feb 2013 - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor ...

Openbare Vergadering 15 december 2012
2
De Academie in woelige tijden
(van verandering)
Tijdens zijn voordracht ‘De Academie in woelige
tijden’ stippelde KVAB-voorzitter Ludo Gelders de
weg uit die de Academie in de toekomst zal
bewandelen. Het wordt er een van verandering en
extra engagement. “De Vlaamse overheid
verwacht van de KVAB meer dan ooit dat zij zich
profileert als een vooraanstaand forum voor
Vlaamse wetenschappers en kunstenaars”,
poneerde hij. De voorzitter definieerde de
hoge(re) verwachting van de overheid als een
logisch uitvloeisel van het nieuwe convenant dat
de KVAB met de Vlaamse overheid heeft
afgesloten.
De betoelaging die voor vijf jaar aan het
convenant vast hangt, is evenwel niet vrijblijvend.
“De nauwer toeziende overheid verwacht van de
Academie beleidsnota’s, tussentijdse verslagen,
budgetsituaties en ontwikkelingsplannen. En ik
besef heel goed: onze leden, die elk in hun
domein een uitmuntende staat van dienst hebben
en sterke persoonlijkheden zijn, zijn niet allen
even enthousiast over de nu wel onafwendbare
organisatorische professionalisering van de
Academie”, stipte professor Gelders aan.
Hij benadrukte dat een tijd van verandering is
aangebroken, waarbij de Academie zich duidelijker
in de samenleving dient te profileren. Dat gaat
gepaard met geven en nemen.
Zo pleit de Vlaamse overheid voor een
geleidelijke ontmanteling van het VLAC (Vlaams
Academisch Centrum), een afbouw van de academische
publicaties, de sluiting van de fysische
bibliotheek en de herstructurering van de
Contactfora. “Maar verandering betekent ook
uitdaging, kansen en opportuniteiten”, beklemtoonde
voorzitter Gelders.
“In het nieuwe convenant komt het zwaartepunt
op de Klassenwerking te liggen. De leden kunnen
samen onder het KVAB-label sterk multidisciplinaire
denkgroepen vormen over problemen die zij
belangrijk vinden voor de samenleving, de
wetenschappen en de kunsten. Daarbij kunnen zij
ondersteund worden door buitenlandse experten.
Het nieuwe Denkersprogramma van de Academie
zal toelaten deze buitenlandse experten aan te
trekken. Kwaliteit, impact en uitstraling zullen
belangrijke criteria zijn. Ook de symposia en
Standpunten die uit het Denkersprogramma
voortvloeien, zullen de KVAB de gepaste
uitstraling bezorgen.”
Instellingen zoals de universiteiten, het FWO, het
IWT, de VRWI, en het VITO worden door de
Vlaamse Regering verantwoordelijk gesteld voor
het aanzwengelen van wat onder een gemeenschappelijke
noemer Research & Development
wordt genoemd. Ook van de Academie verwacht
zij dat ze haar bijdrage levert aan het ontwikkelen
van kennis en vaardigheden die onze welvaart op
een hoger niveau kunnen tillen.
“Daarom zal de KVAB haar ivoren toren wat
moeten verlaten en zich meer dan ooit inschakelen
in de netwerk-samenleving, waarbij ze de banden
met voornoemde instellingen nauwer aanhaalt
om te komen tot een hechtere samenwerking.
Hierdoor kan de KVAB alleen maar aan bekendheid,
invloed en prestige winnen, in het belang
van de Vlaamse gemeenschap.”
En misschien is het nuttig om ook eens de eigen
instelling kritisch onder de loep te leggen.
Voorzitter Gelders verwees hiervoor naar een
bijdrage in het NRC Handelsblad door het Nederlandse
academielid en Gronings historicus Klaas
van Berkel over de Nederlandse zusteracademie
KNAW. Hij ging enkele heikele vragen niet uit de
weg: “Is de Academie nog bijdetijds? Vegen we
kritiek niet te vlug onder dat mat? Zouden we de
Academie missen indien ze niet bestond? Moeten
we nieuwe manieren zoeken om wetenschap en
maatschappij te dienen? Hoe kiezen we onze
leden en leggen ze voldoende activiteit aan de
dag?”
“Kortom, in woelige tijden zijn er moeilijke
vragen.”
De integrale toespraak van voorzitter Ludo
Gelders kunt u hier nalezen: bit.ly/UTI8o9.
Tijdens de Openbare Vergadering werd de toe-
treding aangekondigd van 22 nieuwe gewone en
buitenlandse leden: 6 in de Klasse Natuurwetenschappen,
5 in de Klasse Menswetenschappen, 5
in de Klasse Kunsten en 6 in de Klasse Technische
Wetenschappen. Naast de vier Laureaten van de
Academie en de Prijs van de Vlaamse Wetenschappelijke
Stichting (VWS) waren er in 2012
ook vier laureaten van Fondsprijzen. Op de
volgende pagina’s leest u er meer over.