fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren
fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren
A2. Fiets – bromfietstechniek zelfs weer gericht kan worden. Als het frame nog net zo stuurt als voorheen is de kans trouwens groot dat het nog recht is. Bekijk voor de zekerheid de onder - en bovenbuis op schade (ribbels in de buis, scheurtjes in de lak, lugs die open gaan staan), en voel met je vingertop langs de buis. En is de voorvork nog recht? Als het voorwiel opeens moeilijk uit de vork gaat, het wiel uit het midden staat of de voornaaf niet meer evenwijdig aan de vorkkroon loopt (dan staan de remblokjes dus opeens beide niet meer evenwijdig aan de velg) is er wat verbogen. Een voorvork met flauwe knikken kun je weer recht buigen, is de binnenbalhoofdbuis krom (controleer of het stuur nog netjes kan draaien zonder dooie punten) of is er een buis gerimpeld, dan is snel vervangen de enige optie. Bij meer vergevingsgezinde stalen voorvorken heb je wat meer speling (lees: kilometers) dan bij aluminium, maar knikken en rimpels zijn een prima beginpunt voor vermoeiingsscheuren. b) Framescheuren en andere ongemakken Problemen met frames zijn te verdelen in twee categorien: vermoeiingsschade en overbelasting door een valpartij oid. Vermoeiing ontstaat door een te grote wisselende belasting. Het materiaal begint in te scheuren, en op een gegeven moment is de restdoorsnede zo klein dat deze spontaan breekt. Bij een vermoeiingsbreuk kun je vaak al met het blote oog twee zones onderscheiden: de gegroeide scheur die misschien aangeroest is of juist erg glad door de schurende werking, en de verse breukzone. Vermoeiingsbreuken ontstaan vaak op een punt waar een spanningspiek in het materiaal zit: bijvoorbeeld vanuit een gat in de buis (de remkabel door de bovenbuis is berucht), rond de scherpe hoek van een op de onderbuis gesoldeerde commandeurnok, of waar een grote diktevariatie optreedt, zoals bij een luguiteinde. Het is aan te raden om je frame en kritische onderdelen zoals het stuur periodisch op scheurvorming te controleren, zeker als je het idee hebt dat het frame slapper is geworden of vreemd kraakt. Maak de fiets schoon, en bekijk de lak op barsten of roestlijntjes in de verf. Let vooral op plaatsen waar 'iets gebeurt' in de buis, dus bij knooppunten, rond gaten, bij opgesoldeerde delen etc. c) Reparatie 1) Stalen frame: je kunt een scheur in een stalen frame solderen of lassen, maar zo'n reparatie is meestal niet sterker dan staal, en dit zal dus maar even een oplossing bieden, het meesolderen van een versterking is dus aan te bevelen. Hardsolderen is een techniek waarbij twee stalen onderdelen worden verbonden door het toevoegen van een materiaal met een lager smeltpunt zoals bijvoorbeeld zilversoldeer of messingsoldeer. In het laatste geval spreekt men ook wel van koperlassen. Koperlassen is een vrij gebruikelijke techniek in de carrosseriebouw, zodat het niet raar is om met een gescheurd frame naar een carrosseriebedrijf te stappen. Een reparatie kent de volgende fases: demonteer de in de weg zittende onderdelen en verwijder alle verf, vuil en roest, met vijl, staalborstel, schuurpapier en ontvetter. Knip om een scheur te versterken een versterkingsblik en klop het op maat. Is een buis helemaal doorgescheurd, dan kun je ook een passend buisje in of om de buis schuiven. Zaag de versterkingsbuis einden dan schuin af om een abrupte overgang te vermijden. Breng vloeimiddel aan, soldeer de scheur, en laat het frame op een tochtvrije plaats aan de lucht afkoelen. Afkoelen met water tijdens of na het solderen is bij rijwielbuis niet aan te bevelen. Behalve door middel van solderen kan een frame ook gelast worden. TIG lassen is dan het beste, maar wel erg hightech. Bij TIG lassen wordt met een lastoorts een vlamboog getrokken, en met de hand toevoegmateriaal bijgevoegd. Een Argon mengsel (achter op 31
A2. Fiets – bromfietstechniek de lasmachine staat dus een grote stalen gasfles) stroomt uit de toorts over de laszone en dekt deze af om verbranden van de las te voorkomen. Een Low-tech benadering is autogeen lassen, dus ouderwets met de vlam. Dit werkt niet best met Reynolds 531 en hoger, maar wel met 25crmo4 ed. Chroom molybdeen werd in de jaren dertig ontwikkeld voor autogeen gelaste vliegtuigconstructies, dus dat moet nu ook nog kunnen. Wel is belangrijk dat het frame eerst opgewarmd word, en rustig mag afkoelen. Dikkere buizen (rond 1 mm) zijn misschien met een MIG-apparaat aan elkaar te spetteren, maar alleen als je niks anders kunt vinden. Een electrisch MIG-apparaat is herkenbaar aan het karakteristieke knetterende geluid, de fles beschermgas achterop en de spoel voor het lasdraad dat door de lastoorts wordt aangevoerd. Het is een handig apparaat dat je in veel fabrieken en garages tegenkomt, maar niet optimaal voor dun werk. Het simpelste electrische lasapparaat is herkenbaar aan de opbrandende lasstaven (electrode) die in een handgreep worden geklemd. Voor tuinhekjes en oceaanstomers is dat een prima proces, maar van je fiets zal weinig overblijven. Aluminium frames kunnen niet gesoldeerd worden. Heb je een gelast frame dan kun je proberen het te laten TIG-lassen, zo niet dan moet je het eventueel terug naar de fabriek zenden in de hoop dat ze daar de reparatie kunnen uitvoeren. 2) Aluminium en composit frames: Als je, je been gebroken hebt, laat je het in het gips zetten, en het zelfde kun je doen met een gebroken frame. Alleen gebruiken we voor voldoende sterkte glasvezelband (of carbon) en epoxy. Kun je geen epoxy vinden, gebruik dan een dunne tweecomponentenlijm, dat is ook -dure- epoxy. Epoxyhars voor lamineren wordt veel gebruikt in de jachtbouw en surfsport, en is in kustgebieden makkelijk te vinden. De reparatie is toepasbaar op stalen, aluminium en composiet frames, en behelst weer een aantal stappen: Schuur het frame over een flink gebied rond de scheur blank, en ontvet het oppervlak. Schuur bij een composiet frame tot op de vezels, meestal moet er eerst een boel plamuur of gelcoat af. Boor gaatjes in de scheureinden (2mm) in een poging het verder lopen van de scheur te stoppen. Breng bij een alumiunium frame epoxy aan, en schuur door de epoxy heen, zodat de epoxy op blank metaal hecht. Dit is een vies karwei, waar je zeker handschoenen bij nodig hebt. Natte epoxy op de huid kan allergieproblemen veroorzaken! Leg een strook glasvezelband op een met een plastic zak beklede plank, en smeer de band in met de rest van de epoxyhars: gebruik een kwast of een plamuurrubber. Wikkel deze en volgende stroken om de gehavende plek en maak er een mooie 'lug' van met netjes overlappende lagen. Pak het kleverige verband in met plastic (krimpfolie is natuurlijk helemaal mooi) en omwikkel dit strak met plakband. Laten uitharden. d) Ongevalschade (fiets) Een valpartij zit in een klein hoekje. Kun je jezelf weer van de weg rapen, en staat je hoofd nog naar verder fietsen, dan is de volgende vraag hoe de fiets er aan toe is. En hoewel een vakantiefiets bij een valpartij op de volgepakte tassen zal vallen, en er daardoor meestal beter vanaf komt dan de piloot, is dat nog geen garantie. Ga je gewoon onderuit dan zijn het meestal de uitsteeksels (zadel, stuur, pedalen, wielen) die het moeten ontgelden, maar bots je ergens bovenop, dan krijgt het frame het meestal zwaar te verduren. Zadelschade: beperkt zich meestal tot afgesleten hoeken, wat niet mooi is maar verder ongevaarlijk. Veel MTB zadels komen daarom al standaard met slijtvaste en los leverbare Kevlar hoeken. Heeft het zadelframe een klap gehad dan kan het krom zijn. en kun je 32
- Page 13 and 14: A1. Fiets - bromfiets techniek A. F
- Page 15 and 16: A1. Fiets - bromfiets techniek Voor
- Page 17 and 18: A1. Fiets - bromfiets techniek De h
- Page 19 and 20: A1. Fiets - bromfiets techniek Mede
- Page 21 and 22: 3. Soorten fietsen: Kinderfietsen:
- Page 23 and 24: A1. Fiets - bromfiets techniek Hybr
- Page 25 and 26: A1. Fiets - bromfiets techniek ook
- Page 27 and 28: Fiets met hulpmotor: A anhangwagent
- Page 29 and 30: Sportbrommer: A1. Fiets - bromfiets
- Page 31 and 32: Nota’s: A1. Fiets - bromfiets tec
- Page 33 and 34: Nota’s: A1. Fiets - bromfiets tec
- Page 35 and 36: A2. Fiets - bromfietstechniek De be
- Page 37 and 38: A2. Fiets - bromfietstechniek b. Ve
- Page 39 and 40: 6 A2. Fiets - bromfietstechniek
- Page 41 and 42: A2. Fiets - bromfietstechniek De gr
- Page 43 and 44: A2. Fiets - bromfietstechniek Glas
- Page 45 and 46: A2. Fiets - bromfietstechniek allee
- Page 47 and 48: A2. Fiets - bromfietstechniek sterk
- Page 49 and 50: A2. Fiets - bromfietstechniek corro
- Page 51 and 52: A2. Fiets - bromfietstechniek TABEL
- Page 53 and 54: A2. Fiets - bromfietstechniek Als w
- Page 55 and 56: A2. Fiets - bromfietstechniek Er wo
- Page 57 and 58: A2. Fiets - bromfietstechniek De Am
- Page 59 and 60: A2. Fiets - bromfietstechniek TABEL
- Page 61 and 62: A2. Fiets - bromfietstechniek Dat b
- Page 63: A2. Fiets - bromfietstechniek De fr
- Page 67 and 68: Derailleuroog richten: A2. Fiets -
- Page 69 and 70: 2. HET STUUR. a) Onderdelen Het stu
- Page 71 and 72: 3. DE VOORVORK. 4 A3. Fiets - bromf
- Page 73 and 74: 6 A3. Fiets - bromfietstechniek. af
- Page 75 and 76: 8 A3. Fiets - bromfietstechniek. Na
- Page 77 and 78: 5. HET BALHOOFDSTEL. a)Onderdelen e
- Page 79 and 80: 12 A3. Fiets - bromfietstechniek. 3
- Page 81 and 82: 14 A3. Fiets - bromfietstechniek. 4
- Page 83 and 84: afb.12 De onderdelen van een naaldl
- Page 85 and 86: A3. Fiets - bromfietstechniek. Hoew
- Page 87 and 88: 20 A3. Fiets - bromfietstechniek. l
- Page 89 and 90: 22 A3. Fiets - bromfietstechniek.
- Page 91 and 92: A3. Fiets - bromfietstechniek. Dat
- Page 93 and 94: 26 A3. Fiets - bromfietstechniek.
- Page 95 and 96: A4. Fiets - bromfiets techniek. kle
- Page 97 and 98: A4. Fiets - bromfiets techniek. F)
- Page 99 and 100: Enkele vuistregels: ? A4. Fiets - b
- Page 101 and 102: A4. Fiets - bromfiets techniek. •
- Page 103 and 104: 5. Stuurinstelling. A4. Fiets - bro
- Page 105 and 106: A4. Fiets - bromfiets techniek. fie
- Page 107 and 108: A4. Fiets - bromfiets techniek. Ber
- Page 109 and 110: A4. Fiets - bromfiets techniek. ALL
- Page 111 and 112: A4. Fiets - bromfiets techniek. ad.
- Page 113 and 114: A4. Fiets - bromfiets techniek. met
A2. Fiets <strong>–</strong> brom<strong>fiets</strong>techniek<br />
de lasmachine staat dus een grote stalen gasfles) stroomt uit de toorts over de laszone en<br />
dekt deze af om verbranden van de las te voorkomen.<br />
Een Low-tech benadering is autogeen lassen, dus ouderwets met de vlam. Dit werkt niet<br />
best met Reynolds 531 en hoger, maar wel met 25crmo4 ed. Chroom molybdeen werd in<br />
de jaren dertig ontwikkeld voor autogeen gelaste vliegtuigconstructies, dus dat moet nu<br />
ook nog kunnen. Wel is belangrijk dat het frame eerst opgewarmd word, en rustig mag<br />
afkoelen. Dikkere buizen (rond 1 mm) zijn misschien met een MIG-apparaat aan elkaar te<br />
spetteren, maar alleen als je niks anders kunt vinden. Een electrisch MIG-apparaat is<br />
herkenbaar aan het karakteristieke knetterende geluid, de fles beschermgas achterop en<br />
de spoel voor het lasdraad dat door de lastoorts wordt aangevoerd. Het is een handig<br />
apparaat dat je in veel fabrieken en garages tegenkomt, maar niet optimaal voor dun werk.<br />
Het simpelste electrische lasapparaat is herkenbaar aan de opbrandende lasstaven<br />
(electrode) die in een handgreep worden geklemd. Voor tuinhekjes en oceaanstomers is<br />
dat een prima proces, maar van je <strong>fiets</strong> zal weinig overblijven.<br />
Aluminium frames kunnen niet gesoldeerd worden. Heb je een gelast frame dan kun je<br />
proberen het te laten TIG-lassen, zo niet dan moet je het eventueel terug naar de fabriek<br />
zenden in de hoop dat ze daar de reparatie kunnen uitvoeren.<br />
2) Aluminium en composit frames: Als je, je been gebroken hebt, laat je het in het gips<br />
zetten, en het zelfde kun je doen met een gebroken frame. Alleen gebruiken we voor<br />
voldoende sterkte glasvezelband (of carbon) en epoxy. Kun je geen epoxy vinden, gebruik<br />
dan een dunne tweecomponentenlijm, dat is ook -dure- epoxy. Epoxyhars voor lamineren<br />
wordt veel gebruikt in de jachtbouw en surfsport, en is in kustgebieden makkelijk te vinden.<br />
De reparatie is toepasbaar op stalen, aluminium en composiet frames, en behelst weer<br />
een aantal stappen:<br />
Schuur het frame over een flink gebied rond de scheur blank, en ontvet het oppervlak.<br />
Schuur bij een composiet frame tot op de vezels, meestal moet er eerst een boel plamuur<br />
of gelcoat af.<br />
Boor gaatjes in de scheureinden (2mm) in een poging het verder lopen van de scheur te<br />
stoppen.<br />
Breng bij een alumiunium frame epoxy aan, en schuur door de epoxy heen, zodat de<br />
epoxy op blank metaal hecht. Dit is een vies karwei, waar je zeker handschoenen bij nodig<br />
hebt. Natte epoxy op de huid kan allergieproblemen veroorzaken!<br />
Leg een strook glasvezelband op een met een plastic zak beklede plank, en smeer de<br />
band in met de rest van de epoxyhars: gebruik een kwast of een plamuurrubber. Wikkel<br />
deze en volgende stroken om de gehavende plek en maak er een mooie 'lug' van met<br />
netjes overlappende lagen. Pak het kleverige verband in met plastic (krimpfolie is natuurlijk<br />
helemaal mooi) en omwikkel dit strak met plakband. Laten uitharden.<br />
d) Ongevalschade (<strong>fiets</strong>)<br />
Een valpartij zit in een klein hoekje. Kun je jezelf weer van de weg rapen, en staat je hoofd<br />
nog naar verder <strong>fiets</strong>en, dan is de volgende vraag hoe de <strong>fiets</strong> er aan toe is. En hoewel<br />
een vakantie<strong>fiets</strong> bij een valpartij op de volgepakte tassen zal vallen, en er daardoor<br />
meestal beter vanaf komt dan de piloot, is dat nog geen garantie. Ga je gewoon onderuit<br />
dan zijn het meestal de uitsteeksels (zadel, stuur, pedalen, wielen) die het moeten<br />
ontgelden, maar bots je ergens bovenop, dan krijgt het frame het meestal zwaar te<br />
verduren.<br />
Zadelschade: beperkt zich meestal tot afgesleten hoeken, wat niet mooi is maar verder<br />
ongevaarlijk. Veel MTB zadels komen daarom al standaard met slijtvaste en los leverbare<br />
Kevlar hoeken. Heeft het zadelframe een klap gehad dan kan het krom zijn. en kun je<br />
32