jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

De hodja als voorganger
~ 53 ~
Tiecelijn 22
Een ander bekend verhaal is dat van de wetenden en de onwetenden. Nasreddin
Hodja moet als voorganger de dorpelingen toespreken. Hij heeft daar
niet zoveel zin in, dus vraagt hij aan zijn publiek of ze weten waarover hij gaat
vertellen. De dorpelingen hebben geen idee, dus zeggen ze neen. De hodja stapt
vervolgens boos op. ‘Als jullie zo onwetend zijn, dan kan ik hier niets komen
vertellen.’ De volgende week staat de hodja terug voor zijn gelovigen. Deze keer
zijn ze voorbereid. Als de hodja vraagt of ze weten waarover hij gaat vertellen,
zeggen ze volmondig ja. De hodja repliceert: ‘Als iedereen al weet waarover ik het
zal hebben, dan hoef ik het niet meer te vertellen.’ Daarop verlaat de hodja de
zaal. De dorpelingen overleggen onderling hoe ze het moeten aanpakken om de
hodja toch te laten spreken. Als hij een volgende keer de vraag opnieuw stelt, zal
de helft van het publiek zeggen dat ze het antwoord kennen en de andere helft
dat ze het antwoord niet kennen. Zo geschiedt het. De hodja, die er ook ditmaal
snel vanaf wil zijn, geeft te kennen dat de ene helft die op de hoogte is, de andere
helft dan maar moet informeren.
Tegendraads
In vele anekdotes eist de ezel van de hodja zijn plaats op. Nasreddin Hodja
berijdt net als Dik Trom het dier achterstevoren. Als de omstanders vragen naar
het waarom, zijn er diverse antwoorden mogelijk. Soms repliceert de hodja dat
hij goed op de ezel zit, maar dat men hem een links dier gegeven heeft. Een
andere keer vertelt hij aan zijn leerlingen dat dit de enige goede manier is om hen
te onderwijzen terwijl ze rijden. Als hij voorop zou rijden in de goede richting,
dan zou zijn rug naar de leerlingen gekeerd zijn. Als hij achteraan zou rijden in
de goede richting, dan zou hij op de ruggen van zijn leerlingen moeten kijken.
Vooraan rijden en achterstevoren op de ezel gaan zitten is dus ideaal.
Een ander verhaal dat vaak terugkomt, is dat van een vader en zijn zoon die
samen onderweg zijn. Het eerste deel van de reis zit de zoon op de ezel. De
omstanders reageren ontstemd. Waarom moet die arme vader stappen terwijl
die jonge, sportieve knaap mag rijden? De rollen worden omgekeerd: vader op
de ezel en de jongen wandelt ernaast. Weer reageren de omstanders. Wat een
schande! Die arme jongen moet lopen terwijl de vader het zich gemakkelijk
maakt op de rug van de ezel. Vader en zoon nemen vervolgens samen plaats op