Edw. Ainsworth - Vereniging Familie Heringa / Heringa Fonds
Edw. Ainsworth - Vereniging Familie Heringa / Heringa Fonds
Edw. Ainsworth - Vereniging Familie Heringa / Heringa Fonds
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Grols verleden 10 02-12-2008 21:17 Pagina 36<br />
“Grols verleden” - Nummer 10<br />
36<br />
stellen dat bij zegswijze “schering en inslag”<br />
iets met enige regelmaat terugkomt.<br />
Betekenis textiel<br />
Textiel is letterlijk “al wat geweven is”. Het<br />
woord is afgeleid van het Latijnse woord “texere”<br />
dat weven betekent. Textiel bevat echter ook<br />
stoffen die gebreid, gehaakt, geknoopt of<br />
gesponnen zijn. Soms wordt zelfs papier bij<br />
textiel ingedeeld.<br />
Van textiel worden onder andere kleding, bouwmaterialen,<br />
kunstwerken, vloerbedekkingen en<br />
schoonmaakmaterialen gemaakt. Ook schoeisel<br />
en delen van schoeisel vallen onder textiel.<br />
Materialen<br />
Traditionele textielmaterialen van plantaardige<br />
oorsprong zijn vlas, katoen, sisal, raffia en jute.<br />
Van dierlijke oorsprong zijn wol en zijde.<br />
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn steeds meer<br />
synthetische textielsoorten ontwikkeld, bijvoorbeeld:<br />
acryl, lurex, lycra, nylon, polyestervezel<br />
zoals fleece, polipropyleen, viscose en Rayon.<br />
Katoen<br />
Katoen is een zachte vezel die uit de opperhuid<br />
(epidermis) van de zaden van de katoenplant<br />
groeit en is eencellig. De vezel wordt doorgaans<br />
tot een draad gesponnen, en wordt dan gebruikt<br />
om zachte, luchtdoorlatende textiel van te<br />
maken.<br />
Katoen is een zeer waardevol gewas, omdat<br />
slechts ongeveer 10% van het ruwe gewicht bij<br />
de verwerking verloren gaat. Als sporen van<br />
was, eiwit, en dergelijke worden verwijderd,<br />
blijft een natuurlijk polymeer van zuivere cellulose<br />
over. Deze cellulose is gerangschikt op een<br />
manier die katoen unieke eigenschappen geeft<br />
op het gebied van sterkte, duurzaamheid, en<br />
absorptie. Elke vezel is samengesteld uit twintig<br />
tot dertig laagjes cellulose die keurig om elkaar<br />
heen gedraaid zijn. Wanneer de katoenbol<br />
(zaaddoos) wordt geopend, drogen de vezels tot<br />
gedraaide platte lintvormige draden die met<br />
elkaar zijn verbonden. Deze vorm is ideaal voor<br />
het spinnen tot een fijn garen.<br />
De katoenindustrie leunt zwaar op chemische<br />
producten als kunstmest en insecticide, waardoor<br />
de teelt niet erg milieuvriendelijk is.<br />
Sommige landbouwers schakelen over op een<br />
meer organische productiemethode, en producten<br />
van organisch katoen zijn tegenwoordig al<br />
beschikbaar.<br />
Geschiedenis van het katoen<br />
Katoen wordt in gebieden met een tropisch klimaat<br />
al duizenden jaren gebruikt om zeer fijn<br />
lichtgewicht doek te maken. Onderzoekers<br />
beweren dat Egyptenaren in 12.000 voor<br />
Christus al katoen hadden, en<br />
hebben sporen van katoen gevonden in<br />
Mexicaanse grotten (katoenen doek en fragmenten<br />
van vezels die met veren en bont waren verweven)<br />
die ongeveer 7000 jaar oud waren.<br />
Maar de oudste geschreven bron heeft betrekking<br />
op Indisch katoen. Katoen wordt in India<br />
al meer dan drieduizend jaar verbouwd, en er<br />
wordt naar verwezen in de Veda's die waarschijnlijk<br />
rond 3000 v. Chr. zijn geschreven.<br />
Ruim 2500 jaar later schreef de grote Griekse<br />
historicus Herodotus over Indische katoen: “Er<br />
zijn daar bomen die in het wild groeien, en het<br />
fruit daarvan is een wol die mooier en beter is<br />
dan die van schapen. De Indiërs maken hun<br />
kleren van deze boomwol.”<br />
De Indische katoenindustrie raakte in verval ten<br />
tijde van de Britse industriële revolutie. De uitvinding<br />
van de Spinning Jenny (1764) en de<br />
spinmachine van Richard Arkwright (1769)<br />
maakten goedkope massaproductie in het<br />
Verenigde Koninkrijk mogelijk.<br />
De productiecapaciteit werd verder verbeterd<br />
toen Eli Whitney in 1793 een machine uitvond<br />
die de katoenvezel snel kon scheiden van de<br />
zaaddozen en de vaak kleverige zaden.<br />
Tegenwoordig wordt katoen geproduceerd in<br />
alle delen van de wereld waarbij katoenplanten<br />
worden gebruikt die selectief zijn gekweekt<br />
zodat elke plant meer vezel opbrengt. In 2002<br />
werd katoen geteeld op 33 miljoen hectare landbouwgrond.<br />
Dit leverde 21,3 miljoen ton ruwe<br />
katoen op, met een waarde van 20 miljard dollar.<br />
Van vlas tot linnen<br />
Linnen is een natuurproduct met uiterst bijzondere<br />
eigenschappen; het voelt prettig en zacht<br />
aan, is uitstekend te verven, duurzaam en biedt<br />
een aangenaam comfort. Linnen is afkomstig<br />
van de vlasplant, ook wel Linum Usitatissimum<br />
genaamd, Latijn voor “het meest gebruikte linnen”.<br />
Hiermee erkenden botanisten al de intrinsieke<br />
waarde van de bescheiden vlasplant. Elk<br />
deel van de vlasplant kan gebruikt worden. Uit<br />
het zaad wordt olie verkregen voor kleuren,<br />
verven, cosmetica en vloerbedekkingen. Maar<br />
het zaad wordt ook vermalen tot een fijne<br />
bloem en kent zo ook een medische toepassing<br />
Oudheidkundige <strong>Vereniging</strong> Groenlo
Change language