1 Orgaanpathologie Letsel - Diergeneeskundige Studenten Raad

* Uterusprolaps: tgv hevig persen baarmoeder binnenstebuiten gestulpt (verschillende diersoorten)
je ziet de mucosa uitwenig snel uitdrogen (irritatie) en necrose mogelijk. Behandeling: reponeren
en beursnaad op de vulva plaatsen anders snel recidief (irritatie persneiging)
* Ruptuur: ook tijdens partus mogelijk (geregeld bij rund en paard, merrie kan zeer hevig persen,
wanneer de foetus niet zeer leefbaar is of verkeerd ligt wordt tegen de bekkenrand geperst
baarmoederhalsruptuut of perforatie door poot veulen, vnl thv apex baarmoeder)
* Adenomyosis: histologisch eilandjes van endometrium in de spierlaag aanwezig vruchtbaarheid
(frequent), evt cysteuze verwijdingen (kliertjes: retentie van secreet in lumen) in myometrium
* Cysten endometrium: kliertjes worden eerst langer en complexer, dan secretie op gang, wanneer de
afvoergangen niet doorganklijk zijn cystevorming. vreemd voorwerp in lumen baarmoeder
reactie interferentie met inplanting, kunnen verward worden met vroeg stadium dracht op echo.
* Cysten aan serosa kant: parametriale cysten minder klinische betekenis
Circulatie
Belangrijk: keizersnee: karunkels niet aansnijden verbloedingen, vaak cervix al gesloten
uitwendig niet te zien dat er bloed aanwezig is in baarmoeder of buikholte (evt anemie)
Ontsteking
Algemeen:
Baarmoederontstekingen zijn vrijwel altijd het gevolg van een bacteriële infectie. Kritische periodes:
partus (zeker wnr dystocie meer weefselbeschadiging) en begin/einde oestrus (afweer iets minder
efficient, nog aan het opbouwen of al aan het afbouwen risico wanneer dekking/KI niet op juiste
moment): gevoelig voor infectie (meer contact met kiemen, cervix open) en tegelijk ook ongevoelig
doordat op deze momenten de afweermechanismen beter ontwikkeld zijn (macrofaagactiviteit ,
clearance .)
Endometritis: ontsteking beperkt tot lumen en endometrium (mucosa)
Metritis: ook myometrium bij de ontsteking betrokken (volledige wand) meer schade.
Pyometra: grote ettermassa in lumen (normaal is hier enkel een beetje mucineus secreet terug te
vinden), kan voorkomen bij de merrie na de partus wanneer geen septicemie ontstaat (zelden na
dekking) maar komt vnl voor bij oudere teven (3-4w na bronst kliniek: pu/pd door vrijkomen van LPS)
Typisch voor de cyclus van teven is de lange anoestrus en lange metoestrus (bijna zo lang als dracht)
sterke secretie van endometrium (sterk ontwikkeld) baarmoederwand dik en veel secreet in
lumen na bronst (kan muco-metra worden, uitgebreid secreet), oudere dieren: hormonaal
verouderingsproces (vertraging opvolgende hormooncycli) progesteron en oestrogeen lang tegelijk
aanwezig groei kliertjes en secretie .
* Endometritis cystica: wanneer de kliertjes niet meer kunnen legen door een overvuld lumen
cystevorming en evt secundair bacteriele infectie (veel mucus = ideaal milieu) vermeerdering
neutro’s opzetting baarmoeder (etter)
Diersoortverschillen: koe meer weerstandig aan septicemische spreiding (levensbedreigend merrie
kort na partus kans op septicemie, wanneer de ontsteking minder fulminant is meer lokaal maar
vaak langdurig sluimerende infecties chronisch vruchtbaarheid doordat de innesteling
bemoeilijkt wordt. Dit kan verschillende maanden-jaren aanslepen.
Typische omstandigheden waarbij ontstekingen ontstaan:
- aansluiting met partus
- aansluiting met dekking/KI
- losstaande ontsteking (vnl teef pyometra, vnl enkele weken na bronst, E.coli chronisch
purulente endometritis)
Soorten ontstekingen:
- Acute exsudatieve endometritis (na dekking of post partum)
- Acute necrotiserende endometritis (na dekking of post partum)
- Acute septische metritis (post partum bij merrie)
- Acute necrotiserende metritis (post partum bij rund en schaap; Fusobacterium necrophorum)
- Chronische purulente endometritis (pyometra, vnl teef)
- Chronische non-purulente endometritis
- Abcessen
- Granulomateuze metritis (zeldzaam, typisch brucellose)
Partus: vnl wnr moeilijke partus (dystocie veel trauma (beschadiging mucosa endometrium/ vulva/
vagina) en langdurig rechtstreekse verbinding lumen baarmoeder en buitenwereld, icm manuele hulp
geeft dit zeker een verhoogde infectiekans. De baarmoeder heeft op het moment van de partus wel
een verhoogde afweer (clearance ) wanneer toch een infectie acute exsudatieve endometritis (bij
de merrie evolueert dit snel naar een septicemie, wanneer bij de merrie een partus meerdere uren
duurt of wanneer de nageboorte meer dan 6u blijft zitten grote kans op baarmoederinfectie evt
DiergeneeskundigeStudentenRaad.be Fouten voorbehouden
33