jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
Malpertuus door de vossenfamilie, op zijn kop na, verorberd is, komt Reynaert
naar buiten. Belijn windt zich op omdat hij zo lang op Cuwaert moet wachten.
Reynaert maakt hem wijs dat Cuwaert nog even blijft om zijn tante te troosten,
omdat Reynaert op pelgrimstocht moet. Nadat Belijn gerustgesteld is door
de vos over het gekrijs van Cuwaert, vraagt de vos hem of hij een brief aan de
koning wil afgeven. Reynaert raadt Belijn aan om aan de koning te zeggen dat hij
(Belijn) zelf de brief heeft geschreven om zo in de gunst van de koning te komen.
Belijn springt een gat in de lucht van blijdschap. Aan het hof zal men denken
dat hij een voortreffelijk schrijver is. De afloop van deze list is bekend: wanneer
Belijn de tas overhandigt en daarin de kop van Cuwaert blijkt te zitten, worden
hij (als onheilsboodschapper) en zijn nageslacht (als zoenoffer) door de koning
voor eeuwig uitgeleverd aan de wolven en de beren.
Reynaert past listen toe als hij geconfronteerd wordt met fysiek sterkere opponenten
als de beer en de wolf. Niet Reynaert, maar de dorpelingen straffen
de voor hem te sterke tegenstander af. Tibeert de kater wordt ook door de dorpelingen
afgestraft. Hier is het niet de lichamelijke overmacht maar de slimheid
van de kater, waar Reynaert op bedacht moet zijn. Volgens Nobel is de wijsheid
van Tibeert gelijk aan die van de vos: ‘Doe sprac die coninc heere tybeert / Ghi
zijt wijs ende wel gheleert / Al sidi niet groet nochtan / Hets menich die met
luste (list) can / Dat werken ende met goeden rade / Dat hi met crachte niet ne
dade’ (v. 1031-1036).
Reynaert wordt niet altijd bedreigd als hij zijn listen te baat neemt. Soms is hij
zelf de bedreiging. Fysiek zwakkere tegenstanders gaat hij zelf te lijf. Wanneer
hij de kippetjes bij het klooster wil verschalken, verzint hij een list om Cantecleer
en de kippen om de tuin te leiden. Cuwaert krijgt hij uiteindelijk te pakken in
Malpertuus door vleierij en beloftes, al vormt de haas tijdens het verhoor van
Reynaert aan het hof een bedreiging voor de vos. De machtige Nobel tenslotte
gaat aan het hof moreel publiek ten onder, niet door extern geweld, maar door
het samenkomen van twee listen: het leugenverhaal en het Cuwaertmotief.
De listige verhaaltechniek van Willem
Listig kan ook de verhaaltechniek van Willem genoemd worden. Met behulp
van stijlmiddelen blijft hij zijn publiek boeien. Op een aantal plaatsen licht hij
zijn publiek eerder in over zaken dan zijn personages op dat moment kunnen
~ 70 ~