fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren

DE BEENDEREN, VERGELEKEN BIJ HEFBOMEN (afb.).
De beenderen zijn echte hefbomen, waarop de spieren werken.
De meeste dezer hefbomen behoren tot de derde soort. d.w.z., dat de macht (de spier)
tussen het steunpunt en de last (het te verplaatsen been) aangrijpt. Voorbeeld:
Buiging van de voorarm op de opperarm; de hand is de last, het machtpunt bevindt zich bij
de aanhechting van de tweehoofdige armspier (aan het bovenste uiteinde van het
spaakbeen), en het steunpunt ligt aan het onderste uiteinde van het opperarmbeen (aan
het elleboogsgewricht) (fig. 55).
De hefboom van de tweede soort is zeldzamer. Voorbeeld : zich op de tenen heffen. Het
uiteinde van de voet is het steunpunt, de kuitspieren vormen de macht, aangrijpend aan
het achterste uiteinde van het hielbeen, en het gewicht tussen de voet en het been is het
lastpunt (fig. 56).
De schedel in evenwicht op de wervelzuil geeft ons een voorbeeld van een hefboom van
de eerste soort (steunpunt tussen het been en de spier); de last bevindt zich in het
zwaartepunt van het hoofd; de nekspieren, die halverwege het achterhoofdsbeen
aangrijpen, vormen de macht (fig. 57).
II. Balansen.
BETREKKELIJK GEWICHT. - Wij hebben gezegd, dat de massa van een lichaam
onveranderlijk is en uitgedrukt wordt in grammen -massa (24, a).
Het absolute gewicht van de lichamen, integendeel, verandert van de ene plaats van de
aardbol tot de andere. Deze gewichten drukken de aantrekkingskracht uit, die er door de
aarde wordt op uitgeoefend. Verschillende oorzaken, echter, werken de invloed door de
aarde tegen. Laat ons er een van noemen. De omwenteling van de aarde om haar as
tracht de lichamen, die zich aan de oppervlakte van de aarde bevinden, van deze as te
verwijderen. Deze werking, die tegengesteld is aan de aantrekking der aarde op de
lichamen, vermindert van de evenaar naar de pool. Hieruit volgt, dat de
aantrekkingskracht van de aarde of het volstrekte gewicht der lichamen vermeerdert van
de evenaar naar de polen. Een gevoelige kracht -meter zou deze wijzigingen van het
volstrekte gewicht aanduiden. Hetzelfde zou niet gebeuren, indien men zich bediende van
een balans, dienende om het volstrekte gewicht van het gewogen lichaam te vergelijken
met het volstrekte gewicht van de « geijkte gewichten ». Daar de wijzigingen van deze
volstrekte gewichten gelijk zijn, blijft hun verhouding standvastig. Een balans geeft dus
alleen het betrekkelijk gewicht, dat onveranderd blijft.
34. GEWONE BALANS. — a) Vervaardiging. -
Neem een tamelijk dunne, rechte, houten liniaal AB (fig. 58). Plaats in het midden er van
en aan de bovenzijde een klein driehoekig prisma P, een rib naar beneden. Maak ook
nabij elk uiteinde van de liniaal een insnede op gelijken afstand van het midden.
Vervaardig nu een dikken, houten stut D en maak aan de bovenzijde hiervan een diepe
insnede, een weinig breeder dan de liniaal. Kerf daar nu nog twee uitgeronde^groefjes uit,
loodrecht op deze insnede en juist in het midden. Bevestig een stevige naald E aan de
bovenzijde van de liniaal, juist in het midden en loodrecht er op. Plaats de liniaal op den
stut zodanig, dat het prisma in de groetjes rust. Waarom blijft de liniaal in evenwicht, d. w.
z. horizontaal? Vervaardig twee even zware schaaltjes van karton of hout. Hang ze op aan
de uiteinden der liniaal door middel van draden van gelijk gewicht. Waarom blijft de liniaal
nog in evenwicht? Snijd uit karton een reep C, zo breed als de stut en een weinig langer
dan de naald. Rond hem aan het uiteinde af in den vorm van een halven cirkel. Trek in het
midden van den halven cirkel een verticaal streepje en schrijf er O naast. Trek daarna aan