 : 2 = 12,5<br />

Een rechthoekige driehoek is een driehoek met één rechte hoek (van 90°),<br />

zoals de rechte hoeken van een rechthoek.<br />

In een tekening van een driehoek wordt de rechte hoek met een vierkantje<br />

aangegeven. Een rechthoekige driehoek kun je zien als de helft van een<br />

rechthoek.<br />

De oppervlakte van een rechthoekige driehoek is<br />

lange zijde × korte zijde : 2<br />

Driehoek EGI is geen rechthoekige driehoek, maar de oppervlakte is gelijk<br />

aan die van de 2 rechthoekige driehoeken EFI en FGI, die elk de helft zijn<br />

van een rechthoek, namelijk EFIH en FGJI.<br />

De oppervlakte van EGI is ook de helft van rechthoek EGJH (in dit geval<br />

een vierkant).<br />

De hoogtelijn IF van driehoek EGI en de basis zijn gelijk aan de zijden van<br />

het vierkant. Je kunt de oppervlakte in één keer berekenen door<br />

basis × hoogte : 2 te berekenen.<br />

Hoeken<br />

Een hoek wordt gevormd door 2 lijnen, de benen.<br />

De mate waarin een hoek meer open of gesloten is,<br />

wordt uitgedrukt in graden.<br />

1 graad is 1<br />

Hoeken meten en berekenen<br />

90 801°<br />

e deel van een cirkel.<br />

360<br />

150<br />

160<br />

170<br />

180<br />

190<br />

200<br />

210<br />

140<br />

220<br />

130<br />

230<br />

240<br />

120<br />

250<br />

110<br />

100<br />

260<br />

270<br />

280<br />

70<br />

290<br />

60<br />

300<br />

50<br />

310<br />

40<br />

320<br />

30<br />

20<br />

10<br />

343<br />

0<br />

350<br />

340<br />

180<br />

90<br />

270<br />

0<br />

360<br />

10<br />

30<br />

20<br />

rechte<br />

hoek<br />

90° 60°<br />

scherpe<br />

hoek<br />

140°<br />

stompe<br />

hoek<br />

Blok 9<br />

179<br />

Symmetrie<br />

lijnsymmetrie<br />

Een fi guur is lijnsymmetrisch<br />

als die minstens 1<br />

symmetrieas heeft.<br />

C<br />

C<br />

draaisymmetrie<br />

Een draaisymmetrische<br />

fi guur blijft gelijk als je hem<br />

een bepaald aantal graden<br />

draait om draaipunt C<br />

(centrum). De draaihoek is<br />

de kleinste mogelijke hoek<br />

waarover de fi guur kan<br />

draaien.<br />

puntsymmetrie<br />

Puntsymmetrie is een<br />

bijzondere vorm van<br />

draaisymmetrie, waarbij<br />

de draaihoek 180° is (een<br />

halve draai). Om te zien of<br />

een fi guur puntsymmetrisch<br />

is, verbind je de tegenover<br />

elkaar liggende punten met<br />

elkaar. Deze lijnen moeten<br />

dan door één punt gaan.<br />

Een driehoek heeft 3 hoeken.<br />

De zijden zijn de benen van de hoeken.<br />

De 3 hoeken van een driehoek zijn<br />

samen 180°.<br />

Een rechthoekige driehoek<br />

heeft 1 rechte hoek (90°).<br />

Een rechte lijn is 180°.<br />

Een cirkel is 360°.<br />

Een hoek meet<br />

a<br />

je met de gradenboog.<br />

Op een geodriehoek staat ook een gradenboog.


180<br />

Tijdzones en tijdsverschillen<br />

-11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8 +9 +10 +11 +12<br />

Anchorage<br />

Los Angeles<br />

Hawaï<br />

Chicago<br />

New York<br />

Paramaribo<br />

Buenos Aires<br />

Londen<br />

Amsterdam<br />

Moskou<br />

Kaapstad<br />

Islamabad<br />

Novosibirsk<br />

Beijing<br />

New Delhi Hong Kong<br />

Bangkok<br />

Sydney<br />

Auckland<br />

-11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8 +9 +10 +11 +12<br />

Schrikkeldag en schrikkeljaar<br />

Een jaar is schrikkeljaar als het deelbaar is door 4, met<br />

uitzondering van eeuwjaren. Eeuwjaren zijn alleen schrikkeljaar<br />

als ze deelbaar zijn door 400. 2012 was een schrikkeljaar, 1900<br />

niet en 2000 weer wel.<br />

Een schrikkeljaar heeft 366 dagen in plaats van 365.<br />

De extra dag is ingevoerd om te voorkomen dat het<br />

kalenderjaar te veel gaat afwijken van de echte tijd waarin de<br />

aarde om de zon draait. De schrikkeldag valt op 29 februari.<br />

Zonnewijzer<br />

Bij een zonnewijzer<br />

geeft de schaduw van<br />

de stijl het uur aan.<br />

De stijl wijst naar het<br />

noorden. De zon staat op haar hoogste punt in<br />

het zuiden. De schaduw wijst dan 12 uur aan. Dat is de uurlijn.<br />

De uurlijnen van de ochtend, links van de 12-uurlijn, vormen<br />

het spiegelbeeld van de uurlijnen van de middag, rechts van<br />

de uurlijn.<br />

De hoek van de stijl met de grond moet gelijk zijn aan de<br />

breedtegraad van de plaats, zodat de zonnewijzer ook in de<br />

rest van het jaar dezelfde tijd aanwijst. In Nederland is dat 51°.<br />

5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7<br />

Tokyo<br />

De aarde draait om haar as in 24 uur. Daarom is het<br />

bij ons ochtend als het in de VS nog nacht is. De aarde<br />

rond is het tijdsverschil 24 uur. De wereldkaart is in<br />

24 tijdzones verdeeld. Een tijdzone is een gebied op de<br />

wereldkaart waar het overal dezelfde tijd is. De lijnen van<br />

zo'n gebied lopen van noord naar zuid. Omdat rekening<br />

is gehouden met de ligging van landen, lopen de<br />

tijdzones niet altijd recht en zijn ze soms groter gemaakt.<br />

Als uitgangspunt is de nullijn genomen die over Engeland<br />

loopt. Tijdsverschillen worden berekend ten opzichte van<br />

de tijd op de nullijn volgens het kaartje hiernaast. Is het in<br />

Engeland 6 uur ’s ochtends, dan is het in New York 5 uur<br />

vroeger, dus 1 uur ’s nachts en in Hong Kong 8 uur later,<br />

dus 2 uur ’s middags (14.00 uur).<br />

BTW berekenen van nettoprijs naar brutoprijs<br />

nettoprijs excl. BTW € 24<br />

BTW 21% € 5,04 +<br />

brutoprijs incl. BTW € 29,04<br />

De netto prijs is de prijs exclusief (afgekort tot<br />

ex. of excl.) BTW, dat is de prijs zonder de BTW.<br />

Het BTW-bedrag is het BTW-percentage × netto<br />

prijs.<br />

De bruto prijs is de prijs inclusief (afgekort tot<br />

incl.) BTW; dat is de netto prijs + BTW.<br />

BTW berekenen van brutoprijs naar nettoprijs<br />

brutoprijs incl. BTW € 100<br />

BTW 21% € 17,36 –<br />

nettoprijs excl. BTW € 82,64<br />

De brutoprijs inclusief BTW is 121% (hoog tarief)<br />

of 106% (laag tarief) van de nettoprijs.<br />

1% = brutoprijs : 121 of brutoprijs : 106.<br />

De BTW is 1% × 21 of 1% × 6.<br />

De nettoprijs is brutoprijs – BTW.


I = 1<br />

V = 5<br />

X = 10<br />

L = 50<br />

Weektaak 31<br />

Les 1 181<br />

Romeinse cijfers<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

C = 100<br />

D = 500<br />

M = 1.000<br />

Wat staat er?<br />

III<br />

VII<br />

Wat staat er?<br />

IV<br />

IX<br />

XL<br />

XX<br />

XII<br />

XC<br />

CD<br />

CM<br />

Schrijf in Romeinse cijfers.<br />

2<br />

13<br />

5<br />

17<br />

8<br />

22<br />

Schrijf in Romeinse cijfers.<br />

4<br />

19<br />

9<br />

24<br />

a Hoe oud werd<br />

de keizer?<br />

Letters staan van links naar rechts van hoge naar lage waarde.<br />

Niet meer dan 3 × dezelfde letter achter elkaar.<br />

Is de waarde van een voorafgaande letter lager,<br />

dan moet je die aftrekken van de er opvolgende letter.<br />

XV<br />

XVIII<br />

XIV<br />

XIX<br />

XLV<br />

38<br />

81<br />

73<br />

42<br />

94<br />

FLAVIUS VALERIUS AURELIUS<br />

CONSTANTINUS<br />

* CCLXXX † CCCXXXVII<br />

LX<br />

CL<br />

CXC<br />

MCM<br />

DXC<br />

106<br />

362<br />

653<br />

509<br />

847<br />

DCCC<br />

MDC<br />

DCIX<br />

XLIV<br />

CXLI<br />

237<br />

653<br />

711<br />

999<br />

444<br />

b Wanneer<br />

werd dit<br />

gebouw<br />

gebouwd?<br />

XI = 11<br />

III = 3<br />

VI = 6<br />

IV = 4<br />

MMXIII<br />

MDCCCLXXVIII<br />

MCDXI<br />

CMXIV<br />

MDCXC<br />

1.008<br />

1.375<br />

2.020<br />

1.407<br />

1.980


182 Les 2<br />

Zonnewijzer<br />

Weektaak 31<br />

Bij een zonnewijzer geeft de schaduw van de stijl het uur aan.<br />

Bij de meest eenvoudige zonnewijzer ben je zelf de stijl. De zon staat op haar hoogste punt in<br />

het zuiden. Je schaduw wijst dan 12 uur aan. Dat is de uurlijn. Elk uur later markeer je weer<br />

je schaduw en zo heb je de uurlijnen voor 13 uur, 14 uur en zo verder. De uurlijnen van de<br />

ochtend, aan de andere kant van de 12-uurlijn, vormen het spiegelbeeld van de uurlijnen van<br />

de middag.<br />

Om ervoor te zorgen dat de zonnewijzer ook in de rest van het jaar dezelfde tijd aanwijst,<br />

moet de hoek van de stijl met de grond gelijk zijn aan de breedtegraad van de plaats. In<br />

Nederland is dat 51°. De stijl moet naar het noorden wijzen.<br />

1<br />

Hoe laat is het?<br />

a b c d<br />

Schrikkeljaar of niet? Hoeveel dagen zijn het?<br />

a 1000<br />

b 1200<br />

c 1800<br />

C C C C<br />

Schrikkeldag en schrikkeljaar<br />

Een jaar is schrikkeljaar als het deelbaar is door 4, met uitzondering<br />

van eeuwjaren. Eeuwjaren zijn alleen schrikkeljaar als ze deelbaar zijn<br />

door 400. 2012 was een schrikkeljaar, 1900 niet en 2000 weer wel.<br />

2 3<br />

d 1566<br />

e 1790<br />

f 1848<br />

g 1916<br />

h 1936<br />

i 1982<br />

a van 1-1-2000 tot en met 31-12-2009<br />

b van 1-1-1900 tot en met 31-12-1999<br />

c van 1-1-1000 tot en met 31-12-1999<br />

d van 1-2-2008 tot en met 31-3-2012<br />

e van 1-5-2000 tot en met 31-8-2005<br />

f van 1-9-2015 tot en met 30-6-2025<br />

5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7<br />

Een schrikkeljaar heeft 366 dagen in plaats van 365.<br />

De extra dag is ingevoerd om te voorkomen dat het kalenderjaar<br />

te veel gaat afwijken van de echte tijd waarin de aarde om de zon<br />

draait. De schrikkeldag valt op 29 februari.


1<br />

2<br />

Les 3<br />

Deel uit het hoofd.<br />

Reken uit met een staartdeling.<br />

Staartdeling met kommagetallen<br />

1,25 / 118,5 \ =<br />

125 / 11.850 \<br />

125 / 11850,0 \ 94,8<br />

1125<br />

600<br />

500<br />

1000<br />

1000<br />

0<br />

3<br />

4<br />

0,5 / 39,5 \<br />

0,4 / 27,2 \<br />

0,7 / 34,3 \<br />

Reken uit met een staartdeling.<br />

Weektaak 31 183<br />

a Een verpakking alkaline batterijen kost € 10.<br />

Er zitten 8 in. Wat is de prijs per batterij?<br />

a Een doosje schroeven kost<br />

€ 3,95. Er zitten 50 in.<br />

Wat is de prijs per schroef?<br />

Een kommagetal als deler<br />

Vermenigvuldig deler en deeltal met 10 of 100, zodat de komma uit de deler verdwijnt.<br />

Deel in stappen zoals je gewend bent. Voeg in het deeltal zo nodig extra nullen na de komma toe.<br />

Zet, zodra je bij de komma bent gekomen, een komma in het antwoord.<br />

Deel daarna verder.<br />

a De prijs per fles is € 3,15 bij<br />

een grootverpakking van € 75,60.<br />

Hoeveel zitten er in de verpakking?<br />

0,25 / 20,75 \<br />

0,75 / 50,25 \<br />

0,45 / 33,75 \<br />

b Aanbieding: 4 voor € 25.<br />

Wat is de prijs per stuk?<br />

b Een doos gebakjes kost € 4,89.<br />

Er zitten 5 in.<br />

Wat is de prijs per gebakje?<br />

1,5 / 55,5 \<br />

2,5 / 47,5 \<br />

3,9 / 66,3 \<br />

b De prijs per pen is € 0,35.<br />

De doos kost € 45,50. Hoeveel<br />

pennen zitten er in de doos?<br />

c Aanbieding: normaal € 150. Nu 4 voor<br />

€ 500. Wat is de korting per stuk?<br />

c Een pak luiers kost € 9,99.<br />

Er zitten 45 in.<br />

Wat is de prijs per luier?<br />

2,25 / 213,75 \<br />

3,75 / 236,25 \<br />

4,95 / 440,55 \<br />

c Een doos relatiegeschenken kost<br />

€ 373,50. De prijs per stuk is € 12,45.<br />

Hoeveel zitten er in de doos?


184 Les 4<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

2 3 + 7 8 =<br />

3 2 + 4 9 =<br />

4 3 + 7 10 =<br />

4 × 3<br />

4 =<br />

7 × 5<br />

9 =<br />

5 × 11<br />

12 =<br />

Weektaak 31<br />

5 2 +<br />

7 3 =<br />

7 3 + 9 8 =<br />

4 2 + 5 7 =<br />

4 8<br />

×<br />

7 9 =<br />

5<br />

6<br />

× 4<br />

5 =<br />

7 3<br />

×<br />

10 7 =<br />

a De brugklasser is precies één uur met zijn<br />

huiswerk bezig geweest. Een derde deel<br />

van de tijd besteedde hij aan wiskunde en<br />

twee vijfde deel van de overige tijd aan<br />

aardrijkskunde.<br />

Hoeveel minuten deed hij over de rest van<br />

zijn huiswerk?<br />

9 3 3 + 5 4 =<br />

5 7 4 + 8 5 =<br />

7 2 6 + 9 7 =<br />

7 1<br />

× 2<br />

10 4 =<br />

3<br />

8<br />

5<br />

6<br />

× 1 3<br />

5 =<br />

× 1 4<br />

5 =<br />

b In een flesje zit 2<br />

7<br />

liter water. Hoeveel<br />

van die flesjes<br />

zijn nodig om een<br />

emmer met 10 liter<br />

water te vullen?<br />

Extra<br />

In de tabel hiernaast is in de tweede rij het getal links (13) de som van 10 en 3<br />

in de bovenste rij. Het rechtergetal (7) is het verschil van de 2 getallen erboven.<br />

In elke volgende rij is het getal links de som van de 2 getallen in de rij erboven.<br />

Het rechtergetal is het verschil van de 2 getallen in de rij erboven.<br />

De tabel eindigt in de vierde rij met de getallen 26 en 14.<br />

Bereken de bovenste rij getallen van een tabel die op dezelfde manier is<br />

gemaakt en die eindigt met de getallen 96 en 64.<br />

9 3 – 10 7 =<br />

11 4 –<br />

12 5 =<br />

3 2 – 4 15 =<br />

6<br />

7<br />

7<br />

9<br />

5<br />

8<br />

: 3<br />

5 =<br />

: 7<br />

8 =<br />

: 2<br />

9 =<br />

4 2 3 – 3 4 =<br />

6 4 7 – 5 8 =<br />

3 3 5 – 7 8 =<br />

1 1<br />

4<br />

2 2<br />

3<br />

1 2<br />

7<br />

: 4<br />

5 =<br />

: 7<br />

8 =<br />

: 8<br />

9 =<br />

c De erfgenamen van een rijk man verdelen<br />

de erfenis. Zijn drie dochters krijgen<br />

allemaal evenveel. Zijn tweede vrouw<br />

krijgt de helft van het erfdeel dat elke<br />

dochter krijgt.<br />

Als hij 4,2 miljoen euro nalaat, hoeveel<br />

krijgt zijn tweede vrouw dan?<br />

10 3<br />

13 7<br />

20 6<br />

26 14


C D<br />

Les 5<br />

Oppervlakte van een driehoek<br />

De lijn EG is de basis<br />

van driehoek EGI.<br />

De lijn IF is de hoogte<br />

van driehoek EGI.<br />

1<br />

2<br />

H<br />

A B E<br />

I<br />

F<br />

J<br />

G<br />

Weektaak 31 185<br />

Bereken de oppervlakte van de driehoeken.<br />

a b c I<br />

d<br />

C<br />

A B<br />

D E<br />

AB = 8 BC = 4 DE = 6 EF = 5 GH = 13 GI = 18 JK = 12 JL = 16<br />

Bereken de oppervlakte van de driehoeken.<br />

a<br />

C<br />

b c d<br />

A B<br />

Driehoek ABC is de helft van rechthoek ABDC.<br />

Driehoek EFI is de helft van rechthoek EFIH en<br />

driehoek FGI is de helft van rechthoek FGJI.<br />

De oppervlakte van ABC = 4 × 3 : 2 = 12 : 2 = 6<br />

De oppervlakte van EGI =<br />

de oppervlakte van EFI + de oppervlakte van FGI<br />

De oppervlakte van EFI = 5 × 2 : 2 = 10 : 2 = 5<br />

De oppervlakte van FGI = 5 × 3 : 2 = 15 : 2 = 7,5<br />

De oppervlakte van EGI = 5 + 7,5 = 12,5<br />

Sneller is:<br />

De oppervlakte van EGI = 5 × 5 : 2 = 25 : 2 = 12,5<br />

D F<br />

F<br />

G H<br />

E G H<br />

Een rechthoekige driehoek is een driehoek met één<br />

rechte hoek (van 90°), zoals de rechte hoeken van een<br />

rechthoek.<br />

In een tekening van een driehoek wordt de rechte hoek<br />

met een vierkantje aangegeven. Een rechthoekige<br />

driehoek kun je zien als de helft van een rechthoek.<br />

De oppervlakte van een rechthoekige driehoek is<br />

lange zijde × korte zijde : 2.<br />

Driehoek EGI is geen rechthoekige driehoek, maar<br />

de oppervlakte is gelijk aan die van de 2 rechthoekige<br />

driehoeken EFI en FGI, die elk de helft zijn van een<br />

rechthoek, namelijk EFIH en FGJI.<br />

De oppervlakte van EGI is ook de helft van rechthoek<br />

EGJH (in dit geval een vierkant).<br />

De hoogtelijn IF van driehoek EGI en de basis zijn<br />

gelijk aan de zijden van het vierkant. Je kunt de<br />

oppervlakte in één keer berekenen door<br />

basis × hoogte : 2 te berekenen.<br />

AB = 8 hoogte = 7 DF = 80 hoogte = 40 GI = 60 hoogte = 23 JK = 25 hoogte = 16<br />

I<br />

J<br />

K<br />

L<br />

L<br />

J K


186<br />

Les 1<br />

Formules<br />

Bereken 3 × a + 7 voor a = 4 en a = 7<br />

(a = 4) 3 × 4 + 7 = 19<br />

(a = 7) 3 × 7 + 7 = 28<br />

1<br />

Weektaak 32<br />

Wat is de uitkomst als a de waarde 1, 2, 3 of 4 heeft? Is de uitkomst groter als a groter is?<br />

a 5 + a b 2 + 3 × a c 20 – 4 × a d 5 × (7 – a) e 60 : a<br />

2 3<br />

Reken uit voor verschillende<br />

waardes van a.<br />

a = 4 en a = 15 a = 8 en a = 6<br />

5 × a + 2 3 × (a – 1)<br />

8 × a – 4 5 × (a + 1)<br />

3 × a + 11 4 × (a – 2)<br />

7 × a – 7 6 × (a + 3)<br />

4 aantal dagen<br />

a<br />

prijs<br />

a × 60 + 50<br />

7<br />

10<br />

14<br />

21<br />

7 × 60 + 50 = € ..<br />

5<br />

Een vakantiehuisje kost<br />

€ 60 per dag + € 50 voor<br />

de eindschoonmaak. Vul<br />

de tabel aan voor 7, 10,<br />

14 en 21 dagen verblijf.<br />

a De entree kost<br />

voor groepen<br />

€ 8 per kind +<br />

€ 20 voor de<br />

rondleiding. Met<br />

welke formule<br />

kun je de prijs<br />

voor a kinderen<br />

berekenen?<br />

20 × a + 8<br />

20 × a – 8<br />

8 × a – 20<br />

8 × a + 20<br />

Een formule is een som met een variabele. De variabele schrijf je met een letter. 3 × a + 7<br />

Voor de letter (variabele) kun je verschillende waardes invullen. a = 4 of a = 7<br />

Voor elke waarde die je invult, heeft de formule een andere uitkomst.<br />

Bereken de waarde van a.<br />

Zet elke stap op een nieuwe regel.<br />

Doe links en rechts van het = -teken<br />

hetzelfde.<br />

4 × a + 9 = 25<br />

4 × a = 16 (links en rechts – 9)<br />

a = 4 (links en rechts : 4)<br />

b In een regenton zit<br />

150 cm 3 water. Per<br />

minuut druppelt<br />

er 15 cm 3 bij. Met<br />

welke formule<br />

kun je berekenen<br />

hoeveel water er<br />

na a minuten in de<br />

ton zit?<br />

Het statiegeld is € 0,25<br />

per flesje en € 2,50<br />

per krat. Bereken het<br />

statiegeld voor een krat<br />

met 6, 12, 24 of 30 flessen.<br />

150 × a + 15<br />

150 + 15 – a<br />

150 × a – 15<br />

150 + 15 × a<br />

4 × a = 32<br />

a – 6 = 7<br />

3 + a = 11<br />

a : 3 = 6<br />

6 + 2 × a = 1 6<br />

aantal flessen<br />

a<br />

3 × a + 5 = 11<br />

9 × a – 7 = 38<br />

5 × (a + 3) = 50<br />

4 × (a – 2) = 24<br />

(a + 7) : 3 = 8<br />

statiegeld<br />

a × 0,25 + 2,50<br />

6 6 × 0,25 + 2,50 = € ..<br />

12<br />

24<br />

30<br />

c De huur van een camper<br />

kost € 250 voor een<br />

weekeinde. De prijs is<br />

inclusief 100 kilometers.<br />

Elke volgende kilometer kost<br />

€ 0,40. Bereken de prijs voor<br />

250 en 500 km. Met welke<br />

formule kun je de huurprijs<br />

voor a kilometers berekenen?


Les 2<br />

Tijdzones en tijdsverschillen<br />

Weektaak 32 187<br />

-11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8 +9 +10 +11 +12<br />

Anchorage<br />

Los Angeles<br />

Hawaï<br />

Chicago<br />

New York<br />

-11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8 +9 +10 +11 +12<br />

Hoe laat is het hier als het in Londen<br />

8 uur ’s ochtends is?<br />

a Kaapstad<br />

b Auckland<br />

c Paramaribo<br />

d Islamabad<br />

e Chicago<br />

f Moskou<br />

De aarde draait om haar as in 24 uur. Daarom is het<br />

bij ons ochtend als het in de VS nog nacht is. De aarde<br />

rond is het tijdsverschil 24 uur. De wereldkaart is in<br />

24 tijdzones verdeeld. Een tijdzone is een gebied op de<br />

wereldkaart waar het overal dezelfde tijd is. De lijnen van<br />

zo'n gebied lopen van noord naar zuid. Omdat rekening is<br />

gehouden met de ligging van landen, lopen de tijdzones<br />

niet altijd recht en zijn ze soms groter gemaakt. Als<br />

uitgangspunt is de nullijn genomen die over Engeland<br />

loopt. Tijdsverschillen worden berekend ten opzichte van<br />

de tijd op de nullijn volgens het kaartje hiernaast. Is het in<br />

Engeland 6 uur ’s ochtends, dan is het in New York 5 uur<br />

vroeger, dus 1 uur ’s nachts en in Hong Kong 8 uur later,<br />

dus 2 uur ’s middags (14.00 uur).<br />

Hoe laat is het in Amsterdam? Hoe laat is het in Hong Kong?<br />

a In Sydney is<br />

c Op Hawaï is<br />

a In Tokyo is<br />

c In Auckland is<br />

het 12.15 uur.<br />

het 11.00 uur.<br />

het 9.15 uur.<br />

het 4.00 uur.<br />

b In Los Angeles is d In Moskou is<br />

b In Islamabad is d In New York is<br />

het 14.30 uur.<br />

het 17.45 uur.<br />

het 20.00 uur.<br />

het 12.45 uur.<br />

Hoeveel<br />

seconden<br />

duurt het?<br />

a 2.15,76<br />

b 23.59,68<br />

c 3.16. 23,84<br />

Paramaribo<br />

Buenos Aires<br />

Londen<br />

Moskou<br />

Novosibirsk<br />

Amsterdam<br />

Islamabad Beijing<br />

Kaapstad<br />

New Delhi Hong Kong<br />

Bangkok<br />

Sydney<br />

Tokyo<br />

Auckland<br />

1 2<br />

3<br />

5 6 7<br />

Hoeveel minuten duurt het?<br />

a Van 8.30 uur tot 17.15 uur.<br />

b Van dinsdag 18.40 uur tot<br />

woensdag 13.20.<br />

c Van maandag 8.30 uur tot<br />

dinsdag 17.15 uur.<br />

4<br />

Hoe laat is het hier als het in Londen<br />

8 uur ’s avonds is?<br />

a Beijing c New Delhi e Novosibirsk<br />

b New York d Anchorage f Bangkok<br />

Hoeveel uur duurt het?<br />

a van 3 januari 23.45 uur tot 6 januari<br />

9.15 uur.<br />

b van 27 april 10.15 uur tot 3 mei 17.30 uur.<br />

c van 15 juli 13.30 uur tot 10 augustus<br />

11.00 uur.


188 Les 3<br />

Weektaak 32<br />

BTW berekenen van nettoprijs naar brutoprijs<br />

nettoprijs excl. BTW € 24<br />

BTW 21% € 5,04 +<br />

brutoprijs incl. BTW € 29,04<br />

1<br />

2<br />

Bereken de bruto prijs met 6% BTW.<br />

a prijs ex. BTW € 1,80<br />

b prijs ex. BTW € 8,50<br />

Bereken de bruto prijs met 21% BTW.<br />

a prijs ex. BTW € 6,57<br />

b prijs ex. BTW € 20,62<br />

De netto prijs is de prijs exclusief (afgekort<br />

tot ex. of excl.) BTW, dat is de prijs zonder<br />

de BTW.<br />

Het BTW-bedrag is percentage × nettoprijs.<br />

De bruto prijs is de prijs inclusief (afgekort<br />

tot incl.) BTW; dat is de nettoprijs + BTW.<br />

c prijs ex. BTW € 3,40<br />

d prijs ex. BTW € 17,99<br />

c prijs ex. BTW € 826,36<br />

d prijs ex. BTW € 1.549,59<br />

BTW berekenen van brutoprijs naar nettoprijs<br />

Bereken de nettoprijs bij 21% BTW.<br />

a prijs incl. BTW € 12,95 d prijs incl. BTW € 999<br />

b prijs incl. BTW € 49,50 e prijs incl. BTW € 1.750<br />

c prijs incl. BTW € 339,90 f prijs incl. BTW € 16.499<br />

BTW is belasting op producten. Er is een hoog BTW-tarief<br />

van 21% (op o.a. luxe producten) en een laag BTW-tarief<br />

van 6% (op o.a. voedsel).<br />

De prijs die je betaalt in de winkel is de brutoprijs. De winkel<br />

moet een percentage daarvan (de BTW) aan de staat<br />

afdragen. Het bedrag dat de winkelier houdt is de nettoprijs.<br />

e prijs ex. BTW € 90,55<br />

f prijs ex. BTW € 1.010<br />

e prijs ex. BTW € 5.784,30<br />

f prijs ex. BTW € 17.500<br />

brutoprijs incl. BTW € 100 De brutoprijs inclusief BTW is 121% van de nettoprijs.<br />

BTW 21% € 17,36 – 1% = brutoprijs : 121.<br />

nettoprijs excl. BTW € 82,64 De BTW is 1% × 21.<br />

De nettoprijs is brutoprijs – BTW.<br />

3 Bereken de nettoprijs bij 6% BTW.<br />

5<br />

Wat moet er bij de vraagtekens staan?<br />

a prijs incl. BTW € 1,95 d prijs incl. BTW € 79,90<br />

overzicht van uw bestelling<br />

b prijs incl. BTW € 9,95 e prijs incl. BTW € 31,75<br />

artikel omschrijving aantal prijs<br />

ex. btw<br />

c prijs incl. BTW € 7,50 f prijs incl. BTW € 59,25<br />

50 ¤ 2,25 ¤ ?<br />

4<br />

schriften<br />

ruitjespapier<br />

5 × 5 mm<br />

set van 3<br />

geodriehoek<br />

geoflex 16 cm<br />

20<br />

verzendkosten<br />

subtotaal ex. btw<br />

btw 21%<br />

totaal van uw bestelling<br />

¤ 0,70<br />

bedrag<br />

¤ ?<br />

¤ 3,95<br />

¤ ?<br />

¤ ?<br />

¤ ?


Les 4<br />

Weektaak 32 189<br />

1 2<br />

3<br />

aantal deelnemers sporttoernooi per sport<br />

handbal voetbal volleybal ijshockey<br />

65 110 45 30<br />

a Hoeveel deelnemers zijn er aan<br />

het toernooi?<br />

b Wat is het percentage deelnemers per<br />

sport?<br />

c Er zijn 22 dames onder de deelnemers<br />

aan voetbal. Hoeveel procent van de<br />

voetballers is dat?<br />

d Van alle deelnemers zijn er 130 man.<br />

Hoeveel procent is dat?<br />

a Een handelaar koopt bij een<br />

fabriek 50 skateboards voor<br />

€ 3.998. Voor hoeveel moet hij<br />

de boards per stuk verkopen,<br />

om 25% winst te maken?<br />

80% van 80% = .. %<br />

10% van 10% = .. %<br />

Reken uit met de rekenmachine.<br />

a Met welke bezigheden<br />

brengen jongeren<br />

ongeveer de helft van<br />

de dag door?<br />

Hoeveel uren zijn dat?<br />

b Met welke activiteiten<br />

houden jongeren zich<br />

ongeveer een vijfde<br />

tijdbesteding van jongeren per etmaal<br />

media, sport, cultuur<br />

21,2%<br />

huiswerk<br />

6,1%<br />

gezelligheid<br />

5,4%<br />

werken, leren<br />

18,9%<br />

eten, slapen,<br />

lichaamsverzorging<br />

48,4%<br />

deel van de dag bezig? Hoeveel uren zijn dat ongeveer?<br />

c Bereken het aantal uren per activiteit.<br />

Rond af op gehele getallen en maak een staafdiagram.<br />

b Op een basisschool heeft 32% van de<br />

kinderen een hond thuis en 40% een kat.<br />

Bij 35% van de kinderen hebben ze thuis<br />

geen hond en ook geen kat. Hoeveel van de<br />

kinderen heeft thuis een hond én een kat?<br />

4 5 Hoeveel % is de prijsstijging? 6<br />

7<br />

8<br />

a Op een mountainbike van € 672<br />

krijg je een korting van € 100.<br />

Een racefiets van € 981 wordt<br />

afgeprijsd met € 153. Welk<br />

kortingspercentage is het hoogst?<br />

a Een meisje van 18 jaar weegt 54 kilo.<br />

Haar vetpercentage is 12%. Als ze 25<br />

is, is haar gewicht onveranderd, maar<br />

haar vetpercentage is nu 16%. Bereken<br />

de vethoeveelheid in kilo's bij 18 en 25<br />

jaar. Met hoeveel % is die toegenomen.<br />

De prijs van een artikel is gestegen<br />

van € 1,20 naar € 1,26.<br />

b Een los nummer van een maandblad<br />

kost in de winkel € 4,95.<br />

Een jaarabonnement kost € 49 .<br />

Hoeveel procent is een abonnement<br />

per jaar goedkoper?<br />

b In de fabriek staan 5 machines die<br />

elk 30 flessen per minuut vullen.<br />

Die worden vervangen door 3 nieuwe<br />

machines om de productie met 50%<br />

te verhogen. Hoeveel flessen per<br />

minuut vult elke nieuwe machine?<br />

c Een werknemer kreeg een<br />

bedrag van € 800 uitbetaald.<br />

Daarin zat ten onrechte een<br />

toeslag van 25%. Hoeveel euro<br />

moest hij terugbetalen?<br />

Hoeveel % is de prijsdaling?<br />

De prijs van huis is gedaald van<br />

€ 300.000 naar € 294.000.<br />

c Bij aankoop van een doos met<br />

12 flessen wijn krijg je de 12 e fles<br />

gratis. 1 fles wijn kost € 5,95. Hoeveel<br />

bedraagt de korting in procenten?<br />

Hoeveel moet je betalen?<br />

c Om 7.00 u sta je op en 20.30 u<br />

ga je naar bed. Hoeveel procent<br />

van de dag breng je slapend<br />

door? 2 jaar later slaap je 2 uur<br />

per dag minder. Hoeveel procent<br />

van de dag slaap je dan minder?


190 Les 5<br />

150<br />

160<br />

170<br />

180<br />

190<br />

200<br />

210<br />

140<br />

220<br />

130<br />

230<br />

240<br />

120<br />

Weektaak 32<br />

Hoeken meten en berekenen<br />

250<br />

110<br />

1<br />

2<br />

100<br />

260<br />

90<br />

270<br />

801°<br />

Hoeken<br />

Een hoek wordt gevormd door 2 lijnen, de benen.<br />

De mate waarin een hoek meer open of gesloten is,<br />

wordt uitgedrukt in graden.<br />

280<br />

70<br />

290<br />

60<br />

300<br />

50<br />

310<br />

40<br />

320<br />

30<br />

20<br />

10<br />

343<br />

0<br />

350<br />

340<br />

1 graad is 1<br />

360<br />

180<br />

90<br />

270<br />

a In een gelijkzijdige driehoek<br />

zijn alle 3 zijden even lang.<br />

De hoeken zijn ook alle<br />

3 even groot.<br />

Hoe groot?<br />

deel van een cirkel.<br />

0<br />

360<br />

10<br />

30 90° 60°<br />

20<br />

rechte<br />

hoek<br />

scherpe<br />

hoek<br />

Een driehoek heeft 3 hoeken.<br />

De zijden zijn de benen van de hoeken.<br />

De 3 hoeken van een driehoek zijn<br />

samen 180°.<br />

Een rechthoekige driehoek<br />

heeft 1 rechte hoek (90°).<br />

Een rechte lijn is 180°.<br />

Een cirkel is 360°.<br />

Een hoek meet<br />

a<br />

je met de gradenboog.<br />

Op een geodriehoek staat ook een gradenboog.<br />

Teken na op ruitjespapier.<br />

a Meet a en b; b Meet a; c Meet a en b; d Meet c;<br />

bereken c. bereken b. bereken c. bereken a en b.<br />

a<br />

b<br />

c a<br />

140°<br />

stompe<br />

hoek<br />

b In een gelijkbenige<br />

driehoek zijn 2 zijden<br />

even lang.<br />

Geef aan welke 2<br />

hoeken gelijk zijn.<br />

b<br />

b<br />

a<br />

c In een rechthoekige driehoek<br />

is altijd 1 hoek 90°.<br />

In de driehoek hiernaast<br />

is de bovenste hoek 50°.<br />

Hoe groot is dan de hoek rechtsonder?<br />

c<br />

c<br />

a b


1<br />

2<br />

3<br />

Weektaak 33<br />

Les 1 191<br />

Welk getal ligt het dichtst bij?<br />

10.911,4<br />

a 1.091,14 1.191,15 b 752,386 752,04 c 1.001,101 999,01 d<br />

1.099,014<br />

Welk getal ligt in het midden?<br />

a c<br />

b d<br />

Zet in de goede volgorde van klein naar groot met het teken


192 Les 2<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Weektaak 33<br />

Teken het vooraanzicht op ruitjespapier.<br />

a b c d<br />

Teken het bovenaanzicht op ruitjespapier.<br />

a b c d<br />

Bij welke bouwsels uit opdracht 1 en 2 horen de hoogteplattegronden?<br />

a b 1<br />

c d<br />

6 6 6 6<br />

1 1<br />

5 2 2 5<br />

1 2 2 1 1 2 3<br />

2 2 2 2<br />

3 2 2 3<br />

1 1<br />

2 2 5 2 3 2<br />

3 3<br />

1<br />

2 2 2 2<br />

5<br />

3<br />

1<br />

1<br />

1<br />

3<br />

4<br />

2<br />

1<br />

2<br />

3<br />

2<br />

1<br />

2<br />

2<br />

1<br />

1<br />

1<br />

2 4 3<br />

1 1 3 5


Les 3<br />

a Een tuin is 16 bij 20 meter.<br />

Weektaak 33 193<br />

Onbekende waarden uitrekenen met letters<br />

Twee gelijke rechthoeken,<br />

elk met een omtrek van 36 cm,<br />

vormen samen een vierkant.<br />

Bereken de oppervlakte van<br />

dat vierkant.<br />

2 × l + 2 × b = 36 en l = 2 × b<br />

2 × (2 × b + b) = 36<br />

2 × 3 × b = 36<br />

6 × b = 36<br />

b = 6<br />

l = 2 × 6 = 12<br />

O = 12 cm × 12 cm = 144 cm 2<br />

1<br />

2<br />

3<br />

b<br />

De tuinman heeft zes gelijke<br />

velden met bloemen beplant.<br />

20 m<br />

In de fi guur hiernaast zijn dat de<br />

grijze stukjes. De tuinman gaat om een van<br />

de velden een heg zetten.<br />

Hoeveel meter heg heeft hij daarvoor nodig?<br />

a De omtrek van een rechthoek<br />

is 266 cm. De lengte is 75 cm<br />

langer dan de breedte. Wat is de<br />

oppervlakte?<br />

l<br />

a Aan een ketting zitten 16 kralen (rode, witte<br />

en blauwe). Er zijn 5 blauwe kralen meer dan<br />

rode kralen. Er zijn 2 witte kralen meer dan rode<br />

kralen. Hoeveel rode kralen zijn er?<br />

Wat wordt gevraagd? Om de oppervlakte van het vierkant te berekenen,<br />

moet je de zijde berekenen.<br />

Wat weet je? De zijde van het vierkant = de lengte (l) van de rechthoek.<br />

De lengte van de rechthoek (l) = 2 × de breedte van de rechthoek.<br />

Je moet de waarde van b berekenen om de vraag te beantwoorden.<br />

Welke informatie staat er in de som? De omtrek van de rechthoek = 36.<br />

Schrijf wat wel bekend is op als een som waarin je voor wat onbekend is<br />

een letter gebruikt: 2 × l + 2 × b = 36 en l = 2 × b<br />

Vul in de eerste som (met 2 onbekende waarden) voor l de waarde 2 × b in.<br />

2 × (2 × b + b) = 36<br />

Nu heb je een som met nog maar 1 onbekende waarde.<br />

Reken in stapjes die waarde uit en schrijf elke stap op een nieuwe regel.<br />

Nu je weet dat de breedte 6 is, kun je de lengte en de oppervlakte berekenen.<br />

16 m<br />

b De omtrek van een rechthoek<br />

is 40 cm. De lengte is<br />

3 × de breedte.<br />

Wat is de oppervlakte?<br />

12 cm<br />

b Twee rechthoeken,<br />

één van 8 cm bij 10 cm<br />

en één van 9 cm bij<br />

12 cm, liggen voor een<br />

deel over elkaar.<br />

Het blauwe gebied heeft een oppervlakte van 37 cm2 9 cm<br />

8 cm 37 cm<br />

10 cm<br />

.<br />

Wat is de oppervlakte van het roze gebied?<br />

2<br />

b Drie broers, A, B en C, zijn<br />

samen 33 jaar. A is 6 jaar<br />

ouder dan B en B is 6 jaar<br />

ouder dan C. Hoe oud is A?<br />

c De oppervlakte van een<br />

rechthoek is 50 cm 2 . De breedte<br />

is de helft van de lengte.<br />

Wat is de omtrek?<br />

c Over 51 jaar is de<br />

jongen precies 4 × zo<br />

oud als hij nu is. Hoe<br />

oud is de jongen?


194 Les 4<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Weektaak 33<br />

3 mannen, A, B en C houden een wedstrijd. Ze moeten 40 km fi etsen en<br />

daarna 10 km hardlopen. De tijd wordt opgenomen na 30 km, 40 km en<br />

bij de fi nish op 50 km.<br />

Bereken de gemiddelde snelheid.<br />

a Wat was de gemiddelde snelheid van A, B en C over de eerste 30 km?<br />

b Wie van de 3 had op het stuk tussen 30 km en 40 km de hoogste<br />

gemiddelde snelheid?<br />

c Met welke gemiddelde snelheid liepen A, B en C de laatste 10 km?<br />

d Wat was de gemiddelde snelheid van A, B en C over het hele traject?<br />

e Op welk stuk was de winnaar van de wedstrijd niet het snelst?<br />

a Schat uit de grafi ek, na hoeveel minuten A en B elkaar voor het<br />

eerst tegenkwamen. Wie had de hoogste snelheid op dat moment?<br />

b Schat uit de grafi ek, na hoeveel minuten B en C elkaar hardlopend<br />

tegenkwamen. Wie had de hoogste snelheid op dat moment?<br />

14.000<br />

13.000<br />

12.000<br />

11.000<br />

10.000<br />

9.000<br />

8.000<br />

7.000<br />

6.000<br />

ontwikkeling bezoekersaantallen<br />

di wo do vrij za<br />

2009 2010 2011 2012<br />

14.000<br />

13.000<br />

12.000<br />

11.000<br />

10.000<br />

9.000<br />

8.000<br />

7.000<br />

ontwikkeling bezoekersaantallen<br />

2009 2010 2011 2012<br />

di wo do vrij<br />

za<br />

a Wat was de dag met de meeste bezoekers in 2011?<br />

b Welke dag is in alle jaren de dag met de laagste bezoekersaantallen?<br />

c Hoeveel bezoekers komen er gemiddeld op vrijdag?<br />

d Op welke dagen zijn de bezoekersaantallen sinds 2010 het meest gedaald?<br />

e Was het totaal aantal bezoekers in 2012 hoger of lager dan in 2009?<br />

afstand in km<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

A B C<br />

0 1 2 3 4 5<br />

tijd in uren<br />

c Hoeveel minuten pauze nam<br />

elke deelnemer?<br />

d Hoe kun je zien wie de snelste<br />

loper en wie de snelste fi etser is?


Les 5<br />

Symmetrie<br />

Weektaak 33 195<br />

lijnsymmetrie draaisymmetrie puntsymmetrie<br />

1<br />

Een fi guur is<br />

lijnsymmetrisch<br />

als die minstens<br />

1 symmetrieas<br />

heeft.<br />

Hoe symmetrisch zijn de letters van het alfabet?<br />

a Welke letters zijn lijnsymmetrisch? Geef per letter de symmetrieas(sen) aan.<br />

b Welke letters zijn puntsymmetrisch? Geef het draaipunt aan.<br />

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z<br />

Teken het draaipunt en de hoek waarover deze<br />

fi guren draaisymmetrisch zijn. Meet de draaihoek.<br />

a b c<br />

Spiegel de fi guur<br />

over de as.<br />

Een draaisymmetrische fi guur<br />

blijft gelijk als je hem een<br />

bepaald aantal graden draait<br />

om draaipunt C (centrum).<br />

De draaihoek is de kleinste<br />

mogelijke hoek waarover de<br />

fi guur kan draaien.<br />

2 3<br />

4 5<br />

C<br />

Spiegel de fi guur<br />

over punt C.<br />

C<br />

C<br />

Puntsymmetrie is een bijzondere vorm<br />

van draaisymmetrie, waarbij de draaihoek<br />

180 is° (een halve draai). Om te zien of<br />

een fi guur puntsymmetrisch is, verbind je<br />

de tegenover elkaar liggende punten met<br />

elkaar. Deze lijnen moeten dan door één<br />

punt gaan.<br />

Teken na op roosterpapier en teken<br />

daarin de draaipunten.<br />

a b<br />

c


196<br />

Oefentoets<br />

1 2<br />

3<br />

5<br />

8<br />

9<br />

12<br />

13<br />

14<br />

Hoe lang was deze paus Welk getal ligt in het midden?<br />

aan de macht?<br />

GREGORIUS I<br />

* DXC † DCIV<br />

Hoe laat is het? Hoe laat is het hier als het bij ons 14.00 uur is?<br />

a b Gebruik het kaartje van pagina 187.<br />

a Kaapstad d Buenos Aires<br />

C C<br />

b Los Angeles e Beijing<br />

c Sydney f Tokyo<br />

0,5 / 47,5 \ 0,35 / 15,75 \<br />

Bereken de BTW. Bereken de nettoprijs.<br />

0,6 / 34,2 \ 2,75 / 49,50 \ prijs ex. 6% BTW € 63<br />

prijs incl. 21% BTW € 6,05<br />

prijs ex. 21% BTW € 79<br />

prijs incl. 6% BTW € 3,18<br />

Bereken de waarde van a.<br />

a 4 × a + 9 = 29 b 7 – a + 6 = 0 c 3 × (a – 2) = 12 d (a + 8) : 5 = 3<br />

Een jas kost € 99. In de uitverkoop<br />

wordt de jas bij winkel A afgeprijsd naar<br />

€ 79. Bij winkel B krijg je 30% korting op<br />

dezelfde jas. Hoeveel procent meer is<br />

dat dan de korting bij winkel A?<br />

Bereken de oppervlakte van driehoek ABC.<br />

Meet hoek a en b en bereken hoek c.<br />

Spiegel de driehoek over punt P.<br />

Weektaak 34<br />

139.500 913.800<br />

a<br />

10<br />

4<br />

6 7<br />

De keuzeles duurt een blokuur van<br />

2 × 50 min. Een kwart van de tijd<br />

werkt de scholier aan wiskunde en<br />

drie vijfde deel van de overige tijd<br />

aan Frans. Hoeveel tijd blijft over?<br />

A<br />

C<br />

a<br />

c<br />

b<br />

P<br />

B<br />

15<br />

AB = 5<br />

hoogte = 4<br />

327.651 748.435<br />

b<br />

11<br />

Drie jongens, A, B en C<br />

hebben samen 36 films.<br />

A heeft er 3 meer dan B en<br />

B heeft er 3 meer dan C.<br />

Hoe veel films heeft A?<br />

Teken het 4 3 3 4<br />

vooraanzicht 1 2 2 1<br />

1 1 1 1<br />

van het bouwsel<br />

5 0 0 5<br />

met deze<br />

hoogteplattegrond.


Les A<br />

Weektaak 34 197<br />

1 2<br />

Wat staat er? Schrijf in Romeinse cijfers.<br />

VIII DCCXX<br />

MCCIX<br />

16 110 1.364<br />

XVIII MDCCLXX CMXCIX<br />

34 545 2.014<br />

CLX CXLIV<br />

MCDXLVIII<br />

97 1.008 9.749<br />

3 4<br />

Vul in: vroeger of later. Vul in.<br />

Kijk op het kaartje op pagina 187.<br />

In Hong Kong is het .. uur vroeger dan in Tokyo.<br />

In Los Angeles is het 10 uur …. dan in Kaapstad.<br />

In Paramaribo is het .. uur vroeger dan in Londen.<br />

In Anchorage is het 19 uur …. dan in Sydney.<br />

In Auckland is het 5 uur …. dan in Novosibirsk.<br />

In Moskou is het .. uur later dan in New York.<br />

5 6<br />

Bereken het BTW-bedrag.<br />

€ 212 incl. 6% BTW € 48,40 incl. 21% BTW<br />

€ 8,48 incl. 6% BTW € 67,76 incl. 21% BTW<br />

€ 95,40 incl. 6% BTW € 387,20 incl. 21% BTW<br />

7 Reken uit met een staartdeling. 8<br />

0,3 / 13,8 \ 0,75 / 47,25\<br />

2,5 / 42,5 \ 1,25 / 58,75 \<br />

2,8 / 75,6 \ 2,95 / 91,45 \<br />

9<br />

Bereken de prijs incl. BTW.<br />

€ 1,50 ex. 6% BTW € 10 ex. 21% BTW<br />

€ 19 ex. 6% BTW € 45 ex. 21% BTW<br />

€ 175 ex. 6% BTW € 999 ex. 21% BTW<br />

Bereken de oppervlakte van de driehoeken.<br />

a b c d<br />

B<br />

A<br />

BC = 6<br />

hoogte = 1<br />

C<br />

D F<br />

E<br />

DF = 8<br />

hoogte = 3<br />

a Een pak schriften kost € 8,75.<br />

De prijs per stuk is € 0,35.<br />

Hoeveel zitten er in een pak?<br />

G H<br />

GI = 9,4<br />

hoogte = 1,6<br />

b Een pakje chocolademelk<br />

kost € 0,79. De grootverpakking<br />

kost € 37,92.<br />

Hoeveel pakjes zitten daarin?<br />

I<br />

L<br />

J K<br />

JK = 4<br />

hoogte = 6


198 Les A<br />

10<br />

12<br />

13<br />

14<br />

15<br />

Weektaak 34<br />

Wat is de uitkomst als a de waarde 4, 5 of 7 heeft? Reken uit voor verschillende waardes van a.<br />

9 – a 6 + 2 × a<br />

3 × (a – 2)<br />

a = 6 en a = 9 a = 4 en a = 7<br />

5 + a 30 – 4 × a<br />

5 × (a + 3)<br />

3 × a + 8<br />

2 × (a + 3)<br />

5 × a 150 + 10 × a<br />

4 × (8 – a)<br />

4 × a – 6<br />

5 × (a – 2)<br />

140 : a 1.000 + 2.800 : a (a + 1) : 2<br />

5 × a + 3<br />

6 × (9 – a)<br />

Welke bewerking is in elke stap links en rechts van het =-teken gedaan om de waarde van a te vinden?<br />

a 3 × a + 11 = 23 b 7 × a – 9 = 26<br />

c 4 × (a + 2) = 20 d (a + 6) : 3 = 4<br />

3 × a = 12 (stap 1 …..) 7 × a = 35 (stap 1 …..) a + 2 = 5 (stap 1 …..) a + 6 = 12 (stap 1 …..)<br />

a = 4 (stap 2 …..) a = 5 (stap 2 …..) a = 3 (stap 2 …..) a = 6 (stap 2 …..)<br />

a De bloemist koopt op de<br />

veiling 100 bossen tulpen voor<br />

€ 300. Voor hoeveel moet hij<br />

de tulpen per bos verkopen om<br />

45% winst te maken?<br />

Zoek het juiste aantal graden bij de hoeken.<br />

Kies uit: 30°, 50°, 60°, 120° , 140°.<br />

6<br />

a<br />

6<br />

6<br />

80°<br />

2,5 2,5<br />

b<br />

Hoeveel graden is de draaihoek van deze draaisymmetrische fi guren?<br />

a b c d e f<br />

11<br />

b Vorig jaar bood de dealer<br />

nog € 9.000 voor d e auto.<br />

Nu biedt hij een inruilprijs<br />

van € 6.300. Hoeveel<br />

procent is zijn bod nu lager?<br />

4<br />

c<br />

20°<br />

4<br />

c Een werknemer werkt 8 uur per dag. Hij heeft<br />

een vergadering die 2 uur duurt. Hij heeft 2 ×<br />

een kwartier en 1 × een half uur pauze.<br />

De overige tijd werkt hij op de computer.<br />

Hoeveel procent van de werkdag is dat?<br />

d<br />

60°<br />

20°<br />

e


1<br />

Les B<br />

a Een vliegtuig vertrekt om 9.40 uit<br />

Amsterdam en komt om 11.45<br />

plaatselijke tijd in Los Angeles<br />

aan. Hoe lang duurt de vlucht?<br />

Weektaak 34 199<br />

2 3<br />

4<br />

Reken uit voor verschillende<br />

waardes van a.<br />

a = 2 en a = 3 a =<br />

a + 8 × 2 – 9<br />

6 × (7 – a) + 3<br />

3 × (a + 2) – 5<br />

9 – a × 3 + 6 =<br />

1<br />

1 en a =<br />

2 10<br />

4 × a + 6<br />

9 × a – 2<br />

10 – a × 8 + 3 =<br />

3 × (a + 1) + 5 × (a + 2)<br />

a 3 appels en 2 peren wegen samen<br />

255 g. 2 appels en 3 peren wegen<br />

samen 285 g. Alle appels wegen even<br />

veel. Ook alle peren zijn even zwaar.<br />

Hoeveel gram wegen 1 appel en<br />

1 peer samen?<br />

A<br />

5 6<br />

h<br />

B a D 3 × a C<br />

Bereken de oppervlakte van<br />

de driehoeken ABC, ABD en<br />

ADC als a = 3 en h = 7.<br />

b Welke is duurder, de<br />

boormachine van € 75 ex. BTW<br />

of die van € 89 incl. BTW? (Voor<br />

boormachines geldt 21% BTW.)<br />

a Het abonnement kost<br />

€ 17,50 per maand.<br />

De aansluiting kost<br />

eenmalig € 25. Met<br />

welke formule kun je<br />

berekenen hoeveel<br />

het abonnement je<br />

na a maanden heeft<br />

gekost?<br />

b 3 jongens samen wegen<br />

precies 100 kilo. A weegt 27<br />

kilo minder dan B en B is 32<br />

kilo zwaarder dan C. Hoeveel<br />

weegt A?<br />

c Een gezin verdeelt een meevaller. De<br />

zus krijgt € 17 en de broer € 23. Samen<br />

kregen zij 20% van het totale bedrag.<br />

Welk bedrag krijgen de ouders?<br />

b Voor het omrekenen van Celsius<br />

naar Fahrenheit bestaat de formule<br />

graden F = 9<br />

× graden C + 32<br />

5<br />

Maak een tabel voor de<br />

Celsiuswaarden 0, 10, en 100.<br />

Maak een lijngrafiek met de<br />

waarden uit de tabel. Lees op de<br />

grafiek de Fahrenheitwaarde<br />

af voor 37° Celsius.<br />

c Twee getallen zijn opgeteld<br />

100. Als je het ene getal met<br />

3 vermenigvuldigt en het andere<br />

met 2, krijg je twee keer hetzelfde<br />

antwoord. Wat is het grootste van<br />

de twee getallen?<br />

Elk hokje is 1 cm2 .<br />

Wat is de oppervlakte<br />

van het rode gedeelte?


200 Les B<br />

Weektaak 34<br />

7 90<br />

Hoeveel graden is 8<br />

H<br />

F<br />

G<br />

B<br />

de hoek bij punt E<br />

9<br />

10<br />

30<br />

20<br />

10<br />

360<br />

350<br />

340<br />

330<br />

40<br />

320<br />

50<br />

A<br />

310<br />

60<br />

300<br />

290<br />

70<br />

80<br />

080<br />

D<br />

270<br />

100<br />

260<br />

110<br />

250<br />

120<br />

240<br />

130<br />

230<br />

140<br />

E C<br />

220<br />

150<br />

160<br />

170<br />

210<br />

180<br />

190<br />

200<br />

a in driehoek BEH?<br />

b in driehoek HEF?<br />

c in driehoek FEG?<br />

d in driehoek GEA?<br />

e in driehoek AEH?<br />

f in driehoek GEB?<br />

g in driehoek FEB?<br />

h in driehoek GEH?<br />

a De fi guur hiernaast is<br />

lijnsymmetrisch.<br />

Teken alle symmetrieassen.<br />

b De fi guren zijn allebei<br />

draaisymmetrisch.<br />

Wat is de kleinste draaihoek?<br />

Neem de fi guren over op roosterpapier en teken het spiegelbeeld van fi guren in de rode lijn.<br />

a b c<br />

Een vierkant en een driehoek hebben dezelfde omtrek.<br />

Samen vormen ze een vijfhoek.<br />

De zijde van het vierkant is 4 cm.<br />

Wat is de omtrek van de vijfhoek? 4 cm

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!