fiets – bromfietstechniek - Fietstoeren

A13. Fiets - bromfietstechniek.
Met de buitendiameter van bouten wordt de diameter
van de bout, inclusief de verdikking van de
schroefdraad, bedoeld.
Bij moeren daarentegen gaat men uit van de volledige
diameter van de moer en heeft de schroefdraad binnenin
de moer geen invloed op de diameter.
De diameter wordt afhankelijk van de gehanteerde
standaard opgegeven in millimeters (metrisch) of in
inches (Engels).
De spoed van de schroefdraad, het tweede kenmerk, is
het aantal omwentelingen dat een bout of een moer per
meeteenheid (inches of millimeters) in de lengterichting
aflegt.
In het Engelse systeem wordt het aantal omwentelingen
per inch aangegeven
(TPI = Threads Per Inch).
In het metrische systeem noteert men de afstand die bij
één omwenteling van een bout of een moer in de
lengterichting wordt afgelegd.
De tophoek van de schroefdraad, het laatste kenmerk
dat de schroefdraad typeert, wordt bepaald door de
hoek waaronder de draad op de bout is gesneden. Het
is de hoek die wordt gevormd tussen de twee
aanliggende zijden van twee draadprofielen (zie
tekening). Bij alle schroefdraden, behalve de Whitworth
en de Italiaanse, is de tophoek 60°.
De Whitworth en de Italiaanse draad hebben een
tophoek van 55°.
De begrippen spoed, tophoek en buitendiameter
spreken waarschijnlijk meer tot de verbeelding bij een
voorbeeld uit de praktijk.
Op een willekeurig Campagnolo balhoofdstel staat het
volgende: 1” x 24TPI England. Hier gaat het dus, zoals
de naam al aangeeft, om Engelse draad met een
binnendiameter (van het balhoofdstel) en
buitendiameter (van de stuurbuis) van een inch en 24
threads per inch (TPI).
Voor goed Nederlands begrip is de ‘metrische vertaling’ daarvan: een buitendiameter van
25,4 mm en bij één omwenteling van de schroefdraad wordt een weg van 1,058 mm in de
lengterichting afgelegd, namelijk 25,4 mm gedeeld door 24 omwentelingen.
Het hierboven genoemde balhoofdstel wordt na aanschaf vervolgens op de voorvork van
een Italiaans raceframe geschroefd. Dat is een situatie die nogal eens voorkomt. Dat moet
kunnen zeggen de ‘kenners’, hoewel de Engelse en Italiaanse draad niet helemaal gelijk
zijn. Er zit een klein addertje onder het gras. Let maar op: een balhoofdstel van hetzelfde
merk, maar dan in de Italiaanse uitvoering, heeft de volgende notatie: 25,4 x 24 F Italy.
Dat is dezelfde draad die op de stuurbuis van de voorvork van het Italiaanse frame is
gesneden.
2
C.V.O. “ DE AVONDSCHOOL” Oostende.