Factsheet over de Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden

Ministerie van Justitie
Directie Rechtshandhaving en
Criminaliteitsbestrijding
Schedeldoekshaven 100
Postbus 20301
2500 EH Den Haag
T 070 370 79 11
www.justitie.nl/dnaveroordeelden
Deze factsheet 1 geeft informatie over de Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden. Deze
wet, die sinds 1 februari 2005 van kracht is, biedt de mogelijkheid om van
veroordeelden die onder de reikwijdte van deze wet vallen, celmateriaal voor DNAonderzoek
af te nemen.
Wat is het doel van de wet?
De wet maakt het mogelijk om bij de veroordeelde celmateriaal (bijvoorbeeld
wangslijm) af te nemen. Hieruit wordt een DNA-profiel bepaald, dat wordt opgeslagen
in de DNA-databank voor strafzaken. Mocht de veroordeelde opnieuw een strafbaar feit
plegen en daarbij celmateriaal achterlaten, dan kan hij snel worden opgespoord. De
wet levert hiermee een belangrijke bijdrage aan de voorkoming, opsporing, vervolging
en berechting van strafbare feiten.
Voor wie is de wet bedoeld?
De wet is van toepassing op zowel meerderjarige als minderjarige veroordeelden 2 .
Of een veroordeelde onder de wet valt, hangt af van het soort misdrijf waarvoor hij
is veroordeeld, het soort straf of maatregel dat aan hem is opgelegd en het moment
waarop hij is veroordeeld.
1. Soort misdrijf
Door de wet is DNA-onderzoek mogelijk bij mensen die zijn veroordeeld voor
misdrijven waarvoor voorlopige hechtenis mogelijk is.
De wet is gefaseerd in werking
getreden. In 2005 is de eerste fase
gestart, waarin veroordeelden voor
gewelds- en zedenmisdrijven onder
de werking van de wet werden
gebracht en daarnaast een aantal
misdrijven beschreven in het
Wetboek van Militair Strafrecht, de
Wet oorlogsstrafrecht en de Wet op
internationale misdrijven 3 .
Een overzicht van de misdrijven
die onder de eerste fase van de wet
vallen is te vinden op
www.justitie.nl/dnaveroordeelden.
WAT IS NIEUW
Op 1 januari 2009 treedt de tweede fase
van de Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden
in werking. Hierbij wordt begonnen
met de afname van DNA bij de veroordeelde
zeer actieve veelplegers en de
veroordeelden aan wie een ISD-maatregel
is opgelegd.
Vanaf 1 januari 2010 zal de Wet DNA-
onderzoek bij veroordeelden in werking
treden voor alle misdrijven waarvoor
voorlopige hechtenis is toegestaan.
1 Deze factsheet is bedoeld voor professionals. Het Openbaar Ministerie brengt een brochure uit met
informatie voor veroordeelden.
2 HR, 13 mei 2008, LJN: BC8234.
3
Zie besluit van 12 januari 2005, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet
DNA-onderzoek bij veroordeelden (Stb. 2005, 18), zoals laatstelijk gewijzigd bij het besluit van
10 december 2007 (Stb. 2007, 513).
Feiten en Achtergronden
De Wet DNA-onderzoek
bij veroordeelden
December 2008

2. Soort straf of maatregel
Onder veroordeelden worden personen verstaan die veroordeeld zijn tot een
gevangenisstraf (al dan niet voorwaardelijk), taakstraf 4 , TBS (eventueel met
voorwaarden) of een maatregel tot plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders
(ISD). Ook personen die zijn ontslagen van alle rechtsvervolging en aan wie bepaalde
maatregelen zijn opgelegd (plaatsing in psychiatrisch ziekenhuis, inrichting voor
jeugdigen, etc.) vallen onder deze groep. Buiten de wet vallen veroordeelden aan wie
alleen een geldboete of een financiële maatregel is opgelegd.
3. Moment veroordeling
De basis voor het bevel tot afname van celmateriaal voor DNA-onderzoek wordt
gevormd door de veroordeling in eerste aanleg. DNA wordt afgenomen van personen
die na 1 februari 2005 veroordeeld zijn voor een gewelds- of zedenmisdrijf, of
veroordeelden die op 1 februari 2005 hun straf of maatregel nog moesten ondergaan.
WAT IS NIEUW
De wet is met ingang van 1 januari 2009 van toepassing op de zeer actieve veelpleger
die na 1 januari 2009 veroordeeld wordt tot een vrijheidsbenemende straf of
maatregel of taakstraf. Tevens is de wet van toepassing op de zeer actieve veelpleger
die na 1 januari 2009 al is veroordeeld tot een vrijheidsbenemende straf of maatregel
en die deze straf of maatregel op dat moment ondergaat of nog moet ondergaan.
Ook geldt de wet voor de veroordeelde aan wie na 1 januari 2009 een ISD-maatregel
wordt opgelegd en voor de veroordeelde die de ISD-maatregel na 1 januari 2009
ondergaat of nog moet ondergaan.
De procedure
De grondslag voor DNA-afname is het bevel van de officier van justitie. De
veroordeelde die zich in een justitiële inrichting bevindt, krijgt het bevelschrift in de
inrichting. DNA wordt dan in de inrichting afgenomen door een daarvoor speciaal
opgeleide medewerker.
Veroordeelden die niet in een justitiële inrichting zitten, moeten zich melden op de
in het bevel aangegeven tijdstip en politiebureau. DNA-afname vindt daar plaats door
speciaal opgeleide politieambtenaren.
Als de veroordeelde zich niet op de in het bevel aangegeven tijd/plaats meldt, vaardigt
de officier van justitie een aanhoudingsbevel uit. Dit bevel wordt opgenomen in het
opsporingssysteem van de politie (OPS). Op grond daarvan kan de veroordeelde
op ieder moment worden aangehouden en overgebracht naar een politiebureau,
waar alsnog DNA-afname plaatsvindt. Aanhouding is mogelijk bijvoorbeeld bij een
verkeerscontrole of een paspoortcontrole op het vliegveld. Als het Openbaar Ministerie
dit wenselijk acht, kunnen veroordeelden ook met prioriteit worden aangehouden.
4
Zeer actieve veelpleger
De zeer actieve veelpleger is een persoon die veroordeeld is, voor een misdrijf waarvoor
voorlopige hechtenis mogelijk is en tegen wie in de vijf jaar die aan de veroordeling
voor dat misdrijf zijn voorafgegaan, meer dan tien processen-verbaal wegens een
misdrijf zijn opgemaakt, die naar de officier van justitie zijn gezonden.
Ook degenen aan wie door de officier van justitie bij een onherroepelijke strafbeschikking een taakstraf
is opgelegd.

Bewaartermijnen
Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is verantwoordelijk voor het opmaken
van DNA-profielen uit celmateriaal en voor het beheer van de DNA-databank. Hoe
lang DNA-profielen bewaard worden, hangt af van het misdrijf waarvoor iemand
is veroordeeld. Als in de wet op het misdrijf een gevangenisstraf van 6 jaar of meer
wordt gesteld, dan blijven de gegevens 30 jaar bewaard. Indien op het misdrijf een
gevangenisstraf van minder dan 6 jaar staat, worden de DNA-profielen 20 jaar bewaard.
Deze bewaartermijnen starten opnieuw na een veroordeling voor een nieuw misdrijf.
Bezwaar maken
Bezwaar maken tegen de afname van celmateriaal is niet mogelijk. Afname vindt,
na bevel van de officier van justitie, altijd plaats; of dit nu in een justitiële inrichting
gebeurt of op een politiebureau. Wel kan bezwaar gemaakt worden tegen de opmaak
van het DNA-profiel voor de DNA-databank. Dit kan bij de rechter die in eerste aanleg
de veroordeling heeft uitgesproken. Artikel 2, eerste lid van de wet, beschrijft een
tweetal uitzonderingsgronden voor het opmaken van een DNA-profiel:
1. Wanneer van de veroordeelde reeds een DNA-profiel is verwerkt;
2. Als het redelijkerwijs aannemelijk is dat het bepalen en verwerken van zijn
DNA-profiel, gelet op de aard van het misdrijf of de bijzondere omstandigheid
waaronder het misdrijf is gepleegd, niet van betekenis zal kunnen zijn voor de
voorkoming, opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten van de
veroordeelde.
Meer informatie
- Brochure De Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden van het Openbaar
Ministerie
- Kamerstukken II 2007/08, 31415 nrs. 1 en 2 plus bijlagen
- De Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden, Staatsblad 2004, 456
- Kamerstukken 28 685
Op de volgende websites kunt u deze en andere informatie vinden over de Wet DNAonderzoek
bij veroordeelden:
- www.justitie.nl/dnaveroordeelden
- www.dnasporen.nl
Aan de informatie in deze factsheet kunnen geen rechten worden ontleend.
Ministerie van Justitie
Postbus 20301
2500 EH DEN HAAG
Directie Rechtshandhaving en Criminaliteitsbestrijding
Afdeling Criminaliteit & Veiligheid