Richtlijn Delier - ZorgvoorKennis
Richtlijn Delier - ZorgvoorKennis
Richtlijn Delier - ZorgvoorKennis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
De volgende kenmerken zijn precipiterende factoren voor het optreden van een<br />
delier:<br />
• hersentumoren en -metastasen, meningitis carcinomatosa<br />
• koorts<br />
• pneumonie, urineweginfectie<br />
• hypoxie<br />
• anemie<br />
• elektrolytstoornissen (m.n. hyponatriëmie, hypernatriëmie, hypercalciëmie)<br />
• hypoglykemie, hyperglykemie<br />
• schildklierfunctiestoornissen<br />
• leverfalen, nierfalen<br />
• dehydratie<br />
• laag serumalbumine<br />
• medicamenten<br />
• onttrekking van medicamenten, nicotine of alcohol<br />
• verandering van verblijfplaats kan bij erg kwetsbare patiënten al een precipiterende<br />
factor zijn<br />
De volgende medicamenten kunnen een delier veroorzaken:<br />
• opioïden: zeker een overdosering van opioïden maar ook als bijwerking bij benodigde<br />
ophoging, en ook bij chronisch gebruik van eenzelfde dosering bij achteruitgang<br />
van de patiënt en bijvoorbeeld gewichtsafname, laag serumalbumine<br />
of dehydratie<br />
• alle medicamenten met een sederende werking dan wel bijwerking<br />
• benzodiazepines of juist onttrekking van deze middelen. Bij lever- en/of nierfalen<br />
kan een relatieve overdosering van deze middelen makkelijk optreden<br />
• corticosteroïden kunnen nogal wat psychiatrische beelden veroorzaken, waaronder<br />
een delier. Deze beelden treden vooral op bij hoge doses en meestal<br />
gedurende de eerste twee weken van corticosteroïdtherapie. Dit laatste is geen<br />
vaste wet, de beelden kunnen altijd optreden, bij elke dosis, op elk moment en<br />
ook tijdens afbouwen van corticosteroïden. Lastig is dat corticosteroïden juist<br />
geïndiceerd zijn bij een verhoogde hersendruk, zoals gezien wordt bij hersenmetastasen.<br />
Als dan een delier ontstaat, is het soms niet duidelijk of de oorzaak<br />
ligt bij de hersenmetastasen of dat het corticosteroïd de boosdoener is<br />
• anticholinergica en ook medicamenten met een anticholinerge bijwerking (bijvoorbeeld<br />
tricyclische antidepressiva, fenothiazinen, antihistaminica, spasmolytica,<br />
anti-parkinsonmiddelen, anti-emetica en anti-aritmica)<br />
• metoclopramide, NSAID’s, sommige antibiotica, digoxine, isoniazide en ketamine<br />
In de meeste gevallen zijn er meerdere (gemiddeld drie) precipiterende factoren. In<br />
1/3e van de gevallen is er slechts één precipiterende factor.<br />
De meest voorkomende precipiterende factoren zijn in hiërarchische volgorde:<br />
• opioïden<br />
• metabole afwijkingen<br />
6 <strong>Delier</strong>
Change language