fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren

A2. Fiets – bromfietstechniek
De lichte aluminiumbuizen worden hoe langer hoe meer door veel fietsfabrikanten
gebruikt. De oudst bekende zijn die van Alan en Vitus Dural.
Ook titanium wordt wel gebruikt, alweer in de vorm van legeringen. Het weegt
aanmerkelijk minder dan staal (soortolijk gewicht 4,6) en is haast even sterk, zeker in
gelegeerde toestand. Nadelen heeft het ook: duur, moeilijk te bewerken en relatief geringe
elasticiteitsmodulus (stijfheid). Door een geschikte vormgeving is het te gebruiken en het
wordt zowel voor frames als voor klein spul toegepast, zij het met weinig werkelijke kans
een commercieel succes te worden.
Zo nu en dan komt iemand op het idee een fiets uit een magnesiumlegering te maken.
Een leuk materiaal want het weegt nog eens aanmerkelijk minder dan aluminium
(soortelijk gewicht 1,7).
Jammer dat het zo zwak en slap is alleen hoog gelegeerd komt het in de buurt van andere
materialen, en daarbij gaat het gewicht overigens weer wat omhoog.
Dus was er niet veel kans, totdat een schrandere Engelse industrieel bedacht dat een
frame niet uit ronde buizen moest bestaan. Hij ontwierp zijn Kirk Precision frame als een
magnesiumgietstuk, een redelijk goedkoop, redelijk licht, en enorm sterk en stijf frame.
Jammer genoeg is het alleen maar ‘redelijk’ licht en goedkoop, zodat de grootste attractie
uiteindelijk het nogal eigenzinnige uiterlijk is. En de stijfte is misschien zelfs een beetje te
veel van het goede, want dit ding heeft niet de geringste vorm van afvering, reden waarom
er een lekker buigzame aluminium vork bij aanbevolen wordt.
13. AFMETINGEN EN VORMGEVING
Onder bepaalde omstandigheden kan een
stalen onderdeel lichter gemaakt worden dan
eenzelfde deel uit aluminium. Omgekeerd kan
het door geschikte vormgeving lukken een
aluminium onderdeel sterker of minder
buigzaam te maken dan een even zwaar
equivalent uit staal. Hoewel we het in de
volgende tekst vooral over buisprofielen voor
framebuizen e.d. zullen hebben, geldt het
principe even goed voor andere vormen.
De reden dat buisprofielen i.p.v. dunne
staafjes met dezelfde totale doorsnede (en
dus dezelfde sterkte) gekozen worden niet
alleen voor frames maar ook bijv. voor sturen,
bagagedragers en sommige velgen vinden we
in de vervorming. Niet alleen mag een
onderdeel niet zo ver vervormen dat het
breekt, het moet ook de nodige stijfheid
hebben. De weerstand tegen doorbuigen is
sterk afhankelijk van de dimensie loodrecht op
de uitgeoefende kracht, zoals uit afb.22 blijkt.
27