Edw. Ainsworth - Vereniging Familie Heringa / Heringa Fonds

Grols verleden 10 02-12-2008 21:15 Pagina 5
snel, terwijl de wever door een gemakkelijke
houding zich minder vermoeide.
Thomas en de N.H.M. legden door de introductie
van deze techniek de grondslag voor de latere
grote bloei van de textielnijverheid in Twente
en Oost Gelderland.
Het doel is bereikt, wat nu?
In het voorjaar van 1834 kreeg Thomas de
opdracht van de N.H.M. om fabrikanten desgevraagd
alle informatie te verstrekken. Vele
industriëlen maakten van de gelegenheid
gebruik en zonden wevers om de nieuwe handelingen
te leren. In 1834 stonden er in de vier
weefscholen in totaal 450 weefgetouwen.
Naarmate het weven met de snelspoel meer
algemeen bekend raakte, werd het nut van de
weefscholen kleiner. Na 1835 verminderde dan
ook langzamerhand het aantal leerlingen. Het
doel van de weefscholen was om de nieuwe
werkwijze snel in te voeren. Toen dit doel
bereikt was werden de scholen overbodig. De
N.H.M. deed in 1836 haar vier weefscholen
over aan Gulian Cornelis Arnzenius. Hij kreeg
de orders die vroeger aan de weefscholen waren
gegeven. De taak van Thomas voor de N.H.M.
was niet afgelopen. Hij begon proeven te
nemen met nog fijnere soorten katoen zoals
drukkatoen en cambric 5 .
Thomas stelde de directie van de N.H.M. voor
een kleine modelweverij te stichten. Het plan
van een modelweverij en een vlasspinnerij kon
gecombineerd worden, met een nog niet uitgevoerd
idee van de N.H.M. om in Twente een
agentschap te stichten voor het in ontvangst
nemen en keuren van de goederen. De contacten
die Thomas had met zijn handelsvriend
Cornelis Kuyper wierpen nu vruchten af. Als
geen ander kende Cornelis Kuyper de omgeving
van de marke Noestele. De erfmarkerichter zal
Thomas deze omgeving ter overweging hebben
meegegeven. De directie van de N.H.M. ging
akkoord met het voorstel van Thomas. Zijn
keuze viel op de omgeving van het kruispunt
van de straatweg van Zwolle naar Almelo, met
de rivier de Regge. Voor een agentschap was
geen betere plaats te bedenken. Het agentschap
werd geleid door een landgenoot van Thomas,
Robert Campbell.
5 Cambric is de naam voor een windsel of zwachtel dat
gebruikt wordt om wonden te verbinden.
Oudheidkundige Vereniging Groenlo
“Grols verleden” - Nummer 10
Stichting Nijverdal
De directie van de N.H.M. huurde voor een
periode de oude havezate de Eversberg, gelegen
in de marke Notter, binnen de gemeente
Wierden. De directie van de N.H.M. gaf
opdracht tot grondaankoop, in de marke
Noestele en de omgeving ten westen van de
rivier de Regge. Thomas bouwt met subsidie
van de N.H.M. een fabriek en arbeidershuizen
bij het landgoed Eversberg. Het zo ontstane
dorpje moet een naam hebben en uit dankbaarheid
ten opzichte van de N.H.M. wil Ainsworth
het dorp eerst Houvenburg naar de toenmalige
directeur H.C. van der Houven noemen. Die
voelt daar niet zo voor en komt met het voorstel
het dorp Nijverheids-Oord te noemen.
Uiteindelijk is iedereen tevreden met de naam
Nijverdal. Ten noorden van de straatweg werd
het keurmagazijn gebouwd, ten zuiden ervan
bouwde Thomas, die niet over voldoende eigen
middelen beschikte, met kapitaal van de
N.H.M. zijn modelweverij en vlasspinnerij.
Thomas kreeg na enige tijd zeer bekwame
medewerkers naast zich. Na het overlijden van
Thomas werd er geen nieuwe directeur meer
benoemd. Deze modelweverij en vlasspinnerij
hebben bestaan van 1836 tot 1851 en werden
voortgezet door Salomonson uit Almelo.
Overlijden Thomas Ainsworth
De plotselinge dood 6 van Thomas op de avond
van de 13de februari 1841 in zijn woning,
huize de Eversberg bij Nijverdal, bracht niet
alleen een grote schok teweeg in Twente, maar
in heel Overijssel. In “Het Handelsblad” van 16
februari 1841 werd al een uitgebreid herdenkingsartikel
aan Thomas gewijd. Op verzoek
6 Adriaan Buter, 'Het levenseinde van Thomas Ainsworth',
Textielhistorische Bijdragen 7 (1966), blz. 77-85. Op blz.
79 vermeldt Buter, dat er in textielkringen nog lang het
gerucht is geweest, dat Thomas Ainsworth zelfmoord
had gepleegd. Volgens Buter zijn daar ook wel aanwijzingen
voor: “Thomas was kennelijk zeer eenzaam en
heeft vlak voor zijn dood op redelijk jeugdige leeftijd
een uitvoerig testament opgemaakt”.
5