Nr. 3 - N-VA

Driewekelijks tijdschrift. Maart 2001. Jaargang 1. Nummer 3. Toelating gesloten verpakking B/43. Afgiftekantoor Gent-X
VOLLE MANEN
VOOR ZES MILJOEN VLAMINGEN
NR. 3 I 2001
Politiek gevangen in Baskenland
DE JEUGD
VERTEGEN-
WOORDIGD
BRUSSEL, STUK VAN ONS
BELGIE-BELGIQUE
P.B. GENT-X
B/43

Honderd jaar
geleden, op 9
maart 1901,
overleed te Antwerpen
de Vlaamse
musicus, muziekpedagoog
en volksnationale
militant Peter
Benoit. Na zijn tochten
langs de muzieksalons
van Brussel,
Leipzig, Berlijn, München en
Parijs, kwam Benoit in 1867 in de
Sinjorenstad terecht. Daar werd
hij directeur van de Ecole de
Musique, die hij later zou uitbouwen
tot de Vlaamse Muziekschool
en uiteindelijk tot het
Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium.
Ook al in Antwerpen
werd hij medestichter van het
Nederlands Lyrisch Toneel, dat
vanaf 1893 bekend werd als de
Vlaamse Opera. Intussen had hij
een indrukwekkend muzikaal
oeuvre opgebouwd, bijna geheel
in de sfeer van de romantiek, met
haar onvoorwaardelijke keuze
voor de natuur, het nationale en
volkse verleden en het overweldigende
pathos van het massagebeuren.
79
Mijlpaal Peter Benoit
TELRAAM
Een internationale studie die in
122 landen naging hoe het er
gesteld was met de duurzaamheid
van het leefmilieu wees
uit dat België op de 79ste plaats
moet worden gerangschikt. Het
slechtste van de hele Europese
Unie en minder goed dan pakweg
Mozambique, Ghana of Armenië.
........
Alleen het eten is hier van een
V O L L E
MANEN ongeëvenaarde kwaliteit.
2
Benoits ‘Vlaamse
muziekbeweging’, die
gold als artistiek-ideologische
koepel van
zijn talloze creaties en
activiteiten, wordt vandaag
beschouwd als
dé motor van het
muziekleven in Vlaanderen.
Maar de
muziekwetenschap
wijst er anderzijds op dat Benoit
door zijn allesomvattende en dominante
beweging tevens een sterke
rem heeft geplaatst op de vernieuwende
en onafhankelijke ontwikkelingen
in de Vlaamse muziek.
Anderzijds betekenden zijn muzikale
activiteiten een mijlpaal in de
emancipatorische gang van de
Vlaamse gemeenschap.
In Harelbeke, waar Benoit in 1834
werd geboren, wordt de herinnering
aan de Vlaamse musicus tijdens
de komende maanden met
grote luister omringd. Daarenboven
opent die stad binnenkort
het vernieuwde Benoitmuseum.
Ook Antwerpen zal niet achteloos
voorbijgaan aan zijn beroemde
muzikale en flamingantische
pleegzoon.
J. Faber
PLUIM
Op 12 maart 1971 richtten
Brugse Vlaams-nationalisten
de sociaal-culturele vzw
Informativa op. Tot 1986 was het
Breydelhof de vergaderstek. De
vzw gaf ook 16 jaar lang het
maandblad ‘WIJ-in-Brugge’ uit,
telkens op 50.000 exemplaren.
Begin 1990 werd ‘De Gulden
Spoor’ de nieuwe thuis, waar
ondertussen reeds 120 activiteiten
plaatsvonden. Een verjaardag
die een pluim verdient!
PERS-
SPIEGEL
ENGLISHNESS
“ De Schotten en de
Welsh hebben
tegenwoordig
een eigen parlement.
En als ze al niet onafhankelijk
zullen worden,
zullen ze zeker
minder Brits worden.
Dat is cool, de motor
hierachter is geen
racisme. Het is veeleer
dat Schotland en Wales het vertrouwen
hebben een moderne natie te
zijn en willen breken met Britishness .
(...) De Engelsen daarentegen hebben
hier nog nooit over nagedacht
omdat Englishness en Britishness
voor velen hetzelfde is. (…) De enigen
die dat kunnen verhinderen zijn
de Engelsen zelf. Het probleem is
echter dat wij altijd wantrouwig hebben
gestaan tegenover nationalisme.
Dat is dus de opgave voor de komende
jaren: een gevoel van Englishness
ontwikkelen dat niet enggeestig is.
De klemtoon moet daarbij liggen op
de identiteit van ieder van ons, we
moeten het gevoel ontwikkelen
ergens bij te horen.”
Folkzanger Billy Bragg in De Morgen
van 13 februari 2001.
ENGELS TAALIMPERIALISME
“
Agalev’er Ludo Sannen gebruikte
in zijn betoog bijna exact dezelfde
bewoordingen als destijds
kardinaal Mercier: het Nederlands is
niet zo geschikt. (...) De groene politicus
nu verdedigt een taal die niet de
zijne is, de taal van een machtsapparaat
dat zowat alles veracht waar
de partij van Sannen voor staat. Dat
is de logica van de knecht.”
Geert van Istendael in De Morgen
van donderdag 22 februari 2001.

UITGELICHT
Gezocht: oefening in democratie
............................
DVU-partijraad van 19 februari
jl. kondigde zich aan als een
moeilijke oefening. Er was het
debat over de bijsturing van het
Lambermont-bis-akkoord (zie blz.
6); maar ook de aanduiding van een
interim-voorzitter én een toelichting
bij het interne partijgebeuren.
Na het ontslag van Geert Bourgeois
had het VU-partijbestuur eind januari
de beide ondervoorzitters aangesteld
tot co-voorzitter; op 12 februari
besliste het partijbestuur unaniem
ondervoorzitter Fons Borginon voor
te dragen als kandidaat voor het
interim-voorzitterschap.
De partijraad gaf Borginon het vertrouwen
met 101 stemmen voor en
23 onthoudingen.
Over het conflict binnen de partij
analyseerde Borginon scherp: “Wie
naar de toekomst kijkt, stelt binnen
de partij, en zeker binnen de partijtop,
vele verschillen vast met
betrekking tot de strategie en de
positionering van de VU.” Een breed
gedragen consensusvoorstel was er
dus niet: “De tegenstellingen zijn -
voorlopig nog?- te groot”, betreurde
Borginon.
Precies daarom ook opteerde hij
voor het creëren van een duidelijk
keuzemoment waarbij de ganse
partij betrokken wordt. Nieuwe voorzittersverkiezingen
vormen hierbij
het uitgangspunt. Maar over de
kalender (voor of na de zomerva-
kantie?) bestond in de partijraad
géén eensgezindheid. Deze kalender
én het reglement moeten door
de partijraad wel met een tweederde
meerderheid worden vastgelegd;
een stemscore die - gezien de veelheid
van opinies binnen de raad -
niet vanzelfsprekend is. Dat de nieuwe
voorzitter opnieuw rechtstreeks
door alle leden moet worden verkozen,
wordt niet betwist. Wel ter discussie
staat de verkiezing van het
nieuwe partijbestuur. Voor de enen
moet dit partijbestuur voortaan
rechtstreeks door alle VU-leden
worden verkozen, anderen houden
het liever op de hudige aanduiding
vanuit de 150-koppige VU-partijraad.
Definitieve conclusies trok de partijraad
niet. De statutencommissie
werd aan het werk gezet en op 10
maart wordt de bespreking verder
gezet. Van mening verschillen binnen
een partij is immers niet oneervol.
Kunnen kiezen is het bewijs van
openheid en betrokkenheid; keuzes
aanvaarden is het bewijs dat democratie
écht leeft.
DANN
VOLKSUNIE
Barrikadenplein 12
1000 Brussel
tel. 02/219.49.30
...............
fax 02/217.35.10
e-post: info@volksunie.be
webstek: www.volksunie.be
VOOR MORGEN
De VU-partijraad gaf me midden
februari de opdracht de
leiding van de partij op te
nemen. Een taak waar ik me de
komende weken honderd procent
wil voor inzetten. Ook al weet ik
dat het niet gemakkelijk wordt.
Maar elke nieuwe uitdaging
maakt ook nieuwe energie vrij.
De partij maakt vandaag een crisis
mee. De partijtop is verdeeld
over de te volgen strategie en bij
de 16.000 leden-aandeelhouders
leeft veel verwarring. En dat de
kritische kiezer het VU-aandeel
zelf onder forse druk plaatst, zal
weinigen verbazen.
Maar of het VU-bedrijf nu per se
in faling moet, is een heel andere
vraag. Mijn antwoord is duidelijk:
néén! Want de actuele verwarring
omtrent de verkoopsstrategie
doet niets af van de waarde van
het product. Waarom zouden we
het democratisch Vlaams-nationalisme
– én het ‘sociaal en federaal’
dat er het handelsmerk van
is – uit de rekken halen?
Ik wil werken aan morgen. Vanuit
een zeer duidelijk engagement:
het komt de 16.000 Volksunieleden
toe om in correct, open en
eerlijk democratisch overleg
gezamenlijk de keuze voor de
toekomst te maken. Als voorzitter
wil ik deze keuze mee begeleiden.
Fons Borginon
Algemeen Voorzitter a.i.
V O L L E
MANEN
3

LIDMAAT
“
Ik ben geboren in 1956, het jaar
van de Suezcrisis”, zegt Reinilde
Van Moer uit Willebroek. “Maar het
een heeft niets met het andere te
maken” voegt ze er lachend aan toe.
Reinilde komt uit een Vlaams-nationaal
nest, maar werd door haar
ouders niet echt aangemoedigd om
aan politiek te doen. Toen ze als tiener
een keer moest ervaren hoe ene
Walter Luyten - inmiddels ere-senator -
tijdens een propagandatocht zonder
meer werd opgepakt, haalde haar
rechtvaardigheidsgevoel het op de
Reinilde Van Moer
...........................
V O L L E
MANEN
4
wens van haar ouders. Reinilde sloot
zich aan bij de VU. “De koppeling van
het Vlaamse aan het sociale sprak
me aan.”
Reinilde is één van de drie vrouwelijke
arrondissementele voorzitters in
de VU. Dat ze deze taak op zich nam
was een bewuste keuze. “Ik wil bewijzen
dat ook vrouwen aan politiek kunnen
doen”, zegt ze. Zo’n voorzitterschap
vraagt - naast veel tijd - ook
een flinke dosis diplomatie.
“Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen
kwam het erop aan om ook men-
sen die geen verkiesbare plaats hadden
te motiveren. Allemaal samen zijn
we erin geslaagd om in Mechelen en
omstreken goede verkiezingsresultaten
te halen.”
Reinilde is een VU-lid in hart en nieren.
“Mensen kan je overtuigen door
hen te wijzen op alle aspecten van
ons programma. Waarin dat verschilt
van dat van andere partijen? De VU is
pluralistisch en heeft dus respect voor
ieders overtuiging. ‘Heb respect voor
ons, wij hebben dat ook voor jullie’ dat
is toch waar wij voor staan, niet?”

GEEN OVERGANGSFIGUUR
VAN LIEDEKERKE
............................
Toen in 1958 de vrijwel onbekende
Angelo Giuseppe Roncali tot
paus werd verkozen had iedereen
het smalend over een ‘overgangspaus’.
Maar de man bleek
meer in zijn mars te hebben dan de
goedlachsheid die hem kenmerkte,
hij gooide de ramen van het
Vaticaan open en liet door de muffe
kamers de frisse wind van de jaren
zestig waaien. Johannes XXIII ging
de geschiedenis in als een bevlogen
vernieuwer, en niet als een overgangsfiguur.
Uit de ruime meerderheid waarmee
de partijraad van de
Volksunie Fons Borginon tot
interim-voorzitter heeft aangeduid
blijkt dat het Antwerps Kamerlid een
groot vertrouwen geniet. En terecht,
want in de korte tijd sinds hij Geert
Bourgeois opvolgde verraste Borginon
door een weloverwogen en
kordate aanpak.
Vóór deze uitgave in uw bus valt
heeft de partijraad beslist wanneer
de VU-leden hun nieuwe voorzitter
(m/v) zullen verkiezen, want dat zij
daar opnieuw voor uitgenodigd worden
staat buiten kijf. Voor of na de
grote vakantie? De ‘korte pijn’ of
‘eerst rust en pas dan stemmen’? Er
valt voor beide meningen iets te
zeggen, maar belangrijker dan een
kalender is de overwinning van de
wijsheid op de passie. En de zekerheid
dat eens een beslissing genomen
is deze ook loyaal wordt uitgevoerd,
door iedereen en van hoog
tot laag.
Tweede vraag die aan de orde is,
behelst het al dan niet rechtstreeks
verkiezen van de leden van het VUpartijbestuur.
Het is goed dat een
partij zich regelmatig bevraagt over
haar werkinstrumenten: of zij nog
beantwoorden aan hun oorspronkelijke
opzet, of zij wel voldoende
representatief zijn samengesteld, of
zij zich met de juiste problemen inlaten,
of er wel de meest geschikte
mensen zetelen, enz.
Of ook het partijbestuur door de
leden moet worden verkozen
lijkt ons niet zozeer een noodzaak,
van groot belang is dat het
voldoende evenwichtig is samengesteld.
Met evenwichtig bedoelen wij
o.m. een juiste verhouding tussen
beroepspolitici, hun medewerkers
inbegrepen, en mensen met een
baan buiten de politiek. Aan dit
evenwicht ontbreekt het de jongste
jaren wel eens, zowel bij de
Volksunie als bij andere partijen.
Ongetwijfeld zal door de inbreng
van ‘vrije mensen’ het debat anders
klinken dan wanneer een meerderheid
uit ‘beroeps’ bestaat. Dit houdt
wel in dat (opnieuw) rekening wordt
gehouden met praktische regelingen
van bv. vergadertijden voor
mensen met een negen-tot-vijfbaan.
Wij begrijpen de bekommernis om
een meer representatief - dus breder
gedragen - partijbestuur, tenslotte
gaat het om een belangrijk
politiek beslissingsorgaan. De discussie
is open. Misschien kan de
vraag, bij wijze van richtinggevende
proef, aan de leden gesteld worden
samen met het stembiljet voor de
nieuwe voorzitter.
Dat wij ruime aandacht schonken
aan deze eerder formalistische
problemen kan de lezer
verbazen, toch zijn zij een wezenlijk
deel van hardnekkige discussies
binnen de partij. Zij hebben met
inwendige spelregels te maken, met
democratische inspraak, met te volgen
richtingen, met politieke opties.
Om dit te realiseren is een krachtige
voorzitter nodig, iemand die in overleg
met en gesteund door alle
bestuursgeledingen beslissingen
neemt en uitvoert. Er mag in een
partij als de Volksunie enige anarchie
traditie zijn, spelregels - ook
deze om conflicten tussen mensen
te voorkomen - moeten geëerbiedigd
worden. En daar zat het de
voorbije maanden goed mis mee.
De omzichtigheid waarmee Fons
Borginon zijn moeilijke taak uitvoert,
toont aan dat hij uit degelijk voorzittershout
gesneden is. Het ziet er
niet naar uit dat hij een ‘overgangsfiguur’
is.
Maurits van Liedekerke
V O L L E
MANEN
5

STAATSHERVORMING
WAT MET LAMBERMONT?
...........................
V O L L E
MANEN
6
Nee, tenzij. Zo luidde eind januari
het verdict van de partijraad
over Lambermont-bis. Bij het
ter perse gaan van dit artikel zijn we
bijna een maand en één partijraad
verder. Dat in één maand veel kan
gebeuren blijkt in deze geen boutade.
Zoals steeds bij staatshervormingsprocessen,
volgen de onderhandelingen
en akkoorden elkaar in
sneltempo op.
Op 16 februari gaf het federaal
kernkabinet zijn fiat aan een
omvattende agenda m.b.t. de
Lambermontakkoorden. Niet alleen
werden er enkele verduidelijkingen
en verbeteringen aangebracht
(inzake o.a. Landbouw, Buitenlandse
Handel, de fiscale autonomie
en de bestuurlijke politie),
tevens werd een strikt tijdspad uitgewerkt
voor de diverse samenwerkingsakkoorden
en de overdracht
van Ontwikkelingssamenwerking.
Daarenboven werd vastgelegd dat
er vóór Pasen resultaten moeten
geboekt worden in de Brusselse
mini-Costa m.b.t. de gegarandeerde
Vlaamse vertegenwoordiging.
Deze plotse inschikkelijkheid kwam
niet zomaar uit de lucht gevallen.
De agenda vormde de resultante
van discrete onderhandelingen,
onder meer tussen VU-kamerlid
Geert Bourgeois en VLD-voorzitter
Karel De Gucht.
Op basis van deze en andere nieuwe
gegevens besliste de partijraad
om in april een definitief oordeel te
vellen over de teksten m.b.t. de
staatshervorming die dan voorliggen.
Conform de eerdere beslissingen
inzake de Lambermontakkoorden,
zal het definitief oordeel
van de partijraad in april afhankelijk
zijn van 3 criteria:
a: de correcte omzetting van de
Hermes- en Lambermontakkoorden;
b: de correcte omzetting van de
latere verduidelijkingen en verbeteringen
(zie boven);
c: de evaluatie of na bespreking in
de Brusselse mini-Costa de gegarandeerde
vertegenwoordiging van
de Vlamingen in Brussel voldoende
is ingevuld.
Na het eensgezind oordeel van
de partijraad leek de hemel
boven Lambermont enigszins
op te klaren. Echter, reeds enkele
dagen later pakten de onweerswolken
zich terug samen. Er lekte
immers uit dat de Raad van State
met een nipte meerderheid had
besloten een negatief advies te zullen
verlenen ten aanzien van het
voorliggend akkoord. Vooral de
regionalisering van de gemeenteen
provinciewet - de Vlaamse trofee
bij uitstek - zónder een wijziging van
de grondwet, bleek het hoge rechtscollege
een doorn in het oog.
Evenveel andere eminente rechtsgeleerden
denken daar dan weer
helemaal anders over.
Al geldt er voor de regering geen wettelijke
verplichting om zich te schikken
naar het advies, toch is de vrees
niet geheel ongegrond dat deze uitspraak
gevolgen heeft voor het communautair
akkoord. Maar daarvoor
dient eerst het advies ten gronde te
worden afgewacht, evenals de
onderliggende argumentatie. Wordt
ongetwijfeld vervolgd.
Buitenlandse handel
en prinselijke wandel
Ter uitvoering van de Lambermontakkoorden,
sloten vertegenwoordigers
van de gewesten en
de federale overheid een eerste
samenwerkingsakkoord. De overeenkomst
voorziet in de vervanging
van de Belgische Dienst voor
Buitenlandse Handel door een
Federaal Agentschap. De werking
van het Agentschap, amper 50
personeelsleden sterk, wordt in
essentie beperkt tot een databank.
Het één-loket-principe getrouw,
dienen Vlaamse exporterende
bedrijven voortaan aan te kloppen
bij Export Vlaanderen, dat een
fikse uitbreiding van middelen en
personeelsbestand tegemoet ziet.
Het zijn dan ook de gewestelijke
exportdiensten die beslissen of er
gezamenlijke handelsmissies wordengeorganiseerd
in het gezelschap
van prins
Filip. Vlaanderen
beslist dus voortaan
over de prinselijke
handel en
wandel. ’t Kan verkeren.

KRIS VAN DIJCK
GEMANDATEERD
Sinds nieuwjaar is Kris
Van Dijck (°1963) burgemeester
af. Hij was
31 toen hij in 1995 burgervader
van Dessel werd.
Datzelfde jaar stuurde
Mechelen-Turnhout hem
ook naar het Vlaams parlement.
Veel verantwoordelijkheid
in één keer, maar Van
Dijck had een leerschool
van schepen achter de rug.
De kans dat hij opnieuw burgemeester
werd, was zeer
groot: de kiezer had de
score van zijn lijst van 25%
naar 40% gebracht, 8 op 18
zetels. Maar het mocht niet zijn, Van Dijck belandde in de
oppositie. “Spijtig!” vindt hij. Burgemeester zijn is nochtans
een bezig beroep, vaak dag en nacht in touw. Je moet het
vooral graag doen en daarbij mag je niet op een uur kijken.
Die inzet kan zwaar wegen op een gezin.
In de commissie Onderwijs van het Vlaams parlement put
Van Dijck uit zijn ervaring van onderwijzer. Deze komt goed
van pas nu het rommelt in de Vlaamse onderwijswereld. Van
Dijck vindt onderwijzen een boeiende job. Kinderen zijn
onbevangen en ontvankelijk voor wat ‘meesters’ zeggen.
Daartegenover staat dat ze grote dankbaarheid tonen.
Trekt het commissielid partij voor het stakende lerarencorps?
Eerst voor het onderwijs, daarna voor het corps! Van Dijck
vindt looneisen belangrijk, maar dit geldt ook voor het lescomfort.
Leraren krijgen steeds meer taken toegewezen
waardoor wrevel ontstaat. Vooral de opdrachten in het secundair
onderwijs wegen door. Druggebruik, vandalisme, pesterijen:
je moet al een bolleboos zijn om een antwoord op elk
van deze kwalen te hebben. Daarom dringt zich een evenwicht
op tussen investeringen, looneisen en infrastructuur.
Welke dossiers neemt Van Dijck mee naar Brussel? De problematiek
van de schaarse ziekenhuisbedden in de regio en
het gebrek aan kansen voor kleine gemeenten laten hem niet
met rust. Dessel telt 8.500 inwoners maar kan zich geen
planoloog veroorloven. Toch mag het niet de bedoeling zijn
daardoor de ruimtelijke ordening te verwaarlozen. Ook de
nucleaire bedrijvigheid in Dessel houdt Van Dijck bezig, want
al zijn de gevaren gering toch moet veiligheid primeren.
En went het burgemeester-af-zijn? Laatst speelde een
toneelgroep een stuk over politieagenten en de regisseur
belde of ‘burgemeester Van Dijck’ een combi met zwaailicht
wou uitlenen … Het went, maar nog het minst voor de inwoners
van Dessel.
Kamerlid Ferdy Willems drong er bij
minister van Buitenlandse Zaken
Michel op aan om het contract dat
België sloot met Israël voor de aankoop van
3 onbemande spionagevliegtuigen op te
zeggen. • Vlaams volksvertegenwoordiger
Jos Bex vroeg minister Vogels een register
aan te leggen met erkende en bonafide
organisaties die toestemming hebben om
fondsen te werven. • Karel Van
Hoorebeke ondervroeg in de Kamer minister
Van den Bossche over de vervroegde pensionering
van zo’n 3.000 laaggeschoolde
ambtenaren. • Na tal van parlementaire initiatieven
van Vlaams volksvertegenwoordiger
Jan Loones zal Vlaams minister voor
Toerisme Landuyt in Vlaanderen consequent
het begrip ‘Vlaamse kust’ gebruiken.
Ook inzake toeristische imagovorming is er
nu eenduidigheid. • Kamerlid Els Van Weert
vraagt dat iedere burger een duidelijke
keuze maakt om al dan niet orgaandonor
te zijn. De invoering van de elektronische
identiteitskaart is een uitgelezen moment
om dit systeem in te voeren.
kortwet
Europarlementslid Bart Staes is er niet
over te spreken dat volgens de
Europese Commissie de invoering van
een Tobin-taks tegenstrijdig is met het EGverdrag.
Hij pleit voor meer politieke wil bij
de EU-lidstaten, de Commissie en de
Wereldhandelsorganisatie. • De kamerleden
Geert Bourgeois en
Karel Van Hoorebeke pleiten
voor een volledig
rechtsherstel voor de
rechtszoekende wanneer
een verdragsstaat veroordeeld
wordt op basis van
het Europees Verdrag van
de Rechten van de Mens. •
Vlaams Parlementslid Dirk
De Cock vraagt een betere
administratieve omkadering
voor de basisscholen. •
Kamerlid Frieda Brepoels interpelleerde
minister van Verkeer Durant over de slechte
informatieverstrekking rond de jongste
tariefverhogingen bij de NMBS.
UIT DEPARLEMENTEN
V O L L E
MANEN
7

VLAAMSE JEUGDRAAD
DE JEUGD VERTEGENWOORDIGD
...........................
V O L L E
MANEN
8
Sinds enige maanden heeft de Vlaamse Jeugdraad
– het officiële adviesorgaan van de Vlaamse minister
van Jeugd - een nieuwe voorzitter. Hij heet Steven
Wouters en kent het jeugdwerk als zijn broekzak. De 30jarige
Wouters is gepokt en gemazeld binnen Chiro. Dat
was ook de weg waarlangs hij ging zetelen in de
Jeugdraad. Nu zit hij in de voorzittersstoel. Lang zal zijn
mandaat niet duren want de jeugdwerking in Vlaanderen
staat voor bepaald ingrijpende veranderingen.
DRIE STAAK-WOORDEN
zo goed mogelijk jeugdwerk voor alle kinderen en jongeren
op poten te zetten.”
In tweede orde is Wouters van oordeel dat de
Jeugdraad meer partners moet zoeken. Vroeger wilden
de inzichten van het georganiseerde jeugdwerk wel
eens botsen met die van pakweg de administratie of van
de overheid. “Vanzelfsprekend is een verschil in visie
niet uitgesloten,” beseft hij, “maar ik vind wel dat je moet
blijven communiceren om er samen uit te geraken. Als
wij vinden dat het beleid niet strookt met onze opvattingen
zullen wij dat blijven zeggen, maar we zullen wél
“Ik ben verkozen op basis van een programma rond drie
staak-woorden”, zegt hij. “In afgeleide betekenis wilde ik
daarmee ook zeggen dat de Jeugdraad in staking mocht
gaan, indien ik mijn woord niet zou houden.
Zo’n eerste ‘staak-woord’ betreft de hervormingen die
zullen worden doorgevoerd. Van de Jeugdraad zelf,
maar ook de omvorming van de huidige vier koepels
(Katholieke Jeugdraad, Forum voor Pluralistisch
Jeugdwerk, Socialistisch Jeugdverbond, Liberaal
Jeugdoverleg) tot één gezamenlijk Vlaams steunpunt
voor de jeugd. “Ik heb het hele dossier mee opgevolgd
en wil me er ten volle insmijten. Niet zozeer om eigen
...........................
standpunten door te drukken, wel om in Vlaanderen een
Een VUJO-stem in de Jeugdraad
Al actief in gemeentelijke en provinciale jeugdraad en
jeugdhuizenoverleg, was zetelen in de Vlaamse
Jeugdraad voor mij toch weer een nieuwe, boeiende
wereld.
Meewerken in de Vlaamse Jeugdraad is een permanent
signaal dat de VU-jongeren de waarde van het jeugdwerk
in Vlaanderen en brede jeugdthema’s serieus nemen en
een stem opeisen in het jeugdbeleidsdebat. Dit bewuste
engagement houdt VUJO al jaren vol; veel meer dan
andere Vlaamse politieke jongerenorganisaties.
Het gaat er niet om eigen belangenverdediging of het binnenloodsen
van politieke spelletjes. Integendeel: in de
Jeugdraad primeert het algemeen belang. De wederzijdse
openheid werkt motiverend. Er gaat geen advies de deur
uit dat niet doordrongen is van visie, nuance, degelijkheid,
en vaak ook een speels en prikkelend
toontje natuurlijk.
Jeugdbeleid is een materie die groeit
in belang en in omvang. Het Vlaams
jeugd(werk)beleidsplan, de kinderen
jongerenrechten en een nieuwe
“bovenbouw” van het jeugdwerk spelen
daarop in. Het moet gezegd: ook
de minister van Jeugd en zijn medewerkers
zijn bijzonder goed bezig.
Ten opzichte van Bert Anciaux is VUJO in de Jeugdraad
een jongerenorganisatie zoals de andere: kritisch en constructief.
Welke hervormingen er ook komen: VUJO’s
betrokkenheid zal ongetwijfeld blijven.
Wim Durang

. ....
Steven Wouters: “Kwik en Flupke
vindt iedereen sympathiek. Wie de
straatjongens van nu ziet, omschrijft
ze al snel als ‘crapuul’.”
ruimte laten om erover te praten.”
En dan was er nog dat derde ‘staak-woord’: de manier
van overleggen. “Jongeren moeten” aldus Wouters,
“zichzelf blijven. Als ze teveel bestuurlijk taalgebruik
overnemen, gaat het oorspronkelijk enthousiasme een
beetje verloren.”
AFSCHAFFEN
Een Jeugdraad goed en wel, maar wie zit erin en wie
vertegenwoordigt hij? “Dat is inderdaad één van de
grootste uitdagingen binnen de hervormingen: de jeugdraad
dichter brengen bij álle kinderen en jongeren.” De
huidige raad is samengesteld uit ruim 30 vertegenwoordigers
van de bijna 100 landelijke jeugdorganisaties.
Haast vanzelfsprekend zetelen daarin grote en gekende
organisaties, maar ook kleinere groeperingen als de
protestantste jeugddienst Op Vrije Voeten of de
Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming
hebben er een stem. “Ze zijn minder gekend”, weet ook
Wouters, “maar hun inbreng is bijzonder zinvol. Niet zelden
benaderen zij de dingen vanuit een andere, maar
even waardevolle invalshoek.”
De jeugdraadsleden worden door de Vlaamse overheid
‘benoemd’, een formaliteit die de huidige voorzitter liever
ziet verdwijnen. “Echt problemen hebben we er niet
mee, maar we zouden liever op een minder officiële
manier worden ‘erkend’. Dat kleine verschil maakt ons
veel geloofwaardiger op internationale jeugdfora.
Gezien niet alle landen een democratisch bestuur kennen,
kan het soms wel verdacht overkomen wanneer je
echt ‘benoemd’ bent door je minister.”
Een dertigtal jongeren die beleidsadviezen geven voor
de honderdduizenden anderen: is zo’n orgaan wel
representatief? “Het belangrijkste is dat er een orgaan is
dat voeling heeft met jongeren en adviezen geeft gezien
doorheen hun bril”, zegt Wouters. Dat neemt niet weg
dat we het draagvlak nog willen verbreden. Ook buiten
het jeugdwerk pur sang zijn er immers nog projecten en
initiatieven die jeugdigen op een bijzondere manier
benaderen.”
In enkele kranten had Wouters al hardop de lijkrede over
de Jeugdraad uitgesproken: “Het afschaffen van de raad
in zijn huidige vorm is wel een doel, maar dat bereik je
maar na het doorlopen van een heel proces.” Wouters
wil de Jeugdraad uitdiepen en verbreden, o.m. door het
zoeken van nieuwe partners. Hij denkt daarbij aan bv. de
Scholierenkoepel of andere organisaties die op enigerlei
manier ijveren voor het welzijn van jongeren. “Of het
zover gaat komen, weten we nog niet. Maar de ideeën
zijn er al”, zegt hij.
KRACHTEN, GEEN KLACHTEN
“Natuurlijk moet je het jeugdwerk een belangrijke plaats
geven in het jongerenlandschap,” gaat Wouters verder,
“maar ook de jongeren die minder nood hebben aan
structuren of hun vrije tijd anders indelen moeten aan
bod komen. Een manier vinden om dat te bereiken is
werk voor de komende weken en maanden. Daarbij gaat
het niet zozeer om de zgn. ‘niet-georganiseerde jeugd’:
ook jongeren die lid zijn van een organisatie moeten de
mogelijkheid krijgen voor zichzelf te kunnen spreken. Ik
weet niet of individuele jongeren daar vragende partij
voor zijn, maar het is belangrijk om een goed beleid te
kunnen voeren.”
Geen mens die vindt dat jongeren niet op een volwaardige
manier mogen deelnemen aan het maatschappelijk
leven. Maar is het anderzijds niet zo dat jongeren voor
een aantal thema’s gewoon niet rijp genoeg zijn? Dat
oordeel mag niet te snel geveld worden, zo blijkt. “Neem
nu het voorbeeld van stemrecht op 16 jaar: sommige
jongeren willen dat wel, maar vragen tegelijk meer vorming
over politiek. Hoeveel volwassen stemgerechtigden
vragen dat?”, luidt Wouters’ wedervraag.
Weinig, inderdaad. Maar volwassenen botsen wel vaker
V O L L E
MANEN
9

met jongeren: ze doen immers weinig zinvolle dingen.
“Mensen zouden veel meer moeten uitgaan van de
krachten van jongeren. Nu zijn er veelal klachten. Ik vergelijk
graag met Kwik & Flupke: die kwajongensachtige
striphelden uit de jaren ’50 speelden altijd met de champetter
zijn voeten. Dat vindt iedereen sympathiek. Wie
de straatjongens van nu ziet, omschrijft ze al te snel als
‘crapuul’. Wist je dat zelfs Plato het al had over ‘de jeugd
van tegenwoordig’. Het heeft waarschijnlijk te maken
met ouder worden: dan aanvaard je minder snel dat de
jeugd – met vallen en opstaan – experimenteert.
Natuurlijk vertonen sommige jongeren maatschappelijk
niet-aanvaard gedrag. Maar doen volwassenen dat niet
denk je? Jongeren krijgen in veel gevallen weinig ver-
Jeugd én jeugdwerk zijn belangrijk. Is dit zo vanzelfsprekend?
Over jongeren wordt veel gezegd en
geschreven, en niet zelden op een negatieve manier.
Normaal experimenteergedrag, dat zo eigen is aan jong
zijn, wordt al vlug bestempeld als probleemgedrag. Op
die manier wordt een eenzijdig beeld van jongeren opgehangen.
In onze samenleving vormen jongeren een minderheid,
en het wordt almaar moeilijker om vooroordelen
over jongerencultuur te weerleggen. Wat de grote meerderheid
van de jongeren beroert en beweegt, blijft dikwijls
onzichtbaar. Jongeren hebben te weinig woordvoerders
die hun belangen verdedigen. Ze worden ook vaak
geconfronteerd met regelgeving die rechtstreeks op hen
impact heeft, terwijl ze in de besluitvorming te zwak doorwegen.
Het is een uitdaging die tendens te keren. Het debat over
stemrecht op 16 jaar is ongemeen interessant. Want zo
geef je jongeren de duidelijke boodschap dat je ze ernstig
antwoordelijkheid, wat maakt dat ze zich ook minder
snel verantwoordelijk zullen voelen.”
Wanneer we bij het eind van ons gesprek afsluiten met
het klassieke ‘Zijn we nog iets vergeten?’ komt er een
aarzelend ‘Ja’. “De hervormingen die nu voorliggen zijn
echt wel indrukwekkend. Er is een grote dynamiek op
gang gekomen en ik voel dat de betrokkenen er zin in
hebben”, zegt Wouters. “Maar ik vraag me soms af hoe
onze administratieve krachten, de afdeling Jeugd en
Sport – zeer beperkt in aantal - al die veranderingen
gaan kunnen bolwerken. Het zou toch bijzonder jammer
zijn mocht het toekomstige project niet slagen door een
gebrek aan begeleiding. Ik denk dat de ministers die
daar iets aan kunnen doen, dit tijdschrift lezen.’’
...........................
V O L L E
MANEN
10
Jongeren maken plannen
neemt en dat je gelooft in
hun creativiteit en kritische
reflectie. Let wel, stemrecht,
geen -plicht én jongeren
moeten over dit stemrecht
zelf eerst het debat aangaan.
Daarnaast zijn er nog andere
instrumenten. Het lokaal
jeugdwerk en alle jongeren
kunnen meewerken aan de
opmaak van hun gemeentelijk
jeugdwerkbeleidsplan.
Voor de nieuwe schepenen van Jeugd heb ik de duidelijke
boodschap: probeer inspraak, communicatie en participatie
van kinderen en jongeren ernstig te nemen.
Bert Anciaux
Vlaams minister van Jeugd

VLAANDEREN ZINGT
OP NEKKA EN ZANGFEEST
Op vrijdag 20 april 2001 vindt in
het Antwerpse Sportpaleis de
achtste editie van de Nekka-
Nacht plaats. Het festival van het
betere Nederlandstalige lied wil dit
jaar een duidelijke brug slaan tussen
noord en zuid, met kleinkunst van
jong en oud als bindmiddel.
De gids over de grenzen heen wordt
Vlaming-Nederlander Stef Bos. Hij
ontvangt op de Nekka-Nacht dan ook
een hele reeks artiesten waaronder
zijn ‘leraars’ Raymond van het
Groenewoud en Johan Verminnen.
De a capella-groep De Mama’s komt
ter versterking vanuit Zuid-Afrika overgevlogen.
Verder staan er optredens
van Boudewijn de Groot, Zjef
Vanuytsel, Peter Koelewijn en
Clouseau op het programma. Jong
talent komt dit jaar uit het noorden met
Abel en de Friese revelatie Twarres.
De Nekka-Nacht begint om 20u.30 in
het Antwerpse Sportpaleis met Tony
en de Hangmatten in het voorprogramma.
Kaarten vanaf 650 fr. tot 1150 fr. Te
bestellen bij Tele Ticket Service op het
nummer 070/34.53.45 of via www.teleticketservice.com.
De NMBS biedt een
voordelig all-in B-dagtripticket aan.
Precies honderd jaar geleden
overleed de Vlaamse componist
Peter Benoit. Het 64ste Vlaams
Nationaal Zangfeest wordt dan ook
een eerbetoon aan de man die ‘zijn
volk leerde zingen’.
Het culturele luik krijgt zoals steeds
veel aandacht. Naast samenzang,
veel kleur, beweging en de jaarlijkse
taptoe, wordt de aanwezigen o.a een
humoristische noot rond Brussel en de
Oekraïense groep Loebistok voorgeschoteld.
Maar geen Zangfeest zonder duidelijke
politieke boodschap. Dit
jaar verwoordt het ANZ zijn
standpunt over het Lambermontakkoord
en kondigt het zijn actie aan
om tegen 2002 11 juli als officiële
Vlaamse feestdag te laten erkennen.
ANZ-voorzitter Hugo Portier en prof.
Jacques Claes zijn de sprekers.
Afspraak in het Sportpaleis van
Antwerpen op zondag 22 april a.s. Het
voorprogramma begint om 13u.30, het
Zangfeest om 14u.30. De prijs van de
Gratis tickets
zitplaatsen varieert van 300 fr. tot
1.000 fr. Kinderen, jonger dan 12 jaar
en vergezeld van hun betalende
ouders, krijgen tegen 100fr. per kaart
plaatsen naast hun ouders. Leden van
gepensioneerdenbonden en houders
van een Plus3-Pas of een BIG-kaart
krijgen rangverhoging vanaf de 2de
rang. Ook leden van een aantal
Vlaams-nationale verenigingen krijgen
rangverhoging.
Voor kinderen tot 10 jaar voorziet het
ANZ in samenwerking met de BGJG
een gratis kinderopvang tijdens het
Zangfeest. Ook dit jaar zijn er weer
‘Zangfeestbussen’. Een zitje kost 300
fr. per persoon.
Nekka - www.nekka.be of Nekka-foon
03/248.63.43
Zangfeest - tel 03/237.9392 of via
e-post: info@anz.be
Volle Manen mag van de organisatoren van Nekka en het Zangfeest telkens 20 tickets weggeven.
Onder de lezers verloot de onschuldige hand tien duotickets voor Nekka, tien anderen maken kans
op twee kaarten voor het Zangfeest.
Stuur voor 5 april e.k. een kaartje, fax of e-post naar het redactieadres met daarop de naam van uw favoriete
avond.
OP STAP IN VLAANDEREN
V O L L E
MANEN
11

V O L L E
MANEN
12
VERKEN VLAANDEREN
OP Z’N PAASBEST
Het Vormingscentrum Lodewijk
Dosfel organiseert tijdens de
paasvakantie drie interessante
daguitstappen. Bestemmingen
zijn het Meetjesland, de Frontstreek
‘14-‘18 en Knokke-Heist.
Op zondag 1 april a.s. wordt het
Meetjesland verkend. In de voormiddag
leidt in het vissersdorpje
Boekhoute een gids de deelnemers
naar een authentieke garnaalschuit
en het Heemkundig
Museum. ‘s Namiddags trekt men
naar Maldegem voor een geleide
wandeling in het historisch centrum
en een bezoek aan een paardenmelkerij.
Op zaterdag 7 april a.s. is er een
route door de Frontstreek ‘14-‘18.
Van de IJzertoren gaat het langs
een Duitse, Britse en Franse militaire
begraafplaats naar Ieper. In
de namiddag bezoekt men het In
Flanders Fields-Museum, de loopgraven
in Zillebeke en de bunkers
waar het gedicht ‘In Flanders
Fields’ werd geschreven. ‘s Avonds
is er de Last Post onder de
Menenpoort.
Volle Manen wordt uitgegeven door vzw
Vlaams Pers-, Radio- en TV-Instituut en
verschijnt 17 keer per jaar
Hoofdredacteur: Maurits van Liedekerke
Eindredacteur: Geert Vranken
Werkten mee aan dit nummer:
Piet De Zaeger, Jan van der Vloet,
Marc Platel en Ben Weyts
Redactiesecretariaat: Greet Sels
Coördinatie: Nico Moyaert
Lay-out en druk: Uitgeverij F-Twee,
Zandberg 9, 9000 Gent, tel. 09/265.97.20
COLOFON
Op woensdag 11 april a.s. kan men
naar Knokke-Heist. Na de ontvangst
in het gemeentehuis door
schepen Ingrid Reubens, die het
o.m. heeft over het gemeentelijk
klantenonthaal, wordt het Visserijen
Landbouwmuseum bezocht. Na
het middagmaal is er een wandeling
door het Zwin o.l.v. Guido
Burggraeve, conservator van het
natuurgebied.
Alle daguitstappen beginnen om
9u.30 en eindigen omstreeks 17u.
(frontstreek: 20u.15). De verplaatsingen
worden gemaakt met eigen
wagens (eventueel kostendelend).
Om praktische redenen is het aantal
deelnemers per daguitstap
beperkt tot 25. Schrijf dus snel in!
Prijs: 200 fr. per persoon (toegangsgelden,
gidsen en maaltijden
niet inbegrepen).
Vormingscentrum Lodewijk Dosfel,
Omwentelingsstraat 13, 1000
Brussel, tel. 02/219.25.00, fax
02/217.35.10, e-post
lieven.dehandschutter@vu.be
Jaarabonnement: 500 fr. over te schrijven
op rekeningnummer 435-0259701-15
van VPRTI vzw.
Verantwoordelijke uitgever: Fons Borginon
Barrikadenplein 12 - 1000 Brussel
tel. 02/219.49.30, fax 02/217.35.10
e-post: vollemanen@volksunie.be
btw-nummer VPRTI: 407.762.759
Dit nummer werd afgesloten op vrijdag
23 februari 2001.
Petitie voor
monument
Benoit
Honderd jaar na het overlijden van
de Vlaamse componist en
muziekpedagoog Peter Benoit
(zie ook blz. 2 & 11), loopt een petitie
om het verkommerde monument van
de toondichter te herstellen en terug
te brengen naar zijn oorspronkelijke
plaats. Initiatiefnemer is Luk Lemmens,
Antwerps VU-gemeenteraadslid.
In 1934, precies 100 jaar na de
geboorte van Peter Benoit, werd door
Henry Van de Velde een monumentaal
gedenkteken met fontein ontworpen.
Dat kreeg een plaats op de
Frankrijklei, voor ‘zijn’ opera. Bij de
heraanleg van de Leien in 1953 werd
het verplaatst naar het Harmoniepark.
Daar staat het ondertussen geklasseerde
monument te verkommeren.
Luk Lemmens vindt - en met hem vele
Anwerpenaars - dat het monument
moet worden gerestaureerd en terug
moet keren naar zijn oorspronkelijke
plaats. Ook de Koninklijke Commissie
voor Monumenten en Landschappen
zou voor die terugkeer gewonnen zijn.
De petitie wordt eerstdaags afgerond
met een overhandiging van de petitielijsten
aan
het college
van burgemeester
en
schepenen.
Wie mee wil ondertekenen richt zich
tot: VU-arr.secretariaat Antwerpen,
........
tel. 03/288.58.80, fax 03/288.58.80,
e-post: vu.antwerpen@pandora.be
VU op TV
Dinsdag 20 maart a.s. is de VU
op TV. Na het laatavondjournaal
op TV1. Mis het niet!

OP DE BARRIKADEN
............................
in De Standaard van 22 februari jl. stond een artikel
over de nood die gehoorgestoorde jongeren hebben
aan lessen in gebarentaal. Het zou zeker een onderwerp
van gesprek kunnen zijn in de VU-werkgroep
Personen met een Handicap, waar Katty Kloeck (°1968)
sinds enige tijd voorzitter van is. Ook Katty heeft iets met
gebarentaal: ze studeerde aan de VUB af met een eindwerk
over dat onderwerp. Dat is een beetje vreemd want
Katty heeft sinds haar geboorte een visuele handicap. Ze
onderscheidt weinig meer dan licht en donker en kan dus
geen gebarentaal zien. “Voor wie niet ziet is vooral het
verbale heel belangrijk”, legt ze uit. “Ik vroeg me dan ook
af hoe het moet zijn om niet te horen. In mijn eindverhandeling
ging ik na of je er dan wel in slaagt je te integreren
in en vanuit het onderwijs.” Uit De Standaard bleek alvast
dat er momenteel veel te weinig doventolken zijn om aan
de vraag te kunnen voldoen. Werk voor de werkgroep!
Beroepshalve coördineert Katty de activiteiten van vzw
De Braillekrant, gevestigd in de VUM-gebouwen van
Groot-Bijgaarden. “Alles startte met een brailleversie van
De Standaard. Nu trachten we via een aantal projecten,
zoals o.m. het aanbieden van kranten in braille en in digitale
vorm, een infolijn voor blinden en slechtzienden, een
website met nuttige informatie voor leerkrachten, … informatie
toegankelijk te maken voor mensen met een leeshandicap.”
Katty is pas sinds 1996 betrokken bij de VU. Politiek
interesseerde haar wel en nadat ze een keer een
lunchgesprek over gebarentaal – in een organisatie
van de VU-werkgroep - had bijgewoond, besloot ze zich
actief in te zetten. Nu is ze voorzitter van de werkgroep.
“Het uitgangspunt vanuit de werkgroep is dat binnen de
samenleving meer rekening moet worden gehouden met
mensen met een handicap.
We gaan na
welke hun mogelijkheden
zijn en welke hun
beperkingen en kijken
hoe de overheid en de
samenleving daarmee
rekening kunnen houden.
Bedoeling is te komen
tot een voor iedereen
toegankelijke samenleving
waar iedereen
zich kan ontplooien.”
Van een VU-werkgroep
is het nogal logisch dat
hij zijn bevindingen verspreidt
binnen de partij.
Dat resulteerde o.m. in
het samenwerken met
doventolken op con-
Katty Kloeck: “Ofschoon er een verbetering
merkbaar is hangt nog
teveel af van goede wil.”
gressen of het vereenvoudigen van VU-teksten voor mensen
met een lees- of mentale achterstand. In tweede orde
tracht de werkgroep het beleid te beïnvloeden met het
oog op een betere aanpak van de problemen van mensen
met een handicap. Overheden redeneren nog altijd niet
spontaan vanuit de noden van mensen met een handicap.
“Er wordt met hen slechts zeer fragmentair rekening
gehouden” zegt Katty. “Ofschoon er een verbetering
merkbaar is hangt nog teveel af van goede wil. Daarbij
komt dat de wetgeving inzake toegankelijkheid van
gebouwen is verouderd. Er is hoegenaamd geen sprake
van integrale toegankelijkheid. In de contacten die we
hebben met parlementsleden wijzen we hen daarop: zij
kunnen parlementaire initiatieven nemen. Andersom
staan wij ook klaar om – aan al wie dat wenst – advies te
verlenen.”
De goedlachse Katty verzekert ons dat de VU-werkgroep
Personen met een Handicap bepaald geen saai vergaderclubje
is: “We houden ons bezig met de meest diverse
facetten van de samenleving en proberen altijd in te spelen
op de actualiteit.”
Werkgroep Personen met een Handicap,
Barrikadenplein 12, 1000 Brussel, tel. 02/219.49.30,
fax 02/217.35.10
V O L L E
MANEN
13

OPEN ...........................
KAART
V O L L E
MANEN
14
ONBEZORGD RIJDEN
Het Nationaal Instituut voor de Statistiek en het
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid houden
het op duizend vijfhonderd verkeersdoden per
jaar. De zwaargewonden zijn jaarlijks met tienduizend,
de lichtgewonden met zestigduizend. Dat is de jaarlijkse
tol van het razende verkeer. Het zijn harde cijfers die
regeringscrisissen waard zijn. Toch zijn het eerder
Dutroux of dioxine die het hoofd van de Vlamingen, politici
incluis, op hol brengen. Een baardige duivel of een
stel malafide vetmesters zijn immers gemakkelijk te identificeren
daders.
Het is onthutsend vast te stellen dat er pas enige commotie
ontstaat wanneer een dronken vrachtwagenbestuurder
een heel gezin de dood inrijdt. Of wanneer een
dolle bestuurder zijn auto in een groep fietsers catapulteert.
De maatschappelijke beleving van verkeersongevallen
met dodelijke afloop blijft voor het overige lethargisch.
Omdat we uiteindelijk met z’n allen medeplichtig
zijn.
Een recent onderzoek in de provincie Vlaams-Brabant
leverde niet eens zo verrassende resultaten. Binnen de
bebouwde kom reed ongeveer de helft van de autobestuurders
te snel. Maxima van 90 km/u binnen de
bebouwde kom bleken geen uitzondering. Binnen een
Zone 30 werden snelheden van meer dan 60 km/u genoteerd!
Ondanks de wetenschappelijke correlatie tussen snelheidsovertredingen
en dodelijke ongevallen, blijven de
Vlamingen hun laars lappen aan beperkingen op de als
persoonlijke vrijheid ervaren snelheidsroes. Onze auto is
immers het verlengstuk van onszelf: raak aan mijn auto
en je raakt aan mijzelf.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat zo weinig politici
werk maken van een noodzakelijk repressief beleid. De
plaatsing van onbemande camera’s heeft een parlementaire
lijdensweg achter de rug. Het rijbewijs met punten
zal zonder regionalisering van de verkeerswetgeving
nooit worden ingevoerd. Om nog te zwijgen van de
beslissing van het parket dat snelheidsovertredingen niet
prioritair wenst te vervolgen.
Politici vertolken immers de wil van het volk. Een volksvertegenwoordiger
als Jean-Marie Dedecker, die pocht
met zijn steeds toenemende boetes, kan dan ook reke-
nen op sympathie.
Hij is het prototype
van de macho-metbuik
die lak heeft aan
regels en zijn vrijheid
niet laat inperken
door bemoeizieke
moraalridders.
Ouders van verongelukte
kinderen lacht
hij in het gezicht uit.
Heeft hij immers hun
dochterlief doodgereden? Neen toch. Dus ...
Senator Vincent Van Quickenborne poogt zijn blowend
imago op te poetsen door autominnend Vlaanderen op
zijn hand te krijgen. Hij stelt voor om een gedifferentieerd
snelheidsbeleid uit te werken (Het Laatste
Nieuws, 7 februari 2001). Niet zozeer op basis van de
op handen zijnde categorisering van de wegen of op
basis van omgevingsfactoren, maar op basis van o.a.
het tijdstip van de dag. Zo mag je ‘s nachts gerust aan
170 km/u over onze snelwegen scheuren. Van
Quickenborne heeft duidelijk geen last van wetenschappelijke
onderbouw. Onderzoek toont aan dat
snelheid de eerste doodsoorzaak op de weg blijft. Ze
speelt een rol in ongeveer 3 op 4 ongevallen.
Bovendien vergroot snelheid ook de ernst van de ongevallen.
Zo telde men in 1999 binnen de bebouwde kom
52% van de letselongevallen, maar ‘slechts’ 29% van
de doden. Buiten de bebouwde kom gebeurde 39% van
de letselongevallen, maar viel 56% van de doden. De
snelheidsverlaging binnen de bebouwde kom van 60
km/u naar 50 km/u deed tussen 1991 en 1999 het aantal
letselongevallen in de bebouwde kom dalen met
22%, en het aantal doden met 34%.
Q’s voorstel wijt de Fietsersbond niet noodzakelijk aan
domheid. Uiteindelijk is ook hij gezwicht voor de druk
van het electorale getal. Een gemiddeld senator ligt
immers wakker van zijn herverkiezing. Enkel een
staatsman ligt wakker van die duizend vijfhonderd verkeersdoden
per jaar.
Patrick D’haese
Algemeen directeur Fietsersbond vzw

ZO ZIT DAT
............................
WET OP ONWEERLEGBAAR VERMOEDEN
Van iemand bij wet vastleggen dat alle anderen het
‘onweerlegbaar vermoeden’ moeten koesteren dat hij
of zij een bepaalde taal kent. Meer nog, het wettelijk
onmogelijk maken dat vragen gesteld worden rond dat
onweerlegbaar vermoeden … Dat is toch wel een topstaaltje
van Belgische communautaire spitstechnologie!
Daarmee is al veel gezegd over de zogenoemde pacificatiewet,
de wet die inderdaad dat onweerlegbaar vermoeden
wettelijk vastlegt. Een wet die volgens de toenmalige regering
“een evenwichtig geheel van maatregelen gericht op de
realisatie van de pacificatie” bevatte. Een pakket maatregelen
ook dat door het Lambertmontakkoord wordt bevestigd.
Formeel gaat het om de wet van 9 augustus 1988 ‘tot
wijziging van de Gemeentewet, de Gemeentekieswet
… en nog talrijke andere wetten’. De toenmalige regering
Martens (met de VU) beoogde een wet die eindelijk
vrede (pacificatie) zou brengen onder meer in dat zo
onrustige Voeren. De Vlaamse pers had het in weinig
vriendelijke bewoordingen over de ‘faciliteitenwet’. Ook de
Nederlandstalige raadsheren van de Raad van State
DANN DANN
waren niet bepaald gelukkig met die zogezegde pacificatiewet,
hun oordeel was ronduit vernietigend.
Aanleiding voor deze zoveelste poging om rust te brengen
in die moeilijke faciliteitengemeenten (Voeren, Komen-
Moeskroen, de 6 Vlaamse gemeenten rond Brussel) was
een zoveelste Voeren-rel. Meer bepaald de vraag of José
Happart al dan niet burgemeester van deze Limburgse
gemeente kon worden. Ook al bleef hij er prat op gaan dat
hij geen Nederlands kende, dat hij die taal ook nooit zou
spreken zolang Voeren niet terug naar Luik kon.
Samengevat werden volgende wettelijke afspraken vastgelegd:
• voor de rechtstreeks verkozen plaatselijke mandatarissen
in die 8 gemeenten geldt het vermoeden van taalkennis.
Wie in Voeren of in Sint-Genesius Rode wordt
verkozen, wordt geacht de taal van de streek te kennen,
het Nederlands dus. Die ‘vermoedelijke’ taalkennis was
DANN
niet aanvechtbaar voor mandatarissen die toen al eens
verkozen waren; de taalkennis van latere nieuwkomers in
de gemeentelijke politiek kon men eventueel wel in vraag
stellen;
• om de Vlaamse deelname aan het plaatselijk bestuur
(gemeente en OCMW) te vergemakkelijken, worden in
die gemeenten zowel de schepenen als de leden van de
Raad voor het OCMW rechtstreeks verkozen;
• in die acht gemeenten beslist het college van burgemeester
en schepenen bij consensus; zo krijgt de eventuele
Vlaamse schepen een formele kans om dwars te liggen;
• de stemgerechtigden in Voeren en in Komen-Moeskroen
kunnen voor de federale en de Europese verkiezingen
hun stem uitbrengen in respectievelijk het Waalse Aubel
en het Vlaamse Heuvelland;
• tenslotte is er nog het ‘College van Gouverneurs’.
Telkens de Limburgse gouverneur meent te moeten
optreden tegen het Voerense gemeentebestuur moet die
beslissing voorgelegd worden aan en goedgekeurd worden
door het college van gouverneurs. Idem voor zijn collega
van Henegouwen als die het aan de stok heeft met
Komen-Moeskroen.
Toenmalig VU-parlementslid Andre De Beul had het over
‘een ingewikkelde constructie met surrealistische trekjes
en op sommige plaatsen een dubbele bodem’.
V O L L E
MANEN
15

TERREIN WERK
V O L L E
MANEN
16
‘Tof winkelen’ in
Roeselare
Met de eindejaarskoopjes in
zicht bedacht het Roeselaars
stadsbestuur dat het
nuttig zou kunnen zijn de eigen
middenstand een steuntje in de
rug te geven. Grote verwelkomingsborden
aan alle invalswegen
lieten kooplustigen weten
dat Roeselare de stad is van de
‘Funshopping’. Vanzelfsprekend
wist de lokale VU-afdeling daar
raad mee. Gewapend met papborstel
en ladder werd ‘Funshopping’
omgetoverd tot ‘Tof winkelen’.
Een nieuw initiatief dat
geboren werd als ‘Nightshopping’
is inmiddels door het stadsbestuur
zelf omgevormd tot
‘nachtwinkelen’. Bemoei u
ermee, zei u?
ARD
Meer VU-vrouwen
Net geen kwart van alle VUverkozenen
bij de jongste
verkiezingen is vrouw. In
absolute aantallen betekent dat
iets minder dan 100. Vergeleken
bij de lokale verkiezingen van
1994 is dat een stijging van ruim
5%. Meer dan één op tien VUschepenen
is van het vrouwelijke
geslacht en ook telkens zowat
een kwart van de gemeente- en
provincieraadsleden zijn dames.
Annette Stulens en Lieve Van
Damme zijn de twee vrouwelijke
VU-burgemeesters.
Christophe Verdonck
Een hart voor
treinreizigers
Woensdagochtend 14 februari
2001: Valentijnsdag. Terwijl
het voor de meesten onder
ons op deze ‘Dag der Verliefden’
nog zalig warm was in bed, stond
een tiental VU-sympathisanten te
verkleumen aan de poorten van
Kempense treinstations. Vanaf
een uur of vijf in de morgen stonden
ze in Geel en Mol paraat om
de treinreizigers letterlijk en figuurlijk
een hart onder de riem te steken.
Onder hen Vlaams parlementslid
Kris Van Dijck, de
gemeenteraadsleden Staf Aerts en
Christophe Verdonck en OCMWraadslid
Frans Blankert.
Christophe Verdonck (foto) is VUactieverantwoordelijke
van het
arrondissement Turnhout: “Net als
vorig jaar krijgen de treinreizigers
een chocoladen hartje, een kop
warme chocolademelk en een
pamflet. Op deze manier steunen
we de eisen van de treinreizigers:
comfortabele en stipte treinen en
elk half uur een verbinding met
Antwerpen en Brussel.”
Worden de Kempense treinreizigers
dan stiefmoederlijk behandeld?
“Momenteel is het echt
armoe troef”, weet Christophe. “De
lang gevraagde en beloofde ‘tweetjes’
worden maar met mondjesmaat
ingezet. Deze nieuwe treinstellen
vertonen bovendien zoveel
technische mankementen dat ze
meer niét dan wel rijden. Het comfort
in de oude treinstellen is dan
weer vooroorlogs. Tijdens de winter
laat de verwarming het dikwijls
afweten. En dan moet je bij het
overstappen nog eens rekening
houden met lange wachttijden.
Waar het dan fout loopt? Iedereen
kent toch het huidige wanbeleid bij
de NMBS-top! Ook de wafelijzerpolitiek,
die nog steeds bestaat,
zorgt ervoor dat Vlaanderen te
weinig investeringsmiddelen krijgt.
Let wel: met onze actie steunen
we ook het treinpersoneel. Dat
krijgt al te veel verwijten naar het
hoofd geslingerd, maar het treft
geen enkele schuld.”
“De reacties op onze actie zijn erg
positief”, zegt Christophe. “Enkele
honderden treinreizigers genoten
van de warme zoetigheid en stemden
in met onze vraag naar een
modern en efficiënt openbaar vervoer.
De voltallige regionale pers
was aanwezig. Naast de regionale
kranten kreeg onze actie ook heel
wat aandacht op de regionale televisie
(RTV) en Radio 2-Antwerpen.
Door de media-aandacht kregen
ook onze lokale afdelingen meer
bekendheid. Maar het zou pas een
echte voltreffer zijn als al die
berichten ook nog eens doordringen
tot de NMBS-top.”

EUSKAL PRESOAK
EUSKAL HERRIRA!
Spanje kampt met zijn onverwerkt
verleden. De rechtse
Partido Popular (PP) van premier
Aznar verhinderde opnieuw dat
het parlement een historisch vonnis
velde tegen de militaire staatsgreep
die dictator Franco in 1936 aan de
macht bracht. Het voorstel was ingediend
door de Partido Nacionalista
Vasco en Eusko Alkartasuna, de
twee Baskische VU-partners.
De feiten zijn dat Franco tijdens en
na de burgeroorlog minstens
130.000 politieke tegenstanders liet
fusilleren, 750.000 ‘vijanden’ in concentratiekampen
stopte, 500.000
anderen in ballingschap joeg, burgerrechten
aan zijn laars lapte en
een paar miljoenen Spanjaarden via
zuiveringen hun werk ontnam. Ook
fanatieke republikeinse groepen
begingen tijdens de oorlog misdaden:
achter hun linies werden zo’n
50.000 Franco-aanhangers vermoord.
Bij Franco’s dood in 1975 kwam er
geen breuk met het verleden maar
een overgang, ‘la Transicion’. Madrid
liberaliseerde, in 1978 werd een
nieuwe grondwet van kracht en er
kwam beperkte regionale autonomie.
Maar een zuivering van magistratuur,
legercorps en politiediensten bleef
uit: de franquisten bleven er op post.
Catalonië en Baskenland werden
opgedeeld en herwonnen hun vooroorlogse
graad van zelfbestuur niet.
In die omstandigheden zette de revolutionaire
beweging binnen het
Baskische nationalisme de gewapende
ETA-strijd voort.
Ondanks pogingen zoals het Verdrag
van Lizarra (1999) is de spiraal van
geweld, repressie en ‘vuile oorlog’
nooit doorbroken. Vertrouwenwekkende
maatregelen kunnen nochtans
een gunstiger klimaat voor dialoog
creëren. Zo vormt de Baskische
gevangenenproblematiek een gevoelig
dossier. Momenteel zitten
meer dan 600 Basken opgesloten in
gevangenissen verspreid over
Frankrijk en Spanje. Tot op de
Canarische Eilanden toe. Hun families
moeten steevast lange reizen
ondernemen voor een bezoek dat
niet langer mag duren dan een half
uur. Natuurlijk brengt dit zware financiële
kosten mee. Zo worden niet
alleen de gevangenen gestraft, maar
gijzelt men ook hun familie, vrienden
én de Baskische bevolking. Nochtans
biedt de Spaanse wet álle
gevangenen basisrechten. Voorbeelden
daarvan zijn opsluiting in de
gevangenis die het dichtst bij zijn of
haar thuis gelegen is, of vrijlating indien
een gevangene aan een terminale
ziekte lijdt. Bij Baskische gevangenen
worden deze basisrechten
niet gerespecteerd. In rapporten van
Amnesty International worden deze
mistoestanden meermaals aangeklaagd.
ELandnet, een Vlaamse webstek
gespecialiseerd in naties-zonder-staat,
organiseert een petitie.
De ondertekenaars vragen de overbrenging
van deze gevangenen naar
gevangenissen in Baskenland: ‘EUS-
KAL PRESOAK, EUSKAL HERRI-
RA!’ (‘De Baskische gevangenen
naar Baskenland’). Op 14 april 2001
zullen de 2001 handtekeningen overhandigd
worden aan de Franse en
Spaanse ambassadeurs in Brussel.
Talrijke VU-leden steunden de actie
reeds.
Surf voor een formulier naar:
www.eLandnet.org/petitie/presoak2001.
Of bel of fax naar
02/479.70.23.
VERREKIJKER
V O L L E
MANEN
17

...........................
V O L L E
MANEN
18
STEMMEN OVER:
BRUSSEL, STUK VAN
Ook over wat niet in het Lambermontakkoord staat
vloeit inkt. Neem nu de gewaarborgde vertegenwoordiging
van de Vlamingen in de Brusselse besturen
en de financiering van bestaande en nieuw te nemen
initiatieven. De problematiek wrikte diverse commentaren
los, niet in het minst van Brusselse Vlamingen zelf.
“Koesterde de Vlaamse beweging ooit genoeg ambitie
voor de ontwikkeling van Brussel? Investeerde men in
concrete projecten? Heeft iemand verkondigd: ‘Wij willen
deze stad winnen’? Want dat is rechtgeaarde ambitie:
vooruitgaan, scoren, in het gat springen, witte vlekken
inkleuren. Vlamingen hebben in Brussel 50 jaar brandjes
geblust, gespalkt en vooral gedacht dat het wel vanzelf
zou beteren.”
Bovenstaand citaat komt uit een vrije tribune (De
Standaard, 30 januari jl.) geschreven door Jari
Demeulemeester. De directeur van de Ancienne Belgique
pleit daarin voor meer Vlaamse aanwezigheid in Brussel,
en dit zowel vanwege de overheid als vanwege de privésector.
Maar, zo vraagt de auteur zich af: “Waar wachten we op?
Op reglementen van de overheid om de Brusselse
Vlamingen van hun tweederangsburger-syndroom af te
helpen? We ontgroeien de status van ‘citoyens de seconde
zone’ wellicht als we sterke, wervende projecten
Jari Demeulemeester: meer
Vlaamse aanwezigheid in Brussel.
Bert Anciaux: de Vlamingen kunnen
in Brussel altijd de Brusselse instellingen
lamleggen.
opzetten. Maar kunnen we dit machtige aanbod ontwikkelen
zolang we niet gelijkwaardig aan het beleid van
deze stad kunnen deelnemen?”
CREATIEVE STELLINGEN
Met deze laatste vraag legt Demeulemeester de vinger op
de wonde: Vlamingen en Franstaligen die de stad besturen,
als gelijkwaardige partners. De problematiek behoort
tot de pijnpunten van het Lambermontakkoord.
Dat de gewaarborgde vertegenwoordiging van de
Vlamingen in de Brusselse besturen (nog) niet aan de
orde was vonden de Vlaamse onderhandelaars noodzakelijk
om te voorkomen dat deze vraag zou gekoppeld
worden aan eisen van de Franstaligen in de rand rond
Brussel. Het probleem van de vertegenwoordiging werd
naar de Brusselse mini-Costa verwezen.
De bijdrage van Jari Demeulemeester is boeiend omwille
van de creatieve stellingen. Zo vraagt de auteur dat als de
Brusselse Vlamingen hun eigen boontjes willen doppen
ze dat ‘met klasse’ moeten doen. Hij vindt ook dat ze
inzetbaar of toch bereikbaar moeten zijn voor grootschaliger
projecten. Het is helemaal geen demagogie, zoals
de auteur vreest, dat een kleine gemeenschap (300.000
Nederlandstalige burgers, een derde van de Brusselse
Robert Senelle: méér middelen voor
de Vlaamse Gemeenschapscommisie.

ONS
Zo eensgezind mogelijk
...........................
Zeven Brusselse parlementsleden, leden van de
stadsbevolking) niet alleen de toon kan zetten, maar ook
kan doorwegen op het beleid.
Dat is een terechte opmerking, want veel meer dan een
van-alles-wat-aanbod is kwaliteit noodzakelijk. Wie het
culturele leven in Brussel volgt, twijfelt niet aan inspanningen
in die zin. Toch mangelt het Vlaams-Brussel aan
internationale pieken. Demeulemeester duidt witte vlekken
aan, ook in de dienstverlenende sector. De auteur
verwijst in dat verband naar de ‘drie troeven van
Vlaanderen’ (creativiteit, kennis, engagement) verwoord
in de Kleurennota van de Vlaamse regering, maar vindt
deze mooie idealen niet terug als het de ‘zogenaamde
Vlaamse ambities voor Brussel’ betreft.
Wij horen het mensen als Jari Demeulemeester graag
zeggen, wij twijfelen niet aan hun inzet. Maar er is meer.
‘BUITENLAND’
Vaak vertolken Brusselse Vlamingen tegenstrijdige
meningen. Soms geven ze de indruk bemoeienissen vanuit
Vlaanderen niet op prijs te stellen, anderzijds klagen
ze dan weer over Vlaams gebrek aan interesse voor hun
stad. De waarheid ligt wellicht ergens tussenin, maar met
het jongste communautaire akkoord is het weer prijs. Het
heet dat Lambermont de banden tussen Vlaanderen en
Brussel losser maakt, dat de Brusselse Vlamingen overgeleverd
worden aan de goodwill van de Franstaligen, dat
Vlaamse Brusselaars speelbal in een federaal spel zijn …
De uit West-Vlaanderen afkomstige maar in Sint-Gillis
wonende journalist Gerrit Six houdt er volgende mening
op na: “Als moeder Vlaanderen mij nu eens eindelijk een
volwassen Brusselaar wil laten zijn, à mon propre risque
et péril, kan ik dat alleen maar toejuichen. Moeten wij ons
Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie,
hebben op 8 februari jl. een ‘motie
van aanbeveling’ ingediend over een gewaarborgde
minimumvertegenwoordiging van de Brusselse
Vlamingen in de lokale besturen. Daarin vragen zij het
College van de VGC hun eisen bij de bevoegde
instanties te bepleiten. De motie kwam op vrijdag 16
februari ter sprake. In zijn toelichting wees Sven Gatz
(VU&ID) op de noodzaak om de doelstellingen zo
eensgezind mogelijk te verdedigen. Met 7 stemmen
tegen 3 (Vlaams Blok)
werd de motie aangenomen.
Hier de goedgekeurde
tekst:
- De Brusselse Hoofdstedelijke
regering dient het
regeerakkoord voor wat
betreft de gewaarborgde
vertegenwoordiging van
de beide taalgroepen in de
Brusselse Hoofdstedelijke
Raad uit te voeren.
- Het Vlaamse medebestuur
in de Brusselse lokale
besturen dient door middel
van een Bijzondere
Wet te worden gewaarborgd.
Sven Gatz: waarborgen
voor de Vlamingen op
gewestelijk en gemeentelijk
vlak.
- De tweetaligheid van de Brusselse ziekenhuizen
dient een extra impuls te krijgen. Daartoe dient een bijkomende
financiering gecreëerd te worden.
- De Vlaamse Gemeenschap dient haar verantwoordelijkheid
op te nemen en zich, zoals gesteld in de
Vlaamse regeerverklaring, effectief te richten tot een
doelpubliek van 300.000 personen.
- De Vlaamse en Brusselse regeringen dienen wat
betreft de handelsattachés in het buitenland, naar
analogie met de samenwerking Wallonië-Brussel
eveneens een samenwerking Vlaanderen-Brussel tot
stand te brengen.
- De institutionele band tussen Vlaanderen en de
Brusselse Vlamingen dient versterkt te worden.
- De Brusselse Costa dient tot permanent overlegorgaan
te worden omgevormd voor de behandeling van
voorstellen met betrekking tot de Brusselse lokale
besturen.
Sven Gatz (VU&ID), Brigitte Grouwels, Jan Béghin,
Walter Vandenbossche (CVP), Aldelheid Byttebier
(Agalev), Jean-Luc Vanraes (VLD), Rufin Grijp (SP)
V O L L E
MANEN
19

...........................
V O L L E
MANEN
20
als een minderheid gedragen in een stad waarin wij het
culturele overwicht hebben en waar het Vlaams respect
afdwingt? Ik ben een Brusselaar die trots is op zijn
Vlaamse origine, maar die zich voor geen vezel Vlaming
voelt. Ik woon en ik werk hier, en ik kijk naar Vlaanderen
als naar het zoveelste buitenland.”
Daartegenover staat de bevinding van Hugo Vandendriessche.
De directeur van het Kaaitheater is niet gelukkig
met de steeds groter wordende kloof tussen Brussel
en Vlaanderen. Van zijn kant betreurt Dirk Volckaerts,
hoofdredacteur van Brussel Deze Week, dat Vlaanderen
“weer heeft gekozen voor de beveiliging van het eigen
gewest - in de Vlaamse rand - en niet voor de expansie
van de eigen gemeenschap in Brussel.”
Sven Gatz daarentegen kan “begrip opbrengen voor het
feit dat Vlaanderen een steviger greep op de faciliteitengemeenten
verkozen heeft boven bijkomende waarborgen
voor de Brusselse Vlamingen.” Toch vindt het
Brussels VU&ID-parlementslid “dat waarborgen voor de
Vlamingen op gewestelijk en gemeentelijk vlak noodzakelijk
blijven”. (De Standaard, 7 februari jl.)
ROYAAL INVESTEREN
Wat graag spint de oppositie garen bij deze verdeelde
meningen. Het is goed dat Bert Anciaux op ‘negen hardnekkige
beweringen over Brussel’ heeft geantwoord. Wij
citeren het wellicht hardnekkigste gerucht: ‘De Vlamingen
worden in Brussel aan hun lot overgelaten’.
Antwoordt de Vlaamse minister voor Brusselse Aangelegenheden
Anciaux: “Door de versterking van de slagkracht
van de gemeenschappen kan Vlaanderen de band
met de Vlaamse Brusselaars versterken. Bovendien kunnen
de Vlamingen in Brussel altijd de Brusselse instellingen
lamleggen door hun machtspariteit in de hoofdstedelijke
regering. Tegen de Vlamingen in kan niet geregeerd
worden. Als de CVP meent dat het Lambermontakkoord
nefast is voor de Vlamingen in Brussel, kan ze onmiddellijk
via minister Chabert, de Brusselse instellingen blokkeren.
Bovendien heeft de huidige federale bevoegdheid
over gemeente- en provinciewet in Brussel geen enkele
actie opgeleverd. Deze voogdij is pure lucht bij gebrek
aan federale interesse.”
Ook grondwetsspecialist Robert Senelle deed uitspraken
over het Brussel-luik in Lambermont (Knack, 14 februari jl.).
De gewezen hoogleraar is als Brusselse Vlaming gekant
tegen een gewaarborgde vertegenwoordiging in de
Brusselse instellingen. Hij vindt namelijk dat Vlaanderen
nu reeds alle nodige instrumenten in handen heeft.
Senelle hecht groot belang aan de Vlaamse Gemeenschapscommissie
(VGC), hij kent haar verwezenlijkingen
en omschrijft sommige resultaten ervan (onderwijs, b.v.)
als spectaculair. Toch vindt Senelle dat de VGC meer
financiële middelen van de Vlaamse Gemeenschap zou
moeten ontvangen.
Beter dan wie ook weet voogdijminister Anciaux dat
Vlaanderen (nog) méér in Vlaams-Brussel moet investeren.
Daarom voorziet het Lambermontakkoord meer fiscale
autonomie voor de gewesten, ze krijgen de volledige
zeggingsschap over de eigen belastingen. Daardoor kan
Vlaanderen royaler investeren in de Vlaamse gemeenschap
van Brussel.

VAN TOEN EN NU
............................
WAAROM BELGIË BEGON TE BARSTEN
Lode Wils publiceerde een tweede deel van zijn biografische
studie over Frans van Cauwelaert. Via de
levensbeschrijving van deze ‘minimalistische’ flamingant
schetst de Leuvense historicus het ontstaan
van de barst in België tijdens het cruciale decennium
1910-1919.
Anno 1910 was de dertigjarige Van Cauwelaert zowat de
kampioen van de flaminganten, maar ook parlementslid
van de katholieke meerderheid. Hij moest zijn politieke
strijd dus verzoenen met de zorg voor regeringsstabiliteit
én met de kostwinning voor een alsmaar uitbreidend
gezin. Hij was een van de figuren die de Vlaamse strijd
verbreedde van een gevecht om gelijkheid van talen tot
een ontvoogdingsbeweging die ook de sociale achterstand
achter de taaldiscriminatie wou aanpakken.
Onderwijs was daarin cruciaal. De strijd voor een
Nederlandstalige universiteit werkte mobiliserend, vanaf
1912 ook die voor Vlaamse eenheden in het leger.
Vlaamsgezinden bleven echter een parlementaire minderheid.
Ze botsten telkens op Waals verzet, en op verzet
van burgerlijk-Franstalige kringen in Vlaanderen. Die
vonden dat Nederlands en die Vlaamse beweging toch
maar iets ‘achterlijks’. Van Cauwelaert en de zijnen bleef
niets anders over dan vooruitgang via kleine stapjes in
de taalwetgeving. Een deel van zijn achterban ontwaarde
niets dan nederlagen. Anno 1914 was er al een nationalistische
stroming die de conclusie trok dat
Vlaanderen en België niet te verzoenen waren. Zij pleitten
voor de ‘bestuurlijke scheiding’. De oorlog verscherpte
dat allemaal want de Duitse bezetter liet de
kans niet liggen en boetseerde via haar ‘Flamenpolitik’
de voorstanders van een bestuurlijke scheiding tot een
collaborerende Vlaamse beweging: het activisme.
De aandachtige lezer zal echter concluderen dat de
verantwoordelijkheid voor de ‘barst in België’ die
zich al voor de eerste Wereldoorlog aankondigde,
niet enkel lag bij de Duitse Flamenpolitik of het activisme.
En ook al niet uitsluitend bij de zich radicaliserende
frontbeweging, maar in veel grotere mate bij de
Franstalige ministers en vooral bij koning Albert I. Dat
werd zonneklaar door de houding van Albert I tegenover
de beroering die aan het front in de zomer van 1917 ontstond
ten gevolge van de vervolging van soldaten die
opkwamen voor een gelijkberechtiging van de
Vlamingen in het Belgische frontleger. Ondanks zijn
rookgordijnen van vriendelijkheid, waardoor ook Van
Cauwelaert op het verkeerde
been werd gezet,
volgde Albert I de conclusies
van de militaire
veiligheidsdienst. In een
‘Rapport sur la question
flamande à l’armée’ concludeerde
de veiligheidsdienst
dat er geen
wezenlijke verschillen
waren tussen activistisch
en loyaal flamingantisme,
en dat de frontbeweging
insubordinatie was.
Voor na de oorlog achtte
Albert I enkel die toegevingen
‘raisonnables’ die
niet gericht zouden zijn
“contre la langue et la
culture française en pays flamand”.
De Frontbeweging zou uiteindelijk weigeren zich van de
activisten te distantiëren. Zo ontstond de barst in België.
Van Cauwelaert probeerde vanuit Den Haag contact te
houden met de flaminganten aan de IJzer, zich te distantiëren
van de activisten en tegelijkertijd toegevingen
af te dwingen van de Belgische regering. De paradox is
dat hij eind 1918 bij alle drie verdacht was, maar dat hij
ook de enige politicus was die met alle drie contact had
gehad.
Bij de voorstelling sprak de Leuvense historicus Louis
Vos: “Uit het boek komt voor mij naar voren dat de vooroordelen
en het kortzichtige eigenbelang van het
Franstalige Belgische establishment, gecombineerd met
het monastieke eigenbelang van Albert I als grote verantwoordelijken
voor het uiteenvallen van België moeten
worden beschouwd. Ze hebben de beginnende
‘barst in België’ verbreed tot een bijna onoverbrugbare
kloof.”
Frans van Cauwelaert en de barst in België, 1910-1919.
Lode Wils. Uitg. Houtekiet – Antwerpen. 2001, 318 blz.,
690 fr.
Uitgeverij Houtekiet schenkt het Van Cauwelaertboek
aan 5 lezers die voor 5 april schrijven of mailen
naar het redactieadres van Volle Manen.
V O L L E
MANEN
21

HOE ZOU HET ZIJN MET...
LUK VANSTEENKISTE
...........................
V O L L E
MANEN
22
Bij de verkiezingen van 31 maart
1968 behaalde de VU 20
Kamerzetels, één daarvan werd
ingenomen door Luk Vansteenkiste
(°1940). Als 27-jarige kwam hij in een
fractie terecht met o.a. Vic Anciaux,
Mik Babylon, Maurits Coppieters,
Hugo Schiltz en Frans Van der Elst.
Zich in deze bent onderscheiden
deed Luk Vansteenkiste opvallend
vestimentair. Maar de neofiet had
veel meer in huis dan afgeborstelde
pakken en een fraaie haardos.
Februari 1972. Met Mik Babylon even de taalwet
toepassen in Vloesberg-Flobecq.
Luk Vansteenkiste groeide op in
een middenstandersgezin te
Lendelede. Twee broers zetten
de bakkersstiel van vader verder,
Luk bakte liever ‘politieke broodjes’…
In Leuven sloot hij nauw aan
bij “het Verbond”: Wilfried Martens,
Walter Luyten, Bob Wezenbeek,…
Hij studeerde er Politieke en Sociale
Wetenschappen, Geschiedenis en
Rechten en was politiek praeses van
het KVHV. Vansteenkiste nam deel
aan de zogenaamde ‘stoepbetogingen’
en ‘vrijdagavonduitstappen’ die
telkens eindigden op een spel van
kat en muis met de rijkswacht.
Opsomming geven van het politieke
werk van Vansteenkiste
zou te ver leiden, toch mogen
enkele belangrijke punten niet ontbreken.
Zo reden hij en Mik Babylon
eind februari ‘72 naar Vloesberg om
er alle taalonwettige plaatsnaamborden
te verwijderen. Ze brachten er
zoveel mee dat de hele VU-Kamerfractie
nodig was om het ‘bewijsmateriaal’
in stoet naar het kabinet van
minister Van Elslande te brengen.
Een tweede wapenfeit waarvoor
Vansteenkiste tekende was zijn
strijd tegen de omstreden aanbestedingen
van overheidsdiensten.
Eind jaren ‘60 bedacht Economische
Zaken ‘vooruitgangscontracten:
deze voorzagen in de huur van computers
voor o.m. de Militaire School,
de Post, de RTT, enz. Vanaf 1970
gingen de contracten in werking.
Maar niet de computers want die bleven
ongebruikt ingepakt … In 1974
was Luk Vansteenkiste het handeltje
- waarbij overheid, IBM, Siemens en
Philips onder één hoedje speelden -
op het spoor gekomen. Vermoedelijk
was met het gesjoemel dik 2 miljard
fr. gemoeid. Van de wederdiensten
die de overheid aan de bedrijven
vroeg, toonde het VU-kamerlid de
contracten. Van de erin beloofde
arbeidsplaatsen is nooit wat in huis
gekomen.
Omwille van zijn dossierkennis en
uitgebreid sociaal dienstbetoon
kozen de West-Vlaamse lezers van
het weekblad Knack hem in 1978 tot
de populairste politicus van hun provincie.
En toch werd Vansteenkiste
bij de verkiezingen van eind dat jaar
niet meer verkozen. Na twee jaar als
zelfstandig computeranalist te hebben
gewerkt, werd hij personeelsdirecteur
bij het Vlaams Economisch
Verbond. In 1992 onderbrak Luk zijn
loopbaan om zijn ongeneeslijk zieke
echtgenote te verzorgen, zij overleed
een jaar later in Wilskerke waar
het echtpaar met zijn vijf kinderen
was gaan wonen.
Luk Vansteenkiste hield het professionele
leven toen voor bekeken.
Tot zijn dagelijkse bezigheden
behoren het lezen van alles wat
hij onder ogen krijgt, culturele reizen
in binnen- en buitenland, TV-kijken
en zijn stokpaardje: de Vriendenkring
van oud-VU-parlementsleden.
Aan de basis van deze vriendenkring
lag het ongenoegen van gewezen
verkozenen die na hun mandaat
elke voeling met de partij dreigden
te verliezen. Luk heeft er middels
een hechte vriendenkring voor
gezorgd dat dat niet gebeurde.

VLAAMSE LEERKRACHTEN
ABRAHAM GEZIEN?
............................
Eind jaren negentig is ongeveer één vierde van het
lerarencorps in het basisonderwijs ouder dan 50 jaar,
daar waar dit aantal in 1992 nog 11% bedroeg. In het
secundair onderwijs en in het HOBU, het hoger onderwijs
buiten de universiteit, staat er vandaag één op drie
leerkrachten ouder dan 50 voor de klas terwijl dat begin
jaren negentig nog één kwart was. Maar de meest uitgesproken
vergrijzing treft de universiteiten, daar heeft
maar liefst één op twee professoren Abraham gezien!
Met deze verbijsterende cijfers trok Vlaams volksvertegenwoordiger
Chris Vandenbroeke naar Marleen
Vanderpoorten, minister van Onderwijs en Vorming.
Zoekend naar oorzaken voor deze spectaculaire veroudering
ziet Vandenbroeke de verminderde aantrekkelijkheid
van het beroep. En daar zijn vele redenen voor, zo
zegt hij. “Naast problemen als werkcomfort en verloning
mag de ‘remmende kracht van de tijdelijke statuten’ niet
worden onderschat. Dit fenomeen is gestaag in opgang
en stremt de carrièreopbouw van jonge gediplomeerden,
dat speelt voor zo’n 20 tot 30% van de leerkrachten. Bij
een aantrekkende arbeidsmarkt, zoals wij deze nu kennen,
mag het niet verbazen dat tal van beginnende leerkrachten
het vervroegd laten afweten en voor een baan
in de privé-sector kiezen.”
Daarom peilt Vandenbroeke de arbeidsmarkt van
morgen. Niet zo’n grote kunst vindt hij want de uitstroom
omwille van de leeftijd kan voor de komende
vijf tot tien jaar vrij nauwkeurig becijferd worden.
“Vanuit een prognose tot het jaar 2010 kan met de nodige
zekerheid gezegd worden dat zo’n 35.000 mensen
het onderwijs zullen hebben verlaten. Daarom is het
nodig dat het kader nu drastisch wordt verjongd.”
Volgens Vandenbroeke zal het lerarencorps er binnen
tien jaar helemaal anders uitzien. Het zal gekenmerkt zijn
door een meerderheid aan jonge en jongactieve leraren,
i.p.v. door een minderheid zoals jarenlang het geval was.
Dit houdt in dat de instroom van jonge leerkrachten fors
zal moeten aanzwellen; tot het drievoud van wat thans
het geval is.
Maar hoe ziet het te verwachten aanbod er uit?
Vandenbroeke schat dat de nodige instroom zo’n
35 tot 40.000 nieuwkomers-leerkrachten vraagt.
Toch zal binnen de groep van 22- tot 30-jarigen maar 2%
een loopbaan van leerkracht beginnen. Om tegen het
jaar 2010 de te verwachten vacatures in te vullen moet
deze verhouding tot
6% oplopen. Gebeurt
dit niet dan
komen uitbouw en
toekomst van de
kennismaatschappij
in het gedrang.
Vanuit deze bezorgdheid
vroeg het
parlementslid de
minister of zij zich
bewust is van de
ernst van de toestand
en wat zij van
Chris Vandenbroecke: “Verminderde aantrekkelijk-
plan is te onderneheid van het beroep als oorzaak van de spectacumen.
In haar antlaire verandering van het lerarencorps”.
woord gaf Marleen
Vanderpoorten de
samenstelling van de diverse lerarencorpsen. Het kleuteronderwijs
kent een overschot van 572 eenheden,
vorig schooljaar werden meer dan 900 kleuteronderwijzers
ingezet in het lager onderwijs dat met een groeiend
tekort kampt, in het voorbije schooljaar 806 mensen. De
minister voorziet voor de komende vier jaar een tekort
van 1.722 onderwijzers. Het secundair onderwijs noteert
833 leerkrachten te weinig, een cijfer dat zal krimpen tot
een blijvend tekort van 563. Haar kabinet en de administratie
onderzoeken hoe dringend kan worden opgetreden.
In afwachting wil mevrouw nog meer kleuteronderwijzers
in de lagere school inzetten, die kunnen op hun
beurt door kinderverzorgsters vervangen worden.
Scholen mogen gepensioneerde leerkrachten of laatstejaarsstudenten
in dienst nemen, arbeidsreserves kunnen
aangesproken worden om directies te ondersteunen,
enz…
Tot slot bekent de minister dat de Vlaamse onderwijswereld
aan een imagoprobleem lijdt. Om dit “probleem dat
in de hoofden zit, en niet met een decreet uit de wereld
kan geholpen worden” op te lossen roept zij allen op
daarbij te helpen.
Het ministeriële antwoord kon Chris Vandenbroeke
niet overtuigen, hij besloot zijn wederwoord dan ook
door er nogmaals op te wijzen dat het probleem
acuut is en een ernstige aanpak vraagt. Anders zal het
gros van de leraren niet alleen Abraham hebben gezien
maar straks ook… Methusalem!
V O L L E
MANEN
23

UIT GENODIGD
V O L L E
MANEN
24
ZWIJGENDE
VOETTOCHT
Voor de 25ste keer op rij herdenken
de Nederlanden de
Slag aan de Peene. Dit
militaire treffen op 11 april 1677
had tot gevolg dat een deel
van Vlaanderen, dat sindsdien
Frans-Vlaanderen wordt genoemd,
door Lodewijk XIV bij
Frankrijk werd aangehecht. Het
verlies wordt sinds 1977 door
een ‘zwijgende voettocht’ door
het slagveld herdacht. Omdat dit
geen politieke manifestatie is,
maar een sympathiebetuiging
aan onze ‘geamputeerde’ volksgenoten
zijn spandoeken, uniformen,
pamfletten, partijpolitieke
vlaggen en symbolen verboden.
De voettocht gaat door op zaterdag
28 april a.s., samenkomst
om 14u.30 aan de kerk van Zuidpeene
tegen de Kasselberg.
Tel: 051/ 30.10.16,
e-post: robert.toussaint@pi.be
BOEKEN DROMEN
Op 11 maart jl. begon de dertigste
Jeugdboekenweek, dit is
niet zomaar één weekje maar
liefst drie weken lang, tot zondag 25
maart. Toch kan je ook nà die datum
manifestaties vinden want zowat
iedereen in Vlaanderen die met kinderen
en boeken te maken heeft,
zet in maart maar ook in april een
voorleesfeest, een vertelnamiddag of een kinderboekatelier op het getouw.
Thema van de ‘week’ is ‘Dromen’.
Uit het nog lopende aanbod kiezen we volgende tips:
- tot 30 maart zet Infodok-Davidsfonds zijn boekenruimte te Leuven open
voor leerlingengroepen (max. 30) van de derde kleuterklas en de zes klassen
van de basisschool Eén uur lang wordt boekenplezier aangeboden.
Info: 016/31.06.52.
- tot 15 april kunnen leerlingen van het 5de of 6de jaar deelnemen aan een
wedstrijd voor een verhaal en/of tekening over hun droomavontuur.
Winnaars krijgen een boekenpakket. Sturen naar: Infodok/DF, Wedstrijd
Puur Avontuur, Blijde-Inkomststraat. 79-81, 3000 Leuven. Zaterdag 21 april
a.s. om 14u.30 deelt Jean Bosco Safari de prijzen uit en stelt hij het nieuwste
boek van Karel Verleyen (‘De Dromendief’) voor. Info: 016/ 31.06.50.
- iedereen die tijdens de Jeugdboekenweek jeugdboeken koopt voor minstens
500fr. krijgt een gratis exemplaar van ‘Theo en de droomduivels’ van
Patrick Lagrou.
BOMSPOTTING III
Op paasmaandag 16 april a.s. gaat de derde ‘Bomspotting’ door.
Thema van de actie is ‘Breng kernwapens voor de rechtbank’. Op de
luchtmachtbasis van Kleine Brogel in Limburg liggen tien kernbommen
opgeslagen. Zeven dagen op zeven, dag en nacht, staan mensen en
infrastructuur paraat om deze Amerikaanse atoombommen met Belgische
F16’s de lucht in te sturen. En toch heeft het Internationaal Gerechtshof van
Den Haag verklaard dat het dreigen met en het gebruiken van atoomwapens
in strijd is met het oorlogsrecht en het humanitair recht. De aanwezigheid
van deze massavernietigingswapens in Vlaanderen is dus illegaal.
Maar de federale overheid gebaart van krommenaas en durft of wil de aanwezigheid
van deze wapens bevestigen noch ontkennen. Om een en ander
met eigen ogen te zien organiseerde het Forum voor
Vredesactie reeds twee Bomspottingacties in Kleine
Brogel, waaraan ook VU-mandatarissen deelnamen.
Vanuit verschillende streken worden voor een
nieuwe actie bussen ingelegd. Alle adressen van de
regionale groepen staan op de webstek www.vredesactie.ngonet.be
Forum voor Vredesactie, Patriottenstraat 27,
2600 Berchem, tel. 03/218.68.39.