jg 22 jaarboek 2 - Reynaertgenootschap

~ 447 ~
Tiecelijn 22
reizen, hij reisde rond in zijn eigen naam. Van nu af brevier ik elke dag in zijn
werk, tot de dood me redt.
12
Naschrift, nageboorte, nawee. Het lijkt wel of de schim van Pessoa me achtervolgt.
Op vrijdag 28 augustus 2009 kuier ik door de binnenstad van Gent. Naar
goede gewoonte ga ik even langs bij boekhandel De Slegte in de Volderstraat,
gelegen naast de statige Aula van de Universiteit. Ik grasduin tussen de rekken,
en voor ik het besef, leg ik de hand op Angel Crespo’s ‘Spaanse’ Pessoabiografie
Het meervoudige leven van Fernando Pessoa, vertaald door de onwaardeerlijke
Barber van de Pol (de Prom, 1998). Met popelend hart wandel ik naar het café
‘Amfora’ aan de hoek van de Mageleinstraat. Ik ga zitten, bestel een (blonde)
Westmalle en verdwaal meteen in het raadselachtige leven van de dichter. Ik
streep ondermeer volgende passus aan: ‘Zowel Reis als Campos – als hijzelf! –
waren leerlingen van Caiero. Lezing van het werk van de heteroniemen laat hoe
dan ook zien dat ieder van hen beschikt over een stijl, een (ars) poëtica, een – zo
men wil – karakteristieke, oorspronkelijke schriftuur’ (p. 145). Terwijl ik deze
zinnen hier overschrijf, dringt het tot me door dat Norbert de Beule een vijfde
stem, persona, stijl heeft toegevoegd aan die van Pessoa.
Op zaterdag 29 augustus zijn we te gast bij onze Nederlandse vrienden Marc
en Marjolein. Ze zijn net terug uit Portugal en ook zij zijn wég van Pessoa.
Terwijl ze voor een tijdje verdwijnen in de keuken, doorblader ik het (literaire)
reisboek O Lissabon, mijn thuis (Bas Lubberhuizen, 2003), samengesteld door
August Willemsen. Hij noemt Pessoa in een van zijn bijdragen heel treffend
‘de voorbijganger aan zichzelf’ (p. 185 e.v.). Op Marcs leestafel ligt ook een
fraai verzorgde herdruk van Het boek der rusteloosheid. Het lijkt een ander
boek, opgetrokken uit andere en toch eendere gedachten. Deze bijvoorbeeld:
‘Ik beschouw het leven als een herberg waar ik moet blijven tot de diligence van
de afgrond arriveert’. Bij het afscheid neem ik een paar boeken mee uit Marc
zijn bibliotheek, onder meer Nachttrein naar Lissabon (2004, vertaald in 2006)
van de Zwitserse auteur Pascal Mercier. Ondanks het middernachtelijke uur
laat ik me vervoeren door dit meesterlijke boek over Raimund Gregorius’ zoektocht
naar de Portugese arts-schrijver Amadeu de Prado. Eén van de motto’s is
ontleend aan het dagboek van ‘de assistent-boekhouder Bernardo Soares, die
op de Rua dos Douradores werkte en vanuit wie Pessoa gedachten opschreef