jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 97 ~
Tiecelijn 22
waaraan blijvend gezag toegekend wordt; 3. zich aansluitend bij de geest van de
schrijvers der oudheid; 4. getuigende van een zielsrust en zedelijk evenwicht;
5. traditioneel.’
Door in de eerste plaats als vanzelfsprekend te refereren aan de Griekse en
Ro meinse oudheid geven de samenstellers van Van Dale blijk van een eurocentrische
visie. Verder weten ze het niet precies. Uitdrukkingen als ‘voortreffe lijk’,
‘als model aanvaard’, ‘blij vend gezag’ en ‘traditio neel’ raken alle een deel van de
essentie.
Maar als het klassieke werk inderdaad ‘zielsrust’ en ‘zede lijk even wicht’ zou
moeten uitdrukken, zouden we gerust de hele volks literatuur – tenminste de
ongepolijs te, de niet verbur gerlijk te, wat Patricia van Reet en Eric Hulsens noemen
de ‘ongeschminkte’ – als niet-klassiek kunnen af schrijven. Een reus die zijn
zeven kinderen opeet, een Anansi die zich van zijn schuldeisers ontdoet door
de een de ander te laten opschrok ken en de laatste zelf af te schie ten, een heks
die in een hutje op kippen poten woont, met een hek erom heen dat van mensenbeenderen
en -sche dels gemaakt is: dat straalt weinig zielenrust uit.
Karel Maartense vindt in een artikel in Leesgoed over Odysseebewerkingen
voor de jeugd het meest in het oog lopende ken merk van klassieke tek sten dat
ze: ‘niet alleen veel vuldig vertaald en opnieuw uitgegeven (zijn), maar ook op
allerlei manieren bewerkt’. 3
Dat is een erg uiterlijk kenmerk. Dat zo vaak teruggegrepen wordt op die werken
heeft natuurlijk een oorzaak die in de aard en struc tuur van die werken
zelf besloten ligt. Ed Franck, die zelf veel (jeugd)klassiekers bewerkte – onder
andere De hut van Oom Tom en Moby Dick, maar ook middeleeuwse als Beatrijs
en Parcival – komt dichter bij de kern met zijn opmerking in hetzelfde nummer
van Leesgoed als hij zegt:
Die echte klassie kers, die hebben wat Jung noemt ‘archetypi sche waarden’:
het onderbewuste van een volk dat onder andere via mythen en
legenden bovenkomt. Die vertellen iets over de diepste lagen van de
menselijke ziel, en over de manier waarop mensen in het leven staan:
de ‘condition humaine’.