Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
van de penningmeester<br />
HARRY VAN GENT<br />
14<br />
clubblad DEFA<br />
<strong>De</strong> geschiedenis van <strong>De</strong> Bitterbal (200 v.Chr.)<br />
<strong>De</strong> eerste tastbare bewijzen van het ontstaan én bestaan van de<br />
voorloper van de bitterbal komt uit de periode van de Batavieren in<br />
de omgeving van de Betuwe. Men bouwde terpen, kunstmatige heuvels<br />
om zich tegen overstromingen te beschermen die veel onder de<br />
bevolking en het vee veel slachtoffers had geëist. In de terpen, in die<br />
streek woerden genaamd, heeft men redelijk veel archeologisch<br />
materiaal achtergelaten, zoals beenderen en werktuigen. Hieruit kon<br />
worden opgemaakt hoe zij hebben geleefd, dat zij in de dichte bossen<br />
jaagden op beren, wolven, enorme oeros, edelherten, reeën, wilde<br />
zwijnen en visten op kabeljauw en steur.<br />
Op de reusachtige terpen, waar later zelfs dorpen opgebouwd werden<br />
hielden zij kippen, schapen en koeien.<br />
Toen de Romeinen het land van de Batavieren binnendrongen, moeten<br />
zij zich verbaasd hebben over hoe de bewoners al het mogelijke<br />
voedsel dat er voorhanden was gebruikten. Dit werd duidelijk na<br />
bestudering door de Engelse archeoloog en letterkundige dr. Randolph<br />
Lattermore (1847-1928) van Romeinse boeken uit de Latijnse<br />
literatuur.<br />
Volgens een Romeinse verkenner, zo was er neergeschreven,<br />
gebruikten de Batavieren het vlees van de oeros om dit te braden in<br />
het eigen vet en te gebruiken als avondeten met groenten en brood.<br />
Na de maaltijd mengden de vrouwen het overgebleven vlees en vet<br />
met water en brood. Hierdoor ontstond een stevige ragoût die zij de<br />
volgende dag konden opwarmen of koud aan de mannen meegaven<br />
wanneer zij op jacht gingen.