Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1983 nr 1

36/ Tijdschrift voor gezondheid en politiek
Een rondetafel discussie
over de toekomst van de eerste lijn
"Het zal me een zorg zijn waar de
dokters naar toe moeten."
Moeten we een gezondheidszorg nog langer in leven
houden, die de gebruiker steeds afhankelijker
maakt en zonder werkelijke invloed op inhoud en
organisatie van die zorg laat?
De toekomst van de eerste lijn staat centraal in de
rondetafeldiscussie, georganiseerd naar aanleiding
van de opmerkelijke stap van Herman van Aalderen
om te vertrekken als hoogleraar Huisartsgeneeskunde.
Is de gezondheidszorg door de hulpverleners van
binnenuit te veranderen, of kan dat alleen van
buitenaf? Wat is de positie van de professionele
deskundigheid? Hoe verhoudt die zich tot de
medezeggenschap van de gebruiker? Zijn nieuwe
benaderingen van hulpverlening, zoals het vrouwengezondheidscentrum,
een fundamenteel alternatief
voor de huidige situatie?
ANDRÉ KNOTTNERUS
JAAP TALSMA
Januari 1983. Het is alweer enkele maanden geleden dat
Herman van Aaiderenvertrok als hoogleraar huisartsgeneeskunde
aan de VU te Amsterdam. Deze gebeurtenis heeft
nogal wat beroering veroorzaakt. De reacties waren talrijk
en geschakeerd. Negatieve, geïrriteerde reacties vanuit het
professionele wereldje, de universitaire huisart seninstituten
inbegrepen. Iemand uit de eigen gelederen, die zo nadrukkelijk
afhaakt, deserteert, naar het andere kamp overloopt
... dat is moeilijk te verwerken. Maar er waren ook velen,
die openlijk verklaarden Hermari's standpunten te delen
en respect te hebben voor zijn stap. Veel aandacht, ook
in de landelijke pers. In talloze artikelen komt de stelling
aan de orde, dat professionele hulpverlening een nutteloze.
zelfs schadelijke activiteit is. Scheve machtsverhoudinger.
zorgen voor een onoverbrugbare kloof tussen gebruiker er;
hulpverlener. De macht van de deskundigheid veroorzaak:
een heilloze, toenemende afhankelijkheid van de gebruiker
'Anders, of steeds meer van hetzelfde', zoals Herman zijr:
afscheidscollege betitelde, dat is de kè'us waarvoor onze gevo
ndhe idszorg lijkt te staan.
Herrnan's vertrek was voor 37.5 aanleiding om een discu~siE
te Uig-anlseren t us svr: l'en a.m t a l (..h tle\-t" cer ~ll'llJlb\\Trkè"
Fn !,,>lrokkrllFll l l r t doel ".L' ve rr l e-r door te pratt'l1 ti,""
de positie van de eerstelijns hulpverlening; de mogelijkhede=
en oruno gehjkheuen om db hulpverlener veran der ingspr ;
cessen in de gezondheidszorg in gang te zetten; de b etekem
van de machtsongelijkheid in de hulpverlening; en alterr.;
tieve vormen van hulpverlening. Dit artikel is een weerga-s
van delen van de ronde tafel discussie eind januari te A,:::
sterdam gehouden.
Wat weet de dokter
van het leven
Allereerst komt de vraag aan de orde over welke eers t e.rrc
gezondheidszorg we praten. Welke uitgangspunten han C~'
we daarbij; wat is dan de positie van de eerstelijns hulr -e
leners?
Myra opent de discussie over de centrale positie van de ::'-.l
arts: "Ik heb het idee dat de eerste lijn gelijkgesteld \',':"1:
met de huisartsgeneeskunde. Dat is natuurlijk niet to evz.L
je komt 't eerst bij de huisarts terecht, je wordt doe>""
huisarts verwezen. Het is de huidige situatie, maar ik :::r
een vraagteken bij."
Erik: "De huisarts neemt nu, net als bijvoorb eeld :", ;,1
geleden, weer een centrale positie in. In de jaren ze,::..::
begin zeventig was dat anders. Toen is de huisart sge-'