(pdf). - Maud van Gool

In dit hoofdstuk gaan we in op de motoren achter demografische
verandering en vatten we de belangrijkste uitkomsten van recente
publicaties over dit thema samen. De bevolkingsontwikkeling in
een land, regio of dorp vindt op twee manieren plaats: door geboorte
en sterfte, en door vestiging en vertrek van mensen (binnenlandse
en buitenlandse migratie). Deze ontwikkelingen kunnen zich
tegelijkertijd voordoen, en elkaar versterken, zoals bij de fusiegemeenten
de Friese Meren het geval is.
De afname
van het aantal
geboorten,
begon na 1968
2.1 De motoren achter demografische
verandering
Over het algemeen zien we een afnemende groei of beginnende
krimp in niet-stedelijke gebieden. veroorzaakt door drie grote
motoren 1 :
– de afname van het aantal geboorten;
– het wegtrekken van jongeren (voor bijvoorbeeld opleiding
en werk);
– een hoger sterftecijfer door de verouderende bevolking.
De eerste factor, afname van het aantal geboorten, begon na 1968.
Toen daalde het gemiddelde van 2,6 naar 1,7, met name door de
introductie van de pil in de jaren ‘70. Dit is sindsdien laag gebleven.
De tweede oorzaak, het wegtrekken van jongeren, heeft te maken
met opleiding en werk. Een behoorlijk aantal jongeren verlaat het
dorp voor een studie en keert niet meer terug. Het opleidingsniveau
van jongeren is de afgelopen decennia gestegen. Steeds meer
jongeren volgen een opleiding in het hoger onderwijs. Jongeren
trekken eerst van het platteland naar plekken waar opleidingen
zijn geconcentreerd. Vervolgens stroomt een deel van het talent
naar steden in de Randstad of naar het buitenland om te werken.
De laatste en belangrijkste motor voor de komende jaren is het
oplopende sterftecijfer. Op dit moment komt de naoorlogse babyboomgeneratie
op leeftijd. Langzaam zal het sterftecijfer verder
toenemen. In 2020 bereikt het een hoogtepunt.
1 Daarnaast zijn er andere factoren, zoals migratie van gezinnen uit steden naar
dorpen en landelijk gebied voor meer rust en ruimte, migratie van ouderen
naar grotere plaatsen omwille van andere woningen of meer voorzieningen,
etc. Zij zijn van een minder grote invloed.
12