jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 22
De les begint met een verkenning van de voorkennis van leerlingen over schurken.
Die worden in een snel tempo visueel getoond en er wordt gevraagd naar
hun eigenschappen, hun successen, hun tegenspelers en hun rol in het betrokken
verhaal. Passeren onder meer de schurkenrevue: Alien, de tripods (War
of the World), Lex Luthor (Superman), Voldemort (Harry Potter), The Riddler
(Batman)… De boodschap die in deze eerste fase wordt overgebracht is hoe een
uitgekiend spel van opposities tussen held en vijand een verhaal voortstuwt.
In de tweede fase staat de schurk Reynaert, met wie de leerlingen vóór de
schrijfles al hebben kennisgemaakt, in het spotlight en worden dezelfde vragen
gesteld: wat voor soort schurk is Reynaert? Wat zijn z’n eigenschappen?
Wat maakt hem succesvol als schurk? Wat zou het verhaal zonder hem
zijn? Herkennen de leerlingen bepaalde scènes in de illustraties van Klaas
Verplancke? Wat vertelt het samenspel met de andere personages, bij wie de
trickster Reynaert hun kleinste kantjes, dromen en nachtmerries laat oplichten?
In een derde moment bekijken de leerlingen andere bekende tricksterfiguren
– in dit geval Anansi en Coyote – en noteren ze kort hún eigenschappen.
Tot slot ontwerpen ze zelf een hoofdfiguur uit een verhaal én een trickster.
Dat gebeurt aan de hand van foto’s van leeftijdsgenoten die er respectievelijk
‘gewoon’ en ‘dreigend’ uitzien, en van gerichte vragen over het uiterlijk, het
karakter, de mogelijke wensdroom en de nachtmerrie van de betrokken
personages. De leerlingen bedenken voor hen een worst case-scenario en
een mogelijk wishful thinking-scenario. De twee personages en de mogelijke
verhaallijnen worden gelinkt en in een groepsgesprek gaat het over de narratieve
mogelijkheden van de twee en hun samenspel. In een afrondend gesprekje staat
de volgende vraag, met het bijbehorende antwoord, centraal: ‘Is er door deze
oefening bewondering gegroeid voor het literair vakmanschap dat de Reynaert
uitstraalt? Vanuit deze schrijfervaring kunnen we stellen dat de Reynaert grote
klasse is als het gaat om verhaalopbouw en karaktertekening! This enemy
makes the story!’ (Marita de Sterck)
De uitgangspunten en de lesfasen
Waarom is deze schrijfles – er is door de auteur van deze bladzijden voor
het project nog een tweede modelles ontwikkeld rond het thema ‘liegen en
de leugen’ – een perfecte illustratie van wat het project beoogt? Omdat ze de
~ 478 ~