Lijst van ziekten - Agniveda

Lijst van ziekten in de āyurveda 

In de klassieke geneeskundige werken worden 140 ziekten onderscheiden: 80 Vāta-ziekten, 

40 Pitta-ziekten en 20 Kapha-ziekten. Ninivaggi (An Elementary Textbook of Ayurveda) geeft 

op p. 235-239 een overzicht van deze ziekten. 

Natuurlijk is men in de loop der eeuwen veel meer ziekten gaan onderscheiden en er komen er 

nog steeds nieuwe bij. Dat gebeurt vrijwel altijd door samenstellingen van bestaande woorden 

te maken. 

In de onderstaande lijst staat achter de ‘klassieke ziekten’ een aanduiding: V 35 bijvoorbeeld. 

Dat betekent dan dat het de 35 e Vāta-ziekte is volgens Ninivaggi. 

De lijst maakt geen enkele aanspraak op volledigheid. Het is wat ik tot nog toe ben 

tegengekomen. 

De spelling van de benamingen van de ziekten die ik aantrof in Ninivaggi en in andere 

handboeken, is door mij gecheckt. Ik heb daarvoor de woordenboeken van Monier-Williams 

en Macdonell geraadpleegd. De gecontroleerde spelling is door mij in paars aangegeven. 

Sommige ziekten (waaronder enkele die ik in Vāgbhaṭa tegenkwam) kon ik niet in de 

woordenboeken terug vinden. Als ik de juiste spelling niet heb kunnen vinden, maar toch 

vermoed dat die min of meer correct is, dan is dat woord in zwart opgenomen. 

Om de vaak moeilijke benamingen voor ziekten wat begrijpelijker te maken heb ik woorden 

toegevoegd ter verduidelijking. Vaak gaat het om het eerste woord van een samenstelling. Als 

het een lichaamsdeel betreft is dat woord in rood aangegeven (vb. akṣi), als het een ander 

woord betreft heb ik het in blauw aangegeven (vb. agni). Een wortelteken voor een woord 

duidt aan dat er sprake is van een werkwoord (vb. √ chṛd). 

Ik heb de klanken zo nauwkeurig mogelijk weergegeven. De lange a, i en u zijn te herkennen 

aan een streep boven de letter (ā, ī en ū). Voor de velare nasaal (de n vóór een g of k) heb ik 

het teken ṅ gebruikt. De palatale n, d en t zijn weergegeven door: ṇ, ḍ en ṭ. De genasaleerde 

klinker is herkenbaar doordat hij wordt gevolgd door een m met een punt erboven (ṁ). De 

drie s’en hebben hun gebruikelijke transcriptie: ś, ṣ en s, evenals de syllabevormende ṛ (die in 

westerse spelling vaak als ri of ru wordt geschreven). De aspiratieklank (visarga) is, zoals 

gebruikelijk, aangegeven met een h met een punt eronder (ḥ). De volgorde van het 

Sanskrietalfabet wordt aangehouden. 

Volgorde van de letters: 

a - ā – i - ī – u - ū – ṛ - ḷ - e – ai – o – au - 

k – g – ṅ – c - j – ñ – ṭ – ḍ – ṇ – t – d – n – p – b – m – 

y – r – l – v - ś - ṣ – s – h 

akṣi oog eye n. i-stam 

akṣipāka p 35 oogbindvliesontsteking, 

conjunctivitis 

conjunctivitis m. a-stam 

akṣibheda v 41 oogpijn eye pain m. a-stam 

akṣiroga oogklachten eye disease m. a-stam 

akṣivyudāsa v 58 hangend bovenste ooglid ptosis of eyeball m. a-stam 

akṣiśūla v 57 stekende pijn in het oog pinching pain in eye m./n a-stam 

agni spijsverteringsvuur digestion fire m. i-stam 

agnisāda zwakke spijsvertering weakness of digestion m. a-stam 

januari 2009 © 2009 Maaike Mulder 1

aṅga lichaamsdeel, ledemaat, 

lichaam 

limb, body n. a-stam 

aṅgagandha p 12 nare lichaamsgeur unpleasant body odor m. a-stam 

aṅgabādha pijn of zweren over het hele cracking pain or sores on m. a-stam 

lichaam 

the body 

aṅgamarda schaafwonden scafing of the limbs m. a-stam 

aṅgamejayatva trillen van het lichaam trembling of the body n. a-stam 

aṅgāvadharāṇa p 13 pijn of zweren over het hele cracking pain or sores on adjectief 

lichaam hebbend 

the body 

a-, an- niet not prefix 

jīrṇa spijsvertering, ouderdom digestion, old age n. a-stam 

ajīrṇa slechte spijsvertering indigestion n. a-stam 

āmājīrņa (āma-ajīrņa) door kapha/ama veroorzaakt n. a-stam 

vidaghdājīrņa door pitta veroorzaakt n. a-stam 

viṣṭabdhājīrņa door vata veroorzaakt n. a-stam 

ajīrṇi slechte spijsvertering indigestion f. i-stam 

ati- extreem, erg extreme prefix 

pralāpa gezwets incoherent speech m. a-stam 

atipralāpa v 76 delirium delirium m. a-stam 

√ vṛdh groeien, vermeerderen to grow verbum 

ativṛddhi extreme groei, ascites extraordinary growth f. i-stam 

sāra beweging motion m. a-stam 

atisāra, atīsāra (chronische) diarree, 

dysenterie 

diarrhoea m. a-stam 

sthūla dik thick adjectief 

atisthaulya, sthaulya k 17 obesitas, zwaarlijvigheid obesity m. a-stam 

atisveda p 11 overvloedig zweten excessive perspiration m. a-stam 

tṛpti voldoening, tevredenheid satisfaction f. i-stam 

atṛpti p 32 niet een verzadigd gevoel 

kunnen krijgen, 

onverzadigbaarheid 

inability to feel satiated f. i-stam 

adhi- in, naast, bij in, near prefix 

adhimantha acute glaucoom acute glaucoma m. a-stam 

adhimāṁsa poliep polyp n. a-stam 

adhyarbuda regionale uitzaaiing van metastase m./n. a- 

kanker (metastase) 

stam 

an-anta eindeloos (lett.: geen einde) endless adjectief 

anantavāta migraine migraine m. a-stam 

anala spijsverteringsvuur digestion fire m. i-stam 

analasāda dyspepsie, problematische 

spijsvertering 

dyspepsia m. a-stam 

an-avasthita onzeker (m.n. in gedrag) unsure adjectief 

anavasthita-citta labiel van geest mental disorder adjectief 

anavasthitacittatva v 80 labiliteit, borderline-achtig mental disorder and n. a-stam 

gedrag 

agitation 

anīśvara geen heerser hebbend without a superior adjectief 

anīśvaratva verlies van controle over de 

spieren 

loss of control n. a-stam 

utsāha energie, besluitvaardigheid energy m. a-stam 

anutsāha gebrek aan energie en 

besluitvaardigheid 

lack of energy m. a-stam 

antar(a) van binnen intern adjectief 

antardaha p 8 brandend gevoel in de borst, burning sensation in the m. a-stam 

interne hitte, koorts 

chest 

anna voedsel food n. a-stam 

-ja ontstaan door, geboren uit born from adjectief 


annajaśūla (koliek)pijn door teveel eten colic pain m. a-stam 

√ pac koken, verteren to boil verbum 

apakti k 12 indigestie inability to digest food f. i-stam 

apa + √ cī verzamelen to gather verbum 

apacī vergroting v.d. lymfeklieren 

v.d. nek (lymfadenitis) 

glandular boils 

apa- weg van, naar beneden down prefix 

apatānaka epileptische aanval, spasme convulsion, spasm 

bāhu arm arm m. u-stam 

apabāhuka zere arm bad arm m. a-stam 

smāra herinnering remembrance m. a-stam 

apasmāra epilepsie, bewustzijnsverlies epilepsy m. a-stam 

api- met betrekking tot, bij, ook prefix 

apīnasa opgedroogde slijm in de neus; dryness of the nose, loss of m. a-stam 

reukverlies 

smell 

abhi + √ ṣyand lopen, stromen (vloeistoffen) to run towards or along verbum 

abhiṣyanda, abhisyanda oogontsteking, ophtalmia inflammation of the eye, 

ophtalmia 

m. a-stam 

amla zuur sour adjectief 

amlapitta maagzuur, reflux, gastritis acid gastritis, acid reflux m. a-stam 

amlikā p 6 zure smaak in de mond acidity of the stomach, 

sour tase in the mouth 

f. ā-stam 

aṁsa schouder shoulder m. a-stam 

aṁsadaha p 9 brandend gevoel in de burning sensation in the m. a-stam 

schouders 

shoulders 

a-rasa geen smaak hebbend without taste adjectief 

arasajñatā v 48 smaakverlies impairment of taste f. ā-stam 

ruci smaak, eetlust taste, appetite f. i-stam 

aruci verlies van smaak, verlies van disgust, aversion, lack of f. i-stam 

eetlust, tegenzin in eten taste 

arūṇṣi vurige zweer nasty sores 

arocaka gebrek aan eetlust disgust m. a-stam 

√ ār verwonden to injure verbum 

arti, ārti pijn pain f. i-stam 

ardita gepijnigd injured, tormented adjectief 

ardita v 64 spasme van de kaken, tetanus, facial paralysis, facial n. a-stam 

enzijdige gezichtsverlamming 

(hemiplegia), Bell’s disease, 

pijn 

palsey, Bell’s disease, pain 

arbuda slangenduivel in de Veda’s serpent-like demon m. a-stam 

arbuda tumor, zwelling, kanker tumor, cancer m./n a-stam 

kaphaja arbuda door kapha veroorzaakte tumor m./n. a-stam 

pittaja arbuda door pitta veroorzaakte tumor m./n. a-stam 

māṁsaja arbuda tumor uitgaande van spierweefsel m./n. a-stam 

medoja arbuda tumor uitgaande van vetweefsel m./n. a-stam 

raktaja arbuda tumor uitgaande van het bloed m./n. a-stam 

vātaja arbuda door vata veroorzaakte tumor m./n. a-stam 

arśa schade damage m. a-stam 

arśas aambeien hemorrhoids, piles n. as-stam 

alaji, alajī ontsteking van het oog inflammation of the eye, f. i/ ī -stam 

(hoornvlies), diabetische 

zweer 

diabetic boil 

a-lasa niet actief inactive adjectief 

alasaka flatulentie, opgezette buik, 

middenoorontsteking 

flatulence, tympanitis m. a-stam 

alāsya k 6 lethargie lethargy m. a-stam 

śabda geluid sound m. a-stam 


aśabda srāvaṇa v 51 tinnitus en gehoorverlies tinnitus and partal hearing 

loss 

n. a-stam 

aśman steen, rots stone, rock m. n-stam 

aśman nierstenen, niergruis kidneystones m. n-stam 

aśmarī nierstenen, niergruis kidneystones f. ī-stam 

kaphaja aśmarī door kapha veroorzaakte 

nierstenen 

f. ī-stam 

pittaja aśmarī door pitta veroorzaakte 

nierstenen 

f. ī-stam 

vātaja aśmarī door vata veroorzaakte 

nierstenen 

f. ī-stam 

śukraja aśmarī door sperma veroorzaakte 

nierstenen 

f. ī-stam 

aśmarī-mūtra nierstenen, niergruis in de 

urinewegen 

kidneystones n. a-stam 

aṣṭhīlā ronde steen, bal round stone, ball f. ā-stam 

aṣṭhīlā prostaatvergroting swelling of the prostrate f. ā-stam 

sātmya gezond, passend bij iemand wholesome adjectief 

asātmya algemeen: te lage of verkeerd 

gerichte immuniteit; allergie 

low immunity m. a-stam 

asātmyendriyārtha 

onder- of overprikkeling van 

m. a-stam 

saṁyoga 

de 5 zintuigen. 

asṛj bloed, menstruatiebloed, blood n. cons.- 

gestold bloed 

stam 

asṛgdara menorrhagia, overvloedige excessive menstruation, m. a-stam 

menstruatie, onregelmatige 

menstruatie 

irregular periods 

asthi bot, been bone n. i-stam 

asthivivara gespleten bot fissure in a bone m/n. a-stam 

asthisandhiśūla pijn in de gewrichten pain in the joints m/n. a-stam 

svapna slaap sleep n. a-stam 

asvapna, asapna v 79 slapeloosheid insomnia m. a-stam 


avabāhuka schouderpijn, stijve schouders pain in shoulder m. a-stam 

vipāka spijsvertering digestion m. a-stam 

avipāka slechte spijsvertering indigestion m. a-stam 

ākañcuka kramp cramp 

ā + √ kṣip samentrekken to convulse verbum 

ākṣepa, ākṣepaka v 68 stuiptrekking, epileptische 

aanval 

(clonic) convulsion m. a-stam 

āṭopa flatulentie,opgezwollenheid flatulence, puffing, 

swelling 

m. a-stam 

ā + √ dhmā met lucht opvullen to fill with air, blow verbum 

ādhmāna zwelling van het lichaam, swelling of the body, n. a-stam 

flatulentie 

flatulence 

ānāha te veel ama en/of faeces in het constipation, surpression m. a-stam 

spijsverteringskanaal, 

waardoor normale 

darmbeweging onmogelijk is; 

obstipatie, winderigheid. 

of urine 

āma onverteerde voedselresten, 

toxinen 

n. a-stam 

āmajvāra koorts door slechte 


fever by indigestion m. a-stam 

āmaya ziekte disease m. a-stam 

āmarakta dysenterie m. a-stam 

āmavāta reumatoïde artritis arthritis, rheumatism m. a-stam 


āmasūla koliekpijn door slechte 


m. a-stam 

āmātisāra dysenterie of diarree door 

ontstoken slijmvliezen 

diarrhoea m. a-stam 

ārti pijn pain f. i-stam 

ālasya verzwakking debility n. a-stam 

āsyapāka, āsyavipāka p 33 ontsteking van het 

monslijmvlies, stomatitis 

inflamed mouth, stomatitis m. a-stam 

āsyavairasya rare smaak in de mond bad taste n. a-stam 

āsrava pijn, stress pain, disstress m. a-stam 

āsrāva diabetes insipidus diabetes insipidus m. a-stam 

ucca luid loud adjectief 

uccaśruti v 52 hardhorendheid hard of hearing f. i-stam 

√ kliś pijn doen to hurt verbum 

utkleśa verstoring van de 

disorder or corruption of m. a-stam 

lichaamsvochten (dosha’s), the humors of the body, 

ziekte, misselijkheid, pijn sickness, nausea, pain 

udara buik abdomen n. a-stam 

udara opzwelling van de buik (door enlargement of the belly, n. a-stam 

vocht vasthouden bijv.) abdominal swelling 

udarakṛmi schadelijke micro-organismen 

in de buik (wormen, bacteriën, 

schimmels, parasieten) 

micro-organisme m. i-stam 

udaragranthi miltaandoening (lett.: knoop 

in de buik) 

disease of the spleen m. i-stam 

udaradāra buikaandoening disease of the abdomen m. a-stam 

udararoga buikklachten abdominal diseases m. a-stam 

udaraveṣṭa v 29 krampen en pijn in de buik spasmodic abdominal pain m. a-stam 

udaravyādhi buikklachten abdominal diseases m. i-stam 

udarānāha zwelling van de buik, 

obstructie in de buik 

distension m. a-stam 

udarāveṣṭa lintworm tapeworm m. a-stam 

ud + √ ard zwellen, rijzen, golven to swell, rise, wave verbum 

udarda k 19 wondroos, belroos, erysipelas, 

verkoudheid 

uticaria or erysipelas, cold m. a-stam 

āvarta draaiing, ommekeer turning, winding m. a-stam 

udāvarta v 22 obstipatie (door 

darmafsluiting), darmziekte, 

colitis ulcerosa 

peristaltic disfunction m. a-stam 

udāvartta koliekpijn (door aambeien) colic (due to hemorrhoids) m. a-stam 

uḍumbara koper copper n. a-stam 

udumbara, uḍumbara soort melaatsheid 

a species of leprosy with m. a-stam 

(huidaandoening?) met 

koperkleurige vlekken 

coppery spots 

ud + √ gṛ overgeven, uitspuwen to vomit verbum 

udgāra overgeven, boeren vomiting, belching m. a-stam 

ud + √ vij opgewonden zijn to be agitated verbum 

udvega angst, opwinding, stress anxiety, agitation, disstress m. a-stam 

mada opwinding, inspiratie excitement, inspiration m. a-stam 

unmada (< ud+mada), 

krankzinnigheid, psychose, Insanity, mental disorder, m. a-stam 

unmāda 

woedeaanval, vergiftiging psychosis 

upa- naar, bij, onder to, under, near prefix 

upakuṣa tandvleesaandoeningen, 

gingivitis 

gingivitis, gum disease m. a-stam 

upaghāta verwonding, beroerte, ziekte injury, troke, disease m. a-stam 

upatyakā depressie depression f. ā-stam 


daṁśa beet, steek bite, sting m. a-stam 

upadaṁśa SOA-aandoeningen: genitale venereal diseases: genital m. a-stam 

herpes, syfilis, gonorroe herpes, syphilis, gonorrhea 

√ rudh blokkeren to stop, to arrest verbum 

uparodha obstructie, probleem, 

verwonding 

obstruction m. a-stam 

upa + √ lip besmeren, bedekken to besmear, cover verbum 

upalepa obstructie door slijm obstruction by phlegm m. a-stam 

uṣman hitte heat m. n-stam 

uṣmādhikya v 10 verhoogde temperatuur increased temperature m. a-stam 

ūru dijbeen thigh m. u-stam 

ūrugraha verlamming van het dijbeen paralysis of the thigh m. a-stam 

ūrusāda v 13 zwakte van de dijbenen thigh pain and weakness m. a-stam 

ūrustambha v 12 stijfheid/stramheid of stiffness, arthritis, or m. a-stam 

verlamming van de dijbenen paralysis of thigh 

ṛśya gevlekte of witvoetige antilope antilope m. a-stam 

jihva tong tongue m. a-stam 

ṛśyajihva, ṛṣyajihva soort melaatsheid kind of leprosy m. a-stam 

eka één one numerale 

ekakuṣṭha ichthyosis, visschubbenziekte ichthyosis n. a-stam 

aṅga lichaamsdeel, ledemaat limb n. a-stam 

ekāngaroga v 65 verlamming in een van de 

ledematen {monoplegia} 

monoplegia m. a-stam 

ojas lichaamskracht, immuniteit immunity, corporeal 

vigour 

n. as-stam 

ojaḥkṣaya auto-immuunziekte, aids auto-immune disease, aids m. a-stam 

oṣṭha lip lip m. a-stam 

oṣṭhabheda v 40 lippijn lippain m. a-stam 

√ uṣ branden to burn verbum 

oṣa p 1 zweetaanval sensation of inordinate 

body heat 

m. a-stam 

kakṣa oksel armpit m. a-stam 

kakṣa p 26 herpes of huidaandoeningen herpes or skin abscesses m. a-stam 

kaṭi heup, lendengebied hips n. a-stam 

kaṭikuṣṭha soort huidaandoening skindisease n. a-stam 

kaṭigraha spit, spondylitis, lumbago, 

lage rugpijn 

lumbago m. a-stam 

kaṭiśūla ischias, steken in de zij sciatic pain m. a-stam 

kaṇṭha keel, stembanden, larynx throat, larynx m. a-stam 

kaṇṭhakubja soort koorts fever m. a-stam 

kaṇṭhapāka keelontsteking (pharyngitits) inflammation of the throat m. a-stam 

kaṇṭhapīdā keelpijn pain in throat f. ā-stam 

kaṇṭharoga keelklachten throat disorders m. a-stam 

kaṇṭhoddhvaṁsa (< 

kaṇṭha uddhvaṁsa) 

v 38 heesheid hoarseness m. a-stam 

kaṇṭhopalepa (< kaṇṭha- k 14 keel die door overmatig slijm phlegm adhering to the m. a-stam 

upalepa) 

verstopt zit 

throat 

kaṇḍū jeuk itching f. ū-stam 

kapāla schedel skull n. a-stam 

kapāla huidaandoening skin disease n. a-stam 

kapha slijm flegm m. a-stam 

kaphaja veroorzaakt door kapha caused by kapha adjectief 

kaphodara (< kapha- 

buikklachten door verhoging abdomen disease n. a-stam 

udara) 

van kapha 

kampa trilling, tremor shaking m. a-stam 


kampavāta ziekte van Parkinson Parkinson’s disease m. a-stam 

karṇa uitwendige oor exterior part of the ear m. a-stam 

karṇakaṇḍū jeuk aan het oor painful itching of the ear f. ū-stam 

karṇagūtha(ka) overvloedig oorsmeer dat zich hardening of the wax of f. ū-stam 

verhardt 

the ear 

karṇakrośa oorsuizen, tinnitus tinnitus m. a-stam 

karṇakṣveḍa oorsuizen, tinnitus tinnitus m. a-stam 

karṇadhvanana oorsuizen, tinnitus tinnitus n. a-stam 

karṇanāda oorsuizen, tinnitus tinnitus m. a-stam 

karṇapāka ontsteking van het uitwendige inflammation of the outer m. a-stam 

oor 

ear 

karṇapālīroga zwelling of ontsteking aan de swelling or inflammation m. a-stam 

oorlel 

of the ear lobe 

karṇaśūla v 50 oorpijn earache m./n a-stam 

karṇa(saṁ)srāva lopend oor discharge from the ear m. a-stam 

karṇahīna doof deaf adjectief 

kaṣāya samentrekkend, wrang astringent adjectief 

kaṣāyāsyata (< kaṣāya 

āsyata) 

v 46 wrange smaak in de mond astringent taste in mouth adjectief 

kākaṇa zaad (rood en zwart) van de seeds of the Abrus n. a-stam 

plant Abrus precatorius precatorius 

kākaṇa soort melaatsheid met zwarte kind of leprosy with blach n. a-stam 

en rode vlekken 

and red spots 

kāca glas, kristal glass, crystal m. a-stam 

kāca cataract, staar1 cataract m. a-stam 

kāmala woestijn desert m. a-stam 

kāmala (roga) p 27 geelzucht jaundice m. a-stam 

kāmalā (roga) p 27 geelzucht jaundice f. ā-stam 

kārśya iets van kleine omvang thinness, smallness n. a-stam 

kārśya vermagering emaciation n. a-stam 

√ kās hoesten to cough verbum 

kāsa (roga) hoest, bronchitis cough, cardiac congestion m. a-stam 

kāsā (roga) hoest, bronchitis cough, cardiac congestion f. ā-stam 

kaphaja kāsa door kapha veroorzaakte hoest cough caused by kapha m. a-stam 

kṛmija kāsa hoest die door micro-organismen 

wordt veroorzaakt 

cough caused by parasites m. a-stam 

kṣataja kāsa hoest die door een verwonding 

veroorzaakt wordt 

cough caused by an injury m. a-stam 

kṣayaja kāsa hoest die door een slechte cough caused by wasting m. a-stam 

conditie veroorzaakt wordt condition 

pitttaja kāsa door pitta veroorzaakte hoest cough caused by pitta m. a-stam 

raktaja kāsa hoest die gepaard gaat met bloed cough with blood m. a-stam 

opgeven 

vātaja kāsa door vata veroorzaakte hoest cough caused by vata m. a-stam 

kiṭi varken hog m. i-stam 

kiṭibha exantheem exanthema n. a-stam 

kiṭibhavāta artritis psoriatica artritis psoriatica m. a-stam 

kiṭima woekering van littekenweefsel keloid tumors n. a-stam 

kilāsī een gespikkeld soort hert a spotted deer f. ī-stam 

kilāsa vitiligo, leukoderma (witte vitiligo m. a-stam 

melaatsheid) 

kukṣi bekkengebied, buik abdomen m. i-stam 

kukṣiroga ziekten m.b.t. de buik pain in abdomen m. a-stam 

kukṣiśūla (koliek)pijn in heupen en buik pain in hips and abdomen m. a-stam 

kuṇḍa kom, waterpot bowl, waterpot n. a-stam 

1 Dit is de uitleg van Tirtha. Het Wdb. geeft als vertaling: ‘aandoening van de oogzenuw’. 


kuṇḍala verminderde spierspanning in 

de blaas (urineverlies) 

atony of the bladder n. a-stam 

kubja gebocheld hump-backed adjectief 

kubjatvā v 24 kyphosis, bochel kyphosis f. ā-stam 

kuṣṭha naam van (gemberachtige) plant Costus speciosus m./n. a- 

plant die bij huidaandoening 

gebruikt wordt 

stam 

kuṣṭha2 huidaandoeningen, 

melaatsheid 

skin diseases, lepra n. a-stam 

√ kṛś dun of zwak worden to become thin, feeble verbum 

kṛcchra pijn, calamiteit, gevaar, wee pain, calamaty, labour m/n. a-stam 

kṛmi, krimi micro-organismen (wormen, 

schimmels, bacteriën, 

parasieten) 

micro-organisme m. i-stam 

kṛmi, krimi schadelijke micro-organismen parasites, worm disease m. i-stam 

kṛmikarṇa micro-organismen in de worms or lice generated in m. a-stam 

gehoorgang 

the external ear 

kṛmigada schadelijke micro-organismen parasites, worm disease m. a-stam 

kṛmigranthi ooglidontsteking, strontje a disease of the eyes m. i-stam 

kṛmidantaka kiespijn, tandpijn toothache with a decay of 

the teeth 

m. a-stam 

kṛmiroga ziekte veroorzaakt door 

micro-organismen 

disease caused by worms m. a-stam 

kṛśa mager, dun, zwak lean, thin, weak adjectief 

kṛśatā magerte leanness, thinness f. ā-stam 

keśa haar hair m. a-stam 

keśabhūmisphuṭana v 63 roos of zweren op de 

behaarde hoofdhuid 

dandruff or scalp sores 

kuṣṭha lendenen cavity of the loin m/n. a-stam 

koṭha impetigo (huidaandoening), 

ringworm 

impetigo, ringworm m. a-stam 

koṣṭha buik, maag, darmen stomach, abdomen m. a-stam 

koṣṭharoga buikklachten m. a-stam 

√ klam moe worden to become tired verbum 

klama(tha) vermoeidheid, uitputting, 

apathie, seksuele zwakte 

exhaustion m. a-stam 

klamu vermoeidheid, uitputting, 

apathie, seksuele zwakte 

exhaustion m. u-stam 

√ klid vochtig worden, rotten to be or become wet, to rot verbum 

kleda zweer waar etter uitkomt swore m. a-stam 

√ kliś pijn veroorzaken, molesteren to cause pain verbum 

kleśa pijn, lijden, stress pain m. a-stam 

√ kṣan verwonden to injure verbum 

kṣata verwonding, wond wound, hurt, lesion n. a-stam 

kṣaya vermindering, afname decay m. a-stam 

kṣaya achteruitgang v.d. conditie, wasting condition, m. a-stam 

atrofie, tuberculose 

atrophy, tuberculosis 

√ kṣi verminderen to be diminished verbum 

kṣīṇa zwak weak adjectief 

√ kṣu niezen, hoesten to sneeze, cough verbum 

kṣava niezen sneezing m. a-stam 

kṣuti niezen sneezing f. i-stam 

√ kṣudh hongerig zijn to be hungry verbum 

kṣudh, kṣud, kṣut honger hunger 

2 Er zijn 7 grote (mahā) en 11 kleinere (kşudra) soorten kuşţha. 


kṣudroga pijn van de honger pain of hunger m. a-stam 

kṣetra veld, woning, lichaam (als 

woning v.d. ziel) 

field, dwelling, body n. a-stam 

kṣetriya ongeneeslijke erfelijke ziekte 

(in dit leven) 

incurable disease n. a-stam 

khañja verlamd, kreupel, lame adjectief 

khañjatā v 23 kreupelheid, verlamdheid limping, lameness f. ā-stam 

khañjatva v 23 kreupelheid, verlamdheid limping, lameness n. a-stam 

khavaiguṇa cellulaire herinnering aan een 

vroegere ziekte 

m. a-stam 

khuḍa, khuḍavāta reumatoïde artritis reumatism m. a-stam 

gaṇḍa kaak, zijkant van het gezicht cheek, side of the face m. a-stam 

gaṇḍa kropgezwel, struma goitre m. a-stam 

gaṇḍī kropgezwel, struma goitre f. ī-stam 

gada ziekte disease m. a-stam 

gara drank, vloeistof, giftige drank any drink, poisonous 

beverage 

m. a-stam 

gara vergiftiging door iets wat je 

gedronken hebt 

poisoning m. a-stam 

garaśopha waterzucht edema m. a-stam 

garodara (< gara-udara) idem? 

gala nek, keel (lett.: slikker) throat, neck m. a-stam 

galagaṇḍa k 16 krop goiter m. a-stam 

galagraha drukkend gevoel op de keel 

(het grijpt je bij de keel) 

throat-choking m. a-stam 

galapāka p 34 keelontsteking, faryngitis pharyngitis m. a-stam 

galavidradhi abces in de keel m. i-stam 

galasālūka tumor in de keel tumor in the throat n. a-stam 

galaśuṇḍikā zwelling van het zachte 

gehemelte, amandelontsteking 

(tonsillitis)? 

swelling of the uvula f. ā-stam 

galāṅkura keelontsteking met vergroting 

v.d. amandelen 

m. a-stam 

galāmāyā ruwe, zere keel hoarse throat f. ā-stam 

gātra lichaam, lichaamsdeel body, limb m. a-stam 

gātrakampa trillen van het lichaam trembling of the body m. a-stam 

guda rectum, anus anus m. a-stam 

gudakīla aambeien piles m. a-stam 

gudapāka p 36 ontsteking van de endeldarm, 

proctitis 

proctitis m. a-stam 

gudabhraṁśa v 15 verzakking v.h. rectum prolapsed rectum m. a-stam 

gudaroga aandoening van de endeldarm disease of the last of the 

large intestine 

m. a-stam 

gudavarta constipatie constipation m. a-stam 

gudāṅkura aambeien piles m. a-stam 

gudārti v 16 rectale zweren tenesmus or rectal 

ulceration 

f. i-stam 

guru zwaar heavy adjectief 

gurugātra k 5 zwaar gevoel in het lichaam heaviness of the body n. a-stam 

gulpha enkel ankle m. a-stam 

gulphagraha v 7 stijve en pijnlijke enkel stiff and painful ankle m. a-stam 

gulma zwelling swelling m. a-stam 

gulma vergrote milt, zwellingen in de swelling in the abdomen, m. a-stam 

buik, buiktumor 

abdominal lump 

raktajagulma tumoren en cysten in baarmoeder uterine/ovarian tumors and m. a-stam 

en eierstokken 

cystes 


mārutagulma door wind (vata) veroorzaakte 

buikzwelling of tumor in de buik 

m. a-stam 

gṛdhra gier vulture m. a-stam 

gṛdhrasī v 9 ischias sciatica f. ī-stam 

guru zwaar heavy adjectief 

gaurava een zwaar en loom gevoel heaviness n. a-stam 

granthi gewricht, knoop joint m. i-stam 

granthi knobbel, goedaardige tumor, 

cyste, zwelling 

nodes m. i-stam 

asthija granthi osteoma, zwelling uitgaande van 

botweefsel 

m. i-stam 

kaphaja granthi door vata veroorzaakte zwelling m. i-stam 

pittaja granthi door pitta veroorzaakte zwelling m. i-stam 

māṁsaja granthi myoma, zwelling uitgaande van 

spierweefsel 

m. i-stam 

medoja granthi lipoma, zwelling uitgaande van 

vetweefsel 

m. i-stam 

vātaja granthi door vata veroorzaakte zwelling m. i-stam 

sirāja granthi angioma, zwelling uitgaande van 

de bloedvaten 

m. i-stam 

snāyuja granthi myxoma, zwelling uitgaande van 

slijmvliezen 

m. i-stam 

√ gras opeten, doorslikken to swallow verbum 

grasta bezeten posessed by demons adjectief 

√ grah grijpen to seize verbum 

graha planeet, demon planet, demon m. a-stam 

graha epileptische aanval (lett.: het 

gegrepen worden door 

duivels) 

seizure m. a-stam 

grahaṇī gedeelte van duodenum waar 

gal- en pancreasbuis 

binnenkomen 

part of duodenum f. ī-stam 

grahaṇī duodenumklachten, 

related to duodenum, f. ī-stam 

chronische diarree 

sprue, malobsorbtion 

grahaṇīgada dysenterie dysentery m. a-stam 

grahaṇī(pra)doṣa dysenterie dysentery m. a-stam 

grahaṇīroga dysenterie dysentery m. a-stam 

grāha epileptische aanval, 

verlamming 

seizure, paralysis m. a-stam 

grāhi epilepsie (die door een 

vrouwelijke demon zou 

worden veroorzaakt) 

seizure f. i-stam 

grīva nek neck m. a-stam 

grīva saṁdhigata vāta nekspondylosis (vorm van 

osteoartritis) 

m. a-stam 

grīvastambha v 36 stijve nek stiffness of neck m. a-stam 

√ glai uitgeput raken to become exhausted verbum 

glāna uitputting, vermagering, 

loomheid 

lassitude, inertness n. a-stam 

glāni uitputting, ziekte, depressie exhaustion, sickness, 

depression of the mind 

f. i-stam 

√ ghrā ruiken to smell verbum 

ghrāṇānasa v 49 reukverlies impairment of smell m. a-stam 

cakṣus oog eye n. us-stam 

cakṣuḥpīḍā pijn in het oog pain in the eye f. ā-stam 

carman huid skin n. n-stam 

carmadala, carmadalana p 18 huidaandoening, wrat itching of the skin, light n. a-stam 


carmavraṇa huidaandoening, herpes 

form of leprosy, wart 

skin disease, herpes m. a-stam 

carmākhya huidaandoening skin disease n. a-stam 

√ chṛd overgeven to vomit verbum 

chardana overgeven vomiting n. a-stam 

chardi overgeven vomiting f. i-stam 

chitodvega (< chita 

gegeneraliseerde 

mental disorder, 

m. a-stam 

udvega) 

angststoornis, depressiviteit. depression 

jaṭhara maag, buik stomach, abdomen n. a-stam 

jaṭhara maagpijn, darmziekte (Crohn? stomach-ache, morbid n. a-stam 

colitis ulcerosa?) 

affections of the bowels 

jaṭharajvālā buikpijn belly-ache, colic f. ā-stam 

jantu kind, wezen, insect, worm child, insect, worm m. u-stam 

jantu schadelijke micro- 

worms m. u-stam 

organismen, wormen 

jarā ouderdom old age f. ā-stam 

jarākāsa ouderdomshoest cough caused by old age m. a-stam 

jala water water n. a-stam 

udara buik abdomen n. a-stam 

jalodara (< jala udara) ascites ascites (water-belly) n. a-stam 

jaḍa koud, stijf, bewegingsloos cold, stiff, motionless adjectief 

jāḍya kou, stijfheid, ongevoeligheid coldness, stiffness, n. a-stam 

in de tong 

insensibility 

jānāyya steenpuist, syphilis, venerische boil, bite 

ziekte, vergiftigde insectenbeet 

jānu knie knee n. u-stam 

jānubheda v 10 o-benen bow legs m. a-stam 

jānuviśleṣa v 11 x-benen knock knees 

jihvā tong tongue f. ā-stam 

jihvā roga klachten m.b.t. de tong tongue disorders m. a-stam 

jīrṇa ouderdom, spijsvertering old age, digestion n. a-stam 

jīrņa afgeleefdheid old age n. a-stam 

jīva leven life m./n. a-stam 

jīvādāna bewusteloosheid fainting n. a-stam 

jīvādāna (< jīva ādāna) p 38 bloed in de ontlasting bloody stools n. a-stam 

√ jṛmbh gapen to yawn verbum 

jṛmbha v 73 het gapen yawning m. a-stam 

√ jvar koortsig zijn to be feverish verbum 

jvara koorts fever m. a-stam 

āgantu jvara koorts door externe oorzaak 

(infecties, verwonding etc.) 

externally caused fever m. a-stam 

anyedyu(ṣ)ka jvara 

chronische koorts (waarbij de chronic fever (causing m. a-stam 

(māṁsa) 

spieren zijn betrokken) 

muscle channel obstructions) 

caturthaka jvara 

koorts die elke vierde dag fever recurring every fourth m. a-stam 

(majjā, asthi, meda) 

terugkomt 

day 

jīrņa jvara aanhoudende koorts van lingering fever with 

m. a-stam 

afnemende intensiteit 

diminishing intensity 

tṛtīyaka jvara (meda) koorts die elke derde dag fever recurring every third m. a-stam 

terugkomt 

nava jvara acute koorts acute fever m. a-stam 

pāli jvara een van de soorten koorts kind of fever m. a-stam 

vāta jvara koorts door verhoogde vata fever m. a-stam 

vātakapha jvara koorts veroorzaakt door wind en fever ascribed to wind and m. a-stam 

slijm = griep 

phlegm = flu 

vātaśleṣma jvara koorts veroorzaakt door wind en fever ascribed to wind and m. a-stam 

slijm = griep 

phlegm = flu 

viśama jvara koortsaanvallen afgewisseld met irregular fever m. a-stam 

januari 2009 © 2009 Maaike Mulder 11 

day

perioden zonder koorts 

satata jvara (rakta) aanhoudende koorts (die het 

bloed verstoort) 

saṁtata jvara (rasa) aanhoudende koorts (die in het 

saṁnipāta jvara, 

sannipāta jvara 

plasma begint) 

gevaarlijke koorts door 

verhoging van alle drie de 

dosha’s 

constant fever (deranging the m. a-stam 

blood) 

continuous fever (starting in m. a-stam 

the plasma) 

dangerous fever m. a-stam 

jvarapralāpa delirium delirious talk m. a-stam 

jvarāgni koortsachtige hitte feverish heat m. i-stam 

jvarātīsāra diarree met koorts diarrhoea with fever m. a-stam 

√ tañc samentrekken, 

verschrompelen 

to shrink verbum 

takman groep ziekten met koorts en 

huidaandoeningen 

fever, skin disease m. n-stam 

√ tandr vermoeid raken to grow fatigued verbum 

tandrā k 2 sloomheid, vermoeidheid, drowsiness, lassitude, f. ā-stam 

uitputting 

laziness, exhaustion 

tandrī sloomheid, vermoeidheid, drowsiness, lassitude, f. ī-stam 

uitputting 

laziness, exhaustion 

√ tam uitgeput raken, naar adem 

happen 

to be exhausted verbum 

tama v 70 oververmoeidheid of 

flauwvallen 

severe fatigue or fainting m. a-stam 

tamaka bronchiale astma, astmatische asthma m. a-stam 

bronchitis 

tamahpraveśa p 39 flauwvallen delirium and fainting m. a-stam 

tālu palatum, verhemelte palatal abscesses n. u-stam 

tālukaṇṭhaka gespleten verhemelte palatal abscesses m. a-stam 

tālugataroga Klachten m.b.t. het verhemelte palate disorders m. a-stam 

tālupāka palataal abces palatal abscess m. a-stam 

tāluvidradhi palataal abces palatal abscess f. i-stam 

tikta bitter bitter adjectief 

tiktāsyata p 28 bittere smaak in de mond bitter taste in the mouth n. a-stam 

√ tim nat worden to become wet verbum 

timira v 56 staar, ooglenstroebeling, cataract, partial blindness m. a-stam 

gedeeltelijke blindheid 

tila sesamzaad sesame seed m. a-stam 

tilaka moedervlek mole m. a-stam 

√ tul optillen to lift up verbum 

tūṇa huivering, rillingen quiver m. a-stam 

tūṇī, tūnī huivering, aandoening van quiver, disease of anus or f. ī-stam 

anus of blaas 

bladder 

√ tṛṣ dorst hebben to be thirsty verbum 

tṛṣ dorst thirst f. cons.stam 

tṛṣā, tṛṣṇā dorst, verslaving (eten, roken, thirst, craving f. ā-stam 

drinken) 

tṛṣṇādhikya p 31 overmatige dorst excessive thirst 

tṛṭ dorst thirst f. cons.stam 

trika sacrale regio sacral region m. a-stam 

trikagraha v 26 spit, spondylitis arthritis of sacroiliac joint m. a-stam 

√ tṛp bevredigen to be satisfied verbum 

tripti k 1 vol gevoel zonder gegeten te the sense of feeling full f. i-stam 

hebben, tegenzin in eten 

without having eaten 

tvac huid skin f. cons-stam 

tvagavadaraṇa p 17 barsten, kloven in de huid cracking of the skin n. a-stam 

tvaggada huidaandoening skin disease m. a-stam 


tvagdaha p 16 brandend gevoel op de huid burning sensation of the 

skin 

m. a-stam 

tvakkaṇḍura huidwond, zweer skin wound, sore m. a-stam 

daka water water m. a-stam 

dakodara (< daka udara) opgezwollen buik (door vocht 

vasthouden) 

dropsical belly n. a-stam 

daṇḍa stok stick m. a-stam 

daṇḍaka v 69 spasme, convulsie tonic convulsion 

danta tand tooth m./n. a-stam 

dantabheda v 42 tandpijn of tandverlies toothache or tooth loss m. a-stam 

dantamūlaroga tandvleesaandoeningen gum disorders m. a-stam 

dantaroga tandpijn of tandverlies tooth disorders m. a-stam 

dantavidradhi abces bij tand of kies dental abscesses f. i-stam 

dantaśaṭhilya v 43 loszittende tanden loose teeth 

dantaśopha gezwollen tandvlees swelling of the gums m. a-stam 

dantaśula tandpijn of tandverlies tooth disorders m. a-stam 

√ daṁś bijten, gebeten worden to bite, be bitten verbum 

daṁśa beet, steek bite, sting m. a-stam 

√ dṝ breken to break verbum 

daraṇa breuk rupture n. a-stam 

√ du verbranden to be burnt verbum 

davathu p 4 hitte, pijn, ontsteking (gal, 

ogen etc.) 

sensation of boiling m. u-stam 

√ dah verbranden to be burnt verbum 

daha, dāha p 3 brandend gevoel, brandend 

maagzuur 

sensation of burning m. a-stam 

dur- slecht, negatief bad prefix 

durnāman aambeien piles m. n-stam 

daurbalya zwakte weakness n. a-stam 

dvirarbuda uitzaaiing van kanker op 

m./n. a- 

afstand (metastasering) 

stam 

dvi twee two numerale 

dvivraṇa zweer in het tandvlees (aan de 

twee kanten) 

gum boil m. a-stam 

dvivraṇīya ontstoken zweren 3 

inflamed ulcers adjectief 

dhamani bloedvat vein f. i-stam 

dhamani praticaya k 15 aderverkalking hardening of vessels m. a-stam 

dhātu lichaamsweefsel body tissues m. u-stam 

dhātumala vervuiling van de 

impurities of the body n. a-stam 

lichaamsweefsels 

tissues 

dhūma rook smoke m. u-stam 

dhūmaka p 5 gevoel van rook inhaleren sensation of fuming m. a-stam 

nakta nacht night n. a-stam 

naktamāndhya nachtblindheid night blindness n. a-stam 

nakha nagel nail n. a-stam 

nakhabheda v 1 brosse, afbrekende nagels cracking of nails m. a-stam 

nāḍi lichaamskanaal, luchtpijp, 

ader 

channel of the body, vein f. i-stam 

nāḍivraṇa sinusitis sinusitis m. a-stam 

√ nah vastbinden to bind verbum 

nāha obstructie obstruction m. a-stam 

nāsā neus nose f. ā-stam 

nāsāgranthi neuspoliep polypus of the nose m. i-stam 

3 Deze kunnen een interne en een externe oorzaak hebben. Vandaar de letterlijke betekenis: ‘m.b.t. de twee 

soorten zweren’. 


nāsāpāka ontsteking van de neus inflammation of the nose m. a-stam 

nāsānāha obstructie van de neus obstruction of the nose m. a-stam 

nāsāraktapitta neusbloeding bleeding of the nose n. a-stam 

nāsārbuda neuspoliep polypus of the nose n. a-stam 

nāsārśas neuspoliep polypus of the nose n. as-stam 

nāsāśoṣa uitdroging v.d. neus dryness of the nose m. a-stam 

nidrā slaap sleep f. ā-stam 

nidrādhikya k 3 buitensporige hoeveelheid 

slaap 

excessive sleep m. a-stam 

nīla donkerblauw dark blue adjectief 

nīlaka, nīlikākāca p 25 donkere vlekken in het blue or black marks in the m. a-stam 

gezicht; ook: 

face; disease of the lens of 

ooglensvertroebeling the eye 

nīlikā p 25 donkere vlekken in het blue or black marks in the f. ā-stam 

gezicht; ook: 

face; disease of the lens of 

ooglensvertroebeling the eye 

netra oog eye n. a-stam 

netrapāka oogontsteking ophthalmia m. a-stam 

netraroga oogaandoening disease of the eye m. a-stam 

netrāmaya oogontsteking ophthalmia m. a-stam 

pakṣa zij side m. a-stam 

pakṣavadha v 67 eenzijdige verlamming, 

herseninfarct 

hemiplegia, stroke m. a-stam 

pakṣāghāta eenzijdige verlamming, 

herseninfarct 

hemiplegia, stroke m. a-stam 

paṅgu kreupel cripple adjectief 

paṅgula, paṅgūyita v14 verlamming paraplegia n. a-stam 

paṭala bedekking,membraan cataract n/m. a-stam 

paṭala cataract, staar cataract n/m. a-stam 

parvan gewricht joint n. n-stam 

parvabheda gewrichtspijn violent pain in the joints, 

joints crack 

m. a-stam 

pavana wind, vāta wind m. a-stam 

pavana artritis reumatoïde rheumatism m. a-stam 

√ pac koken, verteren to boil verbum 

pāka ontsteking, abces, 

inflammation, abcess, m. a-stam 

bloedvergiftiging, sepsis ulcer 

pācana bloedvergiftiging, sepsis sepsis n. a-stam 

pāṇḍu wit, geelachtig white, yellowish adjectief 

pāṇḍu bloedarmoede (anemia) anemia m. u-stam 

pāṇḍu-roga bloedarmoede (anemia) anemia m. a-stam 

pāṇḍvāmaya geelzucht jaundice m. a-stam 

pāda voet foot m. a-stam 

pādabhraṁśa v 4 aandoening van de zenuwen in 

de kuitspieren 

peroneal nerve pasly m. a-stam 

pāda śūla v 3 pijn in de voet pain in foot 

pāda suptatā v 5 slapen v.d. voet / doofheid numbness of foot f. ā-stam 

pāda suptatva slapen v.d. voet / doofheid numbness of foot m. a-stam 

pādaharṣa tintelen v.d. voet foot tingle m. a-stam 

√ pai drogen, uitdrogen to dry verbum 

pāman eczeem, herpes eczema m. n-stam 

pāmā eczeem, herpes eczema f. ā-stam 

pārśva ribbengebied, flank flank m. a-stam 

pārśvaruk pijn in de flanken pain in flanks cons.stam 

pārśvaśūla (koliek)pijn in de flanken pain in flanks m. a-stam 

pārśvāvamarda v 28 pijn in borst of flanken pain in chest or flanks m. a-stam 


piṇḍaka, piṇḍikā kuit calf m./n. a-stam; 

f. ā-stam 

piṇḍakodveṣṭaṇa, 

piṇḍikodveṣṭaṇa (< 

piṇḍikā-udveṣṭaṇa) 

v 8 kuitkramp calf cramps 

pitta gal; het biologisch principe 

van de transformatie 

bile n. a-stam 

pittarakta bloedziekten die veroorzaakt 

worden door een verstoorde 

pitta (b.v. hemofilia purpura) 

disease of the blood n. a-stam 

pittāsra verhoogd bloedvolume disease of the blood n. a-stam 

pittodara (< pitta udara) buikklachten door verhoging 

van pitta 

disease of the abdomen n. a-stam 

piḍaka zweertje, pukkel, puistje boil, pimple, pustule m. a-stam 

yauvana piḍaka acne acne m. a-stam 

tāruņye piḍika acne acne m. a-stam 

piḍakā zweertje, pukkel, puistje boil, pimple, pustule f. ā-stam 

pīnasa neusslijmvliesontsteking, kou, 

neusklachten, rhinitis 

rhinitis, catarrh m. a-stam 

puṇḍarīka soort melaatsheid 

(huidaandoening?) 

kind of leprosy n. a-stam 

pūti stinkend foul-smelling adjectief 

pūtikarṇa lopend oor m. a-stam 

pūtigandha slechte lichaamsgeur m. a-stam 

pūtināsā neusverkoudheid (rhinitis); cold, malodorous smell in f. ā-stam 

slechte geur uit neus en mond the nostrils and the mouth 

pūtimukhata p 30 slechte adem halitosis 

pūtivaktra slechte adem halitosis adjectief 

pūya pus, etter discharge from an ulcer or 

wound 

m./n. a-stam 

pūyarakta aandoening v.d. neus waarbij disease of the nose with m. a-stam 

bloederig pus wordt 

discharge of purulent 

afgescheiden 

blood 

pṛṣṭha rug back n. a-stam 

pṛṣṭhagraha v 27 stijfheid en pijn in de rug stiffness and pain in the 

back 

m. a-stam 

paittika veroorzaakt door pitta caused by pitta adjectief 

pra- voor, voorwaarts, weg, before, forward, forth, in prefix 

voorafgaand 

front of 

nāda klank, geluid sound m. a-stam 

praṇāda tinnitus, oorsuizen ringing/noise in the ear m. a-stam 

pratamaka astmatische aanval asthamtic attack m. a-stam 

prati- terug naar back to prefix 

pratināha obstructie, constipatie obstruction, constipation m. a-stam 

pratiśyāya kou, verkoudheid cold, catarrh m. a-stam 

pratiśeda keelpijn, ontstoken keel inflamed mucus 

membranes of the throat 

m. a-stam 

pra- voorwaarts, voorafgaand, weg before, forward prefix 

pratūṇī, pratūnī, pratūni zenuwpijn tussen rectum en pain of the nerves in the f. ī-stam 

scrotum en darmen 

abdomen 

pradara menorrhagia, overvloedige excessive menstruation, m. a-stam 

menstruatie, onregelmatige 

menstruatie 

irregular periods 

prameha4 (zie: meha) urinewegaandoening (incl. 

diabetes, ontsteking v.d. 

urinary disease m. a-stam 

4 Er zijn 20 soorten diabetes: 10 kapha-vormen, 6 pitta-vormen en 4 vata-vormen. 


prameha piḍaka 

plasbuis, gonorroe etc.) 

diabetische zweren of puist diabetic boil/pimple m. a-stam 

pramoha verwarring, bewusteloosheid confusion, fainting m. a-stam 

pravāhikā amoebendysenterie, diarree dysentery, diarrhoea f. ā-stam 

praseka overvloed aan speeksel (of 

m. a-stam 

slijmafscheiding) 

plihan, plīhan milt spleen m. n-stam 

plihan, plīhan miltaandoening disease of the spleen m. n-stam 

plīhodara miltaandoening disease of the spleen n. a-stam 

√ pluṣ verbranden to burn verbum 

plosa p 2 gevoel van verbranding sensation of body being m. a-stam 

scorched by fire 

phakka kreupel cripple adjectief 

phakkaroga rachitis rachites m. a-stam 

baddha hard hard adjectief 

baddhodara (< baddha 

udara) 

buikklachten disease of the abdomen n. a-stam 

bala kracht power m. a-stam 

balakṣaya burnout, CVS, chronisch burnout m. a-stam 

vermoeidheidssyndroom, ME 

balapakṣāghāta poliomyelitis poliomyelitis m. a-stam 

balabhraṁśa gebrek aan energie lack of energy m. a-stam 

balaśada k 11 ernstig verlies van kracht severe loss of strenght 

balāsa slijm (synoniem van kapha) flegm m. a-stam 

balāsa dichte keel door slijm, 

zwelling 

swelling m. a-stam 

balāsa erysipelas (huidziekte) erysipelas (skindisease) m. a-stam 

balāsaka oogziekte (gele plek in het wit disease of the eye m. a-stam 

v.h. oog) 

balāsabasta oogziekte disease of the eye m. a-stam 

√ bādh pijnigen, verwonden, storen to hurt verbum 

bādha pijn, wond pain, trouble, injury m. a-stam 

badhira doof deaf adjectief 

bādhirya (of: vādhirya) v 53 doofheid deafness n. a-stam 


bāhuśoṣa v 35 zwakte van de arm atrophy of arm m. a-stam 

bidālikā tonsillitis tonsillitis f. ā-stam 

bradhna pijlpunt point of an arrow m. a-stam 

bradhna liesbreuk (hernia inguinalis) inguinal hernia m. a-stam 

bhaga heer, zon, geslachtsorgaan anal fistula m. a-stam 

bhagaṁdara, bhagandara anale fistel of fistel in vulva anal fistula m. a-stam 

√ bhañj breken to break verbum 

bhagna beenbreuk bone fracture, broken leg n. a-stam 

bhasman door vuur verpulverde ashes n. n-stam 

materie, as 

bhasmaka (agni) ziekte van Graves-Basedow 

(overmatige werking v.d. 

schildklier) 

Graves-Basedow disease n. a-stam 

bhasmāgni ziekte van Graves-Basedow Graves-Basedow disease m. i-stam 

√ bhid splitsen, splijten to split verbum 

bheda ziekte disease m. a-stam 

√ bhram ronddwalen to wander verbum 

bhrama v 71 duizeligheid giddiness or dizziness m. a-stam 

bhrū wenkbrauw eyebrow f. ū-stam 

bhruvyudāsa v 60 neerhangende wenkbrauw ptosis of eyebrow 

maṇḍala cirkel n. a-stam 


maṇḍala huidaandoening met ronde 

vlekken 

a sort of cutaneous 

eruption or leprosy with 

circulair spots 

n. a-stam 

mada opwinding, inspiratie excitement, inspiration m. a-stam 

mada toestand van verdoving, 

alcoholvergiftiging, verslaving 

intoxication m. a-stam 

madāḍhya dronkenschap drunk m. a-stam 

madātyaya kater, alcoholvergiftiging intoxication m. a-stam 

manyā spiermassa van de nek neck f. ā-stam 

manyāstambha v 37 torticollis, stijfheid van de nek torticollis 

manda langzaam slow adjectief 

mandagni, mandāgni slechte (te langzame) 


dyspepsia m. i-stam 

mandāgnitva slechte spijsvertering dyspepsia m. a-stam 

mala afvalstoffen, 

uitscheidingsproduct 

bodily wastes n./m. a-stam 

malādhikya k 10 grote hoeveelheden 

excessive excretion of m. a-stam 

afvalstoffen producerend bodily wastes 

saṅga hoop heap m. a-stam 

malasaṅga ophoping van afvalstoffen heap of bodily wastes m. a-stam 

maśaka muskiet, ieder vliegend insect 

dat bijt of steekt 

mosquito, gnat m. a-stam 

maśaka huidaandoening met donkere 

boonvormige pukkeltjes 

skin disease m. a-stam 

manda langzaam slow adjectief 

māndya loomheid, zwakheid lazyness, weakness n. a-stam 

māṁsa vlees, spieren muscles, meat n. a-stam 

māṁsakleda p 15 spieraandoening musculair disorder 

marut wind, windgod wind m. cons.stam 

mārutaroga een door vata (wind) 

veroorzaakte ziekte, meestal 

artritis 

wind-disease m. a-stam 

mukha mond mouth n. a-stam 

mukhatva v 44 afasie aphasia n. a-stam 

mukhapāka ontsteking in de mond inflammation in the mouth m. a-stam 

mukhamādhurya k 7 zoete smaak in de mond 

(speekselafwijking) 

sweet taste in the mouth 

mukharoga mond- en tandaandoeningen mouth and tooth disorders m. a-stam 

mukhalepa slijmafwijking in de mond 

mukhaśoṣa v 47 droge mond dry mouth 

mukhasrāva k 8 speekselovervloed salivation 

mūtra urine urine n. a-stam 

mūtrakṛcchra moeilijke, pijnlijke urinatie, urinary diseases, pain m. a-stam 

dysuria 

while urinating 

mūtrakṣaya te geringe urineproductie insufficient secretion of 

urine 

m. a-stam 

mūtrajaţhara zwelling v.d. buik als gevolg swelling of the abdomen in m/n. a-stam 

van urineretentie 

consequence of retention 

of urine 

mūtranirodha urine-obstructie obstruction of urine m. a-stam 

mūtraśarkara urineweggruis, niergruis urinary gravel 

mūtraśūla koliekpijn m.b.t. de 

urinewegen 

urinary colic n. a-stam 

mūtrāśmarī, mūtra-aśmarī urinewegstenen, nierstenen urinary stones f. ī-stam 

mūtrāghāta urinewegproblemen, 

urinary diseases, urine m. a-stam 

urinewegobstructie (vele obstruction disorders 


mūtrāghātadi 

soorten) 

urineretentie urine retention 

mūtrātīsāra een soort diabetes diabetes m. a-stam 

mūtrārti pijn bij het urineren pain in discharging urine f. i-stam 

√ murch flauw vallen, stijf worden to faint verbum 

mūrchā bewusteloosheid fainting f. ā-stam 

meḍhra penis penis n. a-stam 

meḍhrapāka p 37 ontsteking van de penis inflammation of the penis m. a-stam 

meḍhraroga geslachtsziekte venereal disease m. a-stam 

meda vet fat m. a-stam 

medas vet fat n. as-stam 

medas zwaarlijvigheid obesity n. as-stam 

medoroga zwaarlijvigheid obesity m. a-stam 

meha plasbuis, urine urine m. a-stam 

meha5 (of: prameha) urinewegproblemen, diabetes diabetes m. a-stam 

ikṣu (= suikerriet) 

kapha-diabetes: urine die zoet en 

m. a-stam 

meha 

zoutig is, 

spijsverteringsdisfunctie 

{glycosuria} 

udaka (= water) meha kapha-diabetes: diabetes 

insipidus met waterige urine 

{polyuria} 

m. a-stam 

piṣţa (= gemalen) 

kapha-diabetes met alkalische 

m. a-stam 

meha 

urine, dik en wit {fosfaaturia} 

lala (= speeksel) meha kapha-diabetes met 

prostaatvloeistof in de urine (lijkt 

op speeksel) 

m. a-stam 

śanair (= langzaam) 

kapha-diabetes waarbij frequent 

m. a-stam 

meha 

geürineerd wordt met langzame 

stroom (soms door BPH) 

śīta (= koud) meha kapha-diabetes: niergerelateerd 

waarbij de urine niergruis bevat 

{glycosuria} 

m. a-stam 

śukra (= zaad) meha kapha-diabetes met sperma in de 

urine {spermatouria} 

m. a-stam 

sāndra (= visceus) 

kapha-diabetes met troebele 

m. a-stam 

meha 

urine (soms door albumine) 

sikatā (= gravel, zand) 

kapha-diabetes met kristalletjes 

m. a-stam 

meha 

in de urine {lithuria} 

surā (= bier) meha kapha-diabetes met alcohol in de 

urine; na een nacht ziet het eruit 

als bier {acetonuria} 

m. a-stam 

amla (= zuur) meha pitta-diabetes met zure urine 

{aciduria} 

m. a-stam 

kṣāra (= zout) meha pitta-diabetes met alkalische 

urine {alkalinuria} 

m. a-stam 

nīla (= blauw) meha pitta-diabetes met paarsblauwe 

urine {indicanuria} 

m. a-stam 

mañjiṣţhā (= 

pitta-diabetes met helderrode 

m. a-stam 

helderrood) meha 

urine door bloed 

(hemoglobinuria} 

rakta (= rood) meha pitta-diabetes met rode urine 

door bloed {hematuria} 

m. a-stam 

haridrā (= geelwortel) 

pitta-diabetes met diepgeel 

m. a-stam 

meha 

gekleurde urine {bilirubinuria} 

madhu (= zoet) meha vata-diabetes met zoete urine 

(diabetes mellitus I en II) 

m. a-stam 

vasā (= vet) meha vata-diabetes met vetdruppeltjes m. a-stam 

5 Er zijn 20 soorten diabetes: 10 kapha-vormen, 6 pitta-vormen en 4 vata-vormen. 


sarpi (= ghee) of majja 

in de urine {lipiduria} 

vata-diabetes met chyle 

m. a-stam 

(= merg) meha 

druppeltjes in de urine, 

waardoor die eruit ziet als ghee 

{chyluria} 

hasti (= olifant) meha vata-diabetes met extreme 

hoeveelheden (adstringerende) 

urine in een grote straal 

m. a-stam 

moga waterpokken chicken pox m. a-stam 

√ muh flauw vallen to faint verbum 

moha bewusteloosheid, delirium, loss of consciousness, m. a-stam 

lijdend aan waandenkbeelden fainting, delirium, delusion 

yakṛt lever liver n. cons.stam 

yakṛt janya raktalplata sikkelcelanemie sickle cell anemia 

yakṛt plīhodara lever-/miltziekte n. a-stam 

yakṣma pulmonaire tuberculose pulmonary consumption m. a-stam 

yakṣman pulmonaire tuberculose pulmonary consumption m. n-stam 

yoni buik, vagina, baarmoeder womb, vagina, uterus m./f. i-stam 

yonidoṣa sexuele aandoening bij de 

vrouw 

defect of the female organ m. a-stam 

rakta bloed(serum) blood n. a-stam 

raktakoṣṭha p 19 netelroos, urticaria urticaria m. a-stam 

raktapitta p 21 bloeding bleeding tendency, 

choleric blood 

m. a-stam 

raktamaṇḍala p 22 rode vlekken op de huid red wheals m. a-stam 

raktarāji oogaandoening disease of the eye m. i-stam 

raktavisphoṭa p 20 rode blaasjes, waterpokken red vesicles m. a-stam 

√ rāj heersen over to reign, to govern verbum 

rājayakṣma tuberculose (v.d. longen) pulmonary tuberculosis m. a-stam 

rājayakṣman tuberculose (v.d. longen) pulmonary tuberculosis m. n-stam 

√ ruj breken, verwonden, pijnigen to break, injure verbum 

rujā ziekte, pijn disease, pain, illness f. ā-stam 

rūkṣa droog dry adjectief 

rūkṣa droogheid, ruwheid dryness and hardness m. a-stam 

√ ruj breken, verwonden, pijnigen to break, injure verbum 

roga (ruk, ruc, ruj) ziekte illness, disease m. a-stam 

√ rudh blokkeren to stop, to arrest verbum 

rodha obstructie, blokkade obstruction m. a-stam 

rohin opstijgend, dik wordend mounting, growing f. ī-stam 

rohiņī keelontsteking inflammation of the throat f. ī-stam 

rūkṣa droog dry adjectief 

raukṣaparuṣya v 77 algemene droogheid, ruwheid dryness and hardness m. a-stam 

lalāṭa voorhoofd forehead n. a-stam 

lalāṭabheda v 61 pijn of breuk in een frontaal pain or fracture in frontal m. a-stam 

schedelbeen 

skull bone 

√ lup breken, verwonden, grijpen to break, injure, seize verbum 

lopa verwonding injury m. a-stam 

lohita bloed blood n. a-stam 

lohitagandhāsyata p 29 geur van bloed komend uit de smell of blood from the m. a-stam 

mond 

mouth 

lohitā rood gekleurde huid reddish skin f. ā-stam 

lohitākṣa rood oog red eye m. a-stam 

√ vakṣ groeien, sterker worden to grow verbum 

vakṣas borst, boezem breast, chest n. as-stam 

vakṣoddharṣa, vakṣa- v 32 pijn in de borst, komend van dull chest pain felt as m. a-stam 

uddharṣa 

binnenuit 

coming from inside 


vakṣoparodha, vakṣauparodha 

v 33 belemmering in de 

bewegingen van de borst, 

voelend alsof het van buitenaf 

komt 

impairment of thoraic 

movement felt as imposed 

from ouside 

m. a-stam 

vakṣatoda v 34 stekende pijn in de borst stabbing pain in chest m. a-stam 

vakṣaṅga v 45 stotteren hesitant, stammering 

speech 

m. a-stam 

vakṣaṇā, vaṅkṣaṇā borst, boezem, buik, flanken, breast, chest, sides, flank, f. ā-stam 

liesstreek 

groin 

vaṅkṣaṇānāha v 19 pijn en spanning in lies- en 

schaamstreek 

pain and tenseness in groin m. a-stam 

vandana huidtuberculose skintuberculosis n. a-stam 

√ vam overgeven to vomit verbum 

vamathu misselijkheid, overgeven vomiting m. u-stam 

vami misselijkheid, overgeven vomiting f. i-stam 

vartman ooglid eyelid n. n-stam 

vartmabandha ooglid dat niet meer kan obstruction of the m. a-stam 

bewegen 

movement of the eyelids 

vartmaroga aandoening v.d. oogleden disease of the eyelids m. a-stam 

vartmastambha v 54 verlamming v.h. ooglid ptosis or paralysis of 

eyelid 

m. a-stam 

vartmasaṁkoca v 55 entropion (waarbij het ooglid 

naar binnen gekruld is) 

eyelid inversion m. a-stam 

√ vā blazen (als de wind) to blow verbum 

vāta wind, lucht, het biologisch 

principe van de beweging 

wind m. a-stam 

vāta flatulentie, jicht, reuma flatulence, gout, 

rheumatism 

m. a-stam 

vātakaṇṭaka enkelpijn pain in the ankle m. a-stam 

vātakhuḍakā reumatische ziekte rheumatic disease f. ā-stam 

vātakhuḍata v6 horrelvoet (klompvoet) en 

pijnlijke voet 

club and painful foot m. a-stam 

vātagulma acute jichtaanval gout m. a-stam 

vātagraha epileptische aanval seizure m. a-stam 

vātaparyāya oogontsteking (speciaal soort) inflammation of the eyes m. a-stam 

vātapitta soort artritis form of rheumatisme n. a-stam 

vātarakta jicht of artritis gout or rheumatism m. a-stam 

vātaroga een door vata veroorzaakte 

ziekte, meestal artritis 


vātavikāra een door vata veroorzaakte 

ziekte, meestal artritis 


vātavyādhi een door vata veroorzaakte 

ziekte, ziekte van het 

zenuwstelsel 

wind-disease m. i-stam 

vātaśūla koliekpijn met winden 

gepaard gaande 

colic with flatulence m. a-stam 

vātaśoṇita jicht gout n. a-stam 

vātasaṁcāra hik hiccough m. a-stam 

vātahata ooglidaandoening disease of the eyelid m. a-stam 

vātāṇḍa zwelling van de testikels swelling of the testicles m. a-stam 

vātātisāra dysenterie door verhoogde dysentery produced by m. a-stam 

vata 

vitiated wind 

vātāpya zwelling swelling m. a-stam 

vātāṣṭhīlā goedaardige 

prostaatvergroting 

enlarged prostrate f. ā-stam 


vātāsṛj jicht of artritis gout or rheumatism n.cons.stam 

vātāsra jicht of artritis gout or rheumatism n. a-stam 

vātika veroorzaakt door vata caused by vata adjectief 

vātīkāra oogaandoening disease of the eyes m. a-stam 

vātodara (vāta + udara) buikklachten door verhoging 

van vata 

n. a-stam 

vāmana dwerg dwarf m. a-stam 

vāmanatva v 25 dwerggroei dwarfism n. a-stam 

vi- weg, uiteen, afzonderlijk, in away, in different prefix 

verschillende richtingen, directions 

vi + √ kṛ veranderen van vorm (vaak in 

slechte zin) 

to change, transform verbum 

vikāra verstoring van de natuurlijke 

staat, kwaal, ziekte 

disorder m. a-stam 

vi + √ carc zich verspreiden, op pijnlijke 

wijze bedekken 

to cover, injure verbum 

vicarcikā psoriasis, jeuk psoriasis f. ā-stam 

viṣ (nom. viṭ) faeces feces f. cons.stam 

viṭśūla (koliek)pijn in buik pain in abdomen m. a-stam 

viḍbheda v 21 diarree diarrhoea m. a-stam 

√ dah verbranden to be burnt verbum 

vidāha p 7 brandend maagzuur, 

burning sensation in the m. a-stam 

ontsteking 

chest 

vidāhyagni brandend maagzuur burning sensation in the 

chest during digestion 

m. i-stam 

√ dṛh groeien, stevig worden to grow verbum 

vidradhi abces (diep of inwendig), 

laatste stadium van kanker 

abscess f. i-stam 

pāda psoriasis palmaris en palm of the hand, sole of m. a-stam 

plantaris 

the foot 

vipādikā v 2 psoriasis palmaris en 

plantaris 

cracks in palms and soles f. ā-stam 

bandha band, obstructie m. a-stam 

vibandha obstipatie, obstructie obstipation, obstruction m. a-stam 

viṣa vergif poison n. a-stam 

viṣa vergiftiging poisoning n. a-stam 

viṣama oneffen, onregelmatig m. a-stam 

viṣama ceṣṭa RSI; abnormaal spiergebruik m. a-stam 

viṣad (< vi + √ sad) uitgeput zijn, verdrietig zijn to be exhausted, sad verbum 

viṣāda v 75 krachteloosheid, 

lichaamszwakte, 

depressiviteit, angststoornis 

asthenia m. a-stam 

viṣūcī wat in verschillende condities 

of richtingen gaat 

f. ā-stam 

viṣūcikā, visūcikā ontsteking van het 

gastro enteritis, cholera, f. ā-stam 

maagdarmkanaal, cholera, 

diarree met overgeven 

diarrhoea with vomiting 

vi + √ skand(h) in verschillende richtingen 

weggaan 

to go away verbum 

viṣkandha progressieve musculaire progressive muscular n. a-stam 

atrofie 

atrophy 

vi + √ sphuṭ open barsten to burst or split open verbum 

viṣphoṭa(ka) blaar, puist blister, boil m. a-stam 

stambha obstructie obstruction m. a-stam 


viṣṭambha constipatie constipation m. a-stam 

sarpa kruipende, slang snake m. a-stam 

visarpa, vīsarpa, vaisarpa erysipelas (bacteriële infectie erysipelas, herpes zoster, m. a-stam 

in huid en onderliggende 

weefsels), gordelroos 

shingles. spreading rash 

vīrya mannelijkheid, energie menliness, power, energy n. a-stam 

vīryālpata impotentie impotency 

vṛkka nier kidney m. a-stam 

vṛkkaroga nieraandoening disease of the kidneys m. a-stam 

√ vṛdh groeien, vermeerderen to grow verbum 

vṛddhi zwelling, vergroting van het swelling of the body, f. i-stam 

scrotum 

enlargement of the 

scrotum 

antarajavṛddhi liesbreuk (hernia inguinalis) inguinal hernia f. i-stam 

mūtravṛddhi hydrocele, vocht in het scrotum hydrocele, fluid in scrotum f. i-stam 

vṛṣaṇa scrotum (testikels) scrotum, testicles m. a-stam 

vṛṣaṇakṣepa v 17 pijn of breuk in het scrotum pain or hernia in scrotum m. a-stam 

vedana waarneming, kennis, 

perception, knowledge, n. a-stam 

gevoelservaring 

sensation 

vedanā pijn pain f. ā-stam 

√ vip trillen to shake verbum 

vepana tremor, trillen tremor n. a-stam 

vepathu v 72 tremor tremor m. u-stam 

varṇa huidskleur, verschijningsvorm colour m. a-stam 

vaivarṇya verandering van huidskleur, 

verkleuring 

discolouration n. a-stam 

svara stem voice m. a-stam 

vaisvarya verlies van stem loss of voice n. a-stam 

√ vyath trillen, angstig worden, pijn to tremble, to feel pain, to verbum 

voelen 

panic 

vyathā pijn, paniek, angst pain, anxiousness f. ā-stam 

vyādhī zorg, vrees disease m. i-stam 

vyādhi ziekte, klacht disease m. i-stam 

√ vraṇ verwonden to wound verbum 

vraṇa zweer, wond sore, wound m. a-stam 

śakṛt ontlasting feces n. cons.stam 

śakṛdbheda diarree diarrhoea m. a-stam 

śaṅkha schelp, tempelbeen temporal skull bone m/n. a-stam 

śaṅkhabheda v 59 pijn of breuk in het 

pain or fracture in m. a-stam 

tempelbeen (een van de 

schedelbeenderen) 

temporal skull bone 

śata honderd a hundred numerale 

āruka verwondend, pijn doende hurting, injuring adjectief 

śatāruka huidaandoening skin disease m. a-stam 

śarkarā gruis, kiezelsteentjes gravel, pebbles f. ā-stam 

śarkarā niergruis gravel f. ā-stam 

śālūka kikker frog m. a-stam 

śālūka gezwel in de keel tumour in the throat m. a-stam 

śal(y)a speer, pijl spear, arrow m. a-stam 

śalya pijn door splinter, speerpunt, pain by a splinter, point of m/n. a-stam 

niersteen e.d. 

an arrow etc. 

śiras hoofd head n. as-stam 

śiraḥpāka klacht m.b.t. het hoofd head disorder m. a-stam 

śiraḥpīḍā hoofdpijn, headache f. ā-stam 


śiraḥśūla chronische pijn, hoofdpijn, 

migraine. 

headache, migraine m. a-stam 

śirogada klacht m.b.t. het hoofd head disorder m. a-stam 

śirograha klacht m.b.t. het hoofd head seizure m. a-stam 

śiroruj v 62 klacht m.b.t. het hoofd, 

hoofdpijn 

head disorder, headache f. cons.stam 

śiroroga v 62 klacht m.b.t. het hoofd, 

hoofdpijn 

head disorder, headache m. a-stam 

śirovedanā hoofdpijn headache f. ā-stam 

śīta koud cold adjectief 

śītāgnitva k 18 slechte vertering en verlies suppression of digestive n. a-stam 

van eetlust 

power and loss of appetite 

śītarūra koorts met afwisselend warmt- a fever marked by cold m/n. a-stam 

en koude-aanvallen 

and burning heat 

(alternating) 

śukra sperma sperm n. a-stam 

śukrāśmarī spermatokèle, zaadcyste seminal stones f. ī-stam 

śūla puntig voorwerp zoals speer, 

lans, spit, staak, drietand etc. 

spike, spear, spit, lance m./n a-stam 

śūla (mv.: śūlāni) stekende (koliek)pijn, 

hoofdpijn, migraine 

olic pain, migraine m./n a-stam 

śepha penis penis m. a-stam 

śephastambha v 18 aanhoudende erectie stiffness of penis m. a-stam 

√ śuc branden, heftige pijn lijden to burn, suffer pain verbum 

śoka hitte-aanval, zorgen, pijn burning, heat, sorrow m. a-stam 

śoṇita bloed blood n. a-stam 

śoṇitakleda p 14 bloedziekte hematological disorder m. a-stam 

śoṇitapitta bloeding bleeding m. a-stam 

śoṇitamehin urine vermengd met bloed 

plassend 

urine mixed with blood m./f./n. 

śoṇitāmaya bloedziekte disease of the blood m. a-stam 

√ śvi, śū zwellen to swell, increase verbum 

śotha zwelling, tumor, oedeem swelling, tumor, edema m. a-stam 

śopha zwelling, tumor, oedeem swelling, tumor, edema m. a-stam 

√ śuṣ uitdrogen to dry verbum 

śoṣa uitdroging, longtuberculose dryness, consumption, 

phtisis (= tuberculosis) 

m. a-stam 

√ śram moe worden to become tired verbum 

śrama vermoeidheid, uitputting fatigue, exhaustion m. a-stam 

śroṇi heup, lendenen, billen hip f. i-stam 

śroṇībheda v 20 pijn in het bekkengebied pain, possibly bleeding, 

around the pelvic girdle 

m. a-stam 

ślī olifant? elephant? m. a-stam 

ślīpada filariasis (draadworminfectie) 

leidt vaak tot elephantiasis 

(dikke benen, olifantsziekte) 

filariasis, elephantiasis m. a-stam 

śleṣman slijm phlegm m. n-stam 

śleṣmakṣaya verminderde slijmproductie decrease of phlegm m. a-stam 

śleṣmagulma zwelling in de buik door slijm swelling in the abdomen 

caused by phlegm 

m. a-stam 

śleṣmaśopha tumor voortkomend uit 

overtollig slijm 

tumor prduced by phlegm m. a-stam 

śleṣmāpihitalocana ogen die door slijm dicht 

zitten 

blear-eyed adjectief 


śleṣmodgiraṇa k 9 slijmophoping mucus expectoration 

√ śvi, śū zwellen to swell, increase verbum 

śvayatha zwelling swelling m. a-stam 

śvayathu zwelling swelling m. u-stam 

√ śvas hijgend ademen to blow, breath, sigh verbum 

śvāsa ademhalingsproblemen, 

kortademigheid, astma, 

dyspnoe 

difficult breathing m. a-stam 

ūrdhvāśvāsa ademhalingsproblemen waarbij severe dyspneu with inability m. a-stam 

inademen vrijwel onmogelijk is to inhale 

kṣudrāśvāsa ademhalingsproblemen na difficult breathing caused by m. a-stam 

inspanning of na te veel eten exertion or overeating 

chinnaśvāsa Cheyne-Stokes-ademhaling 

(hyperpneu en hypopneu of 

apneu wisselen elkaar af) 

Cheyne-Stokes-breathing m. a-stam 

tamakaśvāsa dyspnoe bij bronchiale astma en 

astmatische bronchitis 

bronchial asthma m. a-stam 

mahāśvāsa ernstige ademhalingsproblemen severe dyspneu m. a-stam 

√ śvit wit zijn to be white verbum 

śveta wit white adjectief 

śvitra leukoderma, vitiligo, witte leukoderma, pigmentation m/n. a-stam 

vlekken op de huid 

loss 

śvetā witte huid white skin f. ā-stam 

śvetamūtranetravarcastva k 20 bleke huidskleur en 

pallor and whiteness of 

witgekleurde urine, ogen en 

ontlasting 

urine, eye and feces 

śvetāvabhāsata k 20 bleke huidskleur en 

pallor and whiteness of 

witgekleurde urine, ogen en 

ontlasting 

urine, eye and feces 

saṁtapraṇa groep ziekten, waaronder 

zwaarlijvigheid en diabetes 

saṁdhi gewricht joint m. i-stam 

saṁdhiga soort koorts kind of fever m. a-stam 

saṁdhibhaṅga gewrichtsdislocatie (uit de joint dislocation, joint m. a-stam 

kom), fractuur in gewricht fracture 

saṁdhimukti verstuiking, verzwikking, 

gewrichtsdislocatie (uit de 

kom) 

joint dislocation f. i-stam 

saṁdhirodha obstructie in een gewricht obstruction of a point of 

junction 

m. a-stam 

saṁdhivāta osteo-artritis, degeneratieve 

artritis 

osteo-artritis m. a-stam 

saṁnipāta achteruitgang, aanval attack m. a-stam 

saṁnipāta, sannipāta verhoging van alle drie de an illness produced by a m. a-stam 

dosha’s ( de pols gaat heel complete derangement of 

snel) 

the three humours 

saṁnipātaja, sannipātaja veroorzaakt door alle drie de caused by the three adjectief 

dosha’s 

humours 

saṁnipātodara buikklachten door verhoging 

van alle drie de dosha’s 

disease of the abdomen n. a-stam 

nirodha opsluiting, onderdrukking imprisonment, surpression m. a-stam 

saṁnirodha obstructie obstruction m. a-stam 

ni + √ as zich terugtrekken, opgeven to withdraw, resign verbum 

saṁnyāsa volkomen uitputting, coma coma m. a-stam 

bhrānta ronddwalend, verward zijn wandering about, confused adjectief 


saṁbhrānta lijdend aan 

waanvoorstellingen 

delirious adjectief 

saṁrambha opwinding, boosheid agitation, angriness m. a-stam 

saṁrambha ontsteking inflammation m. a-stam 

sarva alle all pronomen 

sarvāṅgaroga v 66 verlamming v.h. hele lichaam polyplegia m. a-stam 

sidhma wit gevlekt white spotted adjectief 

sidhman, sidhmā soort melaatsheid: psoriasis kind of leprosy: psoriasis m/n. n-stam; 

f. ā-stam 

sūrya zon sun m. a-stam 

sūryāvarta migraine (lett.: loop v.d. zon) migraine m. a-stam 

√ skand(h) gaan, springen to move, go verbum 

skandana bloedklontering clotting 

stana vrouwelijke borst female breast m. a-stam 

stana vidradhi abces in de borst breast abscess f. i-stam 

stanya moedermelk mother’s milk n. a-stam 

stanya duṣti tekort aan borstvoeding short of mother’s milk 

stanyaroga ziekte doordat de 

sickness caused by m. a-stam 

borstvoeding niet goed is unhealthy mother’s milk 

stambha stijfheid, rigiditeit, obstructie stiffness m. a-stam 

stambha stijfheid, verlamming stiffness, paralysis, 

obstruction 

m. a-stam 

√ stim, stīm onbeweeglijk worden to become fixed verbum 

staimitya k 4 gevoelloosheid, immobiliteit, 

rigiditeit, sloomheid 

rigidity n. a-stam 

sthūla dik thick adjectief 

sthūlā dikke huid thick skin f. ā-stam 

sthaulya, atisthaulya k 17 obesitas, zwaarlijvigheid obesity m. a-stam 

√ sphuṭ open barsten to burst open verbum 

sphoṭa puist, zwelling, tumor spots m. a-stam 

smṛti geheugen recollection n. i-stam 

smṛtibhraṁsa geheugenverlies, epilepsie loss of memory, epilepsy m. a-stam 

aruṇa roodbruin redbrown adjectief 

syanda oogaandoening, ophtalmia disease of the eye, 

ophtalmia 

m. a-stam 

syāvaruṇāvabhāsata v 78 roodbruine verkleuring van de 

huid 

dusky red complexion 

srotas lichaamskanaal canal n. as-stam 

srotarodha verstopping van 

lichaamskanalen 

m. a-stam 

√ svap slapen to sleep verbum 

svapa, svāpa doof gevoel numbness m. a-stam 

svara stem, geluid voice, sound m. a-stam 

svara heesheid hoarse voice m. a-stam 

svaraghna laryngitis, ontsteking van het 

strottenhoofd 

laryngitis 

svarabhaṅga gebroken articulatie, 

stamelen, heesheid 

hoarseness m. a-stam 

svarabheda heesheid hoarse voice m. a-stam 

hata geslagen, getroffen door struck, beaten adjectief 

hatādhimantha oogontsteking die tot 

blindheid leidt6 blinding eye inflammation m. a-stam 

hanu kaak jaw f. u-stam 

hanubheda v 39 pijn in de kaken; het niet jaw pain, dislocation of m. a-stam 

normaal kunnen sluiten van de face bones 

6 Dit is de uitleg van Tirtha. Het Wdb. geeft als vertaling: ‘bevrijd van oogontsteking’. 


hari 

kaken 

groen, geel green, yellow adjectief 

haritatva p 23 groenachtige huidskleur green tinge to the skin n. a-stam 

harita 

p 40 groengelige huidskleur en greenish and yellowish n. a-stam 

netramūtravarcastva 

groengelig gekleurde urine, coloration of eyes, urine 

ogen en ontlasting 

and feces 

hariman gele huidskleur t.g.v. anemie yellowness, jaundice m. n-stam 

harimā gele huidskleur t.g.v. anemie f. ā-stam 

haridratva p 24 gele huidskleur yellow tinge to the skin n. a-stam 

hāridra soort koorts kind of fever m. a-stam 

√ hikk hikken to hiccup verbum 

hikkā v 74 hik hiccup f. ā-stam 

annajāhikkā hik na te snel of onjuist eten en/of 

drinken 

food-caused hiccup f. ā-stam 

kṣudrāhikkā hik na inspanning exertion-caused hiccup f. ā-stam 

gambhīrāhikkā ernstige hik (samengaand met 

veel gapen en geluiden) 

severe hiccup f. ā-stam 

mahātīhikkā ernstige hik (samengaand met 

rigiditeit) 

severe hiccup f. ā-stam 

yamalāhikkā hik die in paren komt (t.g.v. 

slechte spijsvertering) 

indigestion-caused hiccup f. ā-stam 

hidhmā hik hiccup f. ā-stam 

hṛd hart heart n. cons-stam 

hṛtstambha te lage hartslag, 

hartverlamming 

paralysis of the heart m. a-stam 

hṛdāyāma hartvergroting extension of the heart m. a-stam 

hṛdayopalepa (hṛdaya- k 13 overmatig slijm in de fluid buildup in the cardiac m. a-stam 

upalepa) 

hartstreek 

region 

hṛddrava v 31 te snelle hartslag tachycardia m. a-stam 

hṛdruj, hṛdruk hartklachten, brandend heart disease, heartburn m. cons.- 

maagzuur 

stam 

hṛdroga hartklachten, ziekte van de 

kransslagaders 

heart disease m. a-stam 

hṛnmoha (hṛd-moha) v 30 verlaagde hartwerking bradycardia m. a-stam 

hṛllāsa (hṛd-lāsa) hartkloppingen palpitation of the heart m. a-stam 

Literatuur: 

Hoernle, August Friedrich Rudolf, The Bower Manuscript. The Bower manuscript : facsimile leaves, 

Nagari transcript, romanised transliteration, and English translation with notes / ed. by A.F. 

Rudolf Hoernle. Calcutta (Office of the Superintendent of Government Printing) 1893. 

Jong, Harry de, “Kanker in de klassieke boeken”. In: Ayurveda Actueel 2005-1, p. 5-12. 

Kroon, Coen van der, “Diabetes en hyperglycemie: Prameha”. In: Beyond Medicine 8-2 (2004), p. 49- 

52; en 8-8 (2004), p. 50-55. 

Kroon, Coen van der, Aandoeningen aan de luchtwegen. Holisan Lezing 2004. 

Macdonell, Arthur Anthony, A practical Sanskrit Dictionary. New Delhi (Munshiram Manoharlal) 

[1924]. Reprint 2003. 

Monier-Williams, M, A Sanskrit-English Dictionary. Oxford 1899. Reprint, Delhi (Sri Satguru 

Publications) 1993. 

Monier-Williams, M, A Dictionary English and Sanskrit. [1851]. 4 th Print, Delhi (Motilal Banarsidass) 

1976. Reprint 1999. 

Ninivaggi, Frank John, An Elementary Textbook of Ayurveda: Medicine with a six thousand year old 

tradition. Madison - Connecticut (Psychosocial Press) 2001. 


Sharma, P.V., Caraka Samhita (set). Varanasi 7 th Ed. 2001 (I), 6 th Ed. 2001 (II). 

Srikantha Murthy, K.R., Vāgbhata’s Aṣṭāñga Hṛdayam (set). [1991-'95] Varanasi. 5th Ed. 2001. 

Tirtha, Swami Sada Shiva, The Ayurveda Encyclopedia, Natural Secrets to Healing, Prevention & 

Longevity, Bayville NY USA (Ayurveda Holistic Press Center) 1998. 

Wujastyk, Dominik, The roots of Ayurveda. Selections of Sanskrit Medical Writings. India (Penguin 

Books) 1991. Revised Edition 2003.

Lijst van ziekten - Agniveda

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?