en gemeentelijke monumenten gemeente Bergeijk - Welkom bij de ...

Bijlage 8.1:
Overzicht van rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten in
de gemeente Bergeijk
Inhoudsopgave
1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten ......................................................... 2
2. Overzicht van archeologische rijksmonumenten ................................................. 7
3. Overzicht van gemeentelijke monumenten ........................................................ 17
4. Overzicht van rijksbeschermde dorpsgezichten................................................. 19
5. Overzicht van historische buitenplaatsen .......................................................... 20
Grafheuvel aan de Eerselsedijk
1

1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten
De gegevens in dit overzicht zijn ontleend aan het Rijksmonumentenregister zoals beheerd door de
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en opgenomen in de Objecten Databank (ODB). Uit de
ODB zijn alleen de volgende gegevens overgenomen: rijksmonumentnummer, straat en huisnummer
en de inleiding van de redengevende omschrijving. Voor een uitgebreide (redengevende)
omschrijving en waardering van het gebouwde erfgoed in de gemeente Bergeijk, zie de catalogus bij
de gemeentelijke erfgoedkaart.
Rijksnr Adres Plaats Redengevende omschrijving
R.K.Kerk van St.Petrus Banden. Gotische kruiskerk met driebeukig schip,
dwarspand, koor en vrijstaand houten klokkenhuis. Het koor is
opgetrokken van baksteen, met lagen tufsteen, in het begin van de 15e
eeuw. Dwarspand en schip uit het begin van de 16e eeuw, de gevels van
het dwarspand met rijk gedetailleerde steunberen en door beeldnissen en
pinakels versierde toppen. Het schip is pseudobasilicaal en wordt verlicht
9258 Hof 12 Bergeijk
door dakkapellen om de andere travee, elk met een trapgeveltje. In 1888-
1893 gerestaureerd door C. Franssen, die de twee westelijke traveeën,
bij de instorting van de toren in 1650 verwoest, herbouwde. Inwendig
zuilen met zeer eenvoudige kapitelen, houten tongewelven met
steekkappen, ribgewelven in het koor. Ten zuidwesten van de kerk het
houten klokkenhuis, in 1669 gebouwd. Daarin een klok, in 1367 gegoten
door Jacobus van Helmond.
9259
9260
Domineestraat
10
Bij Ekkerstraat
8 (nr. 4)
Bergeijk
Bergeijk
20130 Dorpsplein 6 Riethoven
21385 Dorpsstraat 24 Westerhoven
26317 Dorpstraat 50 Luijkgestel
26318 Dorpstraat 59 Luijkgestel
26319 Kapellerweg 15 Luijkgestel
26320 Kapellerweg 21 Luijkgestel
Ned. Herv. Kerk. Gesticht in 1812, herbouwd in 1857. Eenvoudig
bakstenen gebouw, in plattegrond een langwerpig achtkant, met vlakke
steunberen, spitsboogvensters en dakruiter. 17e eeuwse eiken kansel,
orgel uit omstreeks 1800. Naast de kerk een houten klokkenhuis, in 1669
gebouwd met daarin een klok van Jacobus van Helmond, 1367, diam.
103 cm.
Molen. Halfgesloten standaardmolen, voorkant en dak gedeeltelijk nog
met eiken schalien gedekt, met dakluifel boven het luiwerk.
Gerestaureerd.
R.K. Kerk van St. Willibrord. Van de 15e eeuwse kerk is, sedert de
verbouwing en uitbreiding door architect C. Franssen in 1890-99 slechts
enig muurwerk overgebleven van het 3/8 gesloten koor, het dwarspand
en de onderbouw van de toren. Klokkenstoel met twee klokken van W.
Kaerwas, 1478, diam. resp. 116 en 102 cm. Mechanisch torenuurwerk,
Van Dorst (Gilze), 1896, elektrisch opwinding.
R.K. pastorie. Zeer eenvoudige dorpswoning, XIX. Fraai gelegen.
Boerderij van het Noord-Brabantse langgeveltype; in de schuur balken
met gesneden sleutelstukken, XVIIe of XVIIIe eeuw. In de gevel letterankers
W H.
Huize "Ravensschot". Vermoedelijk gebouwd rond 1700 door Abt
Ravensschot van de Norbertijnen te Postel. Destijds bestemd als
pastorie.
Molen, ronde bovenkruier op belt.
H.Kruiskapel. 17 e eeuwse eenbeukige KAPEL met driezijdige
koorsluiting; torentje op de westgevel, waarvoor een portaal is
2

26321 Kerkstraat 98 Luijkgestel
26322 Kerkstraat 100 Luijkgestel
26323 Rijt 54a Luijkgestel
32525 Walikerplein 2 Walik
32526 Walikerplein 1 Walik
32527 Walikerplein 3 Walik
515188 Domineestraat
8
Bergeijk
517915 Loo 54 Bergeijk
517916 Weebosch 73 Weebosch
517917 Dorpsplein 5 Riethoven
aangebouwd. Klassicistische altaarretabel (1 e kwart 19 e eeuw), waarin
schilderij met St. Sebastiaan en St. Nicolaas en waaraan twee
witgeverfde heiligenbeelden. Als kruiwegstaties veertien litho's van Turgis
naar O. Tassaert, Parijs-Toulouse, vroege 19 e eeuw, met Franse en
Spaanse tekst. XVIIe eeuws kruisbeeld achter in de kapel. In het portaal
witte beeldjes van Antonius Abt en Barbara.
In de nieuwe KERK die zelf niet op de lijst wordt geplaatst, een houten
kruisbeeld uit omstreeks 1500, met een Johannes en Maria uit de 15 e
eeuw; een 17 e eeuwse Pieta; een grote 18 e eeuwse groep van St.
Maarten te paard met bedelaar; een 17 e eeuwse Madonna, 16 e eeuwse
Johannes de Doper en voorts een beeld van St. Elisabeth.
Kerktoren. Ter zijde van de moderne R.K. Kerk van St. Martinus aan de
Kerkstraat, een gebouw dat een Waterstaatskerk uit 1843 vervangt, die
een 15 e eeuwse kerk opvolgde, staat nog de oude 15 e eeuwse toren, met
haakse steunberen en versierd met blindnissen, voorzien van een
uitgemetselde traptoren, gedekt door een nooddak. (Inmiddels
gerestaureerd).
Molen, ronde witgeverfde bovenkruier op belt.
Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten wolfdak met
voet van pannen, zesdelige schuiframen met luiken. Met schuur, van
hout, leem en riet.
Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten wolfdak.
Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten wolfdak met
voet van pannen.
Langgevelboerderij, in de literatuur bekend als Teutenhuis en herberg De
Ster (tot 1892). Het is gebouwd door een rondtrekkende handelaar die
zich later, tot welstand gekomen, in zijn geboorteplaats vestigde. Het
pand dateert uit 1722, met een bedrijfsgedeelte van 1893, dat na een
brand in 1945 grotendeels is vernieuwd. Het geheel is opgetrokken in
Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Evenwijdig achter het huis een
losstaande kleine schuur waarin een niet beschermde paardenstal,
kleinveestal, vroeger bakhuis en hooizolder, rond 1900 opgetrokken in
Belgische gladde oranje baksteen. Op het erf een boerensier- en
moestuin met enkele fruitbomen, vlier en beukenhaag. Het pand ligt
achter de hervormde kerk uit 1812/1857 en is sinds 1893 eigendom van
de Hervormde Maatschappij van Welstand.
De kop-hals-rompboerderij met de naam Hetty-farm is in 1928 gebouwd
naar ontwerp van architect Knapen uit Eersel en is gelegen in het
Bergeykse kerkdorp 't Loo.
De H. Gerardus Majellakerk met aangebouwde pastorie werd in 1907
gebouwd in het kerkdorp De Weebosch in neo-romaanse stijl naar
ontwerp van architect Jan Stuyt.
Het gemeentehuis van Riethoven werd in 1932 gebouwd naar ontwerp
van architect H. Vervest. Het gebouw heeft kenmerken van de
Amsterdamse School en heeft vanwege de kleinschaligheid het karakter
van een villa. Het pand is de vervanger van het voorgaande, sobere en
traditionele raadhuis. In 1979 werd het aan de achterzijde uitgebreid en
daarbij werd het inwendige deels aangepast. In 1992 brandde de kap uit.
De eikehouten kap is vervangen door een identieke grenen en de
3

517918
Monseigneur
Biermansplein
8
Bergeijk
517919 Dorpstraat 71 Luijksgestel
517900 Loo 79 Bergeijk
517901 Loo 81 Bergeijk
517902 Loo 83, 85, 87 Bergeijk
517904 Dorpsplein 4 Riethoven
517905 Dorpsplein 4 Riethoven
517907 Schoolstraat 15 Riethoven
517908 Schoolstraat 19 Riethoven
517910 Dorpstraat 22 Westerhoven
517911 Dorpstraat 24 Westerhoven
dakpannen door eenzelfde pansoort.
Herenhuis gebouwd in 1859 met Neo-Classicistische invloeden.
In de kom van Luijksgestel staat aan de zuidelijke zijde van de
Dorpsstraat het gemeentehuis. Het gebouw dateert uit 1931-1932 en is
onder architectuur van architect Brenders uit Valkenswaard tot stand
gekomen. Na de Tweede Wereldoorlog is het gebouw verschillende
malen uitgebreid, waardoor de achtergevel thans is ingebouwd. Alle
aanbouwen vallen buiten de bescherming.
De pastorie werd in 1893 gebouwd in Neo-renaissancestijl naar ontwerp
van architect C. Franssen. De pastorie staat naast de St. Petruskerk.
De St. Petruskerk is tussen 1862 en 1863 gebouwd in Neo-gotische stijl
naar ontwerp van architect K. Weber. Op 19 september 1864 werd zij
gewijd. De kerk werd gerestaureerd en toen van een toren voorzien in
1896. Architect C. Franssen handhaafde de Neo-gotische stijl.
Het voormalige klooster werd in 1904 gebouwd. Het pand diende tevens
als school. Stilistisch gezien zijn er zowel kenmerken van de Neo-gotiek
als de Neo-renaissance. Nummer 83 en 85 zijn in gebruik als woonhuis,
nummer 87 als peuterspeelzaal.
Het pand werd rond 1910 gebouwd als café, boerderij en woonhuis. Het
pand staat tegenover het gemeentehuis en wordt aan drie zijden omringd
door klinkerstraten. Op het erf staat een vierkante bakstenen put.
De drie aaneen gebouwde schuren dateren uit de late negentiende eeuw.
Ze staan in verspringende hoeken tegen elkaar aan en tegen de
achtergevel van het dorpscafé-boerderij, waarmee de driehoekige kavel
goeddeels wordt opgevuld. De eindgevel van de achterste schuur is rond
1985 vernieuwd.
De lagere school werd rond 1920 gebouwd in Neo-Barokke stijl en is in
de jaren dertig en vijftig verbouwd en uitgebreid. De beide
schoolgebouwen staan in een L-vorm en laten zo ruimte voor een
schoolplein. De korte gevel aan de straatzijde is uitgebreid met een
eenlaagse aanbouw onder lessenaardak. De achtergevels worden vrijwel
geheel aan het oog onttrokken door latere aanbouw van lokalen.
De onderwijzerswoning voor de bovenmeester werd rond 1920 gebouwd
in Neo-Barokke stijl. Het pand is heden in gebruik als woonhuis.
De St. Servatiuskerk werd in 1885-1886 in Neo-gotische stijl gebouwd
naar ontwerp van H.J. van Tulder. In 1903 werd de kerk aan de
achterzijde uitgebreid met een bergruimte, die beide sacristiëen verbindt.
In 1919 werd het transept gebouwd. De polychrome decoraties van
muren en gewelven verdwenen in 1957 onder een grijs-witte verflaag.
De pastorie heeft de huidige bouwmassa in 1861 gekregen.
Oorspronkelijk was het een eenlaags pand onder zadeldak. In het
steenverband op de hoeken zijn klezoren zichtbaar: een metselwijze die
men in Noord-Brabant zeer lang heeft toegepast. De voorgevel is in
Eclectische stijl. Het aangebouwde pand, mogelijk een voormalige
4

517912 Plein ‘t Hof Bergeijk
517913 Kerkstraat 21 Bergeijk
517914 Burgemeester
Magneestraat 1 Bergeijk
517920 Dorpstraat 117 Luijkgestel
517921 Dorpstraat 127 Luijkgestel
525995 Boscheind 69 Luijkgestel
528466 Hof 154 Bergeijk
530922 Eikendreef 2 Bergeijk
530925 Kerkstraat 98 Luijkgestel
530967 Riethovensedijk
20
1 Kolman e.a., 1997, 68.
2 Kolman e.a., 1997, 70.
Bergeijk
kosterswoning, dateert uit 1893.
De Onze Lieve Vrouw kapel werd in 1934 gebouwd door het Brabants
Studentengilde in Delftse School. Het ontwerp is van de hand van Jos
Bedaux. De niskapel bevindt zich op een driehoekig pleintje dat is
omzoomd met forse loofbomen.
De voormalige marechausseekazerne werd in 1870 gebouwd in
Ambachtelijk-traditionle stijl en is heden in gebruik als woonhuis. Het
pand is gebouwd met behulp van bakstenen en nokbalken van een ander
gebouw uit de onmiddellijke omgeving, dat in de vorige eeuw werd
afgebroken.
Het raadhuis werd gebouwd in 1923 in de stijl van de Neo-renaissance
naar ontwerp van architect P. van de Velden uit Geldrop. Rond 1950 is er
rechts achter een eenlaagse kantoorvleugel opgetrokken. Het gebouw is
in 1983 aan de achterzijde doorgebroken. Er is toen een groot nieuw
gemeentehuis verrezen met hoofdingang. Het oorspronkelijke raadhuis
vervult nu vooral een representatieve functie.
Aan de zuidelijke zijde van de Dorpsstraat staat, op de hoek van de
Molenstraat, in de kom van Luijksgestel, met de nokas parallel aan de
Dorpsstraat, een voormalige langgevelboerderij uit omstreeks 1915. Het
pand wordt van de openbare weg gescheiden door een onverhard erf,
waarop een drietal linden staan.
Aan de zuidelijke zijde van de Dorpsstraat staat, aan de rand van de kom
van Luijksgestel, een eenvoudig pakhuis annex STAL, oorspronkelijk
onderdeel van een meelhandel en daterende uit omstreeks 1910 en
omstreeks 1925.
Boerderij uit 1500-1600
Voormalige pastorie + tuin en blokhut. Tot voor kort in gebruik als hotel
Beukenhof.
Woning uit 1955 van architect Rietveld. Voor medewerkers van Weverij
De Ploeg ontwierp G.Th. Rietveld de bungalows Fazantlaan 14 (1955-
'57) en Eikendreef 2 (1956- '57), beide in zakelijke vormgeving en met
platte, overstekende daken. 1 Het laatstgenoemde pand kreeg in 1969
een uitbreiding in de vorm van een driekwart cilinder naar plannen van A.
van Eyck.
De in 1842 gebouwde kerk (zie 1.26.1.004) maakte op haar beurt in 1958
plaats voor de huidige kerk van architect Nijsten, die wat terzijde staat.
Die kerk bezit een houten kruisbeeld en een kruisigingsgroep (beide laat-
15de-eeuws), twee heiligenbeeldjes van Johannes de Doper en Elisabeth
(16de eeuw), een Piëta (16de eeuw) en een kroonluchter uit 1722. 2 De
beelden worden ook omschreven als : een houten kruisbeeld uit
omstreeks 1500, met een Johannes en Maria uit de 15 e eeuw; een 17 e
eeuwse Pieta; een grote 18 e eeuwse groep van St. Maarten te paard met
bedelaar; een 17 e eeuwse Madonna, 16 e eeuwse Johannes de Doper en
voorts een beeld van St. Elisabeth (16 e eeuw?).
Tuin en parkaanleg rondom weverij De Ploeg en behorend tot dat
complex, ontworpen door Mien Ruys. De westelijke begrenzing van de
5

531184 Riethovensedijk
20
Bergeijk
beschermde aanleg loopt langs oostzijde van de Riethovensedijk, aan de
noordzijde loopt de begrenzing door een gedeelte van het bosperceel,
aan de oostzijde langs de lijn vanaf de oostelijke kant van de bestrating
langs de aanbouw aan de oostgevel naar het zuiden, ter hoogte van het
dwarspad verder naar het oosten tot de grens van het kadastrale perceel,
in het zuiden achter langs de tuinen en de langs de noordzijde van de
Bucht, zoals aangegeven op het bij het aanwijzingsbesluit behorende
kaartje. Het tuinontwerp is zeer architectonisch opgebouwd uit bij het
gebouw aansluitende rechthoekige en vierkante plantvlakken met
afgeschuinde hoeken, die van daaraf geleidelijk oplopen van klein naar
groot. Aan de westzijde van het gebouw, de kopse kant met de
karakteristieke gekantelde gevels, werden de plantvakken ingevuld met
een asymmetrisch patroon van vierkanten, rechthoeken en driehoeken
van strak gesnoeide groenblijvende heesters. Aan de zuidzijde, ten
oosten van de ingang, zijn twee lange borders met heesters en vaste
planten aangelegd, parallel aan de voorgevel en haaks daarop. Langs de
lange border loopt een lage heg en haaks daarop weer een heg in het
gazon als begrenzing van het kleinste vierkant. Vlakverdeling en
lijnvoering zijn hier zeer verwant aan het idioom van De Stijl. Aan de zijde
van de oprijlaan bevindt zich daar een rechthoekige vijver, die ook als
blusvijver functioneert. Twee middelgrote, bijna vierkante gazons links en
rechts van de oprijlaan naar de ingang vormen de intermediair tussen de
kleinschalige vlakverdeling vlak bij het gebouw en de grotere gazons aan
de zuidzijde van de dwarslaan, die beplant zijn met verspreide
boomgroepen en waar enkele aaneengesloten bospercelen bewaard zijn
gebleven. Uitzondering op de rechtlijnige opzet is hier het licht gebogen
pad dat naar de vroegere fietsenstalling loopt. Duidelijk is te zien hoe
Ruys in het zuidelijk deel heeft geworsteld met de 'spaghettistijl' zoals de
landschapsstijl door destijds moderne tuinarchitecten ook wel werd
genoemd. Aan de noordkant heeft Ruys een strook bos gespaard, opdat
het strakke, lichtgekleurde fabrieksgebouw zich aftekent tegen de ruige,
donkere boompartijen. Hier had ze, kennelijk als concessie aan de
opdrachtgever, een stukje Engelse landschapsstijl gepland.
Fabrieksgebouw, behorend tot het complex weverij De Ploeg.
6

2. Overzicht van archeologische rijksmonumenten
Bergeijk (Gemeente Bergeijk)
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 231
Rijksnr. 45205
Bron AMK
CAA 57B-001
Coördinaten x 152404
y 371771
Toponiem DE PAAL
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 IJzertijd
Begin periode 1 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 2 Bewoning
Complextype 2 Nederzetting
Datering 2 Bronstijd
Begin periode 2 Bronstijd midden: 1800 - 1100 v. Chr.
Eind periode 2 Bronstijd midden: 1800 - 1100 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex artikel 6 van de
Monumentenwet 1988
Omschrijving CAA: 57BN-36. Opgraving 1959 en 1960, P.J.R. Modderman.
Literatuur STROOBANT, L. 1906 -, in: Taxandria IV,
p. 105.
HERMANS 1865 -, in: Taxandria.
MODDERMAN, P.J.R. 1967 The Kattenberg and the 'De Paal' urnfield near
Bergeyk (North Brabant), p. 62., in: BROB
MODDERMAN, P.J.R. 1959 Archeologisch nieuws , kol. 246, 247., in: BKNOB
MODDERMAN, P.J.R. 1960 Archeologisch nieuws , 15-10-1060, in: BKNOB
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 232
Rijksnr. 45207
Bron AMK
CAA 57B-006
Coördinaten x 153064
y 371112
Toponiem BERGEYK-NOORD; HET HOF/FAZANTLAAN
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Rijengrafveld
Datering 1 Middeleeuwen
Begin periode 1 Middeleeuwen vroeg: 450 - 1050 na Chr.
Eind periode 1 Middeleeuwen vroeg: 450 - 1050 na Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving Merovingische tijd; VI-VII. CAA: 57BN-53 Het betreft een Merovingisch
7

ijengrafveld. Tijdens het onderzoek zijn 129 graven onderzocht. Het
resterende deel heeft een matige tot hoge gaafheid. Opgraving 1957 en 1959
door ROB/J. Ypey.
Literatuur YPEY, J. 1957 Een zeldzaam laat-Merovingisch glas in het
Rijengrafveld te Bergeijk Noord- Brabant, p. 82-91., in: BROB
Ypey, J 1959-, 98-118, in: BROB
Ypey, J. 1957, Archeologisch Nieuws, kol. 184, 185, 215, in: KNOB
Ypey, J. 1959, Archeologisch Nieuws, kol. 59, 84, 85, in: KNOB
VERWERS, W.J.H. 1987 North Brabant in Roman and Early Medieval times, p.
173-223., in: BROB
Odé, O. 1992 Monumentenkaart Noord-Brabant 1992, in: RAAP-
rapport (Regionaal Archeologisch Archiverings Project, Amsterdam)
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 233
Rijksnr. 45210
Bron AMK
CAA 57B-009
Coördinaten x 152363
y 369941
Toponiem OUDE POSTELSE WEG; DE MOLEN
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Grafheuvel
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving CAA: 57BN-68 Diam. 20 m. Op de heuvel staat een molen (molenberg).
Omstreeks 1835 in de omgeving molen enkele tumuli afgegraven. Gaafheid
onderhavige grafheuvel is onbekend, maar ingraving fundamenten zal weinig
goed hebben gedaan.
Booronderzoek vanwege AMR uit te voeren in 2001, week 28.
Literatuur PANKEN, P.N. 1845 Voorchristelijke begraafplaatsen., in: Bijdragen Noord-
Brabant.
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 237
Rijksnr. 45209
Bron AMK
CAA 57B-008
Coördinaten x 152117
y 370468
Toponiem HOOGE BERKT; DE KATTENBERG; HEGMULDER
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
8

Datering 2 IJzertijd
Begin periode 2 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex artikel 6 van de
Monumentenwet 1988
Omschrijving CAA: 57BN-60 Onderzoek grafheuvel (nu onder huis) ROB/Modderman 1955.
Restant van gedeeltelijk onderzocht grafveld. Resterend deel is matig gaaf. Op
duidelijke rug in het landschap.
Literatuur PANKEN, P.N. 1845 Voorchristelijke begraafplaatsen., in: Bijdragen Noord-
Brabant.
MODDERMAN, P.J.R. 1967 The Kattenberg and the 'De Paal' urnfield near
Bergeyk (North Brabant), p. 59-63., in: BROB Odé, O. 1992 Monumentenkaart
Noord-Brabant 1992, in: RAAP- rapport (Regionaal Archeologisch Archiverings
Project, Amsterdam)
Opmerkingen Monument met bewogen geschiedenis: in 1968 opgevoerd, weer afgevoerd,
heropgevoerd als BM, in 1973 voorstel voor afvoer, maar BM gebleven.
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 860
Rijksnr. 45206
Bron AMK
CAA 57B-002
Coördinaten x 152356
y 371222
Toponiem BERGERHEIDE; EERSELSEDIJK
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Grafheuvel
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Grafheuvelveld
Datering 2 Bronstijd
Begin periode 2 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex artikel 6 van de
Monumentenwet 1988
Omschrijving CAA: 57BN-40+41+42+43+45 2/1: 152.32/371.34; diameter 12 m, hoogte 0,8
m. Onderzoek 1951 ROB/ Modderman. Na onderzoek gerestaureerd. CAA:
57BN-40. 2/2: 152.32/371.30; diameter 12 m, hoogte 0,7 m. Onderzoek 1951
ROB/ Modderman. CAA: 57BN-41a+42. 2/3: 152.30/371.28; diameter 18 m,
hoogte 1 m. Niet onderzocht. CAA: 57BN-41c. 2/4: 152.34/371.21; diameter 16
m, hoogte 0,8 m. CAA: 57BN-41b. Onderzoek 19 51, ROB/Modderman.
Monumenten 002 (nr. 860) en 033 (nr. 5001) zijn samengevoegd (= 002).
Volgens CMA-fiche is het grafveld matig gaaf van kwaliteit en omgeeft het de
bovenstaande tumuli.
Literatuur Klok, R.H.J. 1977 , in: Archeologisch Reisboek voor Nederland
MODDERMAN, P.J.R. 1955 Het onderzoek van enkele Brabantse en
Utrechtse grafheuvels, p. 44-50., in: BROB Modderman, P.J.R. 1964
Archeologisch Nieuws, in: Nieuwsbulletin van de Koninklijke Nederlandse
Oudheidkundige Bond XXX 1951 xxx, in: BROB
PANKEN, P.N. 1845 Voorchristelijke begraafplaatsen., in: Bijdragen Noord-
Brabant.
9

Uit Klok 1977.
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Bergeijk
Monumentnr. 863
Rijksnr. 45212
Bron AMK
CAA 57B-010
Coördinaten x 153943
y 365814
Toponiem MAAYERHEIDE
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 IJzertijd
Begin periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
Datering 2 Bronstijd
Begin periode 2 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex artikel 6 van de
Monumentenwet 1988
Omschrijving Terrein met mogelijk sporen van begraving (urnenveld) en sporen van
bewoning (vuursteenvondsten) uit het Mesolithicum. Het betreft een vrij groot
terrein dat ook het voormalige monument 57B-035 omvat. Al in de 19e eeuw
(Panken) en opnieuw in 1905 zijn hier enkele urnen gevonden. Ook
zouden er heuveltjes zichtbaar zijn (geweest). Visuele inspecties: 1963: PA, G.
Beex 1965: ROB, R.Klok Het monument is deels verstoord door een
zandafgraving. Mogelijk zijn de urnen gevonden tijdens de afgraving. De
vindplaats ligt op een dekzandrug langs een voormalig ven. In maart werden in
het kader van het AMR-project een aantal boorraaien geplaatst in het gebied
10

waar het urnenveld werd verondersteld, plaatselijk aangevuld met handmatig
gegraven proefkuiltjes. De boringen werden veelal uitgevoerd met de
megaboor, waarbij de boorinhoud werd uitgezeefd. Vanwege onduidelijkheden
die bestaan over de urnenvondsten en vanwege het feit dat er tijdens dit
onderzoek geen enkele aanwijzing werd gevonden die zou kunnen duiden op
de aanwezigheid van een dergelijk fenomeen, wordt het bestaan van een
urnenveld ter plaatse betwijfeld. Daarbij moet worden aangetekend dat het
opsporen van een urnenveld door middel van boringen nauwelijks mogelijk is.
Binnen de grenzen van het monument zijn in het kader van het AMR-project
ook sporen van bewoning uit het Mesolithicum aangetroffen (Waarneming
53254). Naar aanleiding van de resultaten van het AMR-project (20-22 maart
2002), heeft de AMR besloten het monument te verkleinen tot de huidige
omvang.
Literatuur Panken, P.N. 1845 Voorchristelijke begraafplaatsen., in: Bijdragen Noord-
Brabant.
RAHIR, E. 1928 , in: Vingt-cinq annees de recherches, de restaurations et de
reconstitutions, p.101.
Datema, R.R. & M.G.J. Grievink 2002 , in: Beschrijving van de bestaande
toestand van 50 monumenten op particulier terrein in Noord-Brabant. [locatie
rapport: archief RACM]
Datema, R.R. 2006 Inspectierapport Monumentenwacht Noord-Brabant, in:
Rapport Stichting Archeologische Monumentenwacht Nederland
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Boshoven
Monumentnr. 1346
Rijksnr. 45941
Bron AMK
CAA 57B-013
Coördinaten x 153458
y 372492
Toponiem EIKESTRAAT
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
Datering 2 IJzertijd
Begin periode 2 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving Bosperceel (monument BM 013) omgeven door o.a. akkers (monument MGX
037). Volgens waarnemingen Klok 1973 zijn in het bos 2 tumuli te herkennen.
Een derde (Neolithicum – Bronstijd) exemplaar op akkertje ten O van het bos is
na onder zoek in 1950 verdwenen. Daar ook kringgreppels, die zich in de
strook bos voortzetten. CAA 57BN-31,32,33 (inclusief monument 037).
Literatuur Beex, G. 1963 Archeologisch overzicht van de gemeente Riethoven (p. 133)., in:
Brabants Heem 15
Slofstra, J. 1977 Met Panken terug naar Boshoven. pp. 55-70., in: Brabantse
Oudheden (Bijdr. tot de studie van het Brab. Heem XVI).
Brunsting, H. 1950 pp. 17, 18, 20, in: Berichten van de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek
11

Brunsting, H. 1950 Jaarverslag RMO, pp. 10-11., in: Oudheidkundige
Mededelingen uit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden
XXX 1964 Arch. Nieuws p. *298., in: Bulletin van de (Koninklijke) Nederlandse
Oudheidkundige Bond
Panken, P.N. 1845 Voorchristelijke begraafplaatsen., in: Bijdragen Noord-
Brabant.
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Boshoven
Monumentnr. 1347
Rijksnr. 45942
Bron AMK
CAA 57B-014
Coördinaten x 152890
y 372740
Toponiem 'T BROODVEN
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Grafheuvel
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Neolithicum laat: 2850 - 2000 v. Chr.
Eind periode 1 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Grafheuvel
Datering 2 Neolithicum
Begin periode 2 Neolithicum laat: 2850 - 2000 v. Chr.
Eind periode 2 Bronstijd: 2000 - 800 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving enige verwarring over de exacte Coördinaten. Volgens gegevens op
situatieschets terrein (Klok, Beex?) zou het gaan om 152.915 / 372.830,
volgens CMA-fiche 152.89/372.74. Afgaande op de beschrijving van het object
12

- `tumulus aan de rand van een ven' - is het laatstgenoemde Coördinaten paar
het meest waarschijnlijk. CAA 57BN-28. Opmerking: ligt binnen monument 018.
Literatuur Panken, P.N., 1845, Voorchristelijke begraafplaatsen, in: Bijdragen
Noordbrabant
XXX, 1964 xxx Archeologisch Nieuws, 285-286, in: KNOB
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Braambosch
Monumentnr. 1545
Rijksnr. 46171
Bron AMK
CAA 57B-011
Coördinaten x 157028
y 373110
Toponiem BRAAMBOSCH-NOORDOOST; BRAAMBOSSERWEG
Thema 1 Bewoning
Complextype 1 Nederzetting
Datering 1 Romeinse tijd
Begin periode 1 Romeinse tijd: 12 v. Chr. - 450 na Chr.
Eind periode 1 Romeinse tijd: 12 v. Chr. - 450 na Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
Datering 2 IJzertijd
Begin periode 2 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving Sluit aan bij MGX 036. CAA: 57BN-23+24+94+113 In afgegraven gedeelte dat
grenst aan het monument zijn urnen en kringgreppels aangetroffen.
Veronderstelling dat het grafveld zich voortzet in naastgelegen terrein. Volgens
CAA zijn er ook scherven Romeins en handgevormd aardewerk gevonden in
de onmiddellijke omgeving; wordt geïnterpreteerd als wijzend op een
nederzetting.
Literatuur Beex, G. 1973 Roman Finds in North Brabant (pp. 159-188),, in: Berichten van de
Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 23
Bannenberg, G. P. J., 1960, Vroegere vondsten te Westerhoven, 56-60, in: BH
XXX 1964, Archeologisch Nieuws, kol 285, 286, in: BKNOB
Holwerda, J. 1930 Ascloa, in: Oudheidkundige Mededelingen uit het
Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Pp. 97-108. 11
Rottgen, B. 1934 , in: Bruggen und Born im Schwamtal
Luyksgestel (Gemeente Bergeijk)
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Luyksgestel
Monumentnr. 777
Rijksnr. 45739
Bron AMK
CAA 57A-007
Coördinaten x 148669
y 366256
Toponiem DE PARAPLUIE
Thema 1 Begraving
13

Complextype 1 Grafheuvelveld
Datering 1 Neolithicum
Begin periode 1 Neolithicum laat: 2850 - 2000 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
Datering 2 IJzertijd
Begin periode 2 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 3 Begraving
Complextype 3 Urnenveld
Datering 3 Bronstijd
Begin periode 3 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 3 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 4 Begraving
Complextype 4 Grafheuvelveld
Datering 4 IJzertijd
Begin periode 4 Neolithicum laat: 2850 - 2000 v. Chr.
Eind periode 4 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Thema 5 Begraving
Complextype 5 Grafheuvelveld
Datering 5 Bronstijd
Begin periode 5 Neolithicum laat: 2850 - 2000 v. Chr.
Eind periode 5 IJzertijd: 800 - 12 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving T.a.v. grafheuvels -> zeker 1 exemplaar is Neolithisch (GP-dolk als bijgift).
Overig onbekend. Van een beschreven 4e tumulus is de ligging onbekend.
CAA 57AZ-6.
Literatuur STROOBANT, L. 1904 , in: Taxandria Turnhout 3 en 4; p. 194.
Hermans, C.R. 1865 Noordbrabants Oudheden, in: Werken van het Provinciaal
Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noordbrabant 10
Opmerkingen Verstoring door ondiep ploegen.
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Luyksgestel
Monumentnr. 779
Rijksnr. 45740
Bron AMK
CAA 57A-008
Coördinaten x 147862
y 366781
Toponiem DE STUKKEN; DE ZWARTE BERGEN
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving Restant van een urnenveld. Deels verstoord door verstuiving.
CAA 57AZ-4.
Literatuur
14

Walik (Gemeente Bergeijk)
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Walik
Monumentnr. 1345
Rijksnr. 45940
Bron AMK
CAA 57B-012
Coördinaten x 153151
y 374201
Toponiem HOBBELER HEIDE
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Urnenveld
Datering 1 Bronstijd
Begin periode 1 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 1 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Thema 2 Begraving
Complextype 2 Urnenveld
Datering 2 IJzertijd
Begin periode 2 Bronstijd laat: 1100 - 800 v. Chr.
Eind periode 2 IJzertijd vroeg: 800 - 500 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving CAA: 57BN-6+7+8+9 Urnenveld met kringgreppels en lange bedden.
Aanwezigheid geconstateerd tijdens ploegen - voorafgaand aan bebossing - in
1948. In 1950 2 grafheuvels onderzocht; niet gereconstrueerd, maar enkele
kwadranten zijn nog ongeschonden (d.w.z. niet onderzocht). Binnen het terrein
valt ook een object van onbekende ouderdom dat wordt aangeduid als
`prehistorisch offerkuiltje' (CAA 57BN-6 ).
Literatuur BEEX, G. 1963 Archeologisch overzicht van de gemeente Riethoven (p. 133)., in:
Brabants Heem 15
GLASBERGEN, W. 1954 (p. 60)., in: Palaeohistoria 3
Brunsting, H. 1950, xxx, 3-17, 18, 20, in: BROB
XXX 1950, 93, in BH
Brunsting, H. 1950 , in: Brabants Heem 2
Datema, R.R. & M.G.J. Grievink 2002 , in: Beschrijving van de bestaande
toestand van 50 monumenten op particulier terrein in
Noord-Brabant. [locatie rapport: archief RACM]
Weebosch (Gemeente Bergeijk)
GEMEENTE Bergeijk
Plaats Weebosch
Monumentnr. 239
Rijksnr. 45211
Bron AMK
CAA 57A-009
Coördinaten x 146652
y 367250
Toponiem POSTELSE HEIDE; ST.GERARDUSWEG
Thema 1 Begraving
Complextype 1 Grafheuvel
Datering 1 Neolithicum
15

Begin periode 1 Neolithicum laat A: 2850 - 2450 v. Chr.
Eind periode 1 Neolithicum laat A: 2850 - 2450 v. Chr.
Waarde Terrein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd ex
artikel 6 van de Monumentenwet 1988
Omschrijving Na onderzoek gerestaureerde ringwalheuvel. CAA 57AN-2. Op hoge zandrug.
Valt binnen monument 031.
Literatuur BEEX, G. 1957 Een neolithische grafheuvel met beker en vuursteendolk bij
Witrijt (gem. Bergeijk). pp. 7-23., in: Twee grafheuvels in Noord-Brabant.
Bijdragen tot de studie van het Brab. Heem, deel 9.
Laet, S.J. de en W. Glasbergen 1959 , in: De voorgeschiedenis der Lage Landen
16

3. Overzicht van gemeentelijke monumenten
Adres Plaatsnaam Start Functie
Aadijk 17a Luyksgestel
Aadijk 27 Luykgestel
Achterste Aa 14 Bergeijk
Boerderij en schuur
Boerderij
Boerderij
Boscheind ong. Luyksgestel 19e eeuw Karreschop
Boshovensestraat 11 Riethoven
Boshovensestraat 3 Riethoven
Bredasedijk 59 Bergeijk
Boerderij
Boerderij
boerderij/woonhuis
Broekstraat 64 Bergeijk CA. 1900 woonhuis/winkel
Broekstraat 66 Bergeijk CA. 1900 woonhuis/winkel
Burg. Magneestraat 13 Bergeijk 1924 Bedrijfsgebouw
Burg. Magneestraat 4 Bergeijk Ca. 1890-1900 Woonhuis
Burgemeester Aartslaan 34 Bergeijk
Dokter Rauppstraat 11 Bergeijk
Dokter Rauppstraat 2 Bergeijk
Dorpstraat 20 Westerhoven
Dorpstraat 30 Westerhoven
Dorpstraat 4 Luyksgestel
boerderij
Patronaatsgebouw
Woonhuis
Cafe
Woonhuis
Teutenhuis
Dorpstraat 42 Westerhoven Ca. 1870 Woonhuis
Dorpstraat 44 Westerhoven Ca. 1870 Woonhuis
Dorpstraat 68 Luyksgestel Ca. 1925 Woonhuis
Dorpstraat 95 Luyksgestel Ca. 1915 Woonhuis
Eikestraat 6 Riethoven
Boerderij
Ekkerstraat 8 Bergeijk Circa 1900 Woonhuis
Fazantlaan 14 Bergeijk
Woonhuis
Hoek 28 Bergeijk Ca. 1850 Boerderij
Hoeverstraat 28 Westerhoven Ca. 1870 Boerderij
Hoeverstraat 60 Westerhoven
Hof 41 Bergeijk
Hof 63 Bergeijk
Kapellerweg 5 Luyksgestel
Kerkstraat 12 Westerhoven
Kerkstraat 14 Westerhoven
Kerkstraat 36 Bergeijk
Kerkstraat 96 Luyksgestel
Loo 25 Bergeijk
Loo 27 Bergeijk
Loveren 21/Loverensedijk 1 Westerhoven
Loverensedijk Westerhoven
Molenstraat Luyksgestel
Boerderij
woonhuis/winkel
Woonhuis
Woning
Boerderij
Boerderij
Woonhuis en hooiberg
Pastorie
Woonhuis
Woonhuis
Boerderij
Kapel
kapel
Molenstraat 1 Riethoven Ca. 1895 Pastorie
17

Molenstraat 3 Riethoven 1840 Schoolhuis
Mr. Pankenstraat 10 Bergeijk 2e helft 19e eeuw Woonhuis
Mr. Pankenstraat 12 Bergeijk 1878 Woonhuis
Neerrijt 25 Luyksgestel
Oude Postelseweg 16 Bergeijk
Boerderij
Boerderij
Voorderstraat 4 Riethoven Ca. 1860 Boerderij
18

4. Overzicht van rijksbeschermde dorpsgezichten
Deze ontbreken vooralsnog in Bergeijk.
19

5. Overzicht van historische buitenplaatsen
Deze ontbreken vooralsnog in Bergeijk.
20