Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1983 nr 1

Herman: "De eerste stap moet inderdaad komen van de
kant van de cliënten en de politiek. De tweede stap moet
beginnen bij de artsen: zij moeten zien hoe ze in hun eigen
denken belazerd zijn, en wat de politieke achtergronden
zijn van wat ze dagelijks in de spreekkamer doen. Het wordt
hoog tijd dat progressieve artsengroepen, zoals de Initiatiefgroep
Progressieve Huisartsen, hierover met elkaar vormingsclubs
opzetten."
Voorhoede?
Mira: "Het is prima dat niet-artsen en artsen samenwerken
om positieve veranderingen te bereiken, ook met gebruik
van de specifieke deskundigheid van artsen. Maar dan moet
wel de positie van de niet-artsen versterkt worden in zo'n
setting, anders komen de artsen weer centraal te staan."
Jaap: "Is het mo zelijk dat een hulpverle ner zelf vanuit rle
eigen machtspositie deprofessionaliseert en macht prijsgedt;'''
Beatrys: "Vanuit het vrouwengezondheidscentrum hebben
we contacten. met huisarts en specialist, en dan merk je wel
verschillen in denken. Van sommigen zal je geen veranderingen
kunnen verwachten; die zijn, in de woorden van Herman,
te sterk gesocialiseerd. Anderen lukt het wel, vooral
degenen die er zelf mee in de problemen zijn gekomen. Bijvoorbeeld
vrouwen die als medicijnstudente in botsing zijn
gekomen met de gezondheidszorg als gebruikster. Maar
mensen uit de medische professie kunnen uiteindelijk vanuit
hun deskundigheid niet meer dan een bruikbare bijdrage
leveren tot verandering. Een voorhoederol is voor hen niet
weggelegd."
Hans: "Paul, is het moeilijk je ideeën in praktijk te brengen?"
Paul: "Er zijn, nu ik weer actief ben als huisarts, enkele
remmende mechanismen die op mijn weg komen. Zo heb ik
er een hekel aan een antwoordapparaat aan te hebben staan
na zeven uur, maar als ik dat niet doe loop ik de kans dat
mijn collega's dat zien als concurrentievervalsing. Een ander
punt: bij de cursussen 'Gezin en gezondheid' vragen deelnemers
vaak of ze een vriend of vriendin mogen meenemen.
Die hebben soms een andere dokter, want ik heb een kleine
praktijk. Dat. kan dan vaak niet omdat ik dat moeilijk vind
ten opzichte van m'n collega's. Maar toch kan ik nog erg
veel ideeën kwijt in de praktijk; juist bij de gratie van het
feit, dat ik maar zestienhonderd patiënten heb, solistisch
werk en weinig hoef te vergaderen. Het is wel moeilijker
dan vanuit de vrijblijvendheid toen ik niet als huisarts werkte
met groepen. Nu is het een groep mensen met wie je de
Rondetafel discussie eerstdijn /43
rest van je leven te maken hebt en het kan natuurlijk flink
fout gaan in zo'n groep."
Jaap: "Naar aanleiding van de vraag of je als professioneel
werker een voorhoederol kan vervullen in het veranderen
van de institutie gezondheidszorg, denk ik bij jouw verhaal:
ja, dat kan. Je noemt wel een hoop belemmeringen en
machtsfactoren om je heen, waar je tegen botst, maar het
kan wel. Herman zegt: het kan niet."
Herman: "Wel als individuele gebeurtenis, niet als bron
van verandering van het geheel."
Hans: "Ik denk ook dat je geen grote veranderingen mag
verwachten in heel Nederland, als een grote groep mensen
vanuit de professie op zo'n manier aan de slag zou gaan. Wel
veranderingen in je directe omgeving."
André: "Ik vind overigens wel dat je moet oppassen dat je
niet ~ wat ik noem ~ je maatschappijanalyse gaat medicaliseren.
Dat wil zeggen: je hebt terecht kritiek op medicalisering,
maar je gaat van daaruit te eenzijdig de maatschappij
bekijken, en teveel denken dat maaeschapp ijëêrandering te
bereiken is door nieuwe hulpverleningsvormen. Er zijn nu
eenmaal veel dingen waarvan je als goedwillende hulpverlener
maar een klein stukje kunt overzien; laat staan dat je ze
kunt veranderen. Vooral progressieve hulpverleners lopen
het gevaar de beperkingen onvoldoende te zien, en kunnen
dan gefrustreerd raken."
Guite: "Bovendien staan de mensen die de macht hebben,
deze nooit vrijwillig af. Dat kan je ook zien in de verhouding
tussen Noord en Zuid, en tussen mannen en vrouwen.
Op enkele individuen na, die op hun manier wel een gedeelte
van die macht ondergraven."
Wouter: "In Amsterdam-Zuid-Oost, in het.Academisch Medisch
Centrum, zien we in elk geval wel dat er een crisis
begint te ontstaan in het bolwerk: het zit niet meer zo sterk
in elkaar."
\'llit{"· "Ma ar d at komt n iet omdat sperialisten e en ge dee lre
van de macht afgeven. Die wordt hen ontnomen door de
centrale ove rherd : ue n Jaar geleden konden zieke nh uiz en
uitbreiden wat ze wilden, en nu is er beddenreductie."
Wouter: "Daarbij gaan helaas de kleine ziekenhuizen dicht,
en verliezen middelgrote een aantal functies, terwijl de grote
misschien wel een aantal bedden verliezen maar hun
functies houden. Ze worden juist tot supercentra, waar alles
zich samenbalt."
André: "Ook dat gaat zo gemakkelijk niet meer. Denk maar
aan de onzekerheid rond de nieuwbouw van een nieuw Academisch
Ziekenhuis in Maastricht. Het leek al bijna in kannen
en kruiken, maar er kwam verzet, ondersteund door
een kritisch rapport vanuit een overleggroep van Maastrichtse
gebruikers en hulpverleners. Dat sloeg aan in Den Haag,
hoewel de drang tot beddenreductie en bezuiniging minstens